Dag naar school
in tijd van baas
Bejaarden gaan
voor hun
recht vechten
ARP en oppositie voor
speciale gewest-wet
Nu is het
tijdvoor
lekker
met
lekker:
Beschuit
met
aardbeien.
Staat van beleg in
Istanboel na
bloedige gevechten
Maatregelen voor werkende jeugd'
Drs. J. A. Dirksen
Zuidvietnamezen
heroveren
stad in Cambodja
WOENSDAG 17 JUNI 1970
DEN HAAG De fracties in
de Tweede Kamer van de KVP,
ARP en CHU wensen met ingang
van 1 augustus van het volgend
jaar nieuwe maatregelen op het
gebied van onderwijs en vor
ming voor de werkende jeugd.
In een amendement op een wij
ziging van de arbeidswet van
mejuffrouw T. Kok (kath.v.),
ondertekend door de christelijke
fracties, wordt hierom namelijk
gevraagd.
De wetswijziging komt neer op een
arbeidsverbod van jongens en meisjes
jonger dan 16 jaar. Men krijgt even
wel ontheffing van dit verbod wan
neer tenminste een dag per week (of
twee halve dagen) onderwijs of vor
ming wordt genoten met behoud van
loon.
Dossier
In de universitaire warwinkel
staan een paar partijen er altijd
nog wat minder duidelijk op dan
de andere: naast de minister het
directoraat-generaal voor de we
tenschappen; ter zijde van de rege
ringscommissaris nieuwe adviseurs;
tussen die bewindstop en de uni
versiteiten de Academische Raad
met zijn commissies; naast de zake
lijke en wetenschappelijke leiding
van de universiteit de feitelijke be-
ïtuursuitvoerders; tussen de hoog
leraren en lectoren en de studenten
de leden van de wetenschappelijke
Itaf.
1 Deze laatste groepering heeft in
erschillende plaatsen meer gezicht
kregen met uitspraken over ac-
•le problemen. Toch zal het voor
|le buitenstaanders nog als een
ssing zi.in gekomen toen in
Amsterdam talrijke stafleden open
lijk verklaarden richtlijnen van het
universitair bestuur naast zich neer
te leggen.
Zo'n standpunt wordt niet plotse
ling gekozen; liet heeft een voorge-
IsChiedenis. Die staat in een dossier
van 14 katernen met een stuk of 75
onderdelen, aangelegd door het
centraal bestuur der Amsterdamse
stafmensen. De documentatie weegt
een kilo of twee.
Aan serieuze bestudering is niet
te beginnen; alleen al het doorkij
ken van wat de staf, dicussiërend
met curatoren en rector, in een jaar
aan brieven, verklaringen, nota's en
rapporten geproduceerd heeft, be
zorgt je de kriebels. Geen onder
werp of er is over gestreden; van
bouwzaken tot de toezending van
vergaderstukken, van een opinie
peiling ot de procedure ter bespre
king van een reorganisatie.
Als bij het aanschouwen van die
stukken één gedachte opkomt is
het: „Wat jammer van de kostelijke
tijd".
De tweede gedachte: de universi
taire problematiek zit veel dieper
dan de conflicten tussen rector en
studenten laten zien. Prof. Belin-
fante neemt slrijdbaar stelling te
gen dogmatici onder de studenten.
De manier waarop blijft de indruk
wekken alsof Dlleen dat probleem
uit de universiteit weggesneden
moet worden. De staf staat niet
buiten dat probleem; het zou onzin
nig zijn die vele honderden stafle
den als een onschuldig gezelschap
te zien. Maar ook bij het universi
tair bestuur is niet alleen blanke
onschuld te vinden.
De derde gedachte is dat, hoe ook
gelijk en ongelijk verdeeld mogen
zijn, men niet voorbij zal kunnen
aan de ontstemming die een be
langrijke groep van de universitai
re samenleving zo'n dossier deed
aanleggen.
