Presbyter anen in Amerika willen zich herenigen Radicale verandering in theologie en kerk nodig Koningin Willielmina had hoogachting voor ds. Fischer VOLLE EVANGELIE IN BOUWSTADIUM Een woord voor vandaag Eeuw geleden uiteen Nog zes kerken genodigd Griekse kerk dreigt met uittreden Structuren moeten ook bekeerd worden (1) Helemaal jij-zyn Is Paisley eerwaarde BEROEPINGSWERK Uit de brieven, die de apostel Pauius schrijft, krijgen wij een duide lijk beeld van de geadresseerden. Dat zijn christelijke gemeenten of personen. Voor al die gemeenten en personen heeft Pauius een woord, dat volkomen slaat op hun situatie. Zij herkennen zichzelf daarin of zij voor zichzelf ook stèeds willen èrkennen, dat Pauius gelijk heeft, is een andere vraag! Het wonderlijke is, als u die brie ven leest, dat u. nooit kunt zeggeh: dat kan ik naast mij neerleggen, dat is niet voor mij bedoeld of bestemd. U voelt al spoedig: de op merkingen, die Pauius maakt, de kritiek, die hij uit, de klachten, die hij zonder iemand te sparen naar voren brengt, zij zijn niet "lo kaal bepaald", hun strekking gaat veel verder en dieper, zij zijn een spiegel, die u en mij wordt voorgehouden. Het belangrijke van Pau ius' brieven is, dat ze meer dan interessante beschrijvingen bevatten van concrete situaties en verhoudingen in die oude wereld, waarvan de onze in velerlei opzicht zo ingrijpend verschilt. Hoe dat komt? De omstandigheden, waaronder de mensen leven, zijn van tijd tot tijd en van plaats tot plaats verschillend, maar de mensen zélf ver anderen niet. Hun onvolkomenheden en problemen, hun vreugden en tegenspoeden zijn wezenlijk dezelfde. Ook hier geldt: er is niets nieuws onder de zon. Vroeger en nu wil de mens geborgen zijn, hij wil weten vanwaar hij komt en welke zijn uiteindelijke bestemming We lezen vandaag: Exodus 32 vers 15 tot 35. DINSDAG 4 AUGUSTUS 1970 (Van onze kerkredactie) PHILADELPHIA In oktober zal de laatste hand worden ge legd aan een plan, om de twee grote presbyteriaanse kerken in de Verenigde Staten te verenigen. Ruim honderd jaar geleden gingen zij uiteen, verdeeld door de kwestie van de slavernij (in de jaren voor de burgeroorlog). De (zuidelijke) Presbyteriaanse kerk heeft bijna een miljoen leden in zestien zuidelijke staten. De Verenig de Presbyteriaanse Kerk met 3,2 mil joen leden heeft gemeenten in alle vijftig staten. Oorspronkelijk was 1974 het streef- jaar, maar de commissie die het pain heeft opgesteld verwacht dat de fusie al twee jaar eerder een feit zal kun nen zijn. De onderhandelingen begonnen in 1969, toen de pogoingen van de zuide lijke presbyterianen om samen te gaan met de kleinere Reformed Church (van Nederlandse afkomst) definitief mislukt waren. Het .verenigingsplan zal volgend jaar in eerste lezing op de synoden van beide kerken behandeld worden. Daarna moet er over gestemd worden op de classisvergaderingen. Bij vol doende meerderheid in de classe kunnen de synoden dan in 1972 tot samengaan besluiten. Twee eerdere pogingen om de beide kerken te verenigen (in 1931 en in 1954) leden schipbreuk. Ook nu is het vooralsnog twijfelachtig, o het plan in de zuidelijke kerk een voldoende meerderheid zalkrijgen. Herverkaveling Er is onder de zuidelijke presbyte rianen een sterke conservatieve stro ming. Het comité van 'verontruste presbyterianen' heeft voorgesteld om tot een soort herverkaveling te ko men. De zuidelijke presbyterianen zouden moeten vasthouden aan het (Van een onzer verslaggeefsters) ROTTERDAM „Als ik er niet meer ben en Fiseher ook niet meer, maar u nog wel, zeg dan iets over mijn relatie met hem." Oit verzoek, dat koningin