jEngeiand kiest lood onn oud ijzer Commentaar .Cheque van 50.000 dollar voor Ontwikkelingsfonds „FAO WERKT MEE AAN UITBUITING" Wilson heeft een goecle kanè op een nieuw mandaat Verdeelde oppositie lijkt geen alternatief te bieden Aanvulling Nederlandse bijdrage Uit de Haagse hof geplukt Jongeren in hongerstaking 5 WOENSDAG 17 JUhti 1970 (Van één onzer redacteuren) IS het voor de bijna 40 miljoen Britten, die morgen een nieuw Lagerhuis mogen kiezen, lood om oud ijzer of zij de Conservatie- ve dan wel de Labourpartij steunen? Het heeft er soms veel van weg, maar het is bepaald niet zo. De opiniepeilingen geven waar schijnlijk niet voor niets een redelijke voorsprong voor premier Wilson te zien. Deze lijkt het zelfvertrouwen van de kiezers die hem in 1966 een meerderheid van ongeveer 100 zetels gaven te hebben herwonnen. Zij hebben geen reden, massaal naar de conser vatieven over te lopen, want die hebben minder zekerheid te bieden v dan de socialisten. Niet voor niets is Wilson wel de beste conserva- iai tieve premier genoemd, die Engeland in lange tijd heeft gehad. Gedurende bijna zes jaar heeft de premier de belangen van zijn partij opzijgezet, als hij meende dat het landsbelang zulks eiste. Hij verspeelde gedu rende een aantal jaren hiermee bewust zijn gote populariteit, die in 1966 bij vervroegde ver kiezingen was gebleken. Een meerderheid van enkele zetels in het Lagerhuis, in oktober 1964 veroverd op de toen aan het be wind zijnde conservatieven (on der leiding van Sir Douglas Ho me), werd omgezet in één van ongeveer 100 zetels. Nu de eco nomische problemen die de con servatieven in 1964 achterlieten, definitief overwonnen lijken te zijn ondanks het feit dat En geland nog buiten de Europese gemeenschap werd gehouden heeft Wilson het aangedrufd op nieuw een votum van vertrou wen te vragen. veranderingen worden als ge volg hiervan niet verwacht. Maar in de meer dan 70 zoge naamde „marginale districten" kunnen deze factoren beslissend zijn voor winst of verlies. Nu Engeland voor het wereldkam pioenschap voetballen is uitge schakeld en de kranten weer verschijnen hebben de Britten overigens toch nog wat gelegen heid gehad zich in te leven in de verkiezingscampagne. De zetels Risico Hij koos daarbij een voor En geland ongebruikelijk tijdstip: 18 juni. Er zijn al heel wat Brit met vakantie en beide partij en vrezen de gevolgen daarvan. Vroeger zouden voornamelijk conservatieve kiezers de gang naar de stembus hebben ver zuimd. Dat is nu veranderd, want ook degenen die gewend zijn hun stem op Labour uit te brengen hadden al voor het be kend worden van de verkiezings datum definitieve vakantieplan nen gemaakt, die niet meer ge wijzigd kunnen worden. Dit ri sico heeft Wilson echter op de koop toe genomen, omdat hij een goede kans niet voorbij wil de laten gaan. Niemand kon hem de verzekering geven dat een dergelijke kans niet meer ma'ar ook niet minder dan een kans na de vakantie nog eens zou komen. Tal van andere factoren spe len overigens nog een rol, zoals de rassentegenstellingen, gevoed door de aartsconservatieve Enoch Powell, gevoegd bij het feit dat ook 18-jarigen dit jaar voor het eerst mogen stemmen. Het kiezerskorps is van 36 mil joen in 1966 uitgebreid tot onge veer 39,5 miljoen. Schokkende De 630 leden van het Lager huis (511 voor Engeland, 71 voor Schotland, 36 voor Wales en 12 voor Noord-Ierland) worden ge kozen voor een maximumperio de van vijf jaar. De bestaande zetelverdeling is (volgens Reu ter): Labour 344, Conservatieven 262, Liberalen 13. voorzitter en twee niet-stemmende plaatsver vangers 3, Republikeins Labour 1, Wales-nationalist 1. Schots nationalist 1, onafhankelijk conservatief 1. onafhankelijk 1, Democratische partij 1 en va- kant 2. Er