Kasteel in Ierland: een goed geschenk
wil baas in
huis blijven
LEVEN IN HET BOEK
DEZE
WEEK
Kanttekenïu 1
GROOTSTE RADIOTELESCOOP TER WEREL
Gezegd
ZATERDAG 4 APRIL 1970
De Tunesiërs zijn nog niet zo lang baas in eigen
huis. In de loop der eeuwen streden Phoeniciërs,
Romeinen en Vandalen, zeerovers en Europese koop
lieden om de macht. De Fransen waren de laatste
bezetters. Zij waren bovendien slechte verliezers.
Dat bleek, toen zij de vlootbasis Bizerta moesten
ontruimen. Generaal De Gaulle gaf als president op
dracht, de Tunesiërs een lesje te geven. Een bloed
bad, dat ongeveer 800 mensen het leven kostte, was
het gevolg. Dat er geen eeuwige vijandschap tussen
Tunesië en Frankrijk ontstond, is vooral te danken
aan de verzoeningsgezinde politiek van president
Habib Bourguiba, vader van de minister van buiten
landse zaken met dezelfde naam, die maandag voor
een bezoek van drie dagen in Nederland wordt ver
wacht.
-#■ Vader en zoon Bourguiba
Nog iets over de geschiedenis
van Tunesië: na de verwoesting
van Carthago vestigden de Ro
meinen zich in wat zij noemden
de provincie Afrika, waarin
vooral tijdens de keizersperiode
tal van welvarende steden ver
rezen. Later werd het door de
Arabieren veroverd, die het If-
rikija noemden. De oude stad
Tunis staat al sinds de twaalfde
eeuw geboekstaafd als hoofd
stad van het Tunesische rijk. In
de zestiende eeuw stond het be
kend als het centrum van de
Barbarijse zeerovers en sinds
1575 waren de Turken heer en
meester.
De Fransen vonden in 1881
dat de Turkse heerschappij lang
genoeg had geduurd. Zij haden
toen Algerije reeds veroverd en
besloten hun overzeese gebieden
ook met Tunesië uit te breiden
en het tot verlengstuk van
Frankrijk te maken. In het
midden der jaren 50 moesten de
Fransen echter met schade en
schande ervaren, dat zij met
hun negentlende-eeuwse opvat
tingen bij de Tunesiërs niet
meer terecht konden. Onder
premier Mendès France gaven
zij hen een grote mate van
(binnenlandse) onafhankelijk
heid. Het was toen echter al
duidelijk, dat aan een volledig
loslaten van Tunesië niet meer
viel te ontkomen.
Nadat het onafhankelijk was
geworden was de voornaamste
figuur in Tunesië de Bey, Sidi
Lamine geheten. De Fransen
hadden hem in 1943 op de troon
gezet, nadat de geallieerden de
Duitsers en Italianen in Noord-
Afrika beslissend hadden ver
slagen. Sidi Lamine nam de
plaats in van Sidi Moncef. Deze
had met de Duitsers geheuld en
werd door de Fransen afgezet
-#■ De Bey van Tunis
en verbannen. De Tunesiërs
waren het helemaal niet met
deze maatregelen eens en pro
testeerden fel. De bevolking
jouwde de nieuwe Bey uit, die
jarenlang onder moeilijke om
standigheden moest 'regeren'.
Hij moest de Franse bevelen
gehoorzamen en tevens zijn
houding aanvaardbaar doen lij
ken tegenover een onwillig
volk.
Op deze manier werd hij
tenslotte het slachtoffer van de
Tunesische onafhankelijkheids
strijd. Te laat koos hij de zijde
van de nationalisten, nadat hij
tot de ontdekking was gekomen,
dat hij werd overvleugeld door
de nationalistische politicus Ha-
bib Bourguiba. Behalve zijn
toch al geringe populariteit
raakte de Bey ook de meeste
van zijn voorrechten kwijt. Het
was een zware slag voor de af
stammeling van de Turkse Ja-
nitzaren, die van 1705 af met de
sabel in de hand over Tunesië
hadden geheerst. De eerste Bey
werd onthoofd door een neef, die
op zijn beurt werd gewurgd
door een zoon van de ver
moorde Bey. Vaak werden de
zaken in de vorstelijke familie
op een dergelijke manier gere
geld.