„Wiskobas"
Voor feiteliike veranderingen op
de scholen er de moeilijkheden
daarbij zijn niet altijd de pamflet
ten en de acties het interessantst.
Los van welke kritische groep
ook is een paar jaar geleden in het
voortgezet onderwijs de nieuwe
wiskunde van start gegaan. Dat
had weinig ce maken met de mam
moetwet, maar het kwam wel goed
uit, dat die ingrijpende verandering
van de wiskunde met de invrving
van die wet kor samengaan. Daar
na is men over nieuw rekenen op
de basisschool gaan praten.
'Wiskobas' de commissie die zich
hiermee bezighoudt, zag goed in,
dat voor het slagen van nieuw re
kenonderwijs de aandacht vooral
gericht moest worden op de peda
gogische academies: de toekomstige
onderwijzers op het nieuwe spoor
zetten en wie al voor de klas
staan, heroriënteren.
In dit opzicht is heel wat gaande.
Maar in een recent verslag van
'Wiskobas' staat terloops een notitie
van verreikende aard: „De Neder
landse onderv/ijsstructuur waarbij
de staat geen onderwijsleermidde
len produceert, maar wel onderzoek
initieert en waarbij er tussen tekst
en materiaal-produceren voorname-
door Ton Elias
lijk een concurrentieverhouding be
staat, geeft aanleiding tot specifieke
innovatiemoeilijkheden m.b.t. wis-
kunde-onderw.'js op de basis
school".
De kwestie is dat verschillende
uitgevers niet wachten tot de on
derwijzers met de nieuwe wiskunde
vertrouwd zijn geraakt: er worden
al methodes op de markt gebracht.
Er is nog niet voor gestaakt en er
zijn nog geen protesten verschenen,
maar het ziet ernaar uit dat we
binnenkort een mengeling krijgen
van lagere scholen met (enkele) on
derwijzers die op het nieuwe reke
nen georiënteerd zijn en scholen
met traditiontel rekenende onder
wijzers; scholen met methode A en
met methode B en scholen zonder
nieuwe methode. En met die sterk
verschillende rekenbasis komen de
leerlingen het voortgezet onderwijs
binnen.
„Specifieke innovatiemoeilijkhe
den", om met 'Wiskobas' te spre
ken.
Overleg
Het voortgezet onderwijs heeft
andere wiskunde-moeilijkheden.
Derdeklassers van vwo en havo die
blijven zitten, moeten overschake
len van de oude wiskunde op de
nieuwe. Dat is geen kleinigheid. En
nu dwingt men die doubleurs, in
één jaar de gemoderniseerde wis-
kundestof van drie jaar door te
werken. De wiskundedocenten van
het Pius X-lyceum hebben hierover
aan hun bestuur geschreven.
Zij klagen erover dat het minis
terie geweigerd heeft de zittenblij-
vers nog een jaar de oude wris
kunde te laten volgen in een 'be
zemklas'. O. en W. heeft voor de
hulp aan die ooubleurs wel 80 ex
tra lesuren voor alle vakken samen
per schoolafdellng per jaar toege
kend, maar aat vinden de leraren
van Pius Xgec-n oplossing.
Gevraagd cm commentaar, zegt
het ministerie: „Een bezemklas
komt er straks voor degenen die
zakken voor het laatste eindexa
men-oude stijl. Die regeling van 80
uren extra is getroffen in overleg
met de Raad van Leraren".
Reactie van Pius X: „Dat is uit
de bus gekomen na overleg, maar
dat wil niet zeggen dat we het er
mee eens zijn. Men zou de zitten-
bijvers in groepen van scholen bij
elkaar moeten brengen in bezem
klassen. Zoals het nu moet, redden
ze het nooit en lopen ze de kans de
universiteit te missen".
