Kerk als inwoonster van
modern leefcentrum
Hervormd en gereformeerd één
Schotten deden het voor
In Lelystad, Zoetermeer
en ook de Bijlmer
Puzzelboek Synode voor
VKIJGEMAAKTEN I!
ALLE WERELDDELE
Buigen onder gezag
van Gods Woord
Eeii woord voor vandaag
Niet
er in opgaan
Eigen vrijheid verzekeren
Anglicanen
BEROEPINGSWERK
Integratie verliep veel spoediger dan verwacht was
Vereniging van L
kerkvoogdijen
halve eeuw
i
Baptist wee;;
gevangen
DONDERDAG 28 MEI 19701
Maar ook nu wek ik u op moed te houden.
De toestand is allesbehalve rooskleurig. De opvarenden zijn lang
zonder eten en drinken gebleven, het noodweer houdt- aan en er is,
naar de mens gesproken, geen schijn van kans, dat ze .het zullen
luilen.
En dan die merkwaardige uitspraak van Paulus: „Maar ook nu
wek ik u op moed te houden..." (Handelingen 27:22). Jaja, dat is
mooi gezegd, zullen de schepelingen hebben gedacht. Moed houden,
terwijl de golven het schip beuken en stuk slaan. Moed houden, ter-,
wijl er in de wijde omgeving geen schip is te zien', dat hulp kan
komen bieden. Moed houden aan boord van een totaal onttakeld
schip.
Ik wek u op moed te houden. Het is het woord, dat Jezus Christus
zegt tot de geslagenen in deze wereld, tot hem, aan wie alles is ont
vallen, aan wie niets is gelaten dan het zicht op een dreigende on-
dergang. Toch: moed houden. En het mag -want waar de mens
geen uitkomst meer ziel, geeft Jezus uitkomst. Niet de wereld, maar
Hij regeert. Niet de wereld, maar Hij heeft het laatste woord Onze
toekomst ligt niet in 's mensen handen, maar in Zijn handen.
Ik wek u op moed te houden. Het is een uitdaging aan de wereld
van vandaag, het is het enige houvast, dat de mens in deze verbijste
rende wereld heeft, het enige uitzicht in alle uitzichtloosheid.
We lezen vandaag: 2 Korinthiërs 11 vers 16 tot 33.
(Van onze kerkredactie)
HILVERSUM Op steeds meer plaatsen gaat een gemeenschaps-
centrum met alle faciliteiten van dien tot de normale uitrusting van
een wat groter nieuwbouwproject behoren. In Zoetermeer, in de
Bijlmermeer, in Lelystad gaat de kerk (liever: gaan de kerken) in
wonen in het gemeenschapscentrum.
Dambord-puzzel
Horizontaal woorden invullen die verti
caal dezelfde betekenis hebben: I.
Kleurling. 2. Noors christen prediker. 3.
bede. 4. nobele. 5. oorzaak, 6. hout
worm, 7. lofrede, 8. zeden, 9 insektene-
tend zoogdier (meen 10. water in
België.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
1. apert, 2. erg, 3. argot.
LONDEN De kerk van Engeland
krijgt met ingang van 4 november
een synode.
De 1300 jaar oude convocaties van
Canterbury en York zullen op 15 juni
worden ontbonden door koningin Eli
sabeth II, het hoofd van de kerk. Sa
men met de kerkvergadering zullen
zij dan .de algemene synode vormen.
Deze bestaat uit predikanten en ge
meenteleden, die gekozen zijn.
Er was de laatste jaren veel kritiek
losgekomen ten aanzien van het aan
tal niet-gekozen leden van de convo
caties.
Zo'n centrum omvat veel méér dan
alleen zalen, kamers en hallen. Ook
winkels, allerlei instellingen voor pu
blieke service, stopplaatsen voor het
openbaar vervoer. Men wil dat op die
manier een nieuwbouwwijk een le
vend hart krijgt.
Merkwaardige verschuiving. Vroe
ger was de kerk het midden van het
leven, wat aan het silhouet van oude
re steden zonder meer is af te lezen.
