POP
TEGENWOORDIG IS
ZOUT UIT DE MODE
Junkers en
Europeanen
AAN DE
IN H
LIJN EN
DEZE
WEEK
Kanttekening
Negenjarige Jan-Pieter keek met een gretig gezicht naar de kleine nieuwe aardappeltjes
op zijn bord en het schaaltje gesmolten boter ernaast. De zoutpot schoof hij met een reso
luut gebaar opzij: „Zout is tegenwoordig uit de mode". Toen genoot hij van de apart?
smaak van de kleine piepertjes, die zonder zout nog meer tot haar recht kwam. Zijn moeder
kreeg een zoutarm dieet voorgeschreven. In veel dingen doet hij gewoon mee, omdat hij dat
lekkerder vindt. Wellicht bewijst hij hiermee de stelling van hen, die beweren dat zout een
genotmiddel is.
Voor Instellingen zijn groot-verpakkingen zoutarme produkten leverbaar. Een ziekenhuis of de tafeltje-dek-je-
dlenst heeft dan ook vaak heel smakelijke dieet-maaltijden.
t
„Europeaan zijn, dat is alleen moor een middel om mens
i te zijn. Eb als mens geloof ik, dat ik even zou willen zeggen
dat ik een christen ben, alleen maar een christen en abso
luut niets anders."
Dit is een uitspraak van Helmuth James, graaf von
Moltke, geboren 1907 te Kreisau in Silezië en door de nazi's
geëxecuteerd op 23 januari 1945.
t
De schrijver van het boek van deze week, Piers Paul Read (zoon van
de beroemde kunstgeleerde Herbert Read, die kort geleden is gestor
ven), behoort tot dat deel van de jonge generatie, dat helemaal geen
l geloof heeft, a-politiek is en op godsdienstig gebied agnostisch.
I Met zijn roman De Junkers (uitg. Meulenhoff/De Bezige Bij, 282 blz.
ƒ16.50) geeft Read een beschrijving van het Pommerse geslacht von
Rummelsberg een gefingeerde naam en met name van drie
broers, de graven Klaus, Helmuth en Eduard von Rummelsberg, tijdens
de opkomst van Hitier, gedurende de oorlogen daarna.
1 De ik-figuur van de roman is te Berlijn gestationeerd als tweede
secretaris op het bureau van de politieke adviseur van de Britse
opperbevelhebber. Hij is belast met een onderzoek naar het nazi-verle-
den van Klaus von Rummelsberg, politiek teider van de vluchtelingen
juit Oost-Dultsland, gewezen S.S.-er. Hij maakt kennis met de jongere
broer Helmuth en de jonge gravin Suzanne von Rummelsberg (Suzi),
op wie hij verliefd wordt en met wie hij (heel conventioneel voor een
moderne roman) aan het eind trouwt
Het boek is zo opgezet, dat afwisselend het verleden van de Von
Rummelsbergs wordt beschreven en de verhouding (tussen andere
liefdesaffaires door) met Suzi. De jonge Britse diplomaat, ongeveer 25
jaar oud maar wereldwijs door opvoeding, milieu, connecties en intelli
gentie, raakt dus persoonlijk betrokken bij zijn onderzoek, wat uiteraard
eengoede en een gevaarlijke kant heeft.
Maar ik moet eerst nog even motiveren waarom ik met die markante
uitspraak van graaf Helmuth von Moltke begon. Het trof mij namelijk
zo. dat. terwijl Trt de hedendaagse Nederlandstalige romanliteratuur
vrijwel nooit anders dan smadelijk over christenen gesproken wordt, de
jonge Read duidelijk sympathie toont met het principieel-christelijk
verzet tegen Hitler, hoewel zonder daarover uit te welden.
door dr. C. Rijnsdorp
Het zijn de oude christelijke ridderidealen, die merkwaardige vermen
ging van evangelische gedachten, dapperheid, trouw en erfelijke aris-
I tocratie, een tot traditie geworden aanzienlijke levenshouding, die de
jonge Engelse gentleman toespreekt.