„Het was wel in overleg", zegt
het ministerie. Swelles, snietes
ik weet niet wat we hiermee
aan moeten. Op de vraag wat die
80 uren per schoolafdeling nu kos
ten, antwoordt O. en W.: vijf mil
joen gulden. Ik sta altijd weer ver
baasd hoe die franjezaken iets
doen voor de zittenblijvers van de
3e klas; wat is het nu helemaal...
oplopen.
En verder...
waarschuwt het maandblad
Kleuterwereld weer eens tegen
vertegenwoordigers uit Den Bosch
die erin slagen jonge hoofdleidsters
met enorme hoeveelheden papier op
te schepen. De heren laten de
sc hooi leidsters een bestelbon teke
nen voor bijvoorbeeld 15 riem, ter
wijl 15 vel bedoeld was. En ze heb
ben ook de hebbelijkheid door het
toevoegen van €en of twee nullen
bestellingen 10 of 100 keer zo groot
te maken. De vertegenwoordiger
houdt de leidster dan zijn eigen
ballpoint voor om te tekenen en
laat geen afschrift van de bestelbon
achter. Niemand kan achteraf be
wijzen dat de met dezelfde bal-
point later veranderde bestel
ling niet geplaatst is. Verzet tegen
de gepeperde rekeningen baat niet:
men heeft getekend en er moet be
taald worden.
Een paar jaar geleden werd ook
al tegen deze praktijken gewaar
schuwd. Dat er steeds weer leid
sters zijn die erin trappen, vind ik
even wonderlijk als dat die Bossche
heren het lef hebben met hun vuile
trucjes door te gaan.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De ARP en de
oppositie zijn voor een speciale
wet voor de vorming van ge
westen. Drs. E. van Thjjn legde
deze wens in een nota neer en
de heer M. W. Schakel (a.r.) liet
zich positief over deze motie uit.
Minister Beernink wil echter een
gewestvormihg van onderaf en het
initiatief aan de gemeenten over la
ten. De gedachten van de heer Scha
kel gingen evenwel uit naar een ka
derwet.
Het voordeel van een dergelijke
wet is. dat er een uniformiteit in het
bestuur ontstaat en er meer doorzich
tigheid zal zijn. De gewesten kunnen
door een speciale wet beter en sneller
tot stand komen.
Het stadium van de gemeenschap
pelijke regelingen ligt achter ons. De
ze opmerking van de heer Schakel
slaat op het plan van de minister de
gewesten te vormen door een uitbouw
van de wet op de gemeenschappelijke
regelingen.
De regio is in opkomst, zei de heer
Schakel. Juridische regelingen zijn
nodig. De vorming van gewesten mag
medeiverker ARP)
overleden
(Van onze parlementsredaotie)
DEN HAAG Na een korte ziekte
is plotseling overleden drs. J. A.
Dirksen te Waddinxveen, weten
schappelijk medewerker van de
Tweede Kamer-fraktie van de ARP.
De heer Dirksen, die 43 jaar is ge
worden, kwam 1 mei 1961 in dienst
van de Dr. A. Kuyperstichting, het
wetenschappelijk bureau van de
ARP.
De laatste jaren was drs. Dirksen
in het gebouw van de Tweede Kamer
werkzaam voor de A.R.-fraktie. Op
de achtergrond nam hij een belang
rijke plaats in en had hij een aan
zienlijke inbreng in het werk van de
fractie. Aan zijn adviezen en ziens
wijze hechtte men grote waarde.
Na een toernee van zes weken
door Mexico, Venezuela en de
Verenigde Staten is de Haagse
popgroep Shocking Blue gister
middag op Schiphol aangeko
men. Zangeresje Wilma en
Feijenoorder Wim van Hanegem
overhandigden op de luchtha
ven de groep een gouden plaat,
voor de honderdduizendste Ve
nus. Zoals bekend heeft Venus
de eerste plaat op de Amerikaan
se hitparade bereikt.
Hier de groep Shocking Blue
die nu vakantie zal houden, maar
eind oktober staat opnieuw een
grote reis door Amerika voor de
boeg met Wilma en Wim.
echter niet leiden tot een vierde be
stuurslaag.