De laatste Bey bracht het er
beter af. Dertien jaar geleden
was de macht en populariteit
van de volksleider Bourguiba zo
groot geworden, dat hij on
der druk van de nationalisten
de republiek kon uitroepen.
De eerste parlementsverkiezin
gen hadden hem een grote
meerderheid bezorgd. Hij werd
de eerste Tunesische president
en heeft zich als zodanig kun
nen handhaven. Toch is zijn le
venspad niet altijd over rozen
gegaan. Een groot deel van zijn
leven bracht hij in Franse ge
vangenissen door. Onder de na
tionalistische leiders in Noord-
Afrika was hij de sterkste en
kleurrijkste persoonlijkheid. Hij
was een echte volksredenaar
met een stem als een orgel en
gloeiende ogen. Ook was hij fel
in zijn uitdrukkingen en be
weeglijk met armen en handen.
Bourguiba Sr. werd op 3
augustus 1903 in Monastir gebo
ren. Zijn vader voedde hem op
in de sfeer van de onafhanke
lijkheidsbeweging en zijn poli
tieke carrière begon eigenlijk al
op het Franse lyceum te El Kef.
Omstreeks 1923 kwam hij in
contact met de Destoerpartij,
die toen nog een eenheid vorm
de. Zijn eerste politieke daad
vormde in die dagen het zenden
van een protestbrief naar de
Franse residentgeneraal naar
aanleiding van censuurmaatre-
gelen tegen het partijblad Al
Sawab. In Parijs voltooide hij
zijn studie. Hij koos de juridi
sche faculteit en volgde de libe
rale school voor politieke we
tenschappen. Reeds in 1927
keerde hij afgestudeerd naar
Tunesië terug om zich geh'eel te
wijden aan de onafhankelijk
heidsstrijd.
door J. den Boef
Aanvankelijk deed hij dit met
het vurige enthousiasme, dat de
jeugd eigen is. Later werd hij
de meer bezadigde politicus, die
oog had voor het compromis,
dat telkens nieuwe perspectie
ven kon openen. Hij publiceerde
tal van artikelen in nationalisti
sche bladen en hield politieke
spreekbeurten. In 1932 werd de
Destoerpartij gesplitst. De ene
bleef een kleine groep, die aan
de oude tradities vasthield. On
der leiding van Bourguiba vero
verde de Nieuwe Destoer ter
rein. Toen ongeregeldheden niet
uitbleven werd hij gearresteerd.
De Fransen moesten hem na
twee jaar echter vrijlaten om
aan de gespannen toestand een
eind te maken. Franse kolonis
ten stonden echter een akkoord
over interne autonomie voor de
Tunesiërs in de weg.
Toen de tweede wereldoorlog
uitbrak werden Bourguiba en
de zijnen naar Marseille over
gebracht, waar zij later door de
Duitsers werden vrijgelaten. Zij
werden naar Rome overge
bracht, waar Mussolini pro
beerde, hen voor zijn wagentje
te spannen. Bourguiba weigerde
echter pertinent met de !zg.
'as'-mogendheden samen te
werken. Niettemin probeerden
de Fransen hem bij terugkeer
in Tunesië te arresteren. Hij
week uit naar Cairo en begaf
zich vervolgens naar New York
om bij de Ver. Naties de Tune
sische zaak te verdedigen. In
1949 mocht hij terugkeren, maar
toen in 1952 nieuwe onlusten
uitbraken werd hij weer geïn
terneerd. Na enkele jaren wa
ren de rollen echter omge
draaid. De Fransen verdwenen
en Bourguiba werd de eerste
man in Tunesië.