Juist bezig met de lectuur van prof. Rothuizens boek over Bonhoef-
fer, wordt diens achtergrond mij tevens duidelijker, al moet ik zeggen
dat in de roman van Read geen theoloog voorkomt. Het zou interessant
geweest zijn, als deze christen en verzetsheld, al was het maar in
vermomming, in de roman met zijn overwegend libertijnse milieus had
meegespeeld. Men zou dan Bonhoeffer in een merkwaardige context te
zien gekregen hebben.
U merkt, lezer, dat de schrijver voor een deel echte namen gebruikt
•n voor een ander deel verzonnen namen. Heeft men hier te maken
met waarheid en verdichting, of is het boek tot op zekere hoogte een
i sleutelroman? Het beste is zich hierin maar niet te verdiepen en het
boek te aanvaarden zoals het zich aandient.
c Het is ondoenlijk de roman na te vertellen. Men krijgt veel te horen
t over Pommeren, de mensen, de landschappen, over het nazi-Duitsland
In zijn opkomst, glorietijd en ondergang, over de nazi-gruwelen, maar
ook over nachtclubs en de blijkbaar bij Read ook al onvermijdelijke
slaapkamer-intimiteiten,
t Toch loopt er een draad van idealisme door dit boek, flauw, maar
5 werkelijk zoals soms de horizon aan zee. Het is het ideaal van
geestverwante Europeanen, die boven het enghartige nationalisme zijn
j uitgestegen en elkaar herkennen als dragers van één, weliswaar rijk
I geschakeerde, maar toch nauw verwante cultuur.
Wat mij als oudere boeit is wat ik al zo vaak heb aangeduid als de
t "moderne Intelligentie' van de auteur en zijn na-oorlogse generatie
I (Read is van 1941). Vooral wanneer deze jongens een voorsprong
hebben door hun milieu en opvoeding, hebben ze geprofiteerd van de
moderne communicatiemiddelen, en zijn hun talenten snel gerijpt. Zij
weten al heel gauw hoe ze moeten schrijven en zonder dikdoenerij.
zonder te streven naar een 'literaire stijl'.
Zo leest men op blz. 227: „er was het gewone uitzicht op de Rijn".
De auteur denkt: "leder kent het immers, iedereen ziet het voor zich."
Beschrijving overbodig. Van zijn vader schijnt de jonge Read een
scherp oog te hebben geërfd voor visuele details. Hij kan raak karakte
riseren, zoals op blz. 211„Een meisje In een avondjurk is als een
cadeauverpakking."
Op zichzelf belangrijk Js de mening van de Japanner Shosuke over
j het westen. Volgens deze aanzienlijke Japanner hield het nationaal-so-
cialisme zich bezig met het leven, en het christendom met de dood.
„Voor oosterse begrippen, zie je, is het verzet van het communisme
tegen het christendom erg raadselachtig. Het communisme I's schijnbaar
voor ons een produkt van het christendom. Het Aziatische communisme
dat is alleen maar een andere manier om het westen te imiteren"
(121).
Een meesterwerk is Reads boek zeker niet, ook juist niet omdat het
zoveel informatie geeft die niet onmiddellijk ter zake doet. „Zich con
centreren op de hoofdzaak is het voornaamste doel van de romancier"
heeft Menno ter Braak terecht gezegd. In dit tekort aan bezonkenheid
en concentratie verraadt zich toch, ondanks alle wereldwijsheid, de
Jeugd van de schrijver.
Ook had hij zich naar mijn smaak veel meer moeten matigen wat het
sexuele betreft, juist om literaire redenen, want suggereren is hier vaak
doeltreffender dan het niets-verzwijgen.
