Praten over kranten
,Er moet een minister voor
de milieuhygiëne komen"
Koningin en
Prins bij
dodencel
FORMAAT
Blindeiiorganisaties
kunnen meer samen
Handelsbalans
verslechterd
Vurig pleidooi van dr. L. de Jong:
alles
Schoolleiders
wanhoop
krant van
Nixon waarschuwt
tegen oplevend
protectionisme
Roemer Visscher
en unisex
AB)
7
ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1970
SCHEVENINGEN Konin
gin Juliana en prins Bernhard
hebben vanmorgen op het ter
rein van de cellenbarakken aan
de Alkemadelaan de 25ste do
denherdenking bijgewoond van
)"- de stichting „Oranjehotel".
Aan het hoofd van een stoet van
^honderden oud-gevangenen en nabe
staanden nam het Koninklijk paar
deel aan de stille gang naar doden
cel 601, een van de vier cellen waar
in de jaren 1941-45 honderden Neder
landers hun laatste uren doorbrach
ten alvorens ze op de Waalsdorper-
vlakte werden gefusilleerd.
Voor de deur van de cel en bij het
monument aan de buitenmuur werden
r bloemen gelegd,
n t'
Blijvend
.Voorzitter jhr. mr. C. J. A. de Ra
ak mtz zei dat de jaarlijkse herdenking
in een versoberde vorm zal blijven
bestaan zolang nabestaanden en oud
verzetsstrijders er behoefte aan heb
ben Mr. De Ranitz zei het een „stel
lige winst" te vinden dat een belang
rijk deel der jongere generaties zich
bij de maatschappelijke ontwikkeling
sterk betrokken voelt, ernstig bezorgd
en bewogen is door de tekortkomin
gen van deze tijd, en een levendig
verantwoordelijkheidsbesef opbrengt.
Er is hier een duidelijke parallel met
het verzet.
Man vergrijpt zich
aan bejaarde vrouw
ALMELO De 71-jarige mevrouw
A.B. uit Almelo is donderdag in haar
woning verkracht, waarbij zij zoda
nige verwondingen opliep, dat zij zich
onder doktersbehandeling moest stel
len.
De dader, de 50-jarige N. van Z.,
die meerdere malen voor aanrandin
gen terecht heeft gestaan, is inmid
dels gearresteerd en heeft bekend.
Postbode Bob Tiffen uit Cumberland, Engeland, heeft wel een zeer bijzondere
plaats om van een (zomer)avond te genieten. In de top van de boom voor
zijn huisje staat namelijk een comfortabele stoel en daarin is het ideaal om
even relaxen, vindt Bob. De boom. een es. is ol honderden jaren oud. mooi
verzorgd, gesnoeid en geknipt tot deze aparte vorm. Erafvallen is niet denk
baar. de boom is zo sterk dat je wel naar boven kunt lopen. Op de foto Bob
in de top van zijn vijf meter hoge es. Zijn moeder vindt een gelijkvloerse
zetel toch gemakkelijker.
DEN HAAG Blijkens een over
zicht van de minister van financiën is
het met de ontwikkeling van de beta
lingsbalans matig gesteld.
De lopende rekening op transactie
basis vertoont na correctie voor sei
zoensinvloeden over hét tweede
kwartaal van dit jaar een tekort van
ƒ55 miljoen tegenover een overschot
van 120 miljoen in het eerste kwar
taal. De achteruitgang is voorname
lijk het gevolg van een achterblijven
van de stijging van de goederenuit-
voer bij de groei van de invoer waar
door het dekkingspercentage van de
invoer van 92 in het eerste kwartaal
terugliep tot 89.2. Het tekort op
kasbasis bedraagt over het tweede
kwartqal 278 miljoen.
Tegenover het tekort op de lopende
rekening staat een groot overschot
van ƒ630 miljoen in het kapitaalver
keer. wat bijna geheel te danken is
aan het particuliere kapitaalverkeer
op lange termijn. De netto uitvoer
van overheidskapitaal bedroeg bijna
ƒ70 miljoen, voornamelijk door kapi
taalverstrekking en schenkingen aan
ontwikkelingslanden.