zijn thans 1819 kandi daten, het hoogst aantal sinds 1950. De verkiezingscampagne is beheerst doof binnenlandse the ma's. Economisch kwesties ston den daarbij centraal. Werkelijk verhit raakten de gemoederen pas toen de immigratiewetge ving ter sprake kwam, een kwestie die zowel Labour als de Conservatieven liever op de achtergrond hielden. Maar de conservatieve politicus Powell, door velen als een ernstige ri vaal van partijgenoot Edward Heath gezien, dacht daar anders over. De immigratie uit andere gemenebest-landen moet volle dig worden stopgezet, zo ver klaarde hij in een eigen verkie zingsmanifest en op bijeenkoms ten. De massale toestroming vorm de het „grootste gevaar" voor Groot-Britannië. De toename van de gekleurde bevolking bracht het gevaar mee van „geweldda digheid en bloedvergieten naar een omvang als in Amerika". Wilsons minister van technolo gie. Wedgwood Benn. reageerde fel. „De in Wolverhampton (Po well's kiesdistrict) gehesen vlag begint er uit te zien als die wel ke boven Dachau en Belsen wapperde," zei hij, Powell be schuldigend van „smerige en ob scene rassenpropaganda". Stemmen Heath, die twee jaar geleden nog zijn rechts-radicale partij genoot uit zijn schaduwkabinet verwijderde, eiste dat Wilson zijn minister voor diens uitlatin gen terechtwees, maar de pre mier ging daar niet op in, hoewel kennelijk niet gelukkig met de zaak. Enerzijds zijn de partijen er zich van bewust dat de immi gratiekwestie bij een aanzienlijk deel van de bevolking gevoelig ligt, anderzijds moeten zij er re kening mee houden dat de stem men der gekleurde immigranten in een aantal industriële kiesdis tricten beslissend kunnen zjjn. Volgens officiële schattingen van vorig jaar hadden zich in Engeland ongeveer een-en-een kwart miljoen immigranten uit India, Pakistan, West-Indië en Afrika gevestigd, van wie er ca. 750.000 hun stem zullen kunnen uitbrengen. Hun voorkeur zal. gezien de redevoeringen van Enoch Powell, waarschijnlijk naar Labour uitgaan, maar een belangrijk aantal vooral jon geren. die meer zien in radicaler (Van onze speciale verslaggever) DEN HAAG De campagne ICY, die onder auspiciën staat Me; van de NOVIB, de Nederlandse ('Organisatie voor Internationale Bijstand, bracht de heer Oe u\s Thant gistermiddag voor de 'n tweede keer voor het voetlicht. Een officiële foto van de gasten van het tweede wereldvoedsél- congres in Den Haag: van links naar rechts mr. Pieter van Vol lenhoven. prinses Margriet, de heer Boerma. directeur-generaal van de wereldvoedselorganisatie, prins Claus, prinses Beatrix, VN- secretaris-generaal Oe Thant. mi nister Udink, koningin Juliana, prins Bernhard enLester Pearson. In het Haagse Congresgebouw, waar de secretaris-generaal van de Verenigde Naties 's morgens het tweede Wereldvoedselcongres had toegesproken vanmorgen vertrok hij naar Moskou om met de Russische leiders het voorgestelde topoverleg over een vreedzame bewoning van de aarde te bespreken aanvaardde hij een cheque van 50.000 dollar, be stemd voor het Ontwikkelingsfonds van de volkerenorganisatie. Oe Thant zei diep getroffen te zijn door de edelmoedige gift van een niet-regerinssinstantie de grootste in zijn soort, die ooit bij het United Nations Capital Development Fund was binnengekomen. Hij bestempelde de cheque niet alleen als een prece dent. maar ook als een aanmoediging voor de steun, welke dcor de regerin gen wordt gegeven. De actiegroep X-Y. die 5.000 leden telt, en die o.a. door de Raad van Kerken, de Sjaloomgroep en Nesbic wordt gesteund, beoogt een aanvul ling tot twee procent van het natio naal inkomen van de door de Neder landse regering beschikbaar gestelde ontwikkelingsgelden. Toen prof. dr. H. Linneman namens X-Y de cheque van 50.000 dollar overhandigde