Nu de Tweede Kamer op zomer
reces Is, de groetplicht nog niet
is afgeschaft, het Popfestival uit
het gezichtsveld is verdwenen, de
driemiljoenste tv-kijker is geregi
streerd en het peperdure voedsel-
congres is afgelopen, wordt het
tijd de gebruikelijke weekbalans
op te maken.
Om maar met het „grote" buiten
land te beginnen: de situatie in
het Nabije Oosten lijkt explosief
als president Nixon verklaart dat
het gevaar groter is dan in Viet
nam, vanwege de confrontatie tus
sen de supermogendheden. Welis
waar lanceert Moskou een nieuw
vredesplan, waaruit een belang
rijke concessie blijkt. De VS plei
ten voor een beperkt bestand met
Egypte, maar van dit idee wil Is
raël niets weten.
De hoeveelheid zout die thans
wordt gebruikt, vaak tien tot
twintig gram per dag, is veel
hoger dan de behoefte van de
mens. De extra toevoeging van
zout aan het voedsel is onnodig.
Al heeft het een zekere stimule
rende werking, het weegt niet
op tegen de wetenschappelijk
geconstateerde nadelen.
Bij het gebruiksklaar maken
en bewaren van voedsel wordt
vaak zout toegevoegd. Zout is
een van de oudst bekende me
thoden om voedingsmiddelen te
conserveren. Zout speelde een
rol in folklore en religie.
Beperking van het zoutver-
bruik wérd in het begin van
onze eeuw door Loeper en
Achard aanbevolen. Later heb
ben vele theoretische en prakti
sche onderzoekingen het nut
van zoutbeperking bij bepaalde
ziekten aangetoond. Het zoutlo
ze dieet voor aanstaande moe
ders, voor patiënten die lijden
aan oedemen, hoge bjoeddfuk
en buikwaterzucht werd intus
sen volledig geaccepteerd.
Een tekort aan zout komt on
der normale omstandigheden
niet voor. Via onze natuurlijke
voeding zonder zout-toevoeging
nemen wij per dag ongeveer 3
gram NaCl op. Door toevoeging
van keukenzout stijgt ons ver
bruik soms wel tot 20 g per dag.
Bij braken, diarree of grote
zweetproduktie kan de behoefte
aanzout stijgen.
Uw dokter adviseert u om
zoutarm dieet te gebruiken?
Wanneer u weinig kennis hebt
van voedingsleer (en dat is geen
schande!) vraag hem dan om
een verwijsbriefje naar de
diëtiste die waarschijnlijk in
een ziekenhuis spreekuur houdt.
Toegegeven, 't is even wen
nen, maar het wént dan ook,
een zoutloos dieet behoeft be
slist niet ongezellig of smake
loos te zijn.
Er blijven nog andere smaken
over: bitter (noten, chocolade),
zuur, zoet, en de pittige aroma's
van kruiden. Vlees en vis bakt
u bij voorkeur, dan zijn ze het
smakelijkst.
Zout trekt vocht aan. Laat u
dus het zouten na, dan bakt u
een mooier korstje. Een kleine
moeite om voor de huisgenoten
de lapjes vlees of de vis na het
bakken even te zouten of te be
sprenkelen met aroma's of pitti
ge sausen.
Zo ook met de groente. U
kookt zoutloos, haalt uw portie
of die van de patiënt eraf en
zout het overige voor de familie.
U kunt ook de aardappels in de
schilkok en. Mits de schil onbe
schadigd blijft, kan de rest van
de portie gewoon gezouten wor
den.
Nog een mogelijkheid is, de
zoutarme portie in aluminium
folie te verpakken en mee te
koken met de rest Van de ge
rechten.
Ook zuivelprodukten zoals
boter en melk bevatten na
trium. Er zijn vele soorten zout
arme kaas, melk (in fles) of
melkpoeder in de handel. Uitge
lekte karnemelk, uitgelekte
yoghurt en uitgelekte taptemelk
yoghurt zijn vaak wel toege
staan. De produkten in poeder-
vorm bestelt u bij apotheker,
drogist of reformhuizen.