De zoon, Bourguiba Jr., heeft
als minister van buitenlandse
zaken de vader veel belangrijk
werk uit handen genomen. Vol
gende week zal hij besprekin
gen voeren met de ministers
Luns (buitenlandse zaken),
Udink (ontwikkelingshulp) en
Den Toom (defensie). Het laat
ste bezoek houdt verband met
de bijstand, die Nederlandse
militairen-hebben verleend na
de zware overstromingen in Tu
nesië. Ook staan beleafdheidsbe-
zoeken op het programma aan
premier De Jong en de voorzit
ters van de Eerste en Tweede
Kamer.
Zo zullen de banden worden
verstevigd tussen Nederland en
een Noordafrikaans land, dat de
moed heeft gehad, een eigen
weg te gaan soms tot groot
ongenoegen van onverzoenlijke
Arabische landen, waartoe nu
ook beide buurlanden (Algerije
enLybië) behoren.
JQEZE DAGEN staan weer in het teken van
het boek. Daaraan zullen overwegingen
van commerciële aard niet vreemd zjjn. Maar
dat mag dan. Waren er geen uitgevers en
waren er geen boekhandelaars, de schrijvers
zouden met een boekje in een hoekje zitten
hun eigen boekje dan. Nu komen wjj er
echter óók aan te pas, wy de kopers die de
lezers zjjn.
Wel een merkwaardig verzamelprodukt ove
rigens, het boek. De schaal loopt van het
floddcrprodukt naar het boek waarvan de
waarde onvergankelijk is. Het ljjkt alsof elke
tijd zjjn boek heeft, zoals elk boek zjjn tijd,
maar er zjjn ook boeken die de wisseling der
tijden verheven lijken te negeren.
En dan die schier tomeloze produktie, die als
een zweepslag over ons schijnt heen te gaan.
Er is geen bijhouden aan, en de lezer voelt
zich als een die tegen een stijgende stroom in
zweint. HU wenste wel een snellezer te zyn.
"TEN VREEMDE zaak, het boek, en een van
nauwelijks te weerstane aantrekkings
kracht.
Wie voor een etalage staat of zelfs voor zijn
of haar eigen boekenkast, hij of zy staat daar
te dwalen. HU vormt zich een eerste idee, hy
weifelt. Wat zal hU kiezen? Ontspanning of
„informatie" (dat modebegrip van deze tUd)?
Hy heeft de vrUheid van de keuze, omdat ook
voor hem eens de keuze van de vrUheid is
gemaakt.
Zoals zovele zaken, is dus ook het boek voor
ons allen toegankelyk geworden. Gemeen
goed geworden. En zo hebben we allen aan
boeken een bezit. De een groter, de ander
kleiner, maar zou er nog één zyn zonder boe
ken?
Ze staan daar, opgetast, onze blik glijdt er
langs, en we nemen er een ter hand. Straks
ligt het op de stoel naast ons bed, voor het
geval de slaap niet komen wil. Geduldig ligt
het ook daór te wachten tot onze dienst.
Voedsel is het boek, geestelUk voedsel. Zoals
het brood ons voedsel is voor het lichaam. Het
leven laat zich niet meer zónder denken: hoe
moet dat toch ooit zyn geweest?
/"tOK HET boek is een gave, en düs een
gave. Een vrUheid en een verantwo<
delijkheid. Een recht en een plicht. Iets waaj
van ook" iets te maken valt. Iets om iets i
te dóen.
We weten dan wat lezen is: uitlezen in j
zin van uitkiezen. Zoals ook alle leven kies
is: telkens opnieuw kiezen, of het resultaj
van eenmaal gemaakte keuze.
Ook lezen is kiezen. Gelukkig behoeft di
niet alty'd zwaar aan te worden getild
behoeft niet op een kramphouding uit te
pen. Maar ook het lezen behoort wel te w<
den ingepast in het proportionering van
leven. Daarom is ook het lezen niet maar et
onverschillige zaak.
Misschien is dót dan ook iets om, ieder vo<
zich, even bU stil te staan: in deze week, d
dus bU'zonder aan het boek is „gewUd".