Wilhelmina tijdens haar leven aan de heer Thijs Booy, haar particulier secretaris heeft ge daan heeft de heer Booy dezer dagen ingewilligd. „Fischer" is de verleden week over leden Duitse predikant ds. Hans Fischer, die in Rotterdam stond. De heer Booy laat in een brief aan Trouw weten, dat ds. Fischer in de na-oorlogse tijd de beste Duitse vriend van koningin Wilhelmina was en dat hij en zijn echtgenote zelfs op het Loo logeerden. Ds. Fischer heeft het boek, dat koningin Wilhelmina over haar leven schreef, „Eenzaam maar niet alleen" op haar verzoek vertaald. Zij heeft lang geaarzeld het in het Duits te laten vertalen, al lagen de aanvragen van Duitse uitgevers „op stapels". Zij besliste tenslotte: „Ik wil als wereldburgeres denken en dus komt mijn boek ook in het Duits. Ik heb alleen twee voorwaarden: het moet verschijnen bij een uitgeverij, die na de oorlog is opgericht en Fischer moet het vertalen. De heer Booy voegt eraan toe het altijd betreurd te hebben, dat zij al was het maar terwille van Fischer de Duitse vertaling nooit heeft wil len inzien. „Die taal ken ik niet meer." „Zij achtte weinig, naar mijn ge voel te weinig mensen hoog, maar zij had ware hoogachting voor domi nee Hans Fischer. Zij is hem, de be gaafde theoloog, ook altijd dankbaar gebleven en zij heeft mij gezegd, dat hij een professoraat in West-Duits- land afsloeg om de Duitse dominee van Rotterdam te blijven." KONINGIN WILHELMINA (Van onze kerkredactie) ALEXANDRIË In Grieks- orthodoxe kringen buiten Grie kenland houdt men rekening met een mogelijk uittreden van de Griekse Orthodoxe Kerk in Griekenland uit de Wereldraad van Kerken. Blijkens de kerkelijke pers van de patriarchaten van Alexandrië, Antio- chië, Jeruzalem en het aartsbisdom Cyprus heeft men met bezorgdheid kennis genomen van een artikel in het officiële Atheense kerkblad Ek- klesia. Daarin wordt van de Wereld raad „respect voor de waardigheid van de Kerk van Griekenland" ge vraagd. Anders zal de Griekse kerk zich genoodzaakt zien, haar oecume nische contacten en activiteiten te herzien, aldus het blad. Sinds de vergadering van het cen traal comité van de Wereldraad op Kreta zomer 1967 is de verhouding met de Griekse kerk geleidelijk slechter geworden. Uit protest tegen verwachte politieke uitspraken tegen het militaire regime was de Griekse kerk ook niet op de assemblee van Uppsala vertegenwoordigd. Verleden week heeft de grootste protestantse kerk van Formosa, de Presbyteriaanse Kerk, de Wereldraad verlaten. Ook hier was politiek onbe hagen de oorzaak. Ds. FISCHER Nieuwe boeken Een juweel van een boek over Augustinus schreef de Leuvense hoogleraar dr. T. J. van Bavel voor de voortreffelijke reeks Theologische Monografieën (waarin bijv. ook Augustijns Erasmusboek verscheen). Prof. van Bavel gaf het de onderti tel mee: „Van liefde en vriendschap" en weet op dit gebied volkomen nieuw licht te werpen op Augustinus' gedachtegoed. Hier wordt de kerkvader opnieuw ontdekt en vanuit onze tijd op nieu we wijze gelezen, geheel los van de traditie, die hem maar al te vaak heeft misverstaan. Vanuit de liefde laat Augustinus zijn licht schijnen over mens (ook de lichamelijkheid van de mens) en we reld, over kerk en sacrament. Hier spreekt de filosoof der liefde met eigen woorden en hij is anders dan men hem leerde. Drie meesterwerken zijn er thans in onze taal over Augustinus: van Noordmans, van Van der Meer en van Van Bavel. Van deze drie is men geneigd dit boek over de liefde als de meeste te beschouwen. Uitgave Het Wereldvenster/Baam. 168 blz. Prijs 13.90. Ds. E. Th. Thijs heeft bij Kok in Kampen een merkwaardig boekje doen verschijnen onder de titel: „He lemaal jij zijn". Een enigszins kryptische titel, die herinnert aan Bubers „Ich und Du". Het thema van deze schetsen, die soms de vorm aannemen van een rijmloos gedicht zijn variaties op de vraag: Hoe ben ik de naaste voor een ander? Mooie foto's verlevendigen de tekst. 