Het effectenverkeer leverde een
positief saldo op van ruim 200 mil
joen. De stijging van de officiële re
serves bleef in het tweede kwartaal
beperkt tot ƒ51 miljoen, tegenover
398 miljoen in het eerste kwartaal.
Avondmaal
Ds. Van Woerden, hervormd predi
kant te Delft zegt dat de Avond-
maaJsmisère het gevolg is van sociolo-
Igische en psychologische factoren,
meer dan van theologische. Hij be
weert tevens dat de huidige Avond
maalsviering echte gemeenschapsbele
ving vrijwel onmogelijk maakt.
Deze visie aanvechtbaar. De pre
dikant kan dit constateren bij lezing
van het Avondmaalsformulier. Wan-
Beer de gemeente in rechte gestalte
toetreedt tot d=>, tafel des Heren, is er
wel degelijk gemeenschapsbeleving en
wel tussen de Gastheer en de aanzit
tende gasten
Het is daarom een teken aan de
wand als die gemeenschapsbeleving er
niet (meer) is. als zelfs trouwe bezoe
kers van het Heilig Avondmaal zeggen
dat het hun weinig meer doet, weinig
meer te zeggen heeft.
Wanneer de gemeente immuun is
geworden voor dit belangrijke gebeu
ren door sleur of anderszins, dan
schort er wat aan. Dan moet de Heili
ge Geest er zelf aan te pas komen,
opdat er in zo'n gemeerte een andere
wind zal gaan waaien.
Want net Heilig Avondmaal is te
groots, om er een spelletje van te ma
ken. Daar behoeven heus geen sociolo
gen jf psychologen aan te pas te ko
men.
Rotterdam A van Dommelen
DEN HAAG Dr. L. de Jong,
directeur vjin het rijksinstituut
voor oorlogsdocumentatie, heeft
vanmiddag gepleit voor de be
noeming van een minister voor
de milieuhygiëne. Hij deed dat
tijdens een toespraak op een
lustrumreünie van de stichting
Oranjehotel in Scheveningen.
Het wordt tijd dat wij paal en
perk stellen aan de uitputting van
ons leefmilieu. Met studiecommissies
alleen komt men er niet. Tot rege
ringsactie wordt uiteindelijk alleen
besloten om de regeringstafel, zo
stelt. dr. De Jong.
Daar moet een nieuwe minister ko-
i men te zitten die wat er aan kennis
in ons land is, bundelt, die voorlicht
en waarschuwt. Die wetsvoorstellen
en andere overheidsmaatregelen
voorbereidt, die deelneemt aan het
internationaal overleg. maar die
vooral elk daartoe aanleiding gevend
voorstel dat de minister ter tafel
komt. toets-n kan aan de normen die
voor het behoud van een dragelijk
leefmilieu noodzakelijk zijn."
Dr. De Jong ziet dit als een nieuwe
vorm van collectieve bescherming,
die hij bepleit naast de strikt mili
taire die hij drie maanden geleden in
Delft aan de orde stelde. Hij ziet die
twee vormen van bescherming niet
als tegenstelling zij vullen elkaar
aan. „Wij hebben ontdekt dat wij be
zig zijn, ons natuurlijk leefmilieu
grondig en permanent te vernielen.
Wij hebben ontdekt dat wat wij stij
gende welvaart noemen, afbreuk kan
doen aan wat wij als welzijn gevoe
len."
Giftige stoffen
Hij illustreerde zijn pleidooi met
een aantal voorbeelden. In Neiv York.
is ook op een normale dag, de lucht
die men inademt al zo vervuild dat
men zoveel giftige stoffen in de lon
gen krijgt als overeenkomt met het
roken van veertig sigaretten. Ameri
ka is, zoals de zaken nu gaan, ons
voorland.
In ons deel van de wereld is de
Oostzee in zijn diepere lagen al even
vervuild, even dood. als het Erie
Meer. In de Middellandse Zee is het
bij veel grote steden gevaarlijk
zwemmen. De Tiber is al een riool, de
Rijn dreigt het te worden.