De vraag wordt dan: wat doe ik eigenlj on
met dat merkwaardige verschUnsel „boek1
Hoe „functioneert" ook dat verschUnsel
mUn leven? naa
Een mooie vraag om eens even mee in etnet
hoekje te gaan zitten. Desnoods zonder boekj |m
:lo
FR IS we weten het in elk geval éig|jr
boek dat in ons leven „functionerei Iet
moet en mag. Dat is dan de bUbel. fjt
Men zou het bUna een statussymbool vi
het verschUnsel boek kunnen noemen, dat
openbaring van het heil ons is overgelevei
en ons heeft bereikt in een boek.
zeg
De by'bel een boek. Méér dan dat: boek d
boeken. Een bibliotheek zelfs: 39 boeken
het oude, 27 in het nieuwe testament, de
bibliotheek. Deze omnibus van het heil.
Wat mij altijd weer treft is, dat het eers
boek dat Gutenberg in 1456 op zyn pe
legt de complete by'bel is, en hij maakt
oplaag van zeventig exemplaren. ZeventI
Mogelyk omdat hU daarmee het eind vile l
zijn drukcapaciteit had bereikt. Maar mi
schien óók had hU in gedachten die eers
uitzending der discipelen: zeventig in getal.
Het boek leeft zUn eigen leven; maar er
voor ons allen ook leven in het boek.
DIEMER
Tegen het eind van
deze maand hopen de
Duitse prof. dr. Otto
Hachenherg, hoogle
raar te Bonn, en
40 medewerkers met
de grootste radio
telescoop ter wereld te
gaan onderzoeken, of
het heelal oneindig is,
of dat er geen eind
aan kan komen, omdat
het zich voortdurend
uitbreidt.
Ook wil men allerlei
geheimzinnige ver
schijnselen bestuderen,
die zich aan de andere
kant van de melkweg
bevinden. Daarbij kan
men misschien tot
nieuwe fysische in
zichten komen, die de
wetenschap een ant
woord geven op de
nog onopgeloste vraag,
hoe het heelal is ont
staan.
De telescoop staat in
de buurt van Effels-
berg in de Eifel, niet
ver verwijderd van
Nederlands grond
gebied. Het is de
grootste ter wereld.
De paraboolspiegel
heeft een middellijn
van 100 meter. Prof.
Hachenberg meent,
dat met dc nieuwe
„kijker" driemaal zo
veel sterren ontdekt
kunnen worden als nu
bekend zijn.
De antenne ter
grootte van een
vliegveld) is ten
minste tienmaal ge
voeliger dan de tot-
dusver bestaande. Er
kunnen sterren wor
den waargenomen, die
maar eventjes 12 mil
jard lichtjaren, of
113 triljard (d.i. 113
met 21 nulletjes er
achter) kilometer van
de aarde zijn ver
wijderd.
Het geval kostte 32
miljard mark, voor
een groot deel bijeen
gebracht door de
grootste automobiel
fabriek in Duit n. i
De paraboolsi Vr
zoals de antem
vaktaal wordt f
noemd, is van st<
buizen met een\«
van IS km sav\
steld en mag zii^
het bewegen
meer dan 6 cm
vormen.
Het 3000 ton
gende gevaarte r
134 betonnen
van 11 meter la
1.20 meter dik
„ding" mag bi
zwenken niet
dan een halve
meter van plaat
anderen.
Kasteel In Ierland, een roman
van 160 blz., geschreven door
Jan Gerhard Toonder, is een uit
gave van de Commissie voor de
collectieve propaganda van het
Nederlandse boek en bedoeld
als geschenk in het kader van
de Boekenweek 1970. Toonder
heeft al een vijftal prozawerken
op zijn naam staan, of liever op
de naam van Jurgen Abel, zijn
pseudoniem.
Men heeft hier te maken met een
In de trant van de traditionele psy
chologische roman vakkundig ge
schreven verhaa' van middelmatige li
teraire waarde Hoofdfiguur Is dr.
