.Koeien en Hollanders
Graves Kooiman en
de machteloosheid
Beursstemming blijft nog
steeds aan de lauwe kant
Brazilië en Italië
zijn morgen volledig
KNAP WERK VOOR DE ENKELING
9
FINANCIEEL WEEKOVERZICHT
Bosbranden
in Bilthoven
:n
Soesterberg
Belgen doen boekje over ons open
Nederlands-
Israëlisch
onderzoek
Gerzon verliest
ƒ2.7 miljoen
9
ZATERDAG 20 JUNI 1970 -
Huib Goudriaan
eet je hoe Hollanders braken? Antwoord: met hun tanden op elkaar."
,.Weet je hoe de Hollandse politie een betoging uiteendrijft? Ze rammelt met de collectebus."
„Weet je hoe de grotten van Han ontstaan zijn? Een Hollander had er een gulden verloren."
Nederlanders trekken weer over de grenzen. Eenmaal in den vreemde informeren we weieens hoe
er over ons wordt gedacht. In België is dat niet nodig. Bovenstaande grappen vertellen schudde
buikende Vlamingen elkaar op familiefeestjes of aan de stamtafel. En aan de rand van een V7laams
dorp staat in een wei zelfs een enorme drinkbak, waarop in grote letters is gekalkt: Alleen voor
koeien en Hollanders."
(door CORA DE VOS)
SCHOONHOVEN De schilder-beeldhouwer (V'illem Jo
hannes) Graves Kooiman (32) heeft een uniek gelegen atelier
boven de Veerpoort in Schoonhoven. Terwijl beneden het ver
keer van en naar de Lek onder het uit 1601 daterende bouw
werk davert, praten we boven in een tijdloze ruimte met schil
derijen en plastieken.
Een Vlaamse vriend stuurde
mij het boekje „Eén cola met zes
rietjes", waarin Walter van den
Broeck „anti-Hollander-moppen"
1 heeft verzameld, die in ons buur
land gangbaar zjjn. Van den
Broeck schrijft dat het boekje
zonder veel moeilijkheden tot
stand kwam. „Iedere Vlaming,
die zijn oren weet te spitsen had
het kunnen samenstellen."
Inderdaad. Bij navraag blijkt
dat de grappen, alle min of meer
i geïnspireerd door de gierigheid
van de Nederlandse toerist, geen
verzinsels zijn van de schrijver.
Walter van den Broeck: „Dit boek
je is niet in de eerste plaats bedoeld
om de lezer een kwartiertje lach-
krampen te bezorgen. Veeleer heb ik
getracht, nu er te pas en te onpas
„culturele integratie tussen
noord en zu'd" wordt geraaskald, de
Nederlanders te tonen wat zijn toe
komstige cultuurpartner zo allemaal
over hem verteld. De kaarten op ta
fel, als u wilt."
Begripsverwarring
In zijn inleiding zegt de auteur dat
menige Nederlander („Hollander" in
België) misschien verwonderd zal zijn
voor een gierigaard te worden versle
ten, maar dat er nu eenmaal een mis-
vers'and bestaat tussen Vlaanderen
en Nederland over het woord „gierig
heid".
,Wij noemen gierigheid wat jullie
zuinigheid noemen. Reeds in mijn
kinderjaren werd ik geconfronteerd
met Nederlanders, die hun kroost op
een terrasje neerkwakten, de kelner
een cola met zes strootjes vroegen,
ezamenlijk de frisdrar.k leegslurpten
n, als het effe kon, zonder te betalen
'liegensvlug vertrokken Dit noemen
■wij men duide het ons niët euvel
ronduit gierigheid."
In het boekje bladerend treffen we
overigens moppen aan, die ook voor
Nederlandse begrippen geen zuinige,
naar ronduit gierige Nederlanders op
de korrel nemen. Een losse greep:
„Weet je waarom er geen Hollan
ders meer worden toegelaten op de
racebaan van Francorchamps? Omdat
ze het stro uit de bochten vreten."
,Weet je waaraan men een Hol
lands zeeschip kan herkennen? Er
vliegen geen meeuwen achter."
..Öp een camping werd een feestje
jeorganiseerd. De Belgen brachten
>ier mee, de Fransen wijn, de Engel
sen gin en de Hollanders hun fami
lie."