Straks maakt ze een deeltje uit van
het, naar men hoopt, zoemende leven
dat zich in het middelpunt van een
nieuw woongebied zal ontwikkelen.
Dus van steeds meer dingen kopen,
hobbyclubs, discobars, frites eten, aan
komen en vertrekken, zo maar rond
hangen. Vraag: wat is in zo'n samen
stel van gebeurlijkheden de taak van
de kerk?
Meteen „ja
"9
Voor sommigen ligt het eenvoudig.
De kerk kan, mag, moet misschien
wel zichzelf verliezen in het samenle
ven van de mensen, zo zeggen zij.
Maar er zijn vragen. Bijvoorbeeld: is
het samenleven van ons in de twin
tigste eeuw een zaak waar je in Gods
Naam eigenlijk alleen maar positief
aan mee kunt werken?
Neem onze consumptiegewoonten,
die in deze wijkcentra zo uitvoerig
zullen worden gevierd. Terecht is
daar, in duizend preken, bijzonder
bitter over gesproken. Zo ie er meer
te noemen. Het minste dat je zeggen
kunt, is, dat de kerk in dit alles niet
zonder méér kan opgaan. Ze zal her
kenbaar moeten blijven.
Lelystad is een van de steden, die
zo'n groot gemeenschapsproject
krijgt. De vorm is een overdekt
marktplein, dat. maar veel groter,
doet denken aan de beroemde „Meer
paal" in Dronten.
De kerken doen mee. Ze zullen ge
bruik maken van te bouwen zalen
van het theater dat ook tot dit cen
trum zal behoren. Goed gesitueerd op
het overdekte marktplein, dat ver-
Op paleis Soestdijk heejt
I koningin Juliana gisteren een
groot aantal vertegenwoordigers
van kerken ontvangen. Ter voor
bereiding van de Nyborg-confe-
rentie, die volgend jaar in
Denemarken zal worden ge
houden vergaderen deze afge
vaardigden deze week in Oegst-
geest. Morgen hopen wij daarop
terug te komen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Stolwijk: C. v. Bart te
Putten (Gld.).
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Leiden (vac. H.
Post - jeugdhavenpredikant): D. de
Heer te Hoofddorp.
Bedankt voor Zwolle: D. Krijger te
Baarn.
GEREF. KERKEN (vrygem.)
Beroepen te Wetsinge-Sauwerd:
kand. B. Gratz te IJsselmuiden.
Het weer in Europa
weer
max. temp.
neerslag
gisteren
Amsterdam
geh. bew
12
0
Brussel
zw. bew
17
0
Frankfort
onbew.
14
0
Innsbruck
onbew.
21
0
Genëve
regen
14
3
Kopenhagen onbew.
17
0.1
Locarno
onbew.
25
0
Londen
zw. bew
22
0
Luxemburg
onbew.
18
0
Madrid
onbew.
30
0
Majorca
onbew.
26
0
München
zw. bew
13
6
Nice
zw. bew
22
0
Parijs
onbew.
21
0
Rome
I. bew.
22
0
Wenen
1. bew.
16
0.1
Zürich
onbew.
19
0
(van onze kerkredactie)
SNEEK Stel dat het prin
cipebesluit valt als Nederlandse
Hervormde Kerk en Gerefor
meerde Kerken in 19 samen te
gaan, wat dan? Beginnen dan
niet juist de moeilijkheden?
..Men deed het ons voor", schrijft
ds. J. H. D. Louwerse in „Kerk
venster", het hervormd kerkblad
van Sneek.
Hij wijst op de situatie in
Schotland, die volkomen verge
lijkbaar zou zijn met die in ons
land. Ds. Louwerse:
Daar vinden we in 1900 twee grote
reformatorische kerken van het cal
vinistische type. namelijk de (her
vormde) Kerk van Schotland (sinds
1599) en de Verenigde Vrije Kerk.
