IR KEURT
INVAL AF
58 ct
Ministerie wijst student
af na onderzoek BVD
Breuk PvdA nu definitief
2 Kamerleden naar DS 70
Marechaussee kreeg bevel
op deserteurs te schieten
Generaal Harberts moet
in het openbaar
zijn excuses aanbieden
Wfojang
in-t-kuipje.
oorbarig
Veroordeeld wegens roepen
Johnson moordenaar9
Den Uyl: Het zat in de lucht
Bede kans
nige regeringsfractie
chter oppositiepartijen
KVP: breuk was
onvermijdelijk
in de PvdA
Gastarbeiders
protesteren
Fidel Castro
waarschuwt VS
V S-vakverbond
wil vliegtuigen
voor Israël
Nogmaals de meidagen van 1940
7
DONDERDAG U MEI 1970
Premier De Jong en minster
luns (links) discussieerden giste
ren met de Tweede Kamer over
de houding van de regering in-
zake de Amerikaanse operatie
in Cambodja.
ET DEBAT in de Tweede Kamer
heeft duidelijk gemaakt, dat het
binet nogal voorbarig is geweest
et «Un verklaring, begrip te hebben
>or Nixons besluit, in Cambodja
ssenbeide te komen,
r. Biesheuvel bracht dit het beste
der woorden. HU wilde niet uitslui-
nd de vinger richten op Amerika,
els enkele oppositiepartijen deden,
ettemin overheerst bezorgdheid op
tge termijn.
het kabinet blijft men vasthouden
I de overtuiging, dat de Ameri-
anse troepen eind volgende maand
jnbodja hebben verlaten. Het zou
goed aan doen, samen met andere
pden Nixon nadrukkelijk aan zijn
H>rd te houden.
zjjn al duidelijke aanwijzingen, dat
militaire bevelhebbers met del
illmiet in hun maag zitten, omdat
tot de overtuiging zijn gekomen
j|t bun doel met een actie van be-
;te duur en omvang niet wordt be-
l minste wat de bondgenoten van
|nerika kunnen doen is: alles pro-
ren om te voorkomen, dat president
bon op een kwade dag opnieuw
Jor de argumenten van de militaire
Oders zwicht.
ET POLITIEKE weerbericht blijft
gunstig voor de Britse Labour-
irty. Opiniepeilingen geven haar de
atste tijd een groeiende voorsprong
i de Conservatieve partij.
eerder wezen wjj op het verschijn-
I. dat de socialistische premier Wil-
>n het vertrouwen van de kiezers
rrwon. naarmate het economisch
erstel vorderde.
abour had een achterstand opgelopen
»ls gevolg van ingrijpende versobe-
ngsmaatregelen, die ook bij de eigen
ihang hard aankwamen,
pfllsons politieke moed werd beloond.
geland is er weer bovenop, ondanks
|kl feit dat het nog niet tot de Euro-
t gemeenschappen werd toegela-
ie vraag is nu of Labour bij ver
verkiezingen de politieke
prim kan binnenhalen, die de opinie-
pellingen registreren. Zekerheid is er
fes/uit Wilson tot de herfst te wach-
dan loopt h(j gevaar de kans die
jrkiezingen in juni bieden, te ver-
leien.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG „Zoals de Ka
mer zal hebben gemerkt heeft de
heer Goedhart zojuist een rede
gehouden, die buiten de verant
woordelijkheid van de PvdA-
fraktie valt, met dit optreden
voltrekt zich een breuk, waarvan
de gevolgen binnenkort in deze
Kamer merkbaar zullen wor
den".
Met deze korte verklaring, direct
na de rede van de heer Goedhart tij
dens het Cambodja-debat, maakte
PvdA-fractievoorzitter drs. Den Uyl
de breuk in de fractie van zijn partij
definitief.
Nog deze week zullen de heren
Goedhart en Schuitema als lid van de
PvdA bedanken en toetreden tot de
KRANT NAAR UW
VAKANTIE-ADRES
Dit kunt u UITSLUITEND opgeven met
de bon utt de krant.
