ONS
INTERIEUR WISSELT SNEL
Autobahn voert naar Europa's eenheid
3
DEZE
WEEK
Kanttekening
door
Jeanne de Vlieger
Levensbehoeften
gezegd
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1970
BIJLAGE VAN
HET KWARTET
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagbiad
ie;de wegenbouw, kwamen
^daarmee tot stand. De uit-
vinding van de luchtband van
^Dunlop in 1885 en die van de
ncbenzinemotor door Daimler in
'Hl 887 openden de weg naar
8 het snelverkeer. Van belang
i^was ook een Amerikaanse
ex^uitvinding in 1876 waarbij
Hmen voor her eerst steen en
"e,xand met bitumen mengde,
opiwaardoor een hoogwaardig
dekunstasfalt tot stand kwam.
en
In 1909 werd in Duitsland de
AVUS gesticht, die beoogde er-
Ivaringen met de aanleg van
autowegen te verzamelen. In
on. 1913 begon deze onderneming in
Berlijn met haar eerste weg
met een lengte van 10 km. Door
et) de eerste wereldoorlog ver-
j* traagd, kwam deze AVUS pas
.k in 1921 gereed. De weg had
aparte rijbanen voor de beide
'irichtingen en een
iwarsdoorsnede, die vandaag
iog geldt bij de aanleg van de
"itosnelwegen.
De gedachte werd geboren
j wegen aan te leggen die alleen
[toegankelijk zouden zijn voor
auto's. Opvallend is dat deze
i gedachte in het begin van de
jaren twintig in meerdere lan
den van Europa tegelijkertijd
opgeld deed. Misschien was dit
het gevolg van uitwisseling van
ideeën.
In de jaren dertig nam de
wegenbouw in Duitsland grote
vormen aan, vooral ifi het kader
van het zoeken naar werkgele
genheid. Reeds voordien werd
aan autowegen gewerkt en in
1927 kwam een plan tot stand
voor de aanleg van niet minder
dan 22.500 km autoweg. Drie
projekten hadden daarbij voor
rang, namelijk een weg van
Leipzig naar Halle, één van
Berlijn naar München en
tenslotte van Hamburg via
Frankfort naar Basel, de
zogenaamde Hafrabahn.
Juni 1933 ging de Hitler-rege-
ring over tot de oprichting van
een onderneming, die zich met
de rijksautowegen zou bezig
houden, waarmee het werk van
de voorgaande ondernemingen
werd voortgezet. In september
1933 begon men met een deel
van de Hafrabahn, dat ligt
tussen Frankfort en Darmstadt.
Na anderhalf jaar was het
gereed. Toen in 1942 alle
activiteit aan de snelwegen, als
gevolg van de oorlog kwam stil
te liggen, waren reeds bijna
4.000 km in gebruik en 2.500 km
in aanleg.
De door Hitier gestichte on
derneming werd na de oorlog
ontbonden. Aan wegenaanleg
viel pas te denken toen de
Bondsrepubliek Duitsland in
1949 tot stand kwam en eige
naar werd van de Autobahn.
Zij droeg het beheer over aan
de deelstaten.
In de jaren vijftig nam de
motorisering geweldig toe. Men
had in 1955 slechts acht afzon
derlijke delen Autobahn in ge
bruik met een totale lengte van
D. H. Grasman
meer dan 2.000 km, maar er
was nauwelijks sprake van een
samenhangend net.
Een nieuw plan moest worden
opgesteld waarbij men er reke
ning mee diende te houden dat
het grondgebied van de
Bondsrepubliek sterk afweek
van het voormalige Duitse Rijk,
wat ongetwijfeld ook gevolgen
had voor hoofdverkeersrichting,
die was omgelegd van West-
Oost naar Noord-Zuid.
Uitvoerige onderzoekingen
hebben er tenslotte toe geleid
dat een plan ontstond, waarvan
men nu de laatste fase in uit
voering heeft Een nieuw plan
is in de maak. Dit is ook beslist
noodzakelijk als men de ont
wikkeling van het verkeer in
ogenschouw neemt Een op de
vier Duitsers in bondsgebied
bezit vandaag een motorvoer
tuig; als men de dichte bevol
kingsconcentraties afzonderlijk
beschouwt, komt men tot de
conclusie dat er drie inwoners
per motorvoertuig zijn.