ongeveer 50 procent van het geld. dat de aktie in 1969 heeft opgebracht en daarbij de generositeit van de Nederlandse rege ring in twijfel trok. stelde Oe Thant dat hij het daarmee oneens was. Nederland, zo zei hij. stond op het gebied van ontwikkelingshulp voor aan en was vaak genereuzer dan an dere landen bij het verlenen van steun aan de ontwikkelingsfondsen van de Verenigde Naties. Ook in de congreszaal lieten de kri- Wilson en Heath op één plaatje. Het was tijdens de viering van het feit, dat de vrouwen in En geland 50 jaar stemrecht had den. Daar konden premier en oppositieleider niet ontbreken. groepen zal volgens politieke waarnemers wegblijven. De verkiezingsstrijd heeft zich op het economische vlak toege spitst. Hoewel veel buitenlan ders, maar ook Britten, niet goed weten w£t nu eigenlijk de verschillen zijn tussen de La bourpartij en de Conservatieven en de kranten de afgelopen tijd min of meer klaagden over een gebrek aan twistpunten, valt uit de verkiezingsmanifesten wel een duidelijk onderscheid te dis tilleren. Partijen De Conservatieven blijven de partij voor vrije onderneming. "Zij bepleiten belastingverlaging en vermindering van overheids toezicht. Hoewel de socialisten al jaren geleden hun marxistisch imago verloren en verdere na tionalisatie afremmen, blijven zij koersen op een socialistisch programma. „Zonder planvor ming, terugkerend naar het To- ry-principe van vrijheid-voor- allen, worden de mensen het slachtoffer van economische krachten die zij niet kunnen be heersen", zo staat in Labours tische jongeren zich gistermiddag niet onbetuigd. Bij monde van Klaas de Bruin, die vaai medestanders telkens een luid applaus ontving, stelden ze voor niet de Nederlandse minister Lardinois tot voorzitter te kiezen van het tweede Wereldvoedselcongres, maar diens Soedanese ambtgenoot Mohammed Nour. Gezegd werd o.m. dat de laatste uit een ontwikkelingsland kwam en de problemen van armoe en voedselte kort van nabij kende. Ook Werd ver klaard dat de kandidaatstelling van de Nederlandse minister van land bouw een wassen neus was en niet op democratische wijze was geschied. Mohammed Nour toonde zich zeer vereerd met het in hem gestelde ver trouwen, doch trok zich op een ele gante wijze terug. Als lid van de stuurgroep van het tweede Wereld voedselcongres had hij de candida- verkiezingsmanifest. De conser vatieve plannen voor belasting verlaging door het schrappen van „onnodige regeringsuitga ven" en het aanmoedigen van besparingen, zouden volgens La bour de economie ontwrichten, of een drastische besnoeiing van essentiële sociale voorzieningen met zich brengen. Trots wijzen de socialisten er •ds weer op. dat zij er toeft ar in geslaagd zijn het in .54 van de Tories geërfde te kort van 800 miljoen pond op de betalingsbalans om te buigen tot een overschot van 550 miljoen in het afgelopen begrotingsjaar. Volgens de Conservatieven is de economische zekerheid die Labour zegt te bieden maar schijn en staat het land in het najaar weer een crisis te wach ten. In hun verkiezingsmanifest „een beter morgen", hebben de Conservatieven zich voorts uit gesproken voor wettelijke rege lingen voor geschillen tussen vakbonden en werkgevers, met o.a. een afkoelingsperiode van minimaal zestig dagen. Heath heeft de krantenstaking aange grepen om nog eens op het be lang van dergelijke regelingen te wijzen. Personen Persoonlijke factoren spelen bij deze verkiezingen zeker ook een rol. Bekend is dat Harold Wilson grotere populariteit ge niet dan Heath. De premier, die zelfs door zijn tegenstanders als een meester-tacticus wordt er kend, begaf zich ook tijdens de verkiezingscampagne weer ont spannen onder „het volk", werd hier en daar met eieren beko geld, maar bleef daar heel