Telefonische opgaven kunnen niet meer
worden aangenomen!
(Van onze parlementsredactie)
|DEN HAAG Het belangrijkste „resultaat" van het debat in de
weede Kamer over de Amerikaanse inval in Cambodja is onge-
'ijfeld de afkeuring die de AR-fractieleider mr. Biesheuvel uitsprak
fer dit optreden. De AR schaarde zich daarmee als enige regerings-
irtij achter de afkeuring, die reeds eerder door vier oppositie-
ïrtijen was uitgesproken en wat werd neergelegd in een motie,
Idertekend door PvdA, D'66, PPR en PSP.
i of
lere
democratisch socialisten '70. Zij zul
len in de Kamer een aparte fractie
gaan vormen en krijgen na de ge
meenteraadsverkiezingen versterking
van mevrouw Van Veenendaal-Van
Mechelen. een van de oprichtsters
van DS'70 en opvolgster in de Kamer
vandr. Tans.
Verrassing
Het optreden van Den Uyl direct
na de rede van Goedhart was een
grote verrassing. De oppositieleider
nam daarmee het initiatief van beide
heren over, nadat deze al weken lang
hebben gedreigd de fractie te zullen
verlaten. Voor de Kamer leek het er
op dat de heer Den Uyl beide kamer
leden als fractielid zqu royeren.
Den Uyl ontkende dat later scherp.
Men kan echter niet aan de indruk
ontkomen, dat door zijn verklaring
het uittreden van de heren Goedhart
en Schuitema is versneld.
Achteraf blijkt dat de heer Goed
hart met zijn rede de spelregels die in
de fractie gebruikelijk zijn, heeft
doorbroken. Het is namelijk de ge
woonte dat elk afwijkend standpunt
in de fractie van te voren in een ver
gadering wordt besproken, met name
als het om principiële zaken gaat. Hij
heeft zijn rede echter niet van tevo
ren aan de fractie voorgelegd. Den
Uyl was daar nogal ontstemd over en
noemde het een gebrek aan vertrou-
Op de vraag of hij deze afscheiding
in overeenstemming acht met de dui
delijkheid in de politiek, zei drs. Den
Uyl (de afscheiding van de groep-
Aarden nog in heht achterhoofd
red.) er geen bezwaar in te zien dat
beide Kamerleden hun zetels blijven
bezetten. Pndien mevrouw Van Vee-
nendaal de plaats van dr Tans zou
innemen, zou hij dat 'niet fraai' vin
den.
Overigens betekent sde afscheiding
voor hem „nauwelijks een rimpeling,
die al lang in de lucht zat". Het zal
volgens hem weinig gevolgen hebben:
„Ik voel geen opluchting dat ze er uit
zijn. Persoonlijk betreur ik het bij
zonder".
SCHUITEMAKER
Het grote struikelblok voor mr.
esheuvel om deze motie te steunen
as echter het feit, dat daarin alleen
rdt gesproken over het optreden
n de VS in Cambodja en niet over
t van Noord-Vietnam en de Viet-
"g. De heer Blesheqvel vond dat
«nijdig.
niet mis te verstane woorden liet
echter duidelijk blijken hoe zijn
ctie over het beleid van president
denkt. De fractie wijs de 'pres-
lepolitiek' van de VS in deze scherp
«naar wil ook niet onder stoelen of
nken steken, dat de schuld niet al-
;n bij Amerika ligt maar ook bij de
etcong en Noord-Vietnam.
Argument
De heer Den Uyl weigerde zijn mo-
zodanig te wijzigen, dat deze voor
AR aanvaardbaar zou worden. De-
motie was immers medeonderte-
en- door de psp en deze partij zou
een dergelijke wijziging niet meer
'ter de inhoud van de motie staan,
'vendien, zo stelde mr. Biesheuvel,
bbeert de AR-fractie altijd door
ddel van argumenten de regering
n haar ongelijk te overtuigen en
ft door moties: „Ik geloof in de
Bcht van het argument'
Overigens erkende de AR-leider,
't de betogen van drs. Den Uyl en
«n hemzelf parallel liepen. Hij kon
m helemaal verenigen met het
leede deel van de motie-Den Uyl.