Plastic zakken met afval die in de
straat van Messina in zee worden ge
stort, verontreinigen soms de stran
den van Griekenland en Turkije. In
Rusland maakt men zich zorgen over,
de verontreiniging van de Wolga en
de Dnjester. Het Baikalmeer in Sibe
rië is bergaf te sterver.
Tonnen afvul
In Engeland, aldus dr. De Jong, is
er onlangs na een officieel onderzoek
dat zes jaar heeft geduurd, op gewe
zen dat zich onder de honderdduizen-
i den tonnen afval die per jaar her en
der worden gedeponeerd, sloffen be
vinden die in bepaalde vermenging
onder invloed van de regen giftige
concentraties doen ontstaan die na
tachtig jaar nog gevaarlijk kunnen
zijn.
Sommige deskundigen hebben be
cijferd dat wat thans al door motoren
en dergelijke aan koolstofdeeltjes in
de atmosfeer wordt gebracht, daar
een zodanig broeikasteffect heeft dat
over ongeveer een generatie de ge
middelde temperatuur op aarde enke
le graden hoger zal zijn dan nu
met als gevolg (door het smelten van
gletsjers) een merkbare stijging van
de zeespiegel Andere deskundigen
trekken ce juistheid van die becijfe
ring in twijfel
Miljoenen auto's
In ons land komen er in de eerst
volgende dertig jaar ettelijke miljoe
nen auto's bij. Verwacht wordt, zo zei
dr. De Jong, dat de totale ënergiepro-
duktie vertwintigvoudigd wordt. Ik
vrees dat er dan geen meer meer is
zonder elektrische centrale. Bij
atoomcentrales komt een nieuwe bron
voor stijging van de temperatuur van
ons natuurlijk water. Bovendien moe
ten er onbewoonde gebieden worden
gevonden waar men radioactieve
stoffen van die atoomcentrales kan
begraven.
„Ons land heeft in dit tijdsgewricht
een groots-opgezet plan tot bescher
ming van ons leefmilieu nodig. Wij
allen zouden graag zien dat wanneer
straks de aan het leefmilieu gewijde
conferentie van de VN bijeenkomt,
ons land zich onderscheidt door het
naar voren brengen van grootse en
praktische denkbeelden," aldus dr. De
Jong.
Koningin Juliana heeft gistermiddag op paleis Soestdijk een delegatie van
de internationale vrouwelijke zionistenorganisatie ontvangen. Hier de Ko
ningin te midden van haar gasten.
UTRECHT De schoolleider moet
in alle opzichten te kort schieten. Ve
len zijn de wanhoop nabij. Er is een
aan rebellie grenzende geprikkeld
heid
Regering en openbare mening zou
den zich nu eens bewust moeten wor
den, dat de schoolleider zijn taak on
der de huidige omstandigheden niet
vervullen kan en straks ook met
meer wil.
Het is hoog tijd. dat de beschikbaar
komende onderwijzers, de parttime-
- leerkrachten wel te verstaan, wor
den ingezet om de taak als schoollei
deruitvoerbaar temaken.
Dit merkte de heer F. Mellema,
voorzitter van de functiegroep hoof
den van scholen' van de Algemene
Bond van Onderwijzend Personeel
(ABOP) vandaag op in zijn openings
rede voor de jaarvergadering van de
groep in Utrecht.
De verantwoordelijkheid voor een
eigen klas en die voor de hele school
dient te worden ontkoppeld. Dit
principe dient onmiddellijk te worden
doorgevoerd voor hoofden van grote
scholen. Voor hoofden van de overige
scholen moet er vrijstelling van
lesgeven komen voor twee keer zo
veel uren per week als het verplichte
aantal onderwijzers dat aan de school
is verbonden.
Voorts dient royaal beleid voor
vrijstelling van militaire dienst voor
onderwijzers te worden gevoerd Dit
moet tot gevolg hebben, dat de be
schikbare onderwijzers ook daar ko-
I men waar zij het hardst nodig zijn
aldus de heer Mellema.
De Parijse couturier Painott, die spe-
ciaal kinderkleding ontwerpt, heeft
zijn collectie voor de schoolgaande
jeugd gepresenteerd. Op de foto een
aantal jeugdige mannequins.