rustig onder. Onbewogen veegde hij het struif van zijn jas. met op merkingen als „wij hebben alle argumenten, zij alle eieren". Achter zijn „huiselijke" uiter lijk. met zijn onafscheidelijke pijp, gaat echter een geboren vechter schuil, die in tijden van tegenspoed op zijn taaist is. In oktober 1964 werd hij 48 jaar oud, Engelands jongste premier van deze eeuw. De 53-jarige vrijgezel Edward Heath maakt een veel gereser veerder indruk dan Wilson en heeft zich tijdens de verkie zingscampagne veel meer be perkt tot het spreken op grote partijbijeenkomsten. In veel op zichten vormt hij echter een contrast met de traditionele To- rv-aristocraat. Als zoon van een aannemer werkte hij zichzelf op. Na zijn studie in Oxford kwam hij na de oorlog in de politiek. Hij bekleedde verscheidene mi nisterposten en specialiseerde zich in Europese- en economi sche aangelegenheden. Hij leid de in 1962 de mislukte onder handelingen over het Britse EEG-lidmaatschap. Drie jaar la ter volgde hij Sir Alec Douglas- Home op als partijleider. Naamgenoot In zijn kiesdistrict (Bexley in Zuidoost-Engeland) wordt Heath door een naamgenoot bestreden. Een 28-jarige onderwijzer Ed ward Lambert, liet zijn naam wettelijk veranderen in Edward Lambert Heath en diende zich aan als „conservatieve en raad pleeg het volk"-kandidaat. Lam bert Heath, een tegenstander van toetreding tot de EEG, hoopt zodanige verwarring te stichten dat de echte Heath, die in 1966 een meerderheid van slechts 2.333 stemmen behaalde, zijn zetel in het Lagerhuis ver liest. Reeds eerder liet zich een „onafhankelijk conservatief' als kandidaat inschrijven. NEWARK Voor het eerst is een neger burgemeester geworden van een grote stad ïh het noordoosten van Amerika. De 30-jarige ingenieur Kenneth Gibson versloeg gisteren de blanke kandidaat voor het burge meesterschap van Newark in de staat New Jersey. Toen de overwinning van Gibson bekend werd, begonnen negers au to's in de straten omver te gooien. Negerleiders hebben er bij de bevol king op aangedrongen thuis £e blijven. tuur van ir. Lardinois ten volle on dersteund. Het was eer. traditie bij internationale lichamen, zo zei hij, dat het ontvangende land de voorzit- tershamer kreeg toegewezen. Hij had er vrede mee dat dit ook nu gebeurde i (applaus van de ouderen, boegeroep van dé jongeren). Op de openingsdag van het wereldvoedselcongres in het Haagse congres gebouw demonstreerde buiten een groep hongerstakers. Zij houden een soort hongerstakingsestafette: bij toerbeurt zullen telkens andere jonge ren twee dagen de congressisten een alternatief voor het voedselbeleid voorhouden. De nood in Peru is onvoorstelbaar, zo buiten de proporties van wat we ooit hebben meegemaakt, dal andere rampen zoals de watersnood in Roe menië wel niet vergeten maar toch uit het nieuws vei dwenen zijn. Toen dan ook een uitnodiging kwam van de ambassadeur van Roe menië. dr. GEorge Elian, voor een persconferentie o.er de watersnood, konden we niet anders vermoeden dan dat hij via cK publiciteitsmedia een beroep op het Nederlandse volk zou doen voor moer hulp in geld en goederen. Roemenië mag niet vergeten wor den, daar is men het over eens. Maar.... ieder mot! zelf weten of bij storting op giro 777 van het Ram penfonds van het Rode Kruis de aantekening V. or Peru" of „Voor Roemenië" wordt gemaakt. Het was. verrassend, dat er uit die persconferentie iets heel anders kwam. Er werd niet om geld ver zocht, hoewel... cat bleek bij wat na vragen... geld en goederen van harte welkom blijven. Duizenden moeten in tenten wor den ondergeoracht, zoalng geen nieuwe huizen voor de ontheemden gebouwd zijn. Kele streken wachten op herbouw. Maar ambassadeur Elran legde de klemtoon op eon ander facet. De be volking wil