Er zijn thans omstreeks vijf
tien miljoen auto's. Verwacht
wordt dat dit aantal in 1985 zal
zijn opgelopen tot ongeveer 22
miljoen. Deskundigen menen
dat er dan een zekere verzadi
ging is bereikt.
Het nieuwe plan gaat uit van
de verwachting dat in de jaren
tachtig een motorvoertuig per
drie inwoners op de weg zal ko
men. Opzet is dat de achter
stand die er vandaag is en
waardoor vaak lange rijen
wachtende automobilisten zich
opstellen, wordt ingehaald en
zelfs dat vooruitgelopen wordt
op de ontwikkeling. Doel is,
opstoppingen te vermijden en
vooral het grote aantal
verkeersslachtoffers terug te
brengen.
Het plan strekt zich uit tot
1985 en is verdeeld in vijfjaar
lijkse deelplannen. Op vernufti
ge wijze heeft men de behoef
ten gepeild met gebruikmaking
van de modernste methodieken.
Men wil het wegennet uitbrei
den met 5.500 km Autobahn en
2.200 km andere dubbel-
baanswegen, zodat in 1985 niet
minder dan 13.000 km autosnel
wegen in gebruik zullen zijn.
Dit is het grootste wegenplan
dat ooit tot stand kwam. De be
doeling ervan is dat over geheel
Duitsland een soort raster wordt
gelegd in alle richtingen, dat
het mogelijk maakt dat 85 pet.
van de Duitse bevolking minder
dan tien km behoeft te rijden
om een meerbaansweg te berei
ken.
Dit plan van minister Leber
zal waarschijnlijk meer dan 100
miljard mark gaan kosten. De
kosten worden ten dele bestre
den door de brandstoffenbelas
ting, die voor 50 pet. voor we
genbouwwerken zal worden ge
bruikt in de periode tot 1985. Er
zullen dan geen gapingen meer
bestaan in het wegennet, waar
door meestal de opstoppingen
ontstaan.
Voorts zal men rekening hou
den met de verschillende soor
ten verkeersdichtheid; in ver
band daarmede wordt zelfs de
aanleg van 22-baanswegen op
bepaalde plaatsen overwogen.
Minister Leber, in Nederland
bekend geworden door de moei
lijkheden die hij de transport-
langer tevreden is met het hoogst
noodzakelijke meubilair in een vaak
steriele omgeving.
Het totale werkklimaat ondergaat
een grote verbetering. Een inrichting
die met de tijd meegaat en dat is
niet alleen in ons land het geval
begint meer en meer zichtbaar te
worden in de nuttigheidssector. Kan
toren, instellingen, banken, scholen,
kerken, ziekenhuizen, winkels en su
permarkten.
Niet alleen de uiterlijke vormge
ving, ook de aankleding ondergaat
een vernieuwing. Het totale aanbod
aan materialen en artikelen is groter
dan ooit tevoren. De handel noemt
dat een „objecten"markt. In vakkrin
gen voor woningtextiel gaat men de
aandacht van alle hierbij geïnteres
seerden trekken, waarbij men onder
andere denkt aan architecten, bin
nenhuisarchitecten, inrichters van
woningen en utiliteitsgebouwen.
Op de zesde internationale vak
beurs voor woningtextiel Inter Decor
van 6 tot en met 11 september ln de
Bernhard- en Marijkehal van het
Jaarbeurscomplex in Utrecht te hou
den is daartoe een speciale show in
gericht onder de naam DecorspiegeL
Men toont de bezoeker op moderne
"Ten woning is een primaire levensbehoefte,
evenals voedsel en kleding. In onze wel-
vaartstijd zal iedereen tenminste moeten kun
nen beschikken over de middelen ter bevre
diging van deze behoeften. Zover zijn we in
Nederland echter nog lang niet.
Volgens officiële gegevens zijn er in ons land
met name in de Randstad nog vele dui
zenden woningzoekenden.
Recente cijfers wijzen ook uit dat er een leeg
stand van woningen is. Hoe is deze tegen
stelling te verklaren?
De leegstand is begrijpelijk voor zover het
hierbij gaat om woningen die verkocht wor
den, of om huizen met huren boven enkele
honderden guldens per maand.
Maar tot de leegstaande huizen behoren ook
woningen met bijzonder lage huren en een
minimum aan wooncomfort. Dit minimum is
zo gering, dat de lage huur, die er tegenover
staat, de woning toch niet acceptabel maakt.