,Een Amerikaan, een Biafraan en
sen Hollander rusten uit aan de
slootkant. Een vlieg gaat op de schou
der van de Amerikaan zitten, die
haar met een vingerknip de ruimte
inschiet. Ook de Hollander doet dit.
Dan gaat zij op de schouder van de
Biafraan zitten, het magere negertje
vangt de vlieg en eet haar haastig op.
Een tweede vlieg gaat op de schouder
van de Amerikaan zitten en wordt
weggejaagd; Als ze op de schouder
van de Hollander neerstrijkt, wordt
ze dit keer onmiddellijk gevangen. De
Hollander trekt veugel en poten uit
en duwt het karkas je onder de neus
van de Biafraan en vraagt: kopen?"
Onze „zonde"
In het boekje staan ook; zoals ver-
za meiaar Van den Broeck toegeeft,
flauwe, platte en vulgaire moppen.
Bij voorbeeld- „Weet jij hoe je een
Hollander, die aan het verdrinken is
uit net water moet redden? - Neen. -
Goed zo, jongen."
Zijn wij Nederlanders gehaat in
ons buurland? Mocht gehaat over
trokken zijn. geliefd zijn we aller
minst. Trouwens, niet alleen de Bel
gen praten over de gierigheid, la
waaierigheid, soms onbeschoftheid en
arrogantie van de Nederlandse toe
rist. natuurlijk zijn moppen geen
maatstaf: hoewel: waar rook is, moet
vuur zijn.
Door de eeuwen hebben hebben
buitenlanders onze soberheid gepre
zen, maar tevens aanmerkingen ge
maakt over de keerzijde, namelijk
krenterigheid en gebrand zijn op ons
lieve geldje.
Franse edellieden, die in de 17de
Eén limonade met zes rietjes
eeuw naar Den Haag reisden in een
trekschuit, zagen' onderweg een aan
tal boers geklede mannen hun mee
gebrachte boterhammen opeten in de
berm van de wet. Groot was hun ver
bazing toen de mannen leden van de
machtige in Europa zo gerespecteerde
Staten Generaal bleken te zijn.
Soberheid, een deugd. Anderzijds,
in een land van theologen wordt bij
het begrip „zonde" kennelijk aller
eerst aan verspilling gedacht: „Het
is zonde zo met je geld om te sprin
gen" We hebben ook een spreek
woord dat zegt: „De liefde doet veel,
maar geld doet alles".
Klassieke stunt
Komt de kneuterigheid en bekrom
penheid van de Nederlandse koop
mansgeest 's zomers tot leven in reis-
bussen en auto's met Nederlandse
nummerborden op Europa's wegen?
Van den Broeck vertelt, dat een volle
Nederlandse touringcar voor menig
caféhouder in België een nachtmerrie
is. „Hij verwacht de klassieke stunt:
de chauffeur zal beleefd een emmer
water komen vragen, omdat zijn mo
tor siddert van de hitte. Hij zal die
emmer naar zijn dorstige passagiers
versjouwen en vervolgens monkelend
toekijken, hoe zij het voor de radiator
bestemde water met behulp van
kroesjes verzwelgen."
Daarentegen: „Een bus Vlaam
se toeristen entert een café, doet
zich tegoed aan stromen bier,
vreet zich krankjorum aan aller
lei min of meer eetbare poespas,
en omstreeks middernacht Sleept
de chauffeur zijn laatste pasagier
naar buiten."
Ontstellend gierige Nederlan
ders en bier zwelgende of frites i
vretendè Vlamingen beide j
beelden zijn generaliseringen en
voedsel voor vooroordelen.
En toch staat ons vader- j
landse gedragspatroon wel zover
af van dat van die Nederlandse
boer, die toen zijn drijfnatte,
bijna verdronken zoontje werd
thuisgebracht, de redder wan
trouwend vroeg: „Waar is Pietjes
pet?"
(Wie, teruggekeerd van
vakantie soortgelijke of
radicaal andere over
gulle en hoffelijke Neder
landers kan vertellen,
gelieve mij te schrijven. Bij
voorbaat dank!)