Deze laatste was het resultaat van
de vereniging van twee kerken (ver
gelijk 1892) die eerder ontstaan waren
uit afscheidingen van de Kerk van
Schotland, namelijk de Verenigde
Presbyteriaanse Kerk (vergelijk 1834)
en de Vrije Kerk (vergelijk 1886).
De kerkgeschiedenis van Schotland
toont in allerlei opzichten een treffen
de gelijkenis met die van Nederland,
vooral wat betreft de vele afscheidin
gen en scheuringen. Tot 1929. In dat
jaar kwam het tot eenheid tussen de
Kerk van Schotland en de Verenigde
Vrije Kerk (een zeer klein gedeelte
van laatstgenoemde bleef buiten de
hereniging).
Al veertig jaar
In Schotland zijn. om onze naams-
aanduiding even te gebruiken, de
hervormde en de gereformeerde kerk
al veertig jaar één. Intussen hebben
zich bij dit nieuwe geheel nog enkele
andere, kleine groeperingen aange
sloten.
Toen in 1929 de generale synodes
van beide kerken hun vergaderzalen
verlieten om in één kerkgebouw als
één synode verder te vergaderen, re
kende men erop, dat er ten minste één
generatie nodig zou zijn om tot vol
ledige integratie te komen.
Het gewone gemeentelid merkte in
de eerste tijd niet alles van de nieuwe
situatie. Het principebesluit werd heel
geleidelijk in praktijk omgezet. Overi
gens is het proces van de integratie
daar véél sneller en soepeler verlopen
dan men eerst verwacht had. De bij
zondere situatie in 1939-'45 droeg daar
veel aan bij.
Men begon met één generale sy
node. met het steeds vaker samen
vergaderen van de classes en de ker
keraden van de voorheen gescheiden
kerken. De kerkelijke bladen fuseer
den. Het zendingswerk van beide
kerken werd samengevoegd. Ook de
theologische opleidingen werden sa
mengesmolten. (Beide maatregelen
gaven als welkom bijproduct een ge
weldige kostenbesparing te zien!)
In dorpen waar voorheen twee
kleine kerkelijke gemeenten naast el
kaar leefden, werd zodra de mogelijk
heid zich voordeed één predikant voor
beide gemeenten beroepen (besparing
van mankracht en geld).
Geleidelijk
Verder hield iedere predikant zijn
eigen gemeente of wijk. Maar het
contact en de samenwerking werden
steeds intensiever, vooral ook doordat
de eenheid doorgevoerd werd in de
hele diakonale sector en in het evan
gelisatiewerk. Datzelfde gebeurde vrij
soepel en snel in het hele jeugdwerk.
Het duurde niet lang of de vrouwen
organisaties (in Schotland van zéér
grote betekenis in het kerkelijk leven)
fuseerden.
Kanselruil kende men al tientallen
jaren vóór 1929, maar nu gingen pre
dikanten elkaar steeds vaker ver
vangen, bijvoorbeeld bij ziekte, va
kantie, vakature, zodat men steeds
intensiever in contact kwam met pre
dikanten, die oorspronkelijk tot „ae
andere kerk" behoorden.
Na ongeveer twintig jaar ging men
bij het beroepen van een predikant
niet meer vragen uit welke kerk hij
oorspronkelijk kwam, primair werd
hoe langer hoe meer de vraag naar
zijn geschiktheid voor de betreffende
I (wijk)gemeente. Bovendien werd het
I aantal predikanten, dat zijn opleiding
j had gekregen aan de verenigde theo-
logische faculteit, steeds groter. Zo is
er nooit operatief ingegrepen bij de
integratie. Men heeft de verwerkelij
king van de hereniging als een groei
proces laten verlopen.
Verleden tijd
Toen ik in de gelegenheid was in
tensief met het kerkelijk leven in
Schotland kennis te maken en met
het oog op de situatie in ons land
deze materie bestudeerde, vroeg ik
ouderen vaak tot welke kerk zij oor
spronkelijk behoord hadden. Het
bleek, dat je dan echt met de ver
leden tijd bezig was. Het zei hen voor
het heden niet veel meer.