De woningen blijven leeg staan, omdat de
laagste inkomentrekkers van mening zijn: lie
ver langer wachten dan in een woning trek
ken, waar eigenlijk in totaal geen sprake is
van comfort. Ik geef deze mensen gelijk;
wanneer men eenmaal een huurwoning be
trokken heeft, is men afgevoerd van de lijst
van woningzoekenden en vergt het waar
schijnlijk opnieuw veel tijd, in aanmerking
te komen voor een andere en betere huur
woning.
TN DEZE tijd van minimumlonen en mini
mumpensioenen mag ook gesproken wor
den over een minimum aan wooncomfort.
Iedereen zoü in de gelegenheid moeten zijn
in een huis te wonen met tenminste dit mini
mum aan wooncomfort. De kwaliteitseisen
zouden vooral moeten gelden de sanitaire
voorzieningen, de verwarmingsmogelijkheid
en de aanwezigheid van gas, electriciteit en
water.
Wat betekent dit voor het woningtekort In
Nederland? Dat er twee belangrijke factoren
zijn, die dit tekort bepalen. Niet alleen het
domme cijfer van het aantal woningzoeken
den, maar ook de kwaliteit van de woningen,
die worden aangeboden. De omvang van het
woningtekort is niet gelijk aan het aantal
woningzoekenden minus het aantal aangebo
den woningen, maar minus het aantal wonin
gen, dat een redelijk wooncomfort biedt.
Dit verschijnsel is van uitermate groot be
lang voor het beoordelen van de situatie op
woongebied in Nederland. De voortschrijdende
welvaart heeft zijn invloed op de eisen, die
het wooncomfort stelt. Toenemende welvaart
betekent verhoging van de eisen.
TTET OUDE vooroorlogse woningbestand
kan zonder moderne aanpassingen op den
duur niet meer voldoen aan de minimale
wooneisen. Het aantal woningzoekenden neemt
als gevolg hiervan sterker toe dan men op
grond van de bevolkingsaanwas zou mogen
verwachten. Bovendien vergt het bouwen van
woningen op basis van de zwaardere kwa
liteitseisen meer kapitaal en meer arbeid.
Van de werkers in de bouwnijverheid wordt
een grote prestatie gevraagd, de kapitaalver
schaffers moeten nog meer begrip opbrengen
voor de enorme kapitaalbehoeften in de wo
ningbouwsector en de minister moet zich ex
tra inspanningen getroosten om nog meer
woningen per jaar te doen bouwen, ondanks
de zwaardere kwaliteitseisen, die terecht wor
den gesteld.
Willen we het krottenvraagstuk goed aanpak
ken dan zal de jaarproduktie van woningen
van 125.000 op 140.000 moeten worden ge
bracht. Per jaar zal dit ongeveer een miljard
gulden extra aan investeringen vergen. Dit
kan alleen, wanneer we bereid zijn tot finan
ciële offers.
Het lijkt me, dat een weldenkend mens het
niet acceptabel vindt, dat de mogelijkheid
tot behoeftebevrediging bij de ene primaire
levensbehoefte vrijwel onbegrensd is en bij
de andere ernstig tekort schiet. We zullen
bereid moeten zijn de bijna overmatige con
sumptie van andere levensbehoeften zoals
voedings- en genotmiddelen en luxe artikelen
eniger mate te beperken om de woningbouw
meer armslag te geven. Het is niet genoeg de
woningnood volksvijand nr. 1 te noemen; in
de praktijk zijn daden nodig.
TV7E MOETEN allemaal bereid zijn een gro
ter stukje van onze reële inkomensver
betering af te staan ten behoeve van de collec
tieve voorziening, die woningbouw heet.
Invoering van spaarloon kan hierbij helpen,
ruimere verstrekking van kapitaal door in
stitutionele beleggers tegen een matige rente
is nodig; meer belastinggeld moet er komen
voor de woningwetwoningen om deze huizen
beter binnen het bereik van de minstdraag-
krachtigen te brengen.
Het afstaan van een extra stukje reële inko
mensverbetering zal niet moeten gelden voor
de minstdraagkrachtigen. Het minimum
inkomen kan op dit moment misschien moei
lijk verder omhoog getrokken worden, maar
vast staat, dat het nog te laag is voor een
redelijk minimum.
