UIT HET DAGBOEK VAN J. H. KASTEN
Terug op hun post
*01
r=fcJWE IftOSf COURAW
ZATÏRDAG 2 MB
jg
was ernstig. Heel veel ruiten, waar
onder de grote spiegelruiten van het
zoölogisch laboratorium, zijn gesneu
veld.
9 februari Elke nacht enige V2's
over. Vannacht veel zware bommen
werpers. Om drie uur vanmiddag
zware explosie.
10 februari De hele dag V2's in
de lucht. Vanmiddag acht jagers
boven Leiden. Een half uur lucht
alarm. Zwaar afweervuur. Vandaag
zyn de rantsoenen brood voor vol
gende week vastgesteld op 800 gram
per persoon. In vijf weken geen aard
appelen verstrekt. Vele mensen lijden
nu honger. Langs de deur wordt ge
bedeld.
13 februari Om kwart voor een
vanmiddag een zware explosie. De
moffen hebben de trambrug over de
Vliet opgeblazen.
Roode-Kruis-bool
16 februari Erg mistig weer. Wij
moeten vanavond om zes uur binnen
zijn en mogen er 's morgens niet voor
zes uur uit. Dit als straf omdat de
Vinkbrug beschadigd is. Door wie?
Hoe lang zal dit spelletje weer
duren?
17 februari Vandaag is er een
boot met levensmiddelen aangeko
men. Schenking van het Zweedse
Roodc Kruis voor de Leidse bevol
king. Zij bevat rogge, tarwe, erwten,
margarine enz. Het zal spoedig wor
den gedistribueerd. Vandaag weer
enige V2's.
22 februari Alle dagen V2's in
de lucht. Vannacht massa's vliegtui
gen over. Overdag veel jagers in de
lucht en bombardementen in de om
geving van Leiden. Vanmiddag
maakte een bommenwerper een
noodlanding in Zoeterwoude.
23 februari Vanmorgen weer
grote aantallen bommenwerpers over.
Vanavond weer. Bonnen voor vol
gende week zyn voor één kg aard
appelen 100 gram kaas, 125 gram jam,
800 gram brood en 125 gram vlees
per persoon.
27 februari De afgelopen dagen
bombardementen in de omtrek. Van
middag om vier uur jagers boven
Leiden. Ze lieten weer bommen
vallen.
28 februari Vanmorgen om
kwart over negen bombardeerden
vier vliegtuigen de Vinkbrug.
Bombardementen houden aan tot
zes uur, met tussenpozen. Het
afweervuur was al die tyd niet
van de lucht. Granaatscherven
vlogen over straat. Het was weer
een angstige dag voor Leiden.
3 maart Dagelijks jagers
boven de stad, die dan weer bom
men afwerpen, dan weer de af-
weerstellingen bestoken. Er wer
den nog steeds veel V2's afge
schoten. Het is een hels lawaai
wanneer ro'n projectiel door de
lucht vliegt. Het rantsoen is voor
volgende week als volgt samen
gesteld: brood 800 gram, vlees
125 gram. aardappelen 1 kg en
verder Vz kg bieten. Iedereen
wacht nu op de pakketten van
het Zweedse Roode Kruis, die vol
gende week worden uitgereikt.
4 maart Vanmorgen om acht
uur vielen er weer bommen. Wij tel
den er veertien. Het waren angstige
ogenblikken. Wij hoorden vandaag
dat gistermorgen het Bezuidenhout
in Den Haag is gebombardeerd. Het
waren drie groepen bommenwerpers,
die wy des morgens om acht uur
hadden zien overkomen. Er zijn veel
huizen verwoest en honderden doden.
Vanavond weer bommenwerpers
over.
Wittebrood
7 maart Vanmorgen het Roode
Kruispakket uit Zweden ontvangen.
Per persoon een groot wittebrood en
125 gram boter. Het was heerlyk na
maanden weer eens boter op het
brood te hebben.
Het bombardement in Den Haag
is vreselijk geweest. Dertigduizend
personen zijn dakloos, honderden
doden en gewonden. Het hele Bezui-
denhoutkwartier is verwoest.