v»ral zelf het geld ver dienen voor die wederopbouw. Een van de middelen daartoe is het toe risme. Een toerisme, dat nog maar enkele jaren op gang is gekomen en Ook dat vooral geconcentreerd is aan de kust van de Zwarte Zee. Een streek die niet geleden heeft van de overstro mingen en waar de hotels klaar zijn om de gasten bij duizenden te ont vangen. De grote vrees is nu dat de bui tenlanders Roemenië voor dit Jaar als vakantieland afschrijven. Men gaat de narigheid niet opzoeken! DEN HAAG Het vroegere Milva-kamp bü Kijkduin tij delijk omgedoopt tot „Jongeren- dorp De Nieuwe Aarde" heeft dertig hongerstakers opgeleverd. Ieder van hen heeft zich ver plicht gedurende 48 uur te vas ten en te demonstreren tijdens het tweede Wereldvoedselcon gres. Op 30 juni, de laatste zit tingsdag van de onder auspiciën van de FAO staande bijeen komst, zullen alle driehonderd inwoners van het jongerendorp in honegrstaking gaan. Gisteren verspreidde de eerste groep demonstranten voor het Haagse congresgebouw een pamflet, waarin II gesteld werd dat honger geen tech nisch probleem is. maar een gevolg van uitbuiting van de arme landen door de rijke landen. De FAO werkte hieraan mee, zo werd toegevoegd. Het voedselcongres moest bereiken dat de steun aan ontwikkelingslanden „de gewone man" ten goede kwam en niet de grote bedrijven en de rijke klassen. De woorden „uitbuiting" en „uit buiters" werden herhaaldelijk door spreekkoren aangeheven. Ook konin gin Juliana en prinses Beatrix kregen deze te horen, toen ze het congresge bouw verlieten. Behalve tegen de honger en de on dervoeding in de wereld protesteren de jongeren ook tegen Portugal. „Re member the Mueda massacre", las een spandoek, dat vijfhonderd bur gers van Mozambique herdacht, die precies tien jaar geleden door de Por tugese overheersers werden neerge schoten. „We zijn niet alleen tegen Por- gal", zei de 26-jarige hongerstaakster Ineke van Dobben de Bruyn uit Rot- J terdam, „maar ook tegen Zuid-Afri- ka, Griekenland en Spanje. De be vrijdingsbewegingen worden aan deze kant van de wereld niet begrepen. Waarom politieke protesten als het om een betere voeding gaat voor het derde deel van de wereldbevolking? Omdat alles politiek is." De FAO kan volgens Ineke, die de Sociale Academie heeft gevolgd, de wereldvoedselproblemen niet oplos sen. En ook niet volgens een naast haar zittende demonstrant, die tot op de schouders hangende haren had en een tot op de draad versleten spijker broek droeg. „Kijk maar naar al die Cadillacs en dei Rolls Royce's, waarmee die in du re pakken gestoken congressisten ko men aanrijden. Allemaal profiteurs en uitbuiters." ..Als we anderen willen helpen", al dus Ineke, „moet eerst het kapitalisti sche systeem verdwijnen. De struc tuur van de FAO dient veranderd te worden. Deze organisatie moet een onafhankelijk researchapparaat wor den. los van de Verenigde Naties en de regeringen. Er komt dan natuur- Vandaar de persconferentie. Om duidelijk te maken, dat de getroffen gebieden juist buiten de eigenlijke toeristenstreek uggen. Dat de vakantieganger zijn rust en zijn ontspanning kan hebben zonder de aanblik van enige verwoesting of ontwrichting. Nog nooit neb ik propaganda ge maakt om iemand te verleiden in een niet-democra'isch land zijn va kantie te gaan doorbrengen. Maar eerlijk is eerlijk, deze oproep van de Roemeense ambassadeur, die toch ook inhoudt: „Laai ons nu niet in de steek", vond ik sympathiek. En daarom, voor w c Roemeense plan nen heeft: Ook dat is een stukje hulpverlening aan een zwaar getrof fen land en een brokje verwerkelij king van de ved- sidee Ook Roemenië moet geholpen worden. Door geld op giro 777. Ol door er een, wel zeker heerlijke, va kantie door te br.»ngen. In de keuze is men