Om te voorkomen dat de minst draagkrach-
tigen ook nog verstoken blijven van een wo
ning met redelijk comfort, moet de woning
bouw anders gefinancierd worden en duidelij
ker de hoogste prioriteit krijgen.
H. P. ESTER
ondernemingen bezorgde, door
het aantal auto's dat hij op het
Duitse autowegennet toeliet te
beperken, zal dit plan gedetail
leerd moeten uitwerken en aan
het Duitse parlement ter goed
keuring voorleggen, in de loop
van dit jaar.
Het is de bedoeling dat door
geheel Europa E-wegen worden
aangelegd. In ons land hebben
wij reeds een aantal snelwegen,
die op dit net aangesloten zijn
of zullen worden.
De Duitse Autobahn heeft een
bijzondere taak als voorbereider
van de Europese eenwording,
omdat zij de verbinding tot
stand brengt tussen de andere
landen van Europa. Het ge
ografische hart van Europa ligt
nu eenmaal in Duitsland en het
is om die reden dan ook van het
grootste belang dat dit land be
schikt over goede verbindings
wegen.
Het is voor alle andere Euro
peanen gelukkig dat men in
Duitsland zich hiervan bewust
is, ofschoon minister Leber an
derzijds niet altijd voldoende
Europees blijkt te denken en,
misschien niet onbegrijpelijk,
de Duitse belangen boven die
van de andere Europese landen
plaatst.
Wij, verloofden in de na-oorlogse jaren, wilden Het vooral degelijk
en niet goedkoop: onze kleding, onze uitzet, en vooral ons meubilair. De
ouderen van toen, die de crisisjaren meemaakten, kochten de inrichting
voor hun huis bij wijze van spreken voor het leven. Onze oma's hebben
vaak nog dat oerdegelijke (vooral eiken!) meubilair, hetzelfde dat ze
kochten bij hun huwelijk. Alles moest lang meegaan: de vloerbedekking,
de gordijnen. Kocht men al iets nieuws, dan gebeurde dat bij de grote
schoonmaak. Dan ging „de pijp uit de kachel" en kregen de nieuwe
spullen minder te lijden. Nu spreekt de mode een hartig woordje mee
en legt een stempel op het totale assortiment.
De moderne mens leeft in een we
reld die voortdurend in beweging is.
Hij wil geen interieur dat jaren mee
kan. Integendeel, de inrichting van
zijn huis moet er van getuigen dat
de bewoner met zijn tijd meegaat.
Door de stijging van de levensstan
daard kan dat ook makkelijker dan
vroeger. We worden kritischer en
veeleisender. Hij of zij wordt daarbij
voorgelicht door week- en maandbla
den en zelfs door musea die tentoon
stellingen organiseren over bijvoor
beeld het onderwerp „stoel". Naast
de kinderstoel kennen we de bejaar-
denstoel, Le Corbusier ontwierp een
relax-stoel, Pierre Paulin de lichte
fauteuils van Artifort. We hebben te
genwoordig ook nog zit-schalen, zelfs
zit-zakken en schelp-stoelen.
Het keuze-pakket vernieuwt zich
sneller en het wordt steeds groter.
Wie in 1945 zou hebben voorspeld
dat de non-woven tapijten een revo
lutie op het gebied van de vloerbe
dekking teweeg zouden brengen, zou
nergens gehoor hebben gekregen. De
huidige cijfers van produktie en ver
bruik tonen duidelijk de juistheid
van deze stelling aan: in 1969 be
droeg de produktie van tufted-,
plak- vilt- en gebreide tapijten meer
dan tachtig procent van het totaal in
de tapijtsector.
In datzelfde jaar steeg het totale
verbruik aan tapijt van zachte vezels
in Nederland met 3,3 miljoen vier
kante meter. Dat betekent dat hon
derd en tien duizend kamers met een
gemiddelde oppervlakte van 30 m
meer dan in het jaar daarvoor van
deze vloerbedekking zijn voorzien.
Mode-explosies zagen we ook bij
de gordijnstoffen, waarvan de struc
tuur grote veranderingen onderging.