Er zijn voorts zoutloze soepen
verkrijgbaar. U kunt ook heel
De telefoon is het belang
rijkste communicatiemiddel
voor het bedrijfsleven. Het
aantal telefoonkantoren in de
wereld neemt jaarlijks ge
middeld met zeven procent
toe. in de Bondsrepubliek
daarentegen is het gedurende
de afgelopen acht jaar onge
veer twee keer zo groot ge
worden. Hetzelfde kan van
de in West-Duitsland gevoer
de lokale gesprekken worden
gezegd.
In 1969 is in de Bondsrepu
bliek het binnenlandse telefoon
verkeer met 24 en dat met het
buitenland met 20 gegroeid.
Het aantal verzonden brieven
en briefkaarten is sedert jaren
vrijwel stabiel gebleven.
De Bondsrepubliek spant zich
in, gelijke tred met de andere
beschaafde landen te houden.
Men verwacht, dat het aantal
hoofdaansluitingen, dat hier op
het ogenblik 7,5 miljoen be
draagt, reeds in 1985 tot 20 mil
joen zal zijn opgeklommen. Dat
wil dus zeggen, dat een op de
drie Duitsers over een eigen
aansluiting beschikt, wat er dus
practisch op neerkomt dat elk
gezin er een zal hebben. Tegen
woordig heeft nog maar een op
de acht inwoners een eigen te
lefoon in huis.
Wat het aantal aansluitingen
met de indirecte aansluitingen
erbij betreft is het beeld nog wat
gunstiger. Op dat gebied be
draagt de telefoondichtheid in
de Bondsrepubliek negentien te-
lef oneergelegenheden per hon
derd inwoners. Wanneer er elk
jaar een miljoen bij komen, zal
men er in het begin van de ja
ren tachtig twee maal zoveel
hebben. Maar ook dan nog zal
West-Duitsland relatief minder
telefoontoestellen bezitten dan
de Verenigde Staten thans al.
Daar telt men vijfenvijftig toe
stellen per honderd inwoners.
Op zijn laatst in het jaar 2000
zal iedereen, die een telefoon
gesprek voert, de ander niet al
leen kunnen horen, maar ook
kunnen zien. De voorbereidende
werkzaamheden voor die kolos
sale omschakeling zijn al in
volle gang.
Voorlopig kunnen alleen de
Verenigde Staten met duidelijk
zichtbare resultaten voor de dag
komen. Het Amerikaanse elec-
troconcern Bell Howell heeft
in 1965 het eerste dozijn tele
visie-telefoons bij de Union Car
bide Corporation geïnstalleerd.
Van New York naar Chicago en
omgekeerd kunnen mensen van
dat concern van aangezicht tot
aangezicht met elkaar spreken.
In de laatste jaren heeft men
ook voor de kantoren van de
Westinghouse Electric Corpora
tion tussen New York en Pitts
burgh een audio-visuele verbin
ding tot stand gebracht. Op dat
traject zullen in de loop van dit
jaar ook anderen in de gelegen
heid worden gesteld eigen tele
visie-telefoons te laten instal
leren. Tot eind 1970 zullen de
eerste duizend toestellen in ge
bruik moeten zijn genomen. Tot
het begin van 1980 wil het Bell-
System een miljoen toestellen
hebben geïnstalleerd.
De grote betekenis van de te
levisie-telefoon ligt niet alleen
in de omstandigheid, dat de
mensen elkaar ondanks enorme
afstanden pratend kunnen zien,
maar ook dat men documenten
en andere geschriften, tabellen
en grafische voorstellingen bin
nen een paar seconden door kan
geven.