8 maart Het schijnt gewoonte te
worden de V2's zoveel mogelijk des
nachts of in de vroege morgen af te
vuren. Wy telden er vannacht weer
een aantal. Wij moeten nog steeds
om zes uur binnen zijn.
12 maart Jagers en V2's, het is
elke dag (en nacht) het zelfde. Van
daag weer fietsen gevorderd op
straat. Het parool is weer: niet
fietsen.
16 maart Vandaag een bon inge
leverd ter verkrijging van 400 gram
brood van het Internationale Roode
Kruis.
18 maart Gisteren weer fietsen-
vordering. Steeds maar hetzelfde pro
gramma. V2's suizen door de lucht
Jagers gooien bommen en vuren hun
boordwapens af. En daar tussendoor
zwaar afweervuur. En nog steeds om
zes uur thuis zijn. Weer bonnen voor
1 kg aardappelen. 800 gram brood en
suikerbieten.
20 maart Vandaag weer 400
gram brood van het Intern. Roode
Kruis ontvangen.
21 maart Vanmiddag vliegtuigen
over bomaanval op de Vinkbrug
(16 uur).
23 maart Een zomerse dag. Van
morgen om half zes al jagers boven
Leden. Van die tyd af tot laat in de
middag steeds bombardementen in
de omgeving. Wij zetten ramen en
deuren maar open. om zoveel moge
lijk van ruitenbreken verschoond te
blijven.
27 maart Gisteren, in tegenstel
ling tot de voorgaande zonnige dagen,
zeer rustig. Vanmorgen weer razzia's.
Vannacht explodeerde een V2, alles
•dreunde en schudde. Vandaag weer
een half broodje met 125 gram boter
per persoon van het Zweedse Roode
Kruis gekregen.
Uittocht
29 maart Gisteren razzia's ge
houden. Vandaag grote uittocht van
M. G. Verweij en Jac. Wilbrink werden begroet. Terstond richtte onze bur
gervader zich in een korte toespraak tot de bevolking der stad.
Mr. Van de Sande Bakhuijzen zeide uit naam van H. M. de Koningin het
bestuur over de stad voor korten tijd weer op zich te nemen en uitte zijn
dank jegens God, Die ons nu verlost heeft. Met vol vertrouwen en goeden
moed gaan wij nu onze kracht geven tot opbouw van stad en land. Welhaast
zijn wij baas in eigen huis, doch spreker maande de burgerij tot kalmte en
rust bij de feestvreugde. Dankbaarheid vervult mijn hart voor uw hartelijke
ontvangst en nu gaan wij gezamenlijk aan den arbeid.
Spr. besloot zijn woorden met een ,jLeve de Koningin", waarmede men op
daverende wijze instemde, terwijl vervolgens het „Lang zal hij leven" luid
opklonk.
In de hal werd de burgemeester door tal van hoofdambtenaren, hoog
leeraren enz. gecomplimenteerd.
Nadat de burgemeester naar zijn werkkamer was geleid, heeft weth. Ver
weij hem daar mededeeling gedaan dat hij met wethouder Wilbrink Mr. R.
N. de Ruyter van Steveninck namens de wettige regeering 's morgens had
verzocht het stadhuis te verlaten, waarbij deze had gevraagd de bevoegde
autoriteiten mede te deelcn, dat hij tot het laatste toe op zijn post was ge
bleven. Ook werd den burgemeester namens het studentencorps toegespro
ken. waarbij de vreugde der geheele unwersiteitswereld werd vertolkt,
rut de oude president-curator opnieuw deze functie op zich mocht nemen.
Mr. Van de Sande Bakhuijzen zeide, dat het voor hem een vreugde was
zich nu ook weer te kunnen wijden aan den opbloei der Universiteit, welke
spr. hulde bracht voor het betoonde dappere verzet tegen den vijand.
Hierna werd Tiaar het politiebureau gereden, waar het corps stond aange
treden om den heer Meijer opnieuw als chef te begroeten. Nadat de wnd.
commissaris was medegedeeld, dat hem zijn bevoegdheid was ontnomen en
deze was weggeleid, was het de commandant der N.B.S,, de heer W. de Gast.
die den heer Meijer als politiechef een hartelijk welkom toeriep en zijn
volkomen vertrouwen uitsprak, dat de commissaris in staat zou zijn het
Leidsche politiecorps weer zijn ouden goeden naam te hergeven.