I Het lijkt erg voor de hand liggend
I de wat geïsoleerde ruimte boven de
Veerpoort als een ivoren toren te be
stempelen, maar het is niet helemaal
I waar. Graves zegt: „Kunst wordt zo
i op een niveau gezet, maar het is ge
woon het dagelijks leven". Wat later,
j als we zijn schilderijen bekijken, zegt
hij „het is het aftasten var je om
geving."
Die omgeving levert Graves wel de
nodige inspiratie, maar nauwelijks de
broodnodige middelen van bestaan.
„Zet maar dat Schoonhoven geen
subsidie geeft, dat mag je rustig zeg
gen. Anders draai je maar als een
kat om de hete brij heen."
Geen contra-prestatie dus voor
Graves Kooiman, die er liiet zoveel
voor voelt om bij andere gemeenten
aan te kloppen. Hij is te veel indivi
dualist om het daarmee onvermijde
lijk gepaard gaande ronddraaien in
plaatselijke kunstkringen ie kunnen
waarderen. „Toch ben ik helemaal
niet buitenissig. De kranten hebben
geschreven dat ik een moeilijk mens
ben om mee om te gaan. Allemaal
onzin." En „ze kletsen allemaal óver
mij. nooit over de essentie van mijn
werk."
SCHOK
Dat werk bezorgt de bezoeker, die
argeloos het atelier binnenloopt, wel
even een kleine schok. Wie bij het
wordje „schok" nu een woeste be
schrijving van erotische kunst ver
wacht, komt bedrogen uit, al is het
werk van Graves wel sterk lichame
lijk gericht.
Het skelet van een vogel, een muis
zet hij tientallen malen vergroot in
grijze tot modderbruine kleuren op
het linnen en bereikt daarmee een
.angstaanjagend en fascinerend effect.
„Vroeger wandelde ik langs de Lek
en zag die dode beesten liggen. Dat
komt nu weer terug."
Menselijke skeletten ondergaan by
Graves hetzelfde lot. Graves laat z:
vage gezichten behouden en daarmee
worden het on-affe figuren, meelij
wekkende demonen. Ze tonen de
mens in zyn grootste machteloosheid,
het simpele niets-zjjn, tot stof ver
gaan. „Dat willen de mensen niet aan
de muur", zegt Graves. „Daar willen
ze niet tegenaan kyken."
Uit commerciële overwegingen
overwegingen maakt hij soms doek
jes van de Veerpoort of gevels ujt
Schoonhoven. „Levensecht" en he
laas daarom verkoopbaar. Als hij ze
in serie zou vervaardigen zou hij er
veel meer mee kunnen verdienen,
maar dat is voor Graves geen punt
van discussie. „Als ik veel geld heb,
heb ik geen gevoel meer. Dan werk
ik maar liever."
ORKEN
Een meer geslaagde combinatie van
artisticiteit en commerciële overwe
gingen zijn zijn „orken", plastieken
van grote kikkers en mannetjes met
typisch Germaanse koppen. Zo weg
gelopen uit „De ban van de ring", ook
wel geïnspireerd op figuren die voor
komen in de inmiddels tot literatuur
verheven strips van Eric de Noor
man.
Graves loopt naar een van de uit
drukkingsloze mannetjes toe en stopt
hem zijn pijp in de mond. Opeens
verandert het beeldje in de poenerige
fabrieksdirecteur met minstens twee
huizen en auto met chauffeur, maar
zonder geweten en gevoel.
Een beeldje van een meisjesfiguur
heeft een expressiviteit die het erg
goed kan doen op een grasveld bij
bijvoorbeeld een school. Alleen welke
potentiële kopers weten dat Graves
boven de Veerpoort zit? Pogingen om
in het centrum van Schoonhoven een
etalage te krijgen zijn tot nu toe op
niets uitgelopen.
AGRESSIE
Overigens heeft hij geen behoefte
aan het soort bezoekers die onder in
vloed van een aantal borrels hun
agressie komen afreageren in zijn
atelier, zoals op zaterdagavond wel
eens wil gebeuren. Maar mensen met
een ongeveinsde interesse moeten
eens bij hem aankloppen. Graves zal
ze graag ontvangen. ..Als Toon Her
mans hier zat, ja dan kwamen ze
vanzelf wel," zegt hij.