Positie van vogels
steeds hachelijker
i DEN BURG-H De ten gevolge
van de land-, z.ee- en luchtvervuiling
steeds ruchelijker wordende positie
van vogels -s tijdens het in de afgelo
pen week op Texel gehouden vierde
wereldcongres van de internationale
i vogelbes- h >rmingsraad uitvoerig be
sproken.
Professor Bruyns, voorzitter van
'net internationale wetenschappelijke
I wildonde.-zoekbureau, wees op het
feit dat. hoewel Nederland op het ge
bied van de vogelbescherming nog
steeds de kop houdt, de bedreiging
van de Hora en fauna in de Wad
denzee door inpolderingsplannen'ge-
j bagatellis.:-rd wordt
Een Israëlische afgevaardigde ver
klaarde dat in zijn land muggén door
het gebruik van bestrijdingsmiddelen
geheel immuun geworden zijn voor
vergif, terwijl ook de laatste roofvo
gels door verstoring van het biolo
gische evenwicht verc|.venen zijn.
Het congres, met afgevaardigden
uit 34 landen, besloot de UNO en an
dere int1 -nationale organisaties te
wijzen oi de gevaren die de vogelwe
reld bedreigen.
DEZE week was het eigenlijk
een omgekeerde wereld in
de Tweede Kamer. Normaal is,
dat de kranten over de Kamer
leden schrijven. Maar dinsdag
en woensdag praatten de
Kamerleden over de kranten.
Dat was wel onwennig.
De belangrijkste vraag was, wat
er gedaan moest worden om te voor
komen dat de gevarieerdheid in de
dagbladpers zou verdwijnen en er
straks alleen een eenheidsprodukt te
verkrijgen zal zijn, uitgegeven door
twee of drie grote concerns.
Deze krant, dit produkt. wordt
dan gemaakt volgens een journalis
tieke formule, die lekker ligt. Zo
goed en knap is die formule, dat de
meeste lezers tevreden zijn. Maar
intussen bestaat nauwelijks meer de
mogelijkheid zijn eigen krant te kie
zen. waarin men de eigen levens
overtuiging weerspiegeld vindt. Ook
zal er weinig ruimte meer zijn voor
de krant die waagt een eigen over
tuiging te hebben en een opvatting
durft te verkondigen, die tegen de
algemene publieke opinie in gaat.
Om dicht bij huis te blijven: Een
krant die in hnar opzet en opvattin
gen de Bijbelse Boodschap respecteert
en als het grote Nieuws ziet en die
weet heeft van een Evangelische op
dracht, komt in ademnood.
Door de schaalvergrotingen in de
economie, in de krantenwereld
versneld door de strop van de ether
reclame, is dit gevaar reëel.
De socialist Roethof zei tijdens het
Kamerdebat, dat het zelfs tijdens de
Duitse bezetting niet zo ver was ge
komen.
Geen zekerheid
In een nuchter betoog, van ik ben
vergeten welk Kamerlid, hoorde ik
dat de bindingen met de kerk losser
worden. De ontkerstening gaat door
Men voelt zich minder met vereni
gingen en vakbeweging verbonden
Ook identificeert men zich minder
met het lijfblad.
Het is waar. Vroeger kon je haast
elke zondag in de kerk horen bidden
voor de christelijke scholen, uni
versiteiten, vakbeweging, partijen en
zelfs ook voor de christelijke pers
Dat komt niet veel meer voor
De nivellering, die 'zich in de
krantewereld voltrekt, heeft niet al
leen economische oorzaken.
Er is sprake van een wisselwer
king. Men ziet het niet meer zo. Dat
bleek ook uit de betogen van de Ka
merleden. Een sterke verbondenheid
met de opiniërende pers bleek bui
ten de PvdA weinig. Het is waar.
een deel van de fractie van de CHU
wil de christelijke instellingen, scho
len en pers op een lijn stellen, ook
wat subsidiëring betreft. En de ARP
deed een ernstige poging meer uit de
Ster-pot voor de kranten te halen.