De heer Meijer zeide in zijn met ontroering uitgesproken dankwoord,
dat hij hoopte hierin te zullen slagen, daarbij een beroep doende op de
medewerking van den burgemeester, de N.B.S. en de geheele burgerij.
Vervolgens sprak de burgemeester den commissaris in hartelijke bewoor
dingen toe, de verzekering gevend, dat dit ogenblik hem zeer verheugde.
Voor het politiebureau richtte allereerst de heer A. wan der Neut zich tot
den commissaris, waarna deze zich met enkele woorden tot het corps richtte
en de twee bekende coupletten van ons volkslied werden aangeheven. Een
aardig moment was het tevens, toen twee „uit de lucht gevallen" Neder-
landsche officieren voor de microfoon traden en op eenvoudige, ongedwon
gen wijze uiting gaven aan hun vreugde deze plechtige ogenblikken te
kunnen meemaken, daarbij de bevolking aansporende zich rustig te houden
tot den komst der bevrijders.
Feestvreugde op de Br eestraat.
Duitse auto's, gemotoriseerd geschut
enz., die de gehele dag aanhoudt.
Het leek op de Breestraat wel 3 ok
tober, zoveel volk was er op de been.
Alles trok in de richting Utrecht.
31 maart In de afgelopen nacht
zes zware explosies. Wij zyn uit bed
gegaan (het was half vier) en hebben
even gewacht wat er ging gebeuren.
Het bleef echter rustig. Alleen veel
vliegtuigen over. Vanmorgen bleek
dat de Duitsers vernielingen hebben
uitgevoerd aan de installaties van de
Hollandsche Constructie Werkplaat
sen aan de Herenstraat. Zij vernielen
zeer veel. Het einde schijnt niet ver
meer.
Fofo'j uit het archief
van IS. van der Horst
1 april. Eerste Paasdag Erg guur
weer, westelijke wind die aangroeit
tot storm. Geen vliegtuigen, maar ook
geen paaseitjes vandaag. Nog maar
even de tanden op elkaar.
2 april De klokken zijn vannacht
een uur vooruitgezet, dus wij hebben
een uur langer dag, dat is vandaag
tot kwart voor negen. Er doen aller
lei geruchten de ronde over een door
stoot bij Arnhem door Canadese
troepen. Wij zullen maar afwachten.
Morgen krijgen wy weer 400 gram
brood van het Zweedse Roode Kruis.
4 april Vanmorgen drie Neder
landse vliegtuigen boven Leiden.
Brood van het Zweedse Roode Kruis.
5 april Heel rustig. Enkele
vliegtuigen over. Het afschieten van
V2's is geheel opgehouden. Razzia op
fietsen.
7 april Heel mooi weer. Veel
vliegtuigen over. Het broodrantsoen
is gebracht op 600 gram per persoon
per week. De aanvoer ligt volkomen
stil uit het noorden, vanwege de
k rij gs verrichtingen daar. Gelukkig
dat er volgende week nog een uitde
ling is van het Zwitserse Roode
Kruis.
10 april Vanaf heden in de ge
hele provincie geen electriciteit meer.
dus ook de voedselbedrijven staan
stil. Ook niet meer mogelyk te tele
foneren.
11 april Vandaag brood van het
Zwitserse Roode Kruis ontvangen.
13 april Heden wordt bekend
dat de president van de Verenigde
Staten. Roosevelt, plotseling is over
leden.
17 april Overdag heel veel
jagers boven Leiden. Het is merk
baar dat het front naderby komt.
Er gaan veel troepen door de stad.
18 april Afgelopen nacht
veel gerü van doortrekkende
troepen. Vandaag van het Zwit
serse Roode Kruis per persoon 400
gram brood ontvangen.
21 april Er zijn de laatste dagen
weer veel Duitse troepen in de stad
aangekomen. Voor volgende week
krijgen wij maar 400 gram brood en
1 kg aardappelen per persoon. Groen
te is vrij, maar verschikkelijk duur.