Foto: Theo Langendam
KRANT NAAR UW
VAKANTIEADRES?
Olt kunt u QtUluitend opgeven met
de bon uit de krant.
Telefonische opgaven kunnen niet
meer worden aangenomen!
BILTHOVEN Tot laat ln de
(avond zijn de brandweerkorpsen van
avond zijn de brandweerkorpsen van
De Bilt, Bilthoven en Zeist bezig ge
weest met het doven van de smeu
lende resten bos bij het ziekenhuis
Berg en Bosch. Ongeveer 2V» hectare,
dennenbos ging verloren. Het zieken
huis is gespaard gebleven.
Met lucifers spelende kinderen ver
oorzaakten gistermiddag een bos
brand in Soesterberg, die gelukkig
minder ernsitg bleek dan zich aan
vankelijk liet aanzien. Het vuur ver
nielde bijna IV» hectare bos langs het
fietspad van Zeist naar Austerlitz.
Tankwagens van de luchtmacht re
den af en aan om de brandweer, die
door militairen en burgers geholpen
werd, van water te voorzien.
Langs de spoorlijn Utrecht - Woer
den woedden gisteren weer enkele
bermbrandjes, die vermoedelijk ver
oorzaakt zijn door de vastgelopen
Temmen van een trein. De spoorwe
gen kampten met vertragingen van
Kaximaal 10 minuten. Tegen 2 uur
aren de brandjes grotendeels ge
blust en kon het treinverkeer onge
hinderd voortgang vinden.
MEXICO CITY Brazilië en Italië, finalisten in de strijd om
het wereldkampioenschap voetbal, zullen morgen in hun sterkste
opstelling in het veld komen. Zowel Brazilië als Italië hebben geen
geblesseerde spelers.
De meestal nogal zwijgzame Ita
liaanse coach Valcareggi zal zijn elf
tal niet wijzigen voor de eindstrijd.
Hat betekent dat Italië in dezelfde
formatie binnen cie lijnen komt als
tegen West-Duitsland. Valcareggi:
„De ploeg loopt zo gesmeerd als een
machine. Het zou niet verstandig zijn
er enkele onderdelen uit te halen".
In het Italiaanse kamp heerst ove
rigens een groot optimisme. Gianni
Rivera, de as van Fet elftal, is zelfs
overtuigd van het feit dat Italië de
wereldtitel in de wacht sleept. „Wij
zijn zo geweldig in vorm, dat zelfs
Brazilië ons niet van een overwinning
af zal kunnen houden", stelde Rivera
vast. „Onze verdediging is in staat
Brazilië van doelpunten af te houden,
terwijl de Braziliaanse defensie ons
niet van treffers zal weerhouden
Strijdlust
De Brazilianen blaken ook van
strijdlust. Mario Zagalo op een pers
conferentie in Mexico: „We zijn hier
naar toe gekomen om de wereldbeker
te winnen. We zijn al een heel eind
op weg. Italië zal ons niet kunnen
verslaan".
De Brazilianen zijn banger van de
regen dan van dt Italianen. Iedere
vorm van neerslag kan funest zijn
voor de Braziliaanse balkunstenaars.
Het ziet er echter, ondanks minder
gunstige weersvoorspellingen, niet
naar uit dat Mexico City morgen on
der regen bedolven zal worden. Op
het ogenblik is de temperatuur in
Mexico City ruim 35 graden.
De wedstrijd, die om zeven uur Ne
derlandse tijd gedeeld wordt, staal
onder leiding van de Oostduitze
scheidsrechter Rudi Glöckner.
)van eentonzer verslaggevers)
AMSTERDAM De NV modema
gazijnen Gerzon heeft in het afgelo
pen jaar een bedrijfsverlies geleden
van 2,7 miljoen gulden. Dat verlies
kon beperkt worden tot 2,3 miljoen
gulden door de boekwinst op de ver
koop van een pand in Dordrecht.
In het jaarverslag worden als oor
zaken van het verlies genoemd: de
steeds verder stijgende kosten en de
invoering van de btw. De nadelige
gevolgen hiervan konden niet door
vergroting van de omzet worden op
gevangen.