vrij.... lijk minder geld binnen, maar zoal» het nu gaat. is 't helemaal foöt." Een chocoladefabriek mag vol gens de demonstranten alleen in die landen staan, waar de verwerk te grondstoffen worden gevonden. In Delfzijl mag geen aluminiumbe- drijf komen omdat daardoor de bauxiet leverende Surinamers te kort worden gedaan. Nederland moet rietsuiker in plaats van biet suiker eten en zijn koffieprodukten in verwerkte vorm invoeren uit die landen, waar koffie groeit. Alleen zo kan de economie van een ont wikkelingsland worden geschraagd. De werkloze of althans niet wer kende Ineke besloot haar pleidooi voor\ de ontwikkelingslanden met de op merking dat ze het afstaan van twee procent van het nationale inkomen voor steun aan behoeftige volkeren schandalig weinig vond. De rijke lan den, iedereen, die welvarend was trouwens, moesten verplicht worden veel meer financiële middelen ter be schikking te stellen van de arme lan den. Rond het tweede Wereldvoedsel congres hebben de kritische jongeren een groot aantal manifestaties geor ganiseerd. Op 21 juni vindt bij het Haagse Vredespaleis een „Midsum- mernightsdream" plaats, waarbij con gressisten uitgenodigd zullen worden hun mening te geven over het bij voorbaat mislukken van de confe rentie. Vier avonden lang zal er een „poli tieke markt" worden georganiseerd, waarop alternatieve informatie en al ternatief materiaal zullen worden verstrekt. Op 27 juni volgt een grootscheepse demonstratie tegen de FAO. terwijl bij een Haags benzinestation een „aanklacht" /.al worden voorgelezen tegen de desbetreffende oliemaat schappij vanwege „de kapitalistische rol", die dit concern heeft gespeeld in de Derde Wereld. Invloed Protestacties van jongeren ««n werkgroepen, waarin ook oude ren een bijdrage leveren, kunnen van groot nut zijn als het er om gaal, de pas te versnellen op de weg naar een betere samenleving. Het Wereldvoedselcongres te Den Haag zou niet zoveel aandacht heb ben getrokken als protestgroepen niet al maanden geleden zo veel en zo luid van zich zouden hebben laten horen. Als pressiegroepen zullen zij onge twijfeld invloed uitoefenen op de gang van zaken op het congres, al moeten zij die niet overschatten om grote teleurstelling te voorkomen. Ook zij mogen de zorgvuldigheid niet uit het oog verliezen, zoals de werk groep X-Y bij het aanbieden van een cheque deed, toen zij ook de Neder landse regering in gebreke stelde. VN-secretarls-generaal Oe Thant, die de cheque in ontvangst nam, nam het toen voor Nederland op omdat zo zei hij het vooraan staat op het gebied van de ontwikkelingshulp. De poging van jongeren, de verkie zing van landbouwminister Lardi nois tot voorzitter te voorkomen, was geen bijdrage om een sfeer van ver trouwen te scheppen en werkte dan ook averechts. Van grote wijsheid getuigde de reac tie van de Soedanese minister, die als 'alternatieve' voorzitter dienst had moeten doen. Hij zei het volste vertrouwen te hebben in de leiding van minister Lardinois. Het zijn maar enkele voorbeelden van hoe het wel en hoe het niet moet, wanneer het er op aankomt meer in houd te geven aan een gezamenlijke aanpak door wat men noemt de rijke en arme landen. Intussen is er voor de rijke landen geen reden tot zelfgenoegzaamheid. Integendeel: zij hebben een aanspo ring nodig om zich nog meer inspan ningen te getroosten. Zoals koningin Juliana zei: „Wij heb ben de middelen en dus ligt het in ons vermogen. Het is aan ons. geloof te hebben in een voortbestaan en een beter bestaan van de mensheid". En al heeft minister Udink gelijk als hij waarschuwt voor onderschatting van het werk van de 'heersende ge neratie' hij zal de laatste zijn, die zich aan* overschatting schuldig

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 5