Bijvoorbeeld bloemkool per stuk f 4.
andijvie f 1.60 per kg, spinazie f 1.10,
rabarber f 3. Voor de bakkerswinkels
staan rijen van honderden mensen
om een broodje. Gelukkig dat er vol
gende week nog een broodje door het
Zweedse Roode Kruis wordt uitge
reikt en 125 gram margarine per
persoon. Meer dan driekwart van
Nederland is nu bevrijd en wij hopen
dat wij hier ook spoedig aan de
beurt zullen komen, want de toe
stand is nijpend.
25 april Van de 21ste af erg rus
tig, weinig vliegtuigen over. Giste
ren brood en margarine van het
Zweedse Roode Kruis ontvangen.
Waar er de laatste weken geen cou
ranten meer uitkomen, worden alle
aankondigingen op verschillende
plaatsen in de stad aangeplakt.
Er is grote sterfte onder de bevol
king en de slachtoffers worden in
draf met de lijkwagens naar hun
laatste rustplaats gebracht. De kis
ten zijn niet meer van hout maar
van papier.
Voedsel
29 april, zondag Alles rustig
tot nu toe. Wy wachten de ge
beurtenissen in verhand met de
toestand in Duitsland maar af. In
de namiddag heerst er grote
vreugde, als vele zware bommen
werpers der geallieerden pakket
ten met levensmiddelen voor de
bevolking uitwerpen op het vlieg
veld Valkenburg. Een grote
enthousiaste menigte, op daken en
schoorstenen van de huizen en op
de spoorbanen, sloeg het schouw
spel gade. Het was een imposant
gezicht. De nood is hier hoog ge
stegen. maar Goddank, de redding
is nabij. Elk uur kan het verlos
sende woord vrede weergalmen
over de lage landen.
Een van de uitgeworpen kisten is
in het Leidse Hout terecht gekomen
en van daar vervoerd naar de Meel
fabriek. De inhoud bestond uit 21
zakken meel van' 25 kg. 34 bussen
aardappelmeel, 41 bussen vlees, 60
bussen kaas, 60 kg margarine. 39
pond eigeel, 24 blikken chocolade,
150 pond groene erwten, 112 bussen
spek, 27 pond thee, zes zakken melk
poeder, 2 zakken zout, 30 bussen
suiker, een zak witte bonen, een bus
peper, twee bussen mosterd en een
bus gedroogde gist.
30 april Vandaag is onze Prinses
jarig. Nog geen officieel vreugdebe
toon, maar het zal haar laatste ver
jaardag in den vreemde zijn. Het is
verbazend guur weer vandaag, met
hagel- en sneeuwbuien, precies als
36 jaar geleden toen Juliaantje werd
geboren.
Er zijn vandaag weer massa's
vliegtuigen beladen met levensmid
delen boven de verschillende vlieg
velden geweest om hun vredige last
voor de bevolking uit te werpen.
1 mei Guur, buiig weer. De ge
hele dag zware viermotorige vlieg
tuigen. laag vliegend boven Leiden,
die voedsel voor de bevolking op de
vliegvelden deponeren. Allerlei ge
ruchten omtrent het aflopen der vij
andelijkheden doen de ronde. Daar
er geen krant verschijnt, wachten
wij maar op de illegale pers die
's avonds bij ons in de bus ligt.
Vandaag weer brood gehaald van
het Zweedse Roode Kruis.
Volle melk
2 mei Wij krijgen deze week
een liter volle melk per persoon. De
zuivelfabrieken staan stil, dus is er
melk in overvloed. Het zal worden
opgevoerd tot 8 liter per maand per
persoon. De hele dag weer vliegtui
gen met proviand in de lucht. Wordt
bekend dat ze ook per schip in Rot
terdam aangevoerd zullen worden.
Dus de oorlog zal voor ons wel voor
bij zyn.
3 mei Het wordt nu bekend dat
Berlijn zich heeft overgegeven en
dat de Duitse troepen in Italië en
Oostenrijk hebben gecapituleerd. Ook
dat 200 Engelse auto's van Brabant
uit levensmiddelen aanvoeren en dat
kolen en benzine in de havens van
Rotterdam zullen aankomen. Aan de
Meelfabriek worden alle levensmid
delen, die op Valkenburg zijn uit
geworpen, gesorteerd. Dit om ze zo
spoedig mogelijk in de distributie te
brengen.