Maar concreet kwam er weinig uit.
Tegenwoordig wordt er door de
politiek veel „ingebouwd". Een ze
kerheid in welke vorm dan ook om
het gevaar van een eenheidstype
krant te keren kon door de ver
deeldheid van* de Tweede Kamer
niet worden aangebracht. De tijd
van compensatie uit de Ster-pot
werd zelfs tot twee jaar ingekort.
Nee. zo uitmuntend werd er niet
over de kranten gepraat. Aan de
ideële achtergrond (pas op, verstoor
de goede economische verhoudingen
niet) werd te weinig gedacht
Misschien dat de kranten zelf ook
schuld hebben. Het probleem is door
de zichzelf respecterende kranten
met terughoudendheid behandeld. Je
schrijft nu eenmaal niet graag over
jezelf. ,Dat moet van invloed zijn ge
weest op het onbevredigende Kamer
debat
Vreemde vrees
ARP-Kamerlid Schakel, later bij
gevallen door VVD-er Vonhoff.
bang dat marginale kranten hun on
afhankelijkheid zouden verliezen bij
het ontvangen van overheidssteun.
Maar de heer Schakel vergeet, dat
de sterk in het bedrijf afgezonderde
redactie per definitie (ze kost alleen
maar geld) financieel afhankelijk is
•van bijvoorbeeld de verdienende ad
vertentie-afdeling. die zorgt voor
tweederden van de inkomsten.
De journalistiek is erop getraind
en het hoort bij het vak. om de com
merciële boot af te houden. Ze trapt
(en dit tot schrik van de directies)
liever op de tenen van een adver
teerder. dan dat ze hem naar de
mond schrijft.
Maar het sprookje van de com
merciële afhankelijkheid wordt
maar verder verteld Omdat er soms
uitzonderingen worden gesignaleerd.
De kans dat een steun-ontvan-
gende krant extra lief zou zijn voor
de verantwoordelijke minister, is'
niet groot. Het tegendeel zou haast
eerder het geval zijn.
Trouwens, nooit gemerkt, dat col
lega's van „Hier en Nu" en van
..Achter het nieuws", die het moeten
hebben van de luister«- en kijkgeld
belasting. zich zo afhankelijk voelen.
De heer Schakel redeneerde te
dogmatisch. Hij had een vreemde
vrees.
Geen dag
Zo sprak de Kamer over de krant.
Na het debat, zag hoofdredacteur H.
Algra van het protestants christelijk
Friesch Dagblad aanleiding een spe
ciale open brief aan zijn hoog
geachte abonnees te schrijven over
de schadeloosstelling uit de Ster-pot.
Ik noem een zin uit deze brief:
„De concurrentiepositie van onze
krant wordt moeilijker, als anderen
een instrooiing krijgen, die een veel
voud bedraagt van wat wij mochten
ontvangen." Die instrooiingen
versnellenhet nivelleringsproces.
Het kan wel eens zijn, dat de omge
keerde toestand spoedig weer in
treedt en de Kamerleden weer over
de kranten moeten praten.
Als het dSn maar niét te laat Is.
Politieke partijen kunnen hun opi
niërende krant niet missen, dacht ik.
Geen dag.
BERT DE JONG
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De hulpverlening
op maatschappelijk gebied aan blin
den in handen leggen van de Neder
landse Blindenraad. Dat wil de heer
A. Korving, voorzitter van de Ned-
Chr. Blinden Bond (NCB), die van
daag, zaterdag, in de algemene ver
gadering van zijn bond met deze ge
dachte naar voren kwam.
De heer Korving is ook voorzitter
van de Nederlandse Blindenraad, die
kort na de oorlog werd opgericht door
de drie landelijke organisaties. Het
doel was nauwere samenwerking.
Volgens de heer Korving zijn veel
maatschappelijke zaken voor elke
blinde gelijk.
Daarbij denkt hij aan de hulp bij
het aanschaffen en leren bedienen
van bandrecorders, huisbezoek, het
geven van braillelessen e.d. Dit soort
hulp is tot op dit ogenblik sterk af
hankelijk van de mogelijkheden en
van de mensen, die dit werk in een
bepaald gebied kunnen doen.