72 blz. Prijs ƒ4.95 (bij aantallen kor ting). (door André J. Stolp) Graag wil ïk enkele kantteke ningen plaatsen bij het verhaal van dr. G. de Ru, dat in dit blad heeft gestaan. Om er goed op in te kunnen haken is de mij gebo den ruimte veel te klein. Het liefst zou ik op iedere zin reage ren. Een uitvoeriger reactie een brochure van ongeveer dertig pagina's) is bijna gereed. Op de ze plaats wil ik volstaan met en kele handgrepen. Dr. De Ru heeft het zijn lezers wel erg moeilijk gemaakt. Het dilemma was tamelijk onzuiver gesteld. Hij geeft de indruk om de hete brij heen te lopen en spreekt zichzelf nogal eens tegen. Soms schiet hij op onna volgbare wijze, theologisch gezien, bepaaldelijk eenzijdig een of andere dwarsstraat in en komt te opvallend terug om geëngageerden uit zijn om geving „ergens" gelijk te geven. Waarom? Gaat het om het een of het ander? Of om het een zowel als het ander! Gaat het er om of revolutie „mag" of niet? Of om de houding van een christen (een bekeerd mens; zullen we afspreken, er verder stilzwijgend vanuit te gaan, dat bekering het eer ste nodig is en verder volstaan met het praten over „christenen"?) in een revolutionaire situatie? Ik hoop, dat ik niet verwezen zal worden naar pu- blikaties, of naar uitspraken op een andere plaats in dr. De Ru's verhaal. Die maken de zozeer te bekritiseren uitspraken niet meer goed. Maar nu to the point! Zonde en bekering spelen ook een rol in de relaties tussen mensen on derling, zie de Verloren Zoon en het begrip „vergeving" in het Onze Va der. Het woord „mensen" duidt een groep aan. Alles wat „groep" is, ver toont een relatie-patroon, een orga nisatievorm, 'n „structuur". Hande lingen van mensen kunnen zondig zijn. Een structuur is een collectieve handeling. Zo kan men inderdaad zeggen (in figuurlijke zin), dat on rechtvaardige (zondige) structuren veranderd (bekeerd) moeten worden. En niemand heeft ooit gezegd, dat structuren zichzelf zouden kunnen bekeren. DAARNA Welnu, een der synoniemen voor „bekering" is het begrip „revolutie". Bijgaand artikel is een reactie op de artikelen „Kunnen structuren zich bekeren?", die de oud- praesea van de hervormde synode dr. G. de Ru te Rotterdam schreef In onze krant van 11, 13 en 14 Juli. Het vervolg verschijnt morgen. De schrijver is (nog) verbonden aan het informatiecentrum ontwikkelingssamenwerking (ICOS), Heemraadssingel 109, Rotterdam, dat voorlopig gefinancierd wordt door de Witte Pa ters. Sinds 1962 heeft de heer Stolp (28) deelge nomen aan de meest uiteenlopende activiteiten op ontwikkelingsgebied. Verschillende acties begon hij zelf (tien maal tien anti-honger-actie; Dou- sadj; Tibetaanse vluchtelingen; tweede actie Eten voor India aandeel In Rotterdam (hij noemde zich voor die gelegenheid Jo hannes Bihar); noppensteenproject in Malawi). Hij is oprichter van het bureau Infaktos (adviezen inzake informatie en actie ten behoeve van ontwikkelingssamenwerking) en medeoprichter van de Rotter damse jongerenorganisatie voor ontwikkelingssamenwerking (RJOVO). Momenteel onderzoekt hij de mogelijkheden van de oprichting van een kosmo- politfek studiecentrum In Rotterdam. Verder bereidt hij een brochure voor met allerlei informatie over ontwikkelingssamenwerking en kosmopolitiek. De heer Stolp Is gereformeerd, was