'arin wordt er bij de regering op
'"gedrongen alles in het werk te
'Hen om te komen tot een politieke
t^Hng van het geschil in Indo-Chi-
I Mr. Biesheuvel zei als reactie op
felle afkeuring van de VS-actie
door de Arjos, dat hij drie jaar gele
den In Amsterdam al heeft gezegd,
dat Amerika in Zuidoost Azië niet
thuishoort.
Vrijwel de hele Kamer was het er
over eens dat de verklaring van mi
nister-president De Jong over het
'begrip' voor de motieven van presi
dent Nixon, op zijn minst voorbarig
was. aangezien hij die al verschil
lende malen heeft moeten afzwakken.
Minister Luns deelde mee, dat hij po
sitieve reacties heeft ontvangen van
een aantal landen dat hij heeft gepolst
over een vredesinitiatief. De landen
zijn België, Luxemburg, Denemarken,
Noorwegen, Zweden, Ierland, Italië,
Zuidslavië, India, Canada en Roeme
nië. De bewindsman wil echter het
Franse initiatief niet doorkruisen.
Daar zal voorlopig op gewacht moe
ten worden.
Uitspraken
Enkele uitspraken tijdens he* de
bat:
Mellema (chu): „Wij hebben er
geen enkele behoefte aan president
Nixon af te vallen".
Hoekstra(comm-): „Dit kabinet
bindt zich rechtstreeks aan het rovers
hol CIA" (Amerikaanse inlichtingen
dienst - red.).
Van Dis (sgp): „Er wordt een hetze
tegen Amerika gevoerd. De VS zijn
eigenlijk nog te lankmoedig in hun
optreden".
Harmsen (groep-Harmsen): ..De on
rust in Nederland en de VS is het
werk van beroepsagitatoren. De com
munisten moeten maar eens weten
dat Amerika een vuist heeft om te
slaan".
DEN HAAG Als eerste reaktie
op de breuk in de PvdA-Kamer-
fractie heeft waarnemend fractievoor
zitter mr. Andriessen van de KVP
gezegd, dat deze afscheiding onver
mijdelijk was, ondanks de toenemen
de versplintering van ons politieke
bestel.
Dat DS'70 nu in de Kamer een
eigen fractie krijgt, kan van grote be
tekenis zijn voor de verdere ontwik
keling van deze partij. De heer An
driessen zinspeelde op een mogelijk
herstel van de oude koers van de
PvdA dóór deze breuk. In dat geval
vindt hij de afscheiding positief.
HILVERSUM De open werk
groep „Buitenlandse Werknemers"
van progressief Hilversum overhan
digde vandaag een zwartboek aan B.
cn W. waarin de barre omstandighe
den, waaronder onder meer Turkse
en Marokkaanse werknemers in de
Hilversumse vreemdclingenpensions
worden gehuisvest zijn omschreven.
Uit een onderzoek is gebleken dat
in sommige gevallen acht gasten per
kamer zijn ondergebracht, terwijl
soms meer dan veertig gasten van
I één toilet gebruik moeten maken.
(Van onze correspondent)
DRACHTEN Volgens stu
dent Henk Jan Tjassing (25) uit
Drachten mag h(j van het mi
nisterie van CRM niet bij het
rijksinternaat Aekinga in Ap
pelscha werken omdat hij in het
verleden is veroordeeld voor het
roepen van de leus „Johnson
moordenaar".
Maandag zou Tjassing bij Aekinga,
dat ressorteert onder de hoofdafde
ling Bijzondere Jeugdzorg van CRM,
beginnen. Maar op het laatste nipper
tje werd hij door directeur W. L.
Frens opgebeld met de mededeling
dat hij wel thuis kon blijven.
Het ministerie had Tjassing op
grond van een antecedentenonderzoek
door de Binnenlandse Veiligheids
dienst gewogen en te licht bevonden.