In ons land zijn de twee mil
joen aansluitingen al overschre
den. Dat betekent met dertien
miljoen inwoners dat één op de
nog geen zeven Nederlanders
over een eigen telefoon be
schikt. Voor het jaar 1985 is de
verwachting van de PTT: vijf
miljoen aansluitingen, wat in
houdt dat één op de drie Neder
landers een telefoon heeft (want
geschat wordt dat ons land in
dat jaar 15.1 miljoen inwoners
zal tellen).
Toepassing van de televisie
telefoon op enige schaal van
betekenis zal voor ons land nog
wel tien jaar uitblijven. Het is
een kostbare en ingrijpende af
faire. Om één punt te noemen:
op het ogenblik bevatten tele
foonkabels geen kabel voor te
levisie-overbrenging.
Precies op tijd zijn de Ameri
kaanse troepen uit Cambodja ver
dwenen, al komt Nixon met het
dreigement dat een nieuwe inval
altijd mogelijk is. De bombarde
menten op Cambodja gaan gewoon
door.
Belangrijk is de benoeming van
de Amerikaanse diplomaat David
K. Bruce (72) tot onderhandelaar
bij de Vietnamese besprekingen in
Parijs. De keuze van Bruce wordt
toegejuicht; dat hij spoedig resul
taten zal bereiken gelooft niemand.
Noord-Vietnam herhaalt: eerst de
Amerikaanse troepen uit Indochina.
Ook de Franse president Pompidou
denkt in die richting.
Nixon lijdt in de Senaat een
fikse nederlaag door de aanvaar
ding van een amendement over de
acties in Cambodja, dat overigens
geen schijn van kans maakt in het
Huis van Afgevaardigden.
Koningin Elisabeth van Engeland
pleit in haar Troonrede voor be
perking van de immigratie uit Ge-
menebestlanden en even later zegt
de nieuwe Britse premier Heath
dat naar militaire samenwerking
met Zuid-Afrika moet worden ge
streefd.
In Luxemburg zijn de besprekin
gen over de toetreding van Enge
land tot de EEG in volle gang.
Minister Luns, die zelfs geen tijd
had om het huwelijk van zijn doch
ter bij te wonen, is optimistisch.
Een aanvaring op de Rijn bij
Düsseldorf eist acht mensenlevens.
Doden vallen ook bij ongeregeld
heden in Ulster, onder meer een
uitvloeisel van de arrestatie van de
katholieke voorvechtster Berna-
dette Devlin. De onruststokers zul
len streng worden gestraft.
De voormalige Tsjechische par
tijleider Dubcek wordt uit de (com
munistische) partij gezet, Wilson
wordt herkozen als leider van de
Britse Labourpartij en de ster van
Servan-Schreiber stijgt snel met
zijn verkiezing in het Franse parle
ment. Hij brengt de gaullisten in
verwarring. De Braziliaanse po
litie en het leger verijdelen een
vliegtuigkaping. Ten slotte zullen
Tito (Zuid-S(avië) en Soeharto (In
donesië) een bezoek aan ons land
brengen.
Het Popfestival in het Rotter
damse Kralingse Bos met zo'n
100.000 jeugdige „genieters" wordt
door de een zeer geslaagd ge
noemd, anderen spreken van een
bedenkelijke mentaliteit, gezien het
goed zelf zoutloze soep bereiden,
bouillon trekken van runder-
poulet met verse kruiden zoals
ui, prei, wortel, peterselie, sel
derie en droge kruiden zoals pe
perkorrel, tijm, foelie, laurier.
Afmaken met zoutarm gistex-
tract. De volgende soepen zijn
zonder zout te bereiden: kerrie-,
ossestaart-, champignon-,
groente-, tomatensoep van verse
tomaten of zoutarme tomaten
puree. Knolselderij, bruine bo
nen- en erwtensoep. Maggi
heeft ook kleine flacons soep-
aroma zonder zout.
Als nagerecht doet fruit het
uitstekend, evenals pudding,
vla, ijs bereid van zoutloze
melk, compote, flensjes, wentel
teefjes, rijstebrij. Blokjes zout
arme kaas kunnen door een
stamppot van rauwe groenten
verwerkt worden.