4 mei Erg guur weer en zeer
koud. Vandaag weinig vliegtuigen
met levensmiddelen boven het vlieg
veld. Er is thans al veel vlees-in
blik in de stad verkrijgbaar. Wij
wachten allen in spanning wanneer
onze vrienden zullen arriveren en
de gehate moffen, die wij vyf jaren
hebben moeten dulden, als gevange
nen ons zullen verlaten.
Capitulatie
Om kwart voor negen (20.45
uur) wordt door Radio Oranje be
kend gemaakt, dat de Duitsers
hebben gecapituleerd in Neder
land. Denemarken en Noordwest-
Duitsland. Hoewel wy om negen
uur binnen moeten zijn. heerst er
een enorme drukte, want dit
nieuws door enkele gelukkigen
opgevangen verspreidt zich
binnen het kwartier door heel de
stad. De mensen joelen en juichen.
Om even over half tien komen
de Landwacht en de gewapende
NSB-ers de mensen uiteen jagen.
Wy zullen vannacht weinig slapen
door de grote emotie. Alles en
iedereen wacht thans op de dag
van morgen.
5 mei 1945 Vroeg uit de
veren, want de capitulatie gaat
vanmorgen om acht uur in. Om
half negen is Leiden al in vlag-
gentooi. Het is in de binnenstad
zo druk als op 3 oktober. Eén
grote, juichende menigte, ge
tooid met oranje en de natio
nale kleuren. Groepen van hon
derden meisjes en jongens trek
ken zingend door de straten. Om
elf uur betreedt de afgezette
burgemeester Van de Sande
Bakhuysen weer het Stadhuis.
Iedereen wacht nu op de aan
komst van. de geallieerde troe
pen. De Duitsers bewegen zich
nog gewapend over straat,
's Middags blijkt dat zij nog
geen bericht over de capitulatie
hebben ontvangen. De verzets
beweging of ondergrondse kan
daardoor nog niet ingrijpen en
het NSB-zootje arresteren. Het
feestvertoon gaat echter onge
stoord door, tot in de middag de
moffen in hun zenuwachtigheid
tot een schietpartijtje overgaan.
Gelukkig geen slachtoffers. Wel
een paar kapotte ruiten op
Breestraat 83 Wij hopen dat
onze bevrijders spoedig zullen
arriveren en dat wij dan geen
moffen meer in heidens straten
zullen aantreffen. Maar wel een
Tommy of een Canadees.
Dankdiensten
6 mei. zondag Eerst vanmor
gen naar de dankdienst in de Pie
terskerk. Daar spraken ds. Kuilman
en ds. Kelder. Ook in de andere
kerken dankdienst. Van acht uur in
de morgen af stonden de mensen in
de rij om een plaatsje te bemachti
gen. Om tien uur was de Pieters
kerk al propvol. Het leek wel of er
4500 mensen waren. Na een dank
rede van ds. Kuilman, sprak ds.
Kelder over de 46ste onberijmde
(vervolg op pag. 13)
dieptepunt
vter bommen en hun mitrailleurs
zonjaakten heel wat uit.
n* (Het was weer op het station ge-
hnt. Wat er ls getroffen, weten wij
;n 1 nog niet. Ook het aantal doden is
en jg niet bekend. Zolang het oorlog is
n ibben wij hier nog niets meege-
ke ®akt. Maar deze twee dagen zullen
e óg lang in het geheugen van de
nuddenaars blijven.
>r 42 december De omgeving van
ft station is nog afgezet in verband
daft de bombardementen van giste-
;enV Het aantal doden nog niet be-
tselfnd. Het is er een ravage. Ook aan
djij Morssingel zijn vele huizen zwaar
rhadigd. In de late avond gaan
bommenwerpers over. De hele
id verlicht door lichtkogels. Jagers
ilen boven de stad. Gelukkig
onheil.