Hij kon niet worden geaccepteerd, zo
kreeg hij van de heer Frens te horen.
Ook directeur Frens toonde zich
hoogstverbaasd. Want Tjassing, stu
dent in de andragogie (tevens PAK-
kandidaat voor de komende gemeen
teraadsverkiezingen in Smallinger-
land) heeft ongeveer zes jaar geleden
al eerder bij het internaat gewerkt,
als groepsleider. Sindsdien onder
houdt hij goede contacten met de
heer Frens, die hem kort geleden
aanbood voor vier maanden bij hem
te komen werken als „contact-ambte
naar". CRM reageerde positief op de
voordracht door Frens.
Maar maandag kreeg Tjassing
opeens te horen dat hij op Aekinga
niet kon worden geaccepteerd.
Hoewel het ministerie er geen re
den voor opgaf, is Tjassing overtuigd
dat de afwijzing in verband stond
met zijn veroordeling. Hij nam direct
HAVANNA De Cubaanse pre
mier Fidel Castro heeft gezegd dat de
VS verantwoordelijk zijn voor de le
vens van de elf Cubaanse vissers die
in Miami worden vastgehouden, na
dat hun boten tot zinken waren ge
bracht.
Hij weigerde acht contra-revolutio
naire guerrillastrijders van de ver
bannen militante organisatie Alpha-
66 uit te wisselen tegen de vissers.
De acht, die vorige maand probeer
den een landing uit te voeren op de
Cubaanse kust zullen nu waarschijn
lijk worden gefusilleerd.
Tjassing: „te licht bevonden"
contact op met zijn juridisch advi
seur, mr.'Brongersma (PvdA-Kamer-
lid) die hem tijdens de zaak voor de
Hoge Raad ter zijde stond. Ook stelde
hij de. Groningse hdogleraar in de fi
losofie dr. B. Delfgauw van de ont
wikkelingen op de hoogte. Deze vindt
het in strijd met wat minister Polak
indertijd had gezegd, namelijk dat
men niet al te zwaar moest tillen aan
de gevolgen van een veroordeling.
„Indertijd heb ik dienst gewei
gerd, hoewel niet erkend. Dit bleek
echter geen beletsel te zijn om in
dienst te treden van de overheid",
vertelt Tjassing.
Achter het raam van zijn woning
aan de Mariengaard in Drachten
hangt de leus „Bevrijd de on-
vrijen". In de woonkamer hangt
een spreuk uit het Handboek voor
de soldaat: „Val met de rechter
voet naar voren uit... stoot tegelij
kertijd de bejonet met kracht in
het lichaam van de tegenstander".
„Die hangen er omdat ik er tegen
ben", zegt hij.
Tjassing werd indertijd opnieuw
gekeurd en kreeg vervolgens een
baantje bij hetzelfde internaat, waar
hij nu niet mag komen. In 1964 en
1965 werkte hij daar als groepsleider
en vervolgens tot 1968 bij het rijksin
ternaat Op de Berg in Amersfoort.
Sinds begin 1968 is hij jeugdwerkad
viseur in Friesland voor het Christe
lijk Jongeren Verbond, terwijl hij te
vens andragogie studeert. Volgend»
maand hoopt hij zijn kandidaatsexa
men te doen.
Grootste werkgever
Tjassing maakt zich bezorgd over
het feit dat hij in de toekomst hele
maal niet meer in aanmerking zal ko
men voor een overheidsbetrekking.
„En in mijn werk is de overheid de
grootste werkgever/ zegt hij.
Afgezien daarvan ziet Tjassing de
kwestie ook als een principiële zaak.
Er zou daarmee een precedent zijn
geschapen dat bepalend kan zijn voor
de toekomst van honderden anderen,
die voor hetzelfde feit een veroorde
ling achter de rug hebben.
..Meestal weet je niet dat je op
grond van een antecedentenonderzoek
bent geweigerd voor een overheids
functie. Wij hebben nu die zekerheid.
En ik geloof dat we zo'n gelegenheid
niet moeten laten schieten," meent
hij.