De fraktie van de ARP. aldus de
heer Schakel, is niet overtuigd van de
regionale opzet van minister Beer
nink.
Minister Beernink ging uitvoerig op
het betoog van drs. Van Thijn in. De
opmerkingen van de heer Schakel liet
hij voor een groot deel buiten be
schouwing.
Ds. Abma van de SGP sprak zijn
beduchtheid uit voor een vierde be
stuurslaag. De schaalvergroting in het
bestuur mag niet ten koste gaan van
een afbrokkeling van de basis. De ge
meenten, aldus de afgevaardigde van
de SGP, mogen niet degraderen tot
wijkraden.
De wetswijziging is, zo zei drs. A.
M. de Boo van de CHU, de eerste
stap op weg naar de oplossing van de
problemen van de werkende jeugd.
Er werd gesproken over een tijde
lijke noodwet. Maar mejuffrouw T.
Kok wilde van dit noodverband voor
de werkende jeugd een drukverband
maken. Daarom diende zij haar
amendement in.
Tijdelijk
Minister Roolvink was het er mee
eens, dat het slechts om een tijdelijke
maatregel gaat. Maar hij kon niet be
loven, zo luidde zijn reaktie op het
amendement, dat de wetswijziging
beperkt kon worden tot 1 augustus.
Wel beloofde hij binnenkort samen
met de staatssecretaris van onderwijs
met belangrijke maatregelen te ko
men voor de werkende jeugd.
Ook zei minister Roolvink: „Ik kan
me voorstellen, dat de werkende jon
geren zich te kort voelen gedaan.
Maar Ik wil er voor waarschuwen,
dat er beloften worden gedaan, die
nietwaar kunnen worden gemaakt."
Deze laatste opmerking was be
stemd voor mejuffrouw Nel Baren-
dregt van de PvdA, die wil, dat voor
jongens en meisjes jonger dan 15 jaar
een onvoorwaardelijk arbeidsverbod
geldt met slechts zeer beperkte uit
zonderingen (vakantiewerk).
Tijdens de pauze pleegde minister
Roolvink overleg met zijn collega
Veringa van onderwijs en staatsse
cretaris Grosheide.
Onmogelijk
Een dergelijk arbeidsverbod, be
toogde minister, betekent een verlen
ging van de leerplicht. Want anders
zitten de jongens en meisjes werkloos
thuis of ze gaan illegaal aan het
werk. De verlenging van de leerplicht
betekent, dat er 1.000 onderwijzers of
leerkrachten extra nodig zijn. En nu
zijn er reeds een 400 te kort.
Dit amendement, concludeerde de
minister, is niet waar te maken. Ove
rigens adviseerde de SER in 1962
reeds tot een arbeidsverbod van de
14-jarigen. Dit advies werd toen uit
gebracht uit oogpunt van arbeidsbe
scherming.
In de huishouding
Een belangrijk punt in het debat
was, dat in de wetswijziging een uit
zondering wordt gemaakt voor meis
jes van 15 en ook 14 jaar, die huis
houdelijke werkzaamheden thuis of
elders verrichten. Zij hoeven dus
geen dag in de week naar school. De
ze uitzondering wordt gemaakt omdat
voor deze meisjes nauwelijks toezicht
mogelijk is.
De arbeidswet biedt hier geen op
lossing, zei mejuffrouw Kok. De uit
komst is de verlenging van de leer
plicht Daarom wilde ze de wetswijzi
ging slechts tot 1 augustus van het
volgend jaar laten gelden.
Mejuffrouw Barendregt diende
echter een amendement in om de
„discriminatie" van de meisjes, die
huishoudelijke werkzaamheden ver
richten op te heffen. De afgevaar
digde dreigde zelfs tegen het wets
ontwerp te stemmen.
Zij zei: Voor de meisjes is dit wets
ontwerp niet een noodmaatregel,
maar een soort noodlotsmaatregel:
meisjes hoeven geen vorming, jon
gens wel. Kortom, de meisjes zijn al-
weerde klos...."