Wel waren er die verklaarden, dat
ze in 1929 enorm opzagen tegen de
nieuwe situatie en de daaruit voort
vloeiende veranderingen. Maar toen
bleek hoe geleidelijk en soepel alles
verliep, waren zij die misschien wel
het meest geaarzeld hadden, het
meest verblijd over de „grote hereni
ging".
De Schotse aanpak kan volgens ds.
Louwerse ook organisatorisch
voor Nederland een voorbeeld zijn.
scheidene etages zal hebben, komt er
een kapel, misschien dat er zelfs twee
komen, als „een permanente aanwe
zigheid van de kerken". Hier ook
heeft de kerk haar adres; er komen
een kleine sacristie en een paar
spreekkamers bij.
Deze oplossing is bijna ideaal. Het
marktplein: een publieke ruimte.
Iedereen mag er komen en iedereen
kan zichzelf zijn, zoals op straat. Op
dat plein is de kerk te vinden, voor
ieder die dat wil. En in het aangren
zende zalencomplex is ze ook vaak
bezig.
Honderd procent
Maar dan moet het gemeenschaps
centrum ook werkelijk voor de volle
honderd procent publiek terrein zijn.
Kan dat niet als zodanig worden
beleefd, dan zullen er altijd mensen
zijn. die na korter of langer tijd zulke
plekken gaan mijden en elkaar elders
gaan opzoeken, hun eigen „centrum"
maken al is dat nog zo ongeorgani
seerd.
We hebben voor dat verschijnsel
allerlei namen, die telkens r'-ets ervan
aanduiden: subcultuur, underground.
Juist terwille van hen zal de kerk
reserve moeten betrachten tegenover
de moderne gemeenschaps-paleizen.
Ze mag immers niet, door zich te
identificeren met de heersende stijl
van leven, de randbewoners van zich
vervreemden?
Bovendien juist met deze randfigu
ren en protestgroepen zou zij wel
eens méér verwant kunnen zijn, dan
met hen die zich lekker voelen in het
ritueel van de supermarkt
Moeilijkheden
Deze nieuwe ontwikkeling, van
grote, gemeenschappelijke centra,
biedt de kerk ongedachte mogelijkhe-
Grootbeeldprojectie in de agora
(het marktplein) van de „Meerpaal"
in Dronten, gezien vanuit de ont
moetingsruimte. Iets soortgelijks,
maar dan veel groter, zal in de toe
komst te zien zijn in Lelystad, waar
eveneens een gemeenschapscentrum
zal komen. De kerk is daar nadruk
kelijk aanwezig.
den. De kerk kan zich vrijer opstel
len, is niet meer de gedwongen eige
naar en hospita van een groot kerk-
complex, een grote optrek, waaruit
voortdurend misverstanden over haar
bedoelingen kunnen ontstaan.
De kerk kan zich vrij bewegen, in
en rondom de nieuwe brandpunten
van samen leven. Mits ze zich van
het begin af die vrijheid ook werke
lijk verzekert.
DORDRECHT De verenigin
van kerkvoogdijen in de her
vormde kerk bestaat 9 juni ee:
halve eeuw. Het maandblad va
dezelfde naam heeft jubileumdiki
te en -inhoud en verkreeg medei
werking van auteurs als drs. C
Aalders dr. ir. A. Heimans d!
J. van der Werf, Frits Mehrtenj
en vele anderen.
We lichtten citaten uit het art!
kei van de hand van dj
H. R. Blankesteijn studiesecreta
ris van de prof. dr. G. van de
Leeuwstichting die over „t(
kerk als inwoonster" interessant
dingen schrééf.