Wilt u eens op de kant-en-
klare toer: sinds kort bestaan
er zoutarme complete maal
tijden, t.w. witlof met roerei,
wiener goulash, selderij met
rundergehakt, gemengde groen
ten met rijst en rundvlees en
bruine bonen met appel, ham
en spek. Zo kunt u nog eens
variëren met uw menu.
Zoutarm wit brood is heel
flauw. Rooster het daarom, of
gebruik bruin brood of dito
knackebröt. Alle soorten zout
arm brood zijn op bestelling
verkrijgbaar evenals gebak zon
der zout bereid. Zoutarme koek,
biscuit, biscottes, crackers, vol
koren koeken, matzes, pinda
kaas, groente, ligakoeken, toma
tensap, Vis in blik, mayonaise,
vele soorten margarine, klein-
verpakking worst zijn in de
handel. Zoutarm roggebrood of
krentenbrood zult u wellicht
smakelijker vinden.
Maak ruim gebruik van verse
tuinkruiden. Een zoete omelet,
kruiden-omelet, of champig
nonomelet zonder zout sma
ken heerlijk en zijn nog goed
koop ook nu de eieren een krats
kosten.
Er zijn levensmiddelen die
van nature veel natrium bevat
ten. Om u een idee te geven
noemen we hier per 100 gram:
andijvie bevat 50 mg natrium,
bieten 100, bleekselderij 150,
komkommer maar 5 evenals
ZATERDAG 4 JUU 1970
door
J. de Vlieger
prei. rabarber, tuinbonen, aard
beien, bramen en perziken. Boe
renkool bevat 50 mg, postelein
30, raapstelen 100, radijs, spina
zie, abrikozen, en rozijnen 25
mg natrium per ons. Verse ap
pels, bananen, bessen, frambo
zen, grapefruit, pruimen en si
naasappels slechts 2 mg. Fruit
is trouwens heel lekker als
broodbeleg, en plakjes kom
kommer doen het goed bovenop
een boterham met smeerworst.
Wij zijn allerminst volledig
geweest. De folder Zoutloos eten
kan smakelijk zijn (35 cent bij
het Voorl. Bureau voor de Voe
ding, Laan Copes van Catten-
burch 44 in Den Haag of bij uw
plaatselijke Huishoudelijke en
Gezinsvoorlichting) vertelt u
meer. Evenals de brochure Weet
wat u eet bij een zoutarm dieet
van Nutricia, Zoetermeer afd.
dieetvoeding (ƒ0.35). U hoeft
niet te treuren na de medede
ling van uw arts: op zoutarm
dieet! Bij een smakelijke afwis
seling zult u voldoening vinden
en u al snel wat fitter voelen.
Ik spreek uit ervaring: Jan Pie-
ter is mijn zoon.
Nog een tip: de Inkomstenbe
lasting kent een aftrek voor
dieet. Wat het zoutloos betreft
verdeelt de belasting dat in drie
groepen. Het matig zoutarme
dieet, waarbij geen extra kosten
zijn (u haalt de aardappelen en
groente domweg uit de pan
vooraleer u zout en u mag wel
brood en melk met zout gebrui
ken): geen aftrek.
Categorie b betreft een zout
loos dieet waarbij kosten wor
den gemaakt, bijvoorbeeld door
broodbeleg, melk en dergelijke.
Dat zijn vaak kleine verpakkin
gen die snel bederven, extra
aanschaffingen boven de ge
zinspot en u kunt er ƒ150 per
jaar voor aftrekken.
Categorie c is het streng zout
arme dieet, waarvoor men vrij
wel alles apart moet kopen en
bereiden: u krijgt een aftrek
van 360 per jaar.
Overleg bij uw aangiftefor
mulier een doktersvoorschrift.