ISTANBOEL De Turkse re
gering heeft gisteren de staat
van beleg afgekondigd voor
Istanboel en de aangrenzende
provincie Kocaeli. Het volledige
bestuursgezag is in handen ge
legd van een militaire bevelheb
ber. Alle strafzaken zullen wor
den behandeld door krijgsraden.
De maatregelen zijn genomen na
bloedige gevechten in de hoofdstad
tussen demonstrerende fabrieksarbei
ders en oproerpolitie Zeker drie
mensen werden gedood en vijftig ge
wond.
De gevechten waren het hevigst in
Kadikoy, op de Aziatische zijde van
de Bosporus. Vijftienduizend demon
stranten wisten hier de cordons en
barricades van de politie en het leger
te doorbreken.
De oproerpolitie ranselde in op
vrouwen en kinderen, die zich temid
den van de demonstranten bevonden.
De straten waren in korte tijd bedekt
met plassen bloed, kledingstukken,
schoenen en politiehelmen. De beto
gers gingen de politiemannen te lijf
met knuppels, ijzeren staven en zelfs
met vuurwapens.
KOMPONG SPEOE Zuidvietna-
mese troepen hebben gisteren de
plaats Kompong Speoe. op 40 km ten
zuidwesten van de- Cambodjaanse
hoofdstad Phnom Penh, op de Viet-
cong en Noordvietnamezen heroverd.
Aan de zijde van de Vietcong sneu
velden 53 man, terwijl de Zuidvietna
mezen vijf man aan doden en on
geveer 20 gewonden verloren.
Een Amerikaanse officier heeft
onthuld dat de Vietcongs vorige week
in het Zuidvietnamese dorp Than My
75 burgers hebben gedood, omdat de
dorpelingen aan de Amerikanen me
dedelingen hadden verstrekt over de
bewegingen van de guerrillastrijders.
De Vietcongs hebben gisteren drie
Amerikaanse journalisten, die op 7
mei bij de Cambodjaanse plaats Svey
Ring gevangen waren genomen, vrij
gelaten. Het drietal zei goed te zijn
behandeld, maar kon niets zeggen
over het lot van ongeveer twintig col
lega's die nog in Cambodja worden
vermist.
ARNHEM Gratis treinrei
zen voor de bejaarden? Weg
ermee! Goedkope voetbalkaar
tjes voor de 65 plus'ers? Laat
ze het liever helemaal betalen!
Opruiende taal van een Jongere,
die de toch al vergeten bejaarde
zijn verzetje niet gunt? Nee. Het
zijn de krachtige argumenten uit de
mond van een bejaarde zelf. Pieter
van Valen, 71 jaar, uit Vaassen bij
Apeldoorn.
„De AOW-er staat al veel te lang
op een laag pitje", dat is wat de
heer Van Valen dagelijks om zich
heen ziet. „En iedereen weet dat en
alle politieke partijen praten ero
ver. maar ze doen er niets aan. Er
wordt heel wat gedemonstreerd,
maar nooit voorde bejaarden."
Tweede Kamer
Daarom komen AOW-ers voort
aan voor zichzelf op. Niet door met
spandoeken de straat op te gaan,
maar door in de Tweede Kamer
zitting te nemen. Want dat is het
waar Pieter van Valen het oog op
heeft.
„En ik zal u zeggen: het lukt! Als
u al die mensen had gezien, die
eerder deze maand op de oprich
tingsvergadering zijn geweest. Het
heeft me helemaal overrompeld. Uit
het hele land zijn ze naar Utrecht
gekomen. Zelfs mensen op krukken.
Dat is toch wel een bewijs dat er
wat leeft."
Op die oprichtingsvergadering in
juni werd de bejaardenpartij gebo
ren. Een idee van de heer Van Va
len, die ook voorzitter werd. „Deze
partij, meneer, zal een omwenteling
teweeg brengen zoals nog nooit
iemand heeft meegemaakt.