Tjassing gelooft niet dat hij vanwe
ge zijn politieke achtergrond (hij is
PSP'er) is afgewezen. „Ik ben geen
communist" verzekert hij.
Intussen heeft een woordvoerder
van het ministerie van CRM meege
deeld, dat de afwijzing van de heer
Tjassing mede te wijten is aan een
communicatiestoornis. Er zal over
deze zaak nu een gesprek met de heer
Tjassing plaatsvinden.
kennismaking
Wajang blijft ook
gewoon verkrijgbaar
in het bekende
gouden pakje.
Altijd smeerbaar, ook zo uit de koelkast
WASHINGTON De grootste
Amerikaanse vakbond AFL-CIO wil
dat Amerika onmiddellijk vliegtuigen
en ander militair materieel aan Israël
levert. In een boodschap aan presi
dent Nixon zegt het verbond, dat de
belangen van de VS geschaad zullen
worden wanneer de regering nog lan
ger aarzelt. Het meent dat slechts
door Israël te helpen het machtseven
wicht in stand kan worden gehouden.
DEN HAAG Minister Den
Toom van defensie overweegt
de thans 87-jarige generaal-
majoor b.d. J. Harberts voor een
gesprek uit te nodigen om van
gedachten te wisselen over de
zaak van de in de meidagen 1940
gefusileerde sergeant Johan
Christiaan Meijer.
Indien de gepensioneerde bevelheb
ber van het tijdens de Duitse inval de
Grebbeberg verdedigende derde leger
korps z(jn verontschuldigingen in
het openbaar zal aanbieden, zal de
kwestic-Meijer voor het comité Greb-
be-actie tot het verleden behoren.
Indien dit niet het geval is en ook
de regering over enkele weken niet
met een antwoord zal komen op vra
gen van het Kamerlid Lems (soc.), zal
het genoemde comité de strijd tegen
de oud-generaal-majoor voortzetten
en een aanklacht tegen hem indienen.
Dit heeft woensdagmiddag de heer
G. Voortman uit Deventer, voorzitter
en initiatiefnemer van het comité-
Grebbeberg, meegedeeld na afloop
van een onderhoud dat hij met de
minister heeft gehad.
Ook over het inmiddels in de publi
citeit gekomen geval-Breda heeft hij
met de bewindsman van gedachten
gewisseld, waarbij de minister onder
zoek naar beide gevallen heeft toege
zegd.
Zoals bekend werd genoemde ser
geant op grond van een krijgsraad-
vonnis in de meidagen van 1940
geëxecuteerd, omdat hij zijn stelling
zou hebben verlaten.
In zijn onderhoud met de minister
heeft de heer Voortman, zo bleek uit
een na afloop van het onderhoud door
hem voorgelezen verklaring, van de
voorgenomen aanklacht melding ge
maakt en een uitspraak van de rege
ring gevraagd. Minister Den Toom
heeft gewaagd van het inmiddels
aangevangen onderzoek
DEN HAAG „Een ieder die te
rugloopt en zich aldus aan z(Jn plicht
tracht te onttrekken, schiet u on
verbiddelijk neer". Deze (monde
linge) opdracht kreeg de comman
dant van het district Koninklijke
Marechaussee Arnhem in de mei
dagen van 1940, toen de Duitse troe
pen door de verdediging van de
Grebbelinie waren doorgebroken.
De ontreddering onder de Neder
landse strijdkrachten en de vrees bij
het opperbevel dat de soldaten zou
den deserteren, werd in 1949 uit
voerig beschreven in het verslag
van de parlementaire enquêtecom
missie.
Enkele passages uit een dagboek
van de commandant van het achtste
regiment infanterie, overste W. F.
Hennink. Op 13 mei noteerde hij in
zijn dagboek over de gevluchte sol
daten die zich bij zijn onderdeel had
den gevoegd: „Ze kruipen dicht bij
elkaar in de schuilplaatsenIk
neem maatregelen dat zij niet naar
achteren kunnen ontsnappen door
een opstelling va neen speciaal daar
voor aangewezen patrouille die, zo
nodig, op hen moet schieten".