Hoewel het bedrijf volgens het
jaarverslag nog voldoende mogelijk
heden voor zelfstandige voortzetting
heeft, is men genegen een vorm van
samenwerking of aansluiting te zoe
ken met een ander bedrijf in dezelfde
branche.
AMSTERDAM Tegen de
oud-Asva-voorzitter de student psy
chologie Johan Middendorp (27), heeft
de procureur-generaal bij het Am
sterdamse gerechtshof gistermiddag
wegens zijn deelnemin® aan de bezet
ting van het Maagdenhuis vorig jaar
mei twee weken gevangenisstraf
geëist. De politierechter had in maart
Middendorp, na een eis van 200 gul
den boete, veroordeeld tot vier weken
gevangenisstraf onvoorwaardelijk.
DEN HAAG Nederland en Israel
gaan de komende twee jaar tezamen
enkele wetenschappelijke projecten
uitvoeren, op het gebied van de
volksgezondheid. De onderzoekingen
zuilen liggen op het terrien van de
kankerbestrijding, de transplantatie
van organen en het vinden van een
verbeterd serum tegen lymphe-aan-
doeningen. Het wetenschappelijk ver
drag is gisteren door staatssecretaris
Kruisinga en de sraelische ambassa-
I deur S. A. Rad in Den Haag onderte
kend.
de
beste
hekken
'komen uit Best1
B G levert
gegarandeerd roestvrij
hekwerken door
geheel Nederland tegen
AMSTERDAM De rede van
president Nixon over de econo
mie was als de berg, die een
muis baarde. Er ging geen stimu
lans van uit op de financiële cen
tra, zodat de stemming onge
animeerd en gereserveerd was.
Bemoedigende aanwijzingen
voor de ontwikkeling in politiek
en economisch opzicht ontbre
ken nog in Amerika. Interessant
zijn de berichten over een nau
were samenwerking tussen
Hoogovens en Hoesch, waaruit
een zeer groot staalconcern zou
kunnen ontstaan.
Inmiddels heeft de directie van de
Kon. Hoogovens meegedeeld, dat er
een intensief overleg gaande is ter
versteviging der onderlinge betrek
kingen. Zoals men weet. bestaat er al
een samenwerking tussen beide staal
concerns terzake van de stichting van
een staalbedrijf op de Maasvlakte.
In dit nieuwe bedrijf zal de Duitse
Hoesch en de Nederlandse Hoogovens
ieder voor 40 procent deelnemen, ter
wijl 20 procent gereserveerd is voor
andere deelnemers. Als de combinatie
van Hoogovens en Hoesch tot stand
zou komen, kan gesproken worden
van een staal-gigant binnen ae EEG.
Sterke positie
Samen hebben ze een produktie
van meer dan 12 miljoen ton. neerko
mend op circa een twaalfde van de
totale produktie der Europese markt.
Verwacht wordt, dat slechts de groot
ste produktie-eenheden zich in de
toekomst staande kunnen houden. Als
men hierop let, lijkt er o.i. geen en
kele reden aanwezig om de jongste
berichten ongunstig voor de houders
van certificaten Kon. Hoogovens uit
te leggen. Integendeel, wij menen, dal
samenvoeging van de bedrijven voor
een sterke positie op de internatio
nale staalmarkt zal zorgen.
Op welke wijze deze fusie tot stand
zal komen, is nog niet bekend. Zoals
bekend, heeft Fokker met de Duitse
VFW een holding gevormd, waarin
beide ondernemingen participeren. De
nationale werkmaatschappijen blij
ven gewoon bestaan, terwijl de hol
ding de dividenden uitgekeerd krijgt.
Zolang er nog geen Europese wetge
ving op het gebied van het vennoot
schapsrecht bestaat, moet men wel op
deze wijze een fusie doorvoeren. Het
ziet er naar uit, dat Hoogovens en
Hoesch op dezelfde wijze als Fokker
en VFW bij het uitvoeren van hun
plannen te werk zullen gaan, maar de
besprekingen daarover en de formule
van de omwisseling zijn nog niet tot
een afronding gekomen.
Met voldoening nam de beurs ken
nis van de rede van de vakbondslei
der Lanser over de bezorgdheid inza
ke een nieuwe inflatiegolf in 1971.