"C'NKELE dagen zijn verlopen sinds het
giganteske popfestival te Kralingen, maar
zoals de voor oudere oren lawaaiige
muziek toen elk gesprek wel onmogelijk
moest maken, zo zijn achteraf de beschou
wingen nog volop gaande. Er blijkt hier wel
„voer" opgediend voor psychologen, sociologen
en andere beoefenaars van „gedragsweten
schappen."
Ook bij ons binnenkomende correspondentie
bewijst van nog-bezig-zijn met het merk
waardige fenomeen dat van heinde en ver
tien- en tienduizenden jongeren samen
stroomden om voor een lang weekeinde af
scheid te nemen misschien moeten we van
ontvluchten spreken van huis en haard
en daar genoegen te nemen met een toch
wel zeer primitieve leefwijze.
Een verwarrend geheel, da zetker vele oude
ren voor raadsels plaatst. Bovendien een, dat
vragen oproept en dat zeker ook bedenke
lijke aspecten vertoonde. Maar tegelijk een,
dan ons dwingt te zoeken naar wat-daar-
achter-zit. Wat bracht die allen in beweging?
Wat bewoog en beweegt hen?
^ANGENOMEN mag worden dat de be-
beweegredenen niet bij allen dezelfde
zullen zijn geweest. Er zal hang geweest zijn
naar avontuur. Er zullen meelopers zijn ge
weest. Toch meen ik niet ver van de waar
heid te zijn door te stellen, dat het Kralingse
Bos die dagen voor heel velen iets is ge
weest als een vluchtheuvel.
Er is onder vele jongeren overigens bij
lang niet alle een „vervreemding" van
de huidige maatschappij. Bij sommigen, die
het weten te „vermoorden", leidt dit tot een
uitgesproken protesthouding. Het protestlied
slaan aan. en de dichters ervan vertolken
wat tal van anderen gezegd hadden willen
heben zo ze het vermogen daartoe maar had
den gehad.
Bij veel meer anderen bepaalt het zich tot
een vaag gevoel van eenzaamheid en van
ontheemd-zijn. Van allen menen zij zich iets
als een „underground" in een samenleving,
die zo weinig samenleving lijkt, maar „bezet"
door hoogopgevoerde macht van techniek en
industrie, van economische en statelijke struc
turen.
Het groen is uit de maatschappij verdwenen,
het Kralingse Bos echter bood nog eenres
tant.
lYJET het vage heimwee naar anders dan
de maatschappij te bieden heeft is men
die dagen uit alle windstreken bijeenge
stroomd. Eén kolossale samenscholing van al
die tienduizenden daar in de openlucht, onder
de zon en in de regen, samen iets proevende
van de vrijheid waarvan de maatschappij
met haar dwangmatigheden zo weinig lijkt
te hebben overgelaten.
En als een vervolg daarop bij velen nog
de behoefte aan bevrediging door een éxtra
bedwelming: verdovend en opwekkend tege
lijk. Ik Iaat nu rusten dat dit laatste dat
probleem van de „drugs" onze rechtsple
ging voor nieuwe problemen schijnt te heb
ben geplaatst. Er is voor ditmaal een „op
lossing" gezocht in de richting van een door-
de-vlngers-zien, maar een oplossing is dat
natuurlijk op zichzelf niet. Er waren daar
in Kralingen ook verkeerde „heelmeesters".
Misschien liggen hier voor de politie en
rechtspleging ook minder taken dan de wet
geving van het ogenblik nog lijkt voor te
schrijven. In diepere zin liggen hier natuur
lijk wel taken ons allen zoals wij de samen
leving van vandaag uitmaken. Want ook die
behoefte aan verdoving en opwekking is een
symptoom van diezelfde behoeftesfeer waar
van heel dat massale verschijnsel een roep
was.
JgEHOEFTE het lijkt niet ongepast ach
ter dit alles iets te vermoeden van een
religieus heimwee.