Daarom vindt de NCB dat het voor
leden van alle bonden goed zou zjjn
als de drie bonden deze taken geza
menlijk aanpakken. De Nederlandse
Blindenraad zou. volgens de heer
Korving, cursussen kunnen organise
ren voor nog betrekkelijk jonge men
sen om hen beter geschikt te maken
voor zowel bestuursfunkties als voor
het verstrekken van maatschappelijke
hulp en het deelnemen aan studic-
projekton.
„Naar de mening van het bondsbe-
stuur wordt hiermee zonder verlies
van eigen aard van onze bond de mo
gelijkheid geschapen tot verdere en
betere integratie van de blinden in de
Nederlandse samenleving." aldus de
heer Korving.
Eerder in zijn rede wees de NCB-
voorzitter erop dat het doel van de
bond is. het behartigen van de gees
telijke en maatschappelijke belangen
der leden. Meer samenwerking via de
blindenraad zal de behartiging van
geestelijke en culturele belangen in
geen enkel opzicht schaden.
Na de openingsrede van de heer
Korving luisterden de NCB-ers naar
een causerie van brigadier J. Stam
over het werk van het Leger des
Heis voor de blinden op de Bahama-
eilanden.
Etna en DRU
BREDA De. huidige gang van za
ken bij de DRU en Etna-Daalderop is
volgens het gisteren verschenen fu-
siebericht bevredigend en de ver
wachtingen voor de onmiddelijke toe
komst zijn goed.
De nieuwe combinatie streeft naar
een niet te hoge pay-out. maar he'
ligt niet in de bedoeling een lage;
dividend uit te keren dan bij Etna
-Daalderop over 1969 het geval is ge
weest 4,40 per aandeel van 20).
Ter effectuering van de fusie za'
Etna-Daalderop een bod uitbrengen
op de aandelen DRU in de verhou
ding van één op één. alsmede per
nominaal ƒ500 aandelen DRU (1500
8«/« procents converteerbare obliga
ties. De naam zal gewijzigd worden
in Amalga Holding NV.
WASHINGTON President Nixon
heeft zijn bezorgdheid uitgesproken
over het oplevende protectionisme in
de Ver. Staten.
Hij deed dit naar aanleiding van
een binnenkort in het congres te be
handelen wetsontwerp, waardoor hij
gemachtigd zou worden de invoer van
een groot aantal produkten beperkin
gen op te leggen. De vrees bestaat dat
door aanneming van dit wetsontwerp,
dat op aanzienlijke steun kan reke
nen in het congres, er een internatio
nale handelsoorlog zal ontstaan.
De president is van mening dat
men voor zover mogelijk juist de we
reldhandel en -produktie moet bevor
deren. omdat dit de basis moet vor
men voor verbetering van de wel
vaart van de ontwikkelingslanden.
DOORN Dat is een mop met een
baard zeg. hoor je mevrouw D.
Buitendijk-Mulder uit Doom in de
ingezonden stukkenrubriek van
Hervormd Nederland lachen. En zij
citeert een berichtje, dat onlangs
als nieuws circuleerde en ook in
HN voorkwam.
Het u-as het verhaal van een Nieuw-
zeelandse predikant, die een huwe
lijk moest bevestiger., maar door
het lange haar van beide partners
de bruid niet meer van de bruide
gom kon onderscheiden. Hij zocht
een uitweg uit dit unisex-dilemma
door tijdens het lezen van het for
mulier te vragen: Wil een van u de
bruid kussen?
Mag ik eens een gedicht van onze on
volprezen Roemer Visscher
1547-1620citeren, vraagt mevrouw
Buitendijk: „Dat mooie mannetje
met zijn gele haar Met zijn rode
wangekens, met zijn oogjes klaar-
Dat hippeclinkjen, dat niet heeft
een haar om zijn mond'Trouwde
gister een wijf; dan. de Paap
maakte 't te bont:!,.Zegt mij, goede
mannen", vraagt hij overluid Welk
van deze twee is hier nu de bruid?"