[3 december Heel mooi helder
;r. Er heerst onder de bevolking
nerveuze stemming in verband
nieuw te verwachte luchtaan-
llen op het station. Iedereen die bij
spoorlijn woont is aan het ver
en op allerhande vehikels. Ge-
;kig gaat de dag kalm voorbij.
14 december Mistig weer. Geen
iegerij. Ben vanmiddag naar de
.pn- en Schiekade geweest, waar
iandag een bom is ingeslagen. Vier
'nhuizen verwoest. Aan de Mors-
in de Lopsenstraat twee huizen
;estort. Het is een ruïne. Iedereen
ir is aan het verhuizen en trekt de
ienstad in. Om 21 uur een V2
•loft. Zware knal, die alles deed
idden.
december Goed weer. Nog
'eis worden slachtoffers uit de
rjfflPhkqpen bij de Stationsweg gebor-
s an. De bevolking is razend over het
ten jar lukraak gooien van de bommen
n de vliegtuigen op de bevolking.
zTlitaire doelen zijn in het geheel
'e*pt geraakt. Het is een rustige dag.
trekken nog vele verhuisstoeten
(or de straten van het getroffen
adsdeel. Omstreeks 19 uur weer
iel vliegtuigen over. Er is een nieu-
1<a% verordening in de krant versche-
dan. dat wie nog elektriciteit ge-
rwjuikt zal worden beboet tot een ma-
^ejnum van 10.000 gulden.
"Jleperswagens
december Vandaag zijn vele
eejehtoffers van de bombardementen
igraven. De kisten stonden op sle
perswagens. want de stalhouders wil-
pujn door het gevaar vanuit de lucht
anft naar de begraafplaats Rhijnhof
ffJden. Het juiste aantal doden is nog
et bekend, maar het zal wel In de
jptlg zyn.
december, zondag Voor deze
;k weer duizend gram brood per
•soon en één kg aardappelen. Krui-
olitnierswaren niet te koop, evenmin
aoljter of vet. Alleen 175 gram vlees
persoon per week. Het wordt met
voedselvoorziening hachelijk. De
insen bedelen langs de deur om
aardappel, in de hoop op zo'n
ntbnier nog een maaltje, dus een
zicfeagvulling. te krijgen.
18 december Officieel is bekend,
het bombardement van vorige
;k aan 46 mensen het leven heeft
:ost.
december Dezelfde zware
Imp als vorige dagen. Geen vliege-
wel enige V2's. Vandaag heeft
•soneel van de Lichtfabrieken de
ippen uit de schakelkast gedraaid,
na drie weken elektrisch licht
;n wij weer met een paar nacht-
les vanavond.
december, zondag Vannacht
sft het gevroren. Het is mooi hel-
weer, maar koud. Het wordt een
ibere Kerstmis. Alles wat deze
;en de uiterlijke vreugde bracht,
kerstbomen, versieringen en ver
dringen, is afwezig. Wij krijgen
kg aardappelen per persoon per
»k. Er is geen groente, boter of
De toestand wordt met de dag
tieker. Wij zullen maar hopen dat
op het dieptepunt van de scher-
3 curve zijn gekomen, en dat wij
Aedig verbetering krijgen.
*5 december Het heeft vannacht
er gevroren. Alles is erg rustig,
v nderen hebben vanmiddag 'n war-
f maaltijd (Habo) gekregen. Zij gin-
n daartoe met hun onderwijzers
1 ar de Stadsgehoorzaal.
26 december Het heeft de afge-
nacht hard gevroren. Koud
ir zonnig weer. Veel schaatsenry-
op het ijsveld, want de lande-
staan al lange tijd onder water,
dc avond weer twee V2's over.
itmis 1944 is voorby.
31 december 1944 De af ge
ien dagen spiegelgladde wegen
•r ijzel. Veel vliegerij overdag
's avonds. Er heerst een ge
rukte stemming, want er is be
nul gemaakt, dat alle jonge-
lanncn tussen 17 en 40 jaar rich
e komende weken moeten mel
en voor de arbeidsinzet. Dus om
^gevoerd te worden. Waarheen?
pakt. Dus het parool is thuisblijven.