tien jaar actief in het gereformeerd jeugdwerk. Hij werkte met natuursteen en is ook koperslager, tekenaar en kunst schilder geweest. Nogmaal, dat de mens (zich) moet be keren, is mij al lang duidelijk, maar het gaat mij er nu om, wat er daarna dient te gebeuren. Oftewel: hoe moet de houding zijn van een christen in een revolutionaire situatie. Dat is het probleem. Want door de nieuwe revolutionaire situatie, waarin ook dr. De Ru is beland met de be handeling van de nota „Revolutie en Gerechtigheid" op de hervormde sy node en van de acht actiepunten van dr. Van Andel, de rapporten van Upp sala, van Beiroet, van Nottinghill en niet te vergeten de thema's van de Vredesweek van 1969 en die van dit jaar (20 tot 28 september), ook de verhouding van de Nederlandse chris tenen ten opzichte van „christenen" in Zuid-Afrika, Indonesië, Angola, Noord-Ierland, Brazilië, Rhodesië, Mozambique door deze nieuwe re volutionaire situatie is het christen dom (waar het niet verder komt dan beschouwingen over de praktijk, maar zich niet waagt aan de „ortho- praxis') om 'n fundamentele identi teitscrisis terecht gekomen. Zolang er geen radicale verande ring of revolutie in de theologie komt, zal er ook geen theologie van de re volutie komen en is zij iets „onbe staanbaars". Zolang christenen (zoals dr. De Ru, die zich bij de behandeling van de acht punten van dr. Van An del te vrijblijvend opstelde) niet aan de revolutie meewerken, hebben zij ook geen recht om over de revolutie theologische verhandelingen te hou den. En revolutionair handelen is echt niet zo moeilijk. U hoeft alleen maar echt goed te doen en niet om te zien en men noemt u al gauw 'n commu nistische revolutionair. Neem het maar eens op voor negers of anders gekleurde mensen, dan wordt u erg snel op de vingers getikt. Pro beert u het maar eens! ZELFKRITIEK Daarom, wanneer de kerk zelf niet van de grond af aan veranderd wordt, heeft zij geen recht op een theologie van de revolutie. Zonder een beweging van zelfkritiek en boete in het christendom zal er geen sprake kunnen zijn van een aanwezigheid van christenen op die plaatsen, waar in de wereld de revolutionaire beslis singen worden getroffen. Daarom is het nodig, dat vastbesloten groepen de revolutie in de bestaande kerken binnendringen. Zie hiervoor de op komst van een groep als „Denken en Doen". gezag van schrift en (Westminster) belijdenis, verwerping van elke vorm van algemene-verzoeningsleer en verwerping van elke vorm van 'poli tiek spreken' van de kerk. Degenen die het daar niet mee eens rijn zouden naar de verenigde pres byteriaanse kerk moeten overstappn, terwijl de meer conservatief en tradi tioneel gezinden uit die kerk in om gekeerde richting van kerk zouden moeten verwisselen. Dit voorstel heeft nauwelijks enige kans van slagen. Meer kans heeft de suggestie om die gemeenten die voor alsnog niet met de fusie mee willen doen voorlopig in een aprt synodaal Kruiswoord-puzzel Horizontaal. 1. zilt vocht', 4. water in Friesland, 5.. oude lengtemaat, 7. landschap op de Ó.kust vin Sumatra, 9. putemmertie, 11. onderricht, 12, voertuig, 14. plechtige gelofte, 16. voorzetsel, 18. niaanstand, 19. muzieknoot, 20. afle. van tari- gêns, 21. voegwoord, 22. landbouwwerktuig, 23. rund, 25. voorzetsel, 27. vertragingstoestel, 29. bosgod, 31. deel van het oor, 33. vogel, 35. ake lig.' 37. scheilc. element, 39. meisjesnaam, 40. huisdier. Verticaal: 1. vlies, 2. volksnaam van de kauw, 3. 