Luitenant-generaal J. J. G. van
Voorst tot Voorst maakte melding
van een ondercommandant die zich
wilde overgeven aan een Nederlandse
(lagere officier die hij voor een Duit
ser aanzag. Toen hij zijn vergissing
bemerkte, sloeg hij op de vlucht. De
officier schoot zijn meerdere neer
en volgens de generaal is het op de
Grebbeberg vaker gebeurd dat een
officier met de wapens moest optre
den tegen iemand in hogere rang.
Uit een memorie van generaal-
majoor V. E. Nierstrasz: „Vervolging
van een grote hoeveelheid ónderof
ficieren en soldaten die hun plicht
verzaakten, is moeten achterwege
worden gelaten, omdat daar geen
beginnen aan was en een grens,
waar wel en waar niet tot vervol
ging zou moeten worden besloten,
niet was te trekken, terwijl boven
dien onvoldoende gegevens beschik
baar waren".
Op grond van dezelfde overwe
gingen heeft de parlementaire en-
quêtecommissiee zich dan ook van
een oordeel onthouden. Eraan toe
voegend dat een gefundeerde uit
spraak alleen kon geschieden bij een
gerechtelijk onderzoek.
Griekenland
In een van uw commentaren over
Griekenland werd gesteld dat men dit
land niet verder van zich moet verwij
deren. In dit verband is een veel ge
hoorde uitspraak: houd een ziek kind
bij je. beter dan het af te stoten waar
door het verder nog onmogelijk is het
te genezen."
Ik maak me sterk dat de redactie
weet, dat er in de loop van drie jaren
herhaaldelijk en serieus pogingen zijn
gedaan om het ernstig zieke kind
Griekenland te genezen, te beïnvloe
den. Van alle kanten heeft men pro
test aangetekend en kritiek geoefend
op het kolonelsregitne.
Dat heeft echter' geen vrucht afge
worpen. De kolonels zijn zo en zullen
zo blijven. Slechts een enkele idealist
koestert nog verwachtingen, dat de
Griekse regering ééns wat humaner en
toleranter zal worden Hoe bedrogen
zal hij uitkomen!
Nu alle „vreedzame" pogingen zijn
mislukt, blijft er nog één weg over:
boycotten. Misschien zal het in de toe
komst resultaat opleveren, wanneer dit
gruwelijke land stelselmatig wordt ge
saboteerd, massaal geboycot.
Mensen die er voorstander van zijn
Griekenland nog langer een kans te
geven en zodoende het bloedig bewind
in stand houden, zijn mede schuldig
aan de dood van de vele, onschuldige
Griekse verzetsstrijders,
DEN HAAG C. SonneveH
Offeren
Met het oog op de komende alge
mene kerkvergadering van de Ned,
Hervormde Kerk zou ik o.m. willen
voorstellen de kerkelijke bijdragen
weer op te voeren tot een werkelijk
offer van 10 procent van het inkomen.
Nu is de opbrengst zodanig dat kerk
gebouwen moeten worden gesloten en
predikantsplaatsen worden opgeheven.
De huidige financiering moet daarom
radicaal worden gewijzigd. Dat kan
bijvoorbeeld door de collecten af te
schaffen en in plaats daarvan diensten
der offeranden te houden, waarin
iedere kerkganger gebruik maakt van
genummerde zakjes.
Eens per kwartaal krijgt hij of zij
een opgave van hetgeen geofferd is.
Regelmatig wordt meegedeeld hoe
groot de opbrengsten zijn, met vermel
ding van het gemiddelde bedrag per
kerkganger.
Jaarlijks ontvangt de wijkkerkeraad
een opgave van degenen van wie in
het voorbije jaar geen bijdrage of een
bijdrage beneden de gestelde norm is
ontvangen, opdat geprobeerd kan wor
den de betrokkenen tot andere ge
dachten te brengen.
ROTTERDAM P. Haagsma