De algemene vergadering va\E
de jubilerende vereniging zal ojj,
vrijdag 12 en zaterdag 13 juni i!
het congrescentrum van de jaar1'
beurs te Utrecht worden gehoijt
den. \j.
t* r
(Van onze kerkredactie) ir
KIEF De 42-jarige Gec*
Vins, een van de leiders van!
vrije baptisten in Rusland, is r
nieuw gearresteerd en tot r
jaar dwangarbeid veroordeel
Dat blijkt uit een brief, die til
het westen bereikt heeft. De brie
ondertekend door mevrouw Vins
vier leden van het comité van fa
lieleden van baptistengevangeneiè1
Rusland. te
Vins was nog geen jaar gelfy
vrijgelaten na een driejarige ge
genschap, waarin hij ernstig
geworden was. 1(
Ook andere berichten spreken
een nieuwe golf van arrestaties
baptisten in verschillende delen
Rusland.
De othodoxe bisschop Polikarp 11
Pensa is afgezet en naar het grot(e:
klooster van Pskof verbannen.
Daarentegen is de vroegere aé,r
bisschop van Tsjernikof Andrei ul
rehabiliteerd. Hij werd in 1961 1'
langdurige gevangenisstraf ver li
deeld. Thans is hij tot aartsbissi i
van Omsk benoemd. d
(Van onze kerkredactie)
GRONINGEN De Vrijma
king kwam in 1944 op een moei
lijk tijdstip, midden in de oorlog.
Toch kunnen we zeggen, dat het
Gods tijd was. Want dit tijdstip,
zo vlak voor de bevrijding, was
ook kort voor de emigratie be
gon. Nu is het verkwikkend te
zien, hoe de emigranten de Vrij
making hebben meegenomen
naar Canada, de Verenigde Sta
ten, Australië, Zuid-Afrika en
Brazilië.
Dit vertelde ds. P. van Gurp uit
Spakenburg gisteren aan meer dan
Hogeschooldag in Apeldoorn
vierhonderd mannen en een aai
vrouwen op de bondsdag vanj
(vrijgemaakte) bond van manner
enigingen op gereformeerde grf
slag.
Ds. Van Gurp sprak over
onderwerp „Kerk op wereldnivt
De Gereformeerde Kerken (vikt
maakt) hebben groeiende internu
nale contacten. Hun wordt wel
verweten, dat zij internationaal
mere maatstaven aanleggen da
eigen land.
Maar volgens ds. Van Gurp is
de Gereformeerde Kerken (vrL
maakt) tot nu toe gedaan het
het bewaren van de vrucht der
making geweest.
Wat er vandaag in de Gereforrr1
de Kerken gaande is, noemde ds.
Gurp het gevolg van de zondev
van 1944. Men achtte het Woord n
in 1944 niet betrouwbaar. Dajh
kan eigenlijk alleen iemand, die
(Van onze kerkredactie)
APELDOORN God heeft
ons in Zijn Woord een kostbaar
goed gegeven, dat we moeten
bewaren en verdedigen tegen de
aanvallen van zovelen. In die
strijd hebben wij uw meeleven,
vertrouwen, steun en gebed
nodig, zei prof. dr. B. J. Ooster
hof, toen hij als rector van de
Theologische Hogeschool te
Apeldoorn de jaarlijkse Hoge
schooldag opende.
Wij als theologische hogeschool zijn
niet klaar met het alleen maar bewa
ren van Gods woord. We moeten er
ook mee werken. Er zijn vandaag
vragen, die vroeger niet of in veel
mindere mate aan de orde waren.
Ook daarop moet een antwoord wor
den gegeven. We geloven dat het
woord van God voor alle vragen in
alle tijden een antwoord heeft. Daar
om moet steeds opnieuw het woord
worden onderzocht om nieuwe schat
ten te ontdekken.
„Er moet wat gekend worden", was
het onderwerp waarover ds. J. Kievit
uit Almelo sprak. Het gebeurt vaak,
dat een jongen niet op catechisatie
komt omdat hij moet studeren om
vooruit te komen en dat een man om
dezelfde reden niet lid van een evan
gelisatiecommissie wil worden.
Het 'hiernamaals' beheerst heel
sterk het leven. Jammer is. dat te
genwoordig de 'horizontalistische'
theologie nog meer nadruk op het
'hiernamaals' legt.