Waar leegte Is, daar groeit het verlangen
naar de vulling, indien niet naar de vervul
ling. Waarop het dan aankomt, is ook, dat
de lijn niet breekt de lijn die loopt van
de ene generatie naar de andere, van die van
gisteren naar die van vandaag, en straks
naar die van morgen. Wat hebben wij die
jongeren meegegeven als de zin van het le
ven? Wat hebben wij hen, ook als samen
leving voorgeleefd?
Het kan zijn dat we ons persoonlijk weinig
hebben te verwijten, al zal dat wel schaars
voorkomen. Maar behoeften ontstaan niet zo
maar en lecgten al evenmin. Die tienduizen
den van Kralingen zijn intussen allang weer
opgenomen in onze maatschappij met haar
onvermijdelijkheden. Evenzovele anderen wa
ren er ook die paar dagen niet uit geweest,
hoe zeer misschien ook in hiin leven het
heimwee vraagt naar de zin van het bestaan.
En dit in een tijd waarin voor het oog zijn
en wèlzijn samenvallen. Zij allen zijn onder
ons. Wat ons dan toch maar weer kansen
en mogelijkheden biedt.
Het lijkt mc niet eerlijk eenzijdig te ver
ketteren wat er in Kralingen is gebeurd, al
was er heus een en ander te laken. Béter
lijkt het me te luisteren naar wat er als een
vraag naar ons overwoei. En trouwens van
daag nóg waait. En aan een antwoord daar
op te werken.
DIEMER
bij de wet verboden druggebruik.
Deskundigen gaan na of de opium
wet soms op de helling moet. In
iedere geval had de reinigings
dienst dagen nodig om de onvoor
stelbare grote rommel op te rui
men.
Minister Schut zal bekijken of de
bouwvakvakantie voor één keer bij
wijze van proef naar de winter ver
schoven kan worden. Dan kan in
de maanden met mooi(?) weer wor
den doorgewerkt. De suggestie, af
komstig van het a.r. Kamerlid Aan-
tjes, wordt door de werknemers
bonden van de hand gewezen.
In de Kamer steunen de rege
ringspartijen een motie-sec van de
PvdA, die vraagt om hogere prio
riteit voor de woningbouw. Van
elke interpretatie distantiëren ze
zich echter. Ze stemmen tegen een
motie van D'66, waarin het bouw
beleid van de minister wordt af
gekeurd.
De Kamer sprak zij zich uit voor
gelijkstelling van bijzondere uni
versiteiten en tegen de vrijstelling
van militaire dienst voor onder
wijzers. De drukste zitting werd
bijna afgesloten. Op 28 juli moe
ten de Kamerleden terugkomen om
over het minimumloon te praten.
Dan resten nog vier vakantiewe
ken. De Kamerverkiezingen, vast
gesteld op 28 april, komen dan al
aardig in zicht.
Premier De Jong herziet zijn eer
ste reactie op de rede van zijn
naamgenoot-historicus, die ons de
fensie-apparaat zwak noemde. Een
leerzame rede, oordeelde de pre
mier acheraf.
Het voedselcongres beleefde
dertien zittingsdagen. De 1500 af
gevaardigden kregen als slot
conclusie mee: de oplossing van
het probleem van honger en onder
voeding is veel ingewikkelder dan
wel eens wordt voorgesteld.
Een soldaat kreeg acht maan
den celstraf opgelegd omdat hij
had geweigerd dienstbevelen uit te
voeren, waaronder de groetplicht.
De dag van de uitspraak werd met
succes tot nationale groetdag uit
geroepen.
Technici houden op de Neder
landse vliegvelden een stiptheids
actie. De KLM boekt in een jaar
tijd aanzienlijk minder winsten
73.4 tegen 88.7 miljoen); het
in de vaart brengen van 's we
relds eerste boorschip, de Neder
landse Duplus, werd een fiasco.