„Open" weefsels veroverden in korte
tijd de markt. Kleurenrages van
meer dan vijftig kleuren tot voor
kort was dit nog niet eens de helft
zijn tegenwoordig heel normaal. De
consument ontdekte (was hij dan al
gedwongen zijn televisie, bankstel of
wandkast op dezelfde plaats te situe
ren als de buurman boven en naast
hem) dat er met kleur veel te( berei
ken valt.
Veranderingen drongen in het to
tale interieur door. De tienerkamer
deed zijn intrede. Onze slaapkamers
zijn niet langer ruimten waarin 's
nachts de bewoners liggen „opge
baard". Een moderne slaapkamer is
een „tweede" woonkamer, dank zij
de aanpassing van vloerbedekking,
gordijnen, lakens, dekens, spreien.
Bedden worden weg-gedraaid of op
geklapt in de wand.
Ook gangen en trappen zijn nau
wer bij de rest van het interieur be
trokken. Dat kon ook weer heel goed.
dank zij de grotere bewoonbaarheid
van onze moderne woningen: wie
geen centrale verwarming heeft pro
beert door bijverwarming om 's
winters meer van de woning te ge
bruiken dan alleen de huiskamer. Dat
heeft weer met het aardgas ener
zijds, en de veranderende leefge
woonten anderzijds te maken. Tie
ners willen hun geliefde platen
draaien of moeten huiswerk maken,
dat verdraagt zich niet met televisie
kijkende ouders, alles in die éne-
huiskamer.
De mens heeft, al dan niet gebon
den aan tradities, zijn huis altijd
kunnen inrichten naar zijn smaak en
wens. Buiten de woonsfeer was dat
niet mogelijk, je moest ermee en erin
leven. Ook hier is een kentering
zichtbaar. Aarzelend verschenen dc
planten in kantoorruimten en werk
plaatsen. Er was altijd wel een lief
hebber te vinden die ze koesterde.
Op lege muren verschenen platen,
foto's, kreten, uitknipsels. Een stap
verder en er wordt rekening gehou
den met de werkende mens die niet
wijze praktische voorbeelden, van
nieuwe toepassingen voor woning»
textiel. De bezoeker ziet een kantoor,
een bank, een schoollokaal, een
autoshowroom en een artsenspreek
kamer.
Wellicht wordt het woord „wo
ningtextiel" ouderwets door deze
nieuwe ontwikkeling en gaat men
het begrip „interieurtextiel" hante
ren. Hoewel dat woord „interieur"
ook al achterloopt, gezien de ontwik
kelingen, die „buiten" aan de gang
zijn. Kunstgrastapijten voor sport
velden, tapijten voor tennisbanen en
de alom levende wens naar een zach
tere ondergrond voor kinderspeel
plaatsen waar de traditionele harde
tegels zo in het middelpunt van de
belangstelling staan.
Trouwens, wie geeft een goede de
finitie van het woord „stoel"?
Van de toeleveringsbedrijven voor
de meubelindustrie wordt creativiteit
verwacht. De consument van 1970 is
mondig en kritisch hij stelt, direct
of indirect, zijn eisen. Van veel ver-
bruiksgoederen neemt de tijdsduur
af. Een meubelfabrikant zal mee
moeten gaan, en dient zich derhalve
niet toe te leggen op een produkt
voor jaren. De koper zo leerde de
ervaring apprecieert kleur, dessin,
structuur en vorm, zaken die sterk
aan mode onderhevig zijn, en kijkt
pas daarna naar kwaliteit en prijs.
1
Benzinestation en pleister
plaats bij Remscheid aan de grote
Autobahn die Leverkusen en Ka
men met elkaar verbindt.
De geschiedenis van de
weg begint eigenlijk met de
uitvinding van het wiel. Reeds
'm de oudheid werden de
eerste grote wegen aange
legd. Het Romeinse Rijk had
op het hoogtepunt van zijn
macht 150.000 km verharde
zwegen, waarvan meer dan de
helft als grote wegen kon
worden aangeduid. Het ver-
||val van het Romeinse Rijk
ging ook gepaard met het
Ijverval van de grote weg. Pas
■onder Lodewijk XIV kregen
we weer wegenbouw van be
tekenis. Er werden werktui-
Igen uitgevonden die het leg
gen van een hoogwaardig
wegdek mogelijk maakten. De
ijzeren wals werd al in 1725
uitgevonden; na 100 jaar
z;kreeg deze pas goede bete-
er.kenis als stoomwals. John
idon MacAdam vond een
le uit om draagkrach-
ige en sterke wegen aan te
erleggen. De technische voor-
°Daeningen, noodzakelijk voor
De slaap-woonkamer: het bed klapt uit de wand.