'water doorlatend, 4. droogoven, 6. oningewijde, 17.' lidwoord, 8. pers. voomaamw., 9. slede, 10. muzieknoot, 11. bereide dierenhuid, 13. spil van een wiel, 15. plaat van een handpers, 17. wandversiering, 18. loot, 23. voorleken, 24. die rengeluid, 26. aanloop, 28. Eminent (afk.), 29. naschrift (alk. Lat.), 30. onbekende, 32. voor- voegsel, 34. eikenschors, 36. bloeiwijze, 38. afk. van mount. Oplossing vorige puzzel 1. k, 2. bas, 3. renet, 4. neger, 5. negotie, 6. are na, 7. morel, 8. mos, 9. e. KANGOEROE ROTTERDAM Een prachtige tegenhanger van hetgeen wij meldden in onze krant van maan dag over de herdenking van de reis van de Pilgrim Fathers uit Leiden naar Delfshaven en van hun vertrek via Engeland naar de Nieuwe Wereld, juist 350 jaar geleden. Hier een tiit 1620 daterende tekening uit het gemeente archief van Rotterdam, waarop precies is aangegeven wat er toen in Delfshaven gebeurde. Links in de mond van de Delfs- havense Schie liggen de schepen, die de avond tevoren uit Leiden waren gekomen. Het is laag water, het voorste vaartuig ligt dan ook rustig op het droge. Op de achtergrond een groepje Pilgrim Fathrs in het zwart met witte kraag, precies zoals zij zaterdag door Delfshaven liepen. Zij zijn op weg naar de Speed well, die in Engeland echter wegens onzeewaardigheid moest worden achtergelaten. Links op de voorgrond neemt een vrouw afscheid van een familielid. Zij draagt boven haar zwarte jak met witte kraag het witte kapje, dat wij zaterdag eveneens hebben zien dragen. De door Jacobus I uit Engeland verdreven Pilgrim Fathers waren in ons land bijzonder welkom. Zij hebben er elf jaar verbleven, maar vonden uiteindelijk Holland te wuft voor hun puriteinse levensopvatting verband samen te bundelen, zodat zij niet gedwongen worden, om plaatse lijk of classicaal te verenigen. Dat aparte verband zou dan een 'eextra' zijn in de structuur van de verenigde kerk. De beide kerken zijn lid van de hervormde wereldbond. Zij hebben dezer dagen ook de zes andere leden van de HWB in de Verenigde Staten uitgenodigd, om aan de eenheidsbe sprekingen mee te doen. Het zijn de Reformed Church, de Hongaarse Her vormde Kerk, de Verenigde Kerk van Christus en drie kleinere presbyte riaanse kerken. De twee grote kerken doen ook mee met COCU, het plan van negen pro- tetante en ipicospaalse kerken om binnen tien jaar asmen te gaan tot een mammoetkerkvan 25 miljoen le- R.k. theoloog wil erkenning ambt lutherse kerken MINNEAPOLIS Een Ameri kaanse rooms-katholieke theoloog heeft op de synode van de Lutherse Kerk in Amerika gezegd, dat hij en veel van zijn collega's ervan over tuigd zijn, dat het „theologisch moge lijk en oecumenisch wenselijk" is, dat de Rooms-Katholieke Kerk de geldig heid van het ambt in de lutherse ker ken erkent. Dr. Harry J. McSorley, prominent Luther-kenner, noemde dit vooral be langrijk voor de wederzijdse Avond- maalserkenning. Lagerhuisdebat (Van onze kerkredactie) LONDEN De vraag of Ian Paisly, de militante Noordierse predikant en sinds kort lid van het Lagerhuis, „reverend" (het Engelse begrip voor „eerwaar de") kan worden genoemd, is onderwerp geweest van een or de-debat in het Lagerhuis. Labour-afgevaardigde Reginald Pa get had zioh gestoten aan het „Rev. Paisley" in de Handelingen van het Lagerhuis en maakte de Speaker dr. Horace King er opmerkzaam op, dat voorzover hij wist Paisley geen reli gieuze kwalifikaties voor dit ambt had, behalve die hij zichzelf gegeven had. Er ging een homerisch gelach op. King antwoordde, dat Paisley een kerk heeft, die hem als predikant er kent en daarmee is voor het Lager huis de kous af. Paisley liet de dis cussie zonder een woord te spreken langs zich heen gaan. (De Vrije Presbyteriaanse Kerk van Ierland, die in 1951 door Paisley gesticht werd nadat