Wij krijgen een bon voor suikerbie
ten. Veel mensen eten nu in plaats
van aardappelen tulpenbollen. Als
gevolg daarvan gaan de prijzen der
bollen met sprongen omhoog. Men
betaald nu f 1.25 per kilo.
16 januari Goed weer. Water
koud. Weer razzia's. Enige V2's in de
lucht.
18 januari Stad afgezet. Als gis
teren weer razzia's. Koud en guur
weer. Vanavond steekt een zware
westerstorm op.
19 januari In de afgelopen nacht
twee zware explosies aan de kust. De
wind is naar het Noordwesten ge
ruimd. Zware storm. Het wordt mei
de voedselvoorziening penibel. Al in
acht weken geen boter op het brood
en geen vet in het eten. Gelukkig
hebben wij nog een beetje brandstof.
Wij gaan elke avond vroeg naar bed.
want wij moeten zuinig zijn met
brandstof, kaarsen en nachtpitjes.
Nog steeds razzia's.
20 januari Hevige sneeuwstorm.
Er is een dik pak sneeuw gevallen.
Deze week geen bon voor vlees. Geen
aardappelen meer voorhanden. Wij
gaan aan den lijve ondervinden dat
wij geen vet krijgen. Wij eten nu al
twee maanden droog brood met een
beetje bietenstroop. Na de middag
vijf V2's afgeschoten.
21 Januari Vannacht weer een
dik pak sneeuw gevallen. Men ziet
nog geen man op straat. Iedereen
houdt zich schuil. Razzia's duren
voort. Vry helder weer met lichte
vorst.
23 januari Nog steeds
razzia's Vanmorgen hevig bom
bardement en mitrailleurvuur op
de spoorwegbrug over de Nieuwe
Vaart. Onderweg heb ik in een
woning geschuild. Vanmiddag
herhaling op bescheidener schaal.
Het blijft maar koud. Dik pak
sneeuw en matige vorst.
24 januari Het heeft van
nacht hard gevroren. Het scheep
vaartverkeer ligt stil. Er wordt
totaal niets meer aangevoerd. Het
is hopeloos. En dan nog de men
senjacht, die vandaag weer in alle
hevigheid plaats had. Hele woon
blokken worden afgezet en door
Duitse soldaten doorzocht.
25 januari Als gisteren weer
zware sneeuwval. Het heeft vannacht
vijftien graden gevroren. Weer de
hele dag aan het houthakken ge
weest, als aanvulling om maar te
kunnen blijven stoken.
27 januari Vannacht weer zware
sneeuwstorm. Het ligt ongeveer zes
tig centimeter hoog. Het broodrant
soen is heden verlaagd tot 500 gram
per persoon per week Weer geen
vlees, aardappelen, groenten, boter
of vet. Totaal niets te krijgen.
28 januari Nadat gistermiddag
de wind naar het westen was gelo
pen, kwam er weer zware sneeuwval.
Vannacht werd de wind pal oost en
kregen wij stevige vorst, die weer
aanhoudt. Vandaag een paar vlieg
tuigen over.
29 januari Vannacht weer
sneeuw gevallen. Daarna lichte vorst.
Geen razzia's vandaag, maar het is
nog niet veilig op straat.
Het dooit
31 januari De dooi is ingetreden
tot grote vreugde van de bevolking.
Wij hopen dat er nu spoedig levens
middelen per boot zullen aankomen.
Vanmiddag naar Koudekerk gelopen
om melk te halen. Was 2llt uur on
derweg.
1 februari In de afgelopen nacht
en overdag veel V2's afgeschoten. De
dooi houdt aan. Sneeuw is bijna weg.
3 februari Hele dag jagers boven
Leiden. Vanmiddag om half vijf weer
een aanval op de spoorbrug over de
Nieuwe Vaart. Wij zagen de bommen
vallen. Hevig mitrailleur- en afweer
vuur.
4 februari Vannacht reed er
nog een trein over de spoorbrug; die
is dus nog niet geraakt. Om twee uur
vanmiddag weer een aanval op de
brug. Deze week 400 gram brood
extra op de bonnen verstrekt. Het
wordt deze twee weken totaal 1400
gram per persoon.