DE AMBONESE actie te Was
senaar die vooral door de
dood van de jonge hoofdagent
Moolenaar zo'n tragisch accent
krijgt heeft ons onbedoeld het
beeld bespaard van wat velen
i hadden zien aankomen: een Indo
nesisch staatsbezoek dat drie da
gen lang door rellen en betogin-
gen werd begeleid: in Den Haag
(Zuidmolukkers), Amsterdam
(rondom de Daml) en Rotterdam
(de stakende haven).
In plaats daarvan, na de ont-
I zetting van de gijzelaars in het
I huis van de Indonesische ambas-
r sadeur: een ééndagsbezoek:
I Ypenburg - helicopter - Huis ten
Bosch - Eerste Kamer - Huis ten
Bosch - helikopter - Ypenburg -
Bonn.
Den Haag afgegrendeld, spe
ciaal voor Ambonezen. Moeilijk
heden in Ambonese woonoorden.
Een gesprek van Soeharto met
Kamerleden, bemoeilijkt door
taaimisverstanden. Een uitnodi
ging aan de Koningin om naar
Indonesië te komen. Voldoening
over het bezoek aan beide zijden
Een misschien nieuwe bezinning
op de toekomstmogelijkheden
voor de Zuidmolukkers In ons
land.
De Amsterdamse moeilijkheden
verbleken erbij, behalve dat de
regering volhoudt dat de burge
meester geen blaam treft en de
kamer voor een deel er anders
over denkt. Meer en meer wordt
gevraagd om consequente ge-
zangshandhaving.
Wat de staking in haven en
metaal en de toezeggingen van
werkgeverszijde allemaal gaan
loswrikken, begint zich aan het
eind van de week af te tekenen.
De metaalstaking eindigt na tien
dagen, de havenstaking wordt
weer „wild" en belandt in de ex
treem linkse hoek.
Er ontstaat grote verwarring
over het nu al beruchte 400-gul-
den akkoord op hoog niveau.
Werkgevers haasten zich te ver
klaren dat het hier een maximum
betreft, dat alleen gehaald kan
worden waar het koppelbazen-
probleem een rol speelt. Land
bouw en middenstand distancie-
ren zich geheel: industriële be
drijven in het Botlekgebied, zoals
Shell, willen niet verder gaan dan
f 200 ineens. Waarop bij Albatros
de zaak plat gaat. En wat gaat
„de bouw" doen?
Intussen zijn in heel het land
de wethouders genoemd en het
is eentonig, maar ook hier ont
staat menige strubbeling.
Een nieuwe samenwerking mi
de krantenwereld: De Tijd met
NRC-Handel8blad; Hogere uitke
ringen AOW,AWW en kinderbij
slag: Sluiting van de Lancia-
-schoenfabriek; 100 ontslagen:
Een vliegtuigongeluk In het
Veerse Meer. drfe doden.
Buiten ons land vooral de
kwestie Nabije Oosten. Er zijn
moeilijkheden in het Israëlische
kabinet; Nasser belooft de Pa-
lestijnen een eigen staat; de zo
veelste aanslag op het leven van
de Jordaanse koning Hoessein;
Amerika geeft openlijk toe dat
Egypte het bestand geschonden
heeft; wellicht haalt dat Israel
over de besprekingen toch maar
weer voort te zetten.
Overigens blijkt uit de jongste
cijfers dat de bewapeningswed
loop nog altijd doorgaat. De cho
lera bedreigt Afrikaanse landen,
die niet op de bestrijding zijn
voorbereid; Ook Europa wordt
hier en daar bedreigd en met na
me Spanje is op zijn qui-vive.
Ten slotte: het overlijden, op
85-jarige leeftijd, van een groot
Journalist, chronlquer en schrij
ver: Nobelprijswinnaar Francois
Mauriac.
Wat voor ons, Neder
landers. onze gevoelens zijn
van zelfverwijt of van weemoed,
van verwijt aan of genegenheid
voor de wederpartij en wat de
uwe ook mogen zijn er is uit
heel die warreling van emoties
en opinies Iets bezonken en dat
is vriendschap. (H.M. de Koning
in tot president Soeharto).