hij door zijn va der, voorganger van een vrije baptis tengemeente, tot predikant geordend was, telt volgens zijn eigen opgave 20.000 leden in dertig gemeenten. Hij preekt elke zondag in zijn nieuwe „Martelaarskerk" in Belfast voor meer dan drieduizend mensen; red.) De scherpste kwalifikatie jegens Paisley van de laatste tijd heeft een Londense dominee zich tijdens een preek veroorloofd. „In Paisley is de Neanderthal-christen op aarde terug gekomen. Wij hadden gehoopt dat dit type christen al eeuwen geleden uit gestorven was", zei ds. Kenneth Slack. (Van onze kerkredactie) PUTTEN Ten teken van de stabilisering van de Volle Evan gelie Beweging in Nederland gaan vele volle-evangelie ge meenten over tot het betrekken van eigen gebouwen, kapellen of evangelisatiecentra. Naar aanleiding van de ingebruik neming van een nieuwe kapel in Velp geeft het maandblad „Opwekking" .een opsomming van de laatste twee jaar. In Vlissingen werd een bioscoop omgebouwd tot een kapel, evenals in Den Haag. In Den Bosch werd een etage ingericht tot pinkstercentrum en in Hippolytushoef werd een gere formeerde kerk getransformeerd tot Filadelfiakapel. In Enschede werd een evangelisch centrum geopend. In Schagen werd een houten gebouw van het CNV gekocht en als zaal ge bruikt. In Zwaagwesteinde werd de Filadelfiakapel uitgebreid met zalen voor jeugdwerk. In Dokkum werd half juni een nieuw gebouw geopend. In Meppel is een bankgebouw ge kocht. En dat is dan nog maar een greep. Deze periode van de geschiedenis van de Volle Evangelie Beweging Neder land kan volgens „Opwekking" sa mengevat worden met een woord: bouwen. „Doe het zelf55 Meestal gaat het om de verbouwing van een bestaand pand. Eén ding komt overal heel duidelijk naar vo ren: de zelfwerkzaamheid van de ge meente. Opwekking: „Geestvervulde broe ders en zusters gaven in talloze ge vallen niet alleen blijk te kunnen zingen, klappen of getuigen maar ook als metselaars, timmerlieden en schil ders hun mannetje te staan. Tiendui zenden guldens zijn op deze manier uitgespaard en bovendien voelen de gemeenteleden zich veel meer betrok ken bij gemeente en gebouw. Het sa menwerken aan een object zegende hen rijkelijk en bevorderde de een heid." Het gebouw in Velp heeft alles bij elkaar (aankoop en verbouwing) 130.000 gulden gekost, maar als men alles door officiële firma's had moe ten laten doen, was men naar schat tingtwee ton kwijt geweest. De voorganger van de Velper volle evangelie gemeente, broeder Ever- aars, is in het dagelijkse leven admi nistrateur van het gemeenteslacht huis te Arnhem. Eigenlijk zou een., fulltimer op zijn plaats zijn. Maar, vertelt broerder Everaars, door de activering van alle gemeente leden is het tot op heden mogelijk zo te werken. De gemeente wil het pa troon van de gemeenten uit Hande lingen volgen. En in Handelingen „had ook ieder iets". De jeugd doet bij voorbeeld bij toerbeurt de kinder diensten en de crèche. Het gemeente blad wordt met eigen middelen ge drukt. Veertig procent van de volle-evan gelie mensen in Velp komt uit de ge reformeerde kerk. Twintig procent was hervormd, twintig procent rooms-katholiek, vijf procent andere kerken en vijf procent niets. NED. HERV. KERK Beroepen te Randwijk: A. C. Ha ring te Nieuwland (Z.H.). Aangenomen naar Barchem: vic. mej. Th. Barnard, te Ruurlo; naar Burgh: vie. mej. A. A. v. Leeuwen te Gorssel; naar Wageningen (vac. G. Pettinga): G. Koerselman te Bleis wij k. CHRIST. GEREF. KERKEN Aangenomen naar Broek op Lan- gendqk: kand. E. E. Slofstra te 's-Gravenzande, die bedankte voor Heerde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 2