„Reken maar uit: er zijn in Ne
derland 1.200.000 bejaarden. Met
een kiesdeler van 50.000 betekent
dat 24 zetels. Dan hoeven wij niet
meer naar de politieke partijen te
kijken, maar zij naar ons."
Maar waarom dan alle goedko
pe bejaardentarieven afschaffen?
„Omdat we voldoende inkomen
Minister Schut:
„Geen stagnatie
in woningbouw"
DEN HAAG Volgens minister W.
F. Schut van Volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening is er nog steeds
geen sprake van stagnatie in de wo
ningbouw. Gisteren legde hij de
Tweede Kamer de officiële cijfers van
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek voor. Hoewel van december 1969
tot april 1970 sprak was van een te
ruggang in het aantal voltooide wo
ningen heeft dit beeld zich in de
maanden daarna gewijzigd. In de
maand april zou het aantal in aan
bouw genomen woningen volgens de
minister op een hoog niveau gelegen
moeten hebben om alles zelf te
kunnen betalen. De bejaarden wil
len 70 procent van het loon dat ze
zouden verdienen als ze nog werk
ten. met een minimum van 8.500
gulden voor 1970."
Ziekenfonds
„Een van de eerste dingen waar
voor de nieuwe Kamerleden van de
bejaardenpartij gaan werken, is
aanpassing van de ziekenfondspre
mie aan het inkomen, et is te gek
dat iemand die het dubbele ver
dient, hetzelfde betaalt aan het zie
kenfonds. Wij geven meer dan 7
procent van ons inkomen aan een
ziekenfondspremie uit, een werkne
mermaar 31/».'
Op de oprichtingsvergadering heb
ik gezegd: „De Nederlanders geven
aan Indonesië miljoenen cadeau of
het pepernoten zijn. Maar ze vin
den het de gewoonste zaak van dc
wereld, dat hier zo'n vijftigduizend
bejaarden beneden het bestaansmi
nimum moeten leven. Het is toch
beschamend, na 4fl of 50 jaar ons
aandeel aan deze maatschappij te
hebben geleverd, met ons petje ln
de hand naar de armenzorg te moe
ten!"
Pieter van Valen is ervan over
tuigd, dat de bejaardenpartij een
succes wordt. „Het hangt van de
bejaarden af, natuurlijk. Maar ik
reken op veel stemmen volgend
jaar. Met al dat gekrakeel van al
die oude en nieuwe partijen weet
toch niemand meer op wie hij moet
stemmen. Nu komen ze bij ons, al
die AOW-ers die anders gewoon
thuis zouden zijn gebleven."
„Wat gebeurt er met de losse be
jaardenpartijtjes di aan de ge
meenteraadsverkiezingen hebben
meegedaan?
„Die sluiten zich hopelijk bin
nenkort bij ons aan. Met 65-plus in
Rotterdam gaan we binnenkort a]
onderhandelen. Het is echt beter
als alles onder de landelijke partij
samen komt. Wij zullen echt de
fout niet maken dat de boel door
een slechte organisatie na een poos
je weer uit elkaar valt."
TEL AVIV De Israëlische lucht
vaartmaatschappij heeft vorig jaar de
op een na grootste winst in de ge
schiedenis van haar bestaan geboekt.
Ondanks de door president-directeur
Mordechai Ben Ari aangehaalde
moeilijkheden heeft El Al een winst
van bijna 5 miljoen binnengesleept.
De moeilijkheden bestonden uit het
dalende luchtvaarttoerisme, de toe
stand in het Nabije Oosten en de
aanslagen op toestellen en gebouwen
van de maatschappij.
hebben. De stagnatie in de maanden
daarvoor weet hij aan het slechte
weer, financiële moeilijkheden by de
gemeenten, gebrek aan bouwrijpe
grond en de arbeidstijdverkorting.