6 februari Vanmorgen 22 bom
menwerpers over. Om elf uur een
hevig bombardement op de spoor
bruggen aan de Nieuwe Vaart en bij
de Vink. Herhaling om half twaalf
en kwart over een. Kort luchtalarm.
Het was een zwaar bombardement.
Er zijn ongeveer tien doden. De brug
over de Nieuwe Vaart is nu goed
getroffen. Wij hebben dekking ge
zocht in de kelder en de w.c. Het
/~)VER de terugkeer van burgemeester mr. A. van de Sande Bakhuijzen en
de politiecommissaris R. J. Meyer op 5 mei 1945 gaf de N.L.C. op dinsdag
8 mei het volgende verslag.
Het was een spontane hulde, welke de Leidsche bevolking Zaterdag den
burgemeester Mr. A. van de Sande Bakhuijzen en den Commissaris van
Politie den heer R. J. Meijer hebben bereid.
Toen de drie auto's der N.B.S.waarvan in de middelste de burgemeester
cn de commissaris waren gezeten, vergezeld van den commandant der
N.B.S. het stadhuis naderde, begon de torenklok te luiden en er barstte een
luid gejuich los toen de autoriteiten op het bordes door de wethouders
De heer Kasten, wiens dag
boek een uniek document is
over Leiden in de jaren 1940 -
1945.
Het jaar 1944 dat nu ten einde
loopt, is met recht voor velen een
rampjaar te noemen. Vooraanstaande
burgers doodgeschoten, velen gegij
zeld. Het bombardement heeft aan
velen het leven gekost. Anderen zijn
gewond geraakt
Dan geen aanvoer van eten. Geen
boter, geen groente, geen gas, geen
licht. En zo kan men op deze oude
jaarsdag doorgaan. Een mud tarwe
kost in de zwarte handel f 1000, een
mud aardappelen f 200, 'n pond gries-
meel f 10.
Overal haalt men bomen om, op
het gevaar af in het politiebureau te
recht te komen. Maar men kan toch
niet in de kou zitten en men moet
toch wat kunnen koken.
Nog steeds spoorwegstaking. Fiet
sen is gevaarlijk wegens inbeslag
neming. Dus alles, zelfs grote afstan
den. moet men lopend afleggen. Maar
het daagt in het oosten.
Arbeidsinzet
I januari 1945 En zo is het nieu
we jaar ingetreden. Bij de wisseling
hebben de Duitsers weer vuurpijlen
afgeschoten. Bovendien veroorzaak
ten geweervuur en geschutgebulder
gedurende een kwartier een oorver
dovend lawaai. Vanmorgen weer
vliegtuigen boven Leiden. Vanmid
dag grote massa's die overtrekken.
5 januari Afgelopen dagen vrij
rustig. Vandaag voortdurend jagers
boven de stad. 's Avonds honderden
bommenwerpers over naar het oos
ten. met veel jagers als escorte. Weer
enige V2's. Vandaag de eerste dag
voor aanmelding voor de arbeids
inzet van mannen tussen 17 en 40
jaar. Vele ambtenaren van het ge
westelijk arbeidsbureau zijn onder
gedoken. Er zijn er vandaag niet veel
naar toe gewandeld om zich op te ge
ven.
9 januari Erg koud. Sneeuw ge
vallen. Ik ga cr elke dag op uit om
wat hout te hakken waar het maar
te krygen is. Alles wat los en vast
zit wordt verstookt.
II januari Vandaag derde nood-
kaart gehaald. Het heeft vannacht 10
graden gevroren.
12 januari Mannen, die zich
voor de arbeidsinzet hebben gemeld,
zijn vanmorgen naar Duitsland ver
trokken.
13 januari Vandaag wel bon
nen, maar geen vlees. Het wordt met
de dag erger. Weinig actie in de
lucht. Vanmiddag en vanavond grote
razzia op mannen. Er wordt hevig
geschoten. Vannacht zwaar gedreun
van ontploffingen. Veel vliegtuigen
over.
14 januari Vinnig koud. het
heeft weer hard gevroren. Het is
buitengewoon stil op straat. Wat men
ziet zijn vrouwen en kinderen.
Tulpenbollen
15 januari Lichte dooi. Koud. Er
worden op straat weer mannen opge-