Echt bijbels is evenwel, dat het zo
wel om het „hiernamaals" als om het
hiernamaals gaat. Het gaat om het
eeuwige leven, dat beide omvat. Als
dat voor ogen wordt gehouden, gaat
er kracht van de kerk uit. We moeten
God leren kennen en Jezus Christus,
die hij ons gezonden heeft. De Heilige
Geest leert ons dat door het geloof.
Zo wordt het leven vol en gelukkig.
Tegenwoordig wordt de bijbel door
velen beschouwd als een bundel ver
halen. Maar dan houden we twee
zwarte kaften over met niets ertus
sen. Als men zich boven de bijbel
stelt of aan de inhoud ervan twijfelt,
dan wordt de bijbel een gesloten
boek- aldus ds. Kievit. Maar als we
ons buigen onder het gezag van de
bijbel, dan ondervinden we dat de
bijbel een kracht Gods is ter zalig
heid. Beproef de geesten of ze uit
God zijn en dat niet alleen negatief,
maar ook positief door uit de bijbel
te leven!
Aan het eind van dc morgenbijecn-
komst kreeg mevrouw M. H. B. Bik
ker-Van Neuren uit Voorburg de ge
legenheid de resultaten van de actie
van het vrouwencomité bekend te
maken. Als staartje van het jubi
leumcadeau van verleden jaar kon
men nu een collegezaal van nieuwe
stoelen voorzien. Verder kreeg prof.
dr. J. van Genderen, bibliothecaris
van de hogeschool, 13.750 aangebo
den voor de bibliotheek en prof. Oos-
terhoff, de rector, 24.000 voor de
vijfde leerstoel.
De middagbijeenkomst werd ge
opend door ds. J. H. Velema te Apel
doorn, de president-curator. Daarna
sprak ds. T. Rutters uit Baarn over
„Er moet wat gedaan worden." De
taak van de kerk om zending te drij
ven mogen we niet afschuiven op de-
putaten en commissies. Die mis
sionaire taak moet ons door allen ver
vuld, als een stuk wederliefde voor
wat Christus voor ons heeft gedaan.
Luie kerkleden kunnen wel inrukken.
Tot de taak behoren bidden, offeren
en getuigen. De Here werkt met in
schakeling van de mens.
Het slotwoord op deze geslaagde
schooldag werd gesproken door ds. I.
de Bruyne te Rotterdam, aansluitend
op het thema van de twee referenten
met „Er mag wat verwacht worden."
Krant naar Uw vakantie-adres
PROF. J. KAMPHUI
kerkorde herzien
nee zei, nu nee zeggen tegen de^
derne theologie.
Onder de Canadese vrijgemai,
zijn de meningen verdeeld ove
contacten met de andere kerker
Australische kerk is klein in
maar goed gereformeerd.
Er is een goed contact met
presbyteriaanse kerk in Korea. V
beginnen contacten op gang te k I
j met Japan en Ierland. Zo kunm
Gereformeerde Kerken (vrijgem
kerk op wereldniveau zyn.
Kerkorde
's Middags sprak prof. J. Kar
over de Dordtse Kerkenordening
een uitvoerig betoog kwam hij tf
slotsom, dat de kerkenordening
zien moet worden om de volj
redenen: 1. uit taalkundige
wegingen; 2. de kerkenordeniie
voor de praktijk in verschil
opzichten verouderd; 3. de kerk I'
praktijk is soms al verder gegaaijn
de voorschriften; 4. er zitten
gereformeerde sporen in de ke i
ordening, onder andere van i I
nalisme.
Sinds 1944 heeft het ook \va
kerkrecht betreft moeite geko?1
koers recht door zee te houden.
1926 was er sprake van een zwei J
in de Gereformeerde Kerken. De
making hield een bewuste koersl"
ling in kerkrechtelijk opzicht in.
dat mag volgens prof. Kamphu
ogen niet sluiten voor het feit,
bepalingen in de kerkenord
voorkomen, die niet recht doo
zijn.