Eer» nieuwe inflatiegolf kan onze eco
nomie en dus onze welvaart ernstig
ondermijnen. De heer Lanser onder
kende het nauw verband tussen de al
maar verder gaande inflatie en de
moeilijkheden van al maar meer be
drijven. Er is bij inflatie meer aan de
orde dan een verhoging van het
prijspeil, er staan voor ons land en
niet in het minst voor de werknemers
ook nog heel andere belangen op
het spel, aldus de heer Lanser.
Schadelijk
Het is te hopen, dat deze verstan
dige opmerkingen overal mogen ge
hoord worden, opdat men eindelijk
eens gaat begrijpen, dat het „haasje
over" van prijzen en lonen schadelijk
is voor het algemeen belang en rede
lijk overleg tussen overheid, werkge
vers en werknemers dringend nood
zakelijk is. wil men in de toekomst
niet met de brokken komen te zitten.
Ook de Organisatie voor Economi
sche Samenwerking en Ontwikkeling
(OESO), waarvan jhr. mr. Van Len-
nep secretaris-generaal is. heeft ge
wezen op de gevaren van de inflatie
en gevraagd om te komen tot een
gemeenschappelijke actie in 1971 ter
vermindering van de geldontwaar
ding. Zepr belangrijk is het. dat men
zorgt voor het gezondmaken van de
betalingsbalansen, maar dat gaat dik
wijls gepaard met beperkende maat
regelen, die men liever niet wil ne
men.
President Nixon heeft in zijn rede
van deze week de gevaren van de
inflatie voor zijn land onderstreept
en de instelling van een nationale
produktiviteitscommissie aangekon
digd, waarin werkgevers, werkne
mers en overheid moeten samenwer
ken om tot een meer evenwichtig
prijsbeleid te komen.
De koersfluctuaties van onze inter
nationals bleven deze week beperkt.
In de lokale afdelingen was meer va
riatie, omdat hier wederom de fusie
koorts aanwezig was. Er werd ge
sproken over de overname van Ind.
Handel^ Comb., Van Geveke-Groen-
pol, Vinamij, welke fondsen tegen be
langrijk hogere koersen uit de markt
genomen werden. Internatio-Müller
doet zijn belangen in de Kon. Holl.
Lloydaan de Kon. Boot over.
Inzake Vredestein werd uit het kort
geding proces <nog bekend, dat de
partijen met elkaar aan de tafel gaan
zitten om tot een overeenkomst te ko
men. De verhoudingen tussen Good
rich en Goodyear 'liggen uiteraard
niet prettig, maar voor Vredestein is
het te hopen, dat beide Amerikaanse
concerns via de beurs certificaten van
aandelen tegen oplopende koersen
hebben verworven.
Fouten
Het bestuur van Vredestein heeft
echter via de onverhoedse uitgifte
van nieuwe aandelen, Goodyear in de
kaart gespeeld, terwijl geweigerd
wordt om de in het bezit van Good
rich zijnde certificaten van aandelen
om te ruilen in aandelen. Een lang
durig proces zou zeker niet in het
belang van de onderneming en dus
van de werknemers zijn. Het beurs-
publiek is vrijwel niet-belangheb-
bende geworden, daar de aandelen
inmiddels in handen van de twee
Amerikaanse concerns terecht zijn
gekomen. Wel is gebleken, hoe voor-
zichtig de leiding van een onderne
ming dient te handelen, als men op
het fusiepad gaat. Bij Vredestein zijn
ernstige fouten gemaakt, dat is wel
duidelijk.
Bührmarin-Tetterode hield de jaar
vergadering. waarop werd medege
deeld. dat het eerste kwartaal 1970
een omzetvermeerdering van 10 pro
cent had gebracht, terwijl de winst
gelijk bleef. Er zijn nog vele moge
lijkheden voor de papierindustrie
aanwezig, als men let op het papier-
verbruik in verschillende landen. In
de Ver. Staten bedroeg dat in 1968
per hoofd der bevolking 242 kilo, in
Zweden 181 kilo. in Nederland 117
kilo, in België 97 kilo en in Frankrijk
81 kilo. Elsevier kwam met een gun
stig jaarverslag voor de dag, terwijl
voor 1970, ondanks verwachte kosten
stijgingen, toch een gunstig resultaat
wordt verwacht.