Franz Krause. een Duitser met een
nazi-verleden, gehuwd met Hilda van
der Lande, dochter van een Neder
landse collaborateur en een Duitse
moeder van hoge komaf
Krause la het type van een fat
soenlijk opgevoede Duitse kleine bur
ger. die In het nazl-systeem verstrikt
raakt. Zijn boze genius is zijn kame
raad en latere chef Gottlieb, een
échte en agressieve nazi. Krauses hu
welijk met Hilda berust op een over
eenkomst. Door een toevallige om
standigheid namelijk heeft Krause in
de villa van Van der Lande, waar
voor Duitse officieren een feest
wordt gegeven, een geheim kelder-
vertrek ontdekt waarin een Joodse
onderduiker zich schuil houdt.
Deze jonge Jood, Toni, Is Hilda's
vriend; Hilda is dan ook voor de
Duitse militairen een ongenaakbare fi
guur. Krause is op zijn manier op
Hilda verliefd en hij dwingt haar met
hem te trouwen met als tegenpresta
tie van zijn kant dat hij, als admini
stratief ambtenaar, voor valse papie
ren zal zorgen en Toni zal helpen
ontvluchten. Deze vlucht mislukt, Toni
ontdekt de ware toedracht van zaken
en koelt zijn woede op Krause. Even
later wordt hij neergeschoten. Tegen
over een drankzuchtige Wehr-
machtskapltein spelen de beide S.S.-
ers het zo, dat Krause de aanbrenger
van de Jood is
Krause verzwijgt het gebeurde te
genover zijn vrouw. Ondertussen
loopt de oorlog af. Terwijl hij in de
veilige schuilplaats zit, koelt de
volkswoede zich op huis en Ihboedel.
Van der Lande heeft de bul zien aan
komen en is gevlucht met medene
ming van al het geld dat hij los heeft
weten te krijgen. Hilda wordt kaalge
schoren en verkracht. Zij vlucht ook
naar de geheime schuilplaats.
De onbenullige en laffe Krause
treedt nu in zijn rechten als echtge
noot. Hilda's moeder sterft. Het paar
vlucht naar Duitsland en met behulp
van een van Gottlieb afgeperste le
ning koopt Krause In het westen van
Ierland een vervallen kasteeltje, waar-
In hij een hotelbedrljf wil gaan vesti
gen. Maar alles daar zit hem tegen.
De praatgrage onpraktische leren
brengen hem met hun vriendelijke
eigengereidheid tot wanhoop. Ze la
ten koelen op zijn terrein grazen, ma
ken een janboel van het reparatie-
werk en jagen hem op allerlei manie
ren op kosten.
Hilda evenwei ontdooit door de
zachte stemmen van de leren, hun
aanleg voor poëzie en zang, hun lief
de voor het Ierse landschap, hun
vriendelijkheid
Nog steed6 weet zij de ware toe
dracht niet met betrekking tot Toni.
Maar In eer woordenwisseling ontvalt
aan Krause he* fatale woord. Hilda
heeft namelijk een portret van Toni
neergezet; Krause heeft dit in woede
verscheurd en als zij hem ter verant
woording roept verspreekt hij zich.
En zo komt alles uit.
De auteur probeert wijselijk niet
het gemoedsleven van Hilda te schil
deren. HIJ tekent haar als een ver
steende figuur die in het Ierse milieu
weer een vl9ug van leven gaat verto
nen. Maar natuurlijk is de onvrijwilli
ge onthulling van Krause voor haar
de genadeslag
Krause blijkt niet alleen een chan
teur, doch ook een bedrieger te zijn.
Hij zoekt bescherming voor zijn angs
ten en schuldgevoelens in de onder
aardse gang, die de toren met de
zeekust verbindt Van jongs af aan
heeft hij zich i" de kelders veilig ge
voeld. Die middeleeuwse, onderaard
gang Is echter gevaarlijk. Boven zijn
hoofd is een Ier doende een daar
geplaatst afsluithek uit de grond te
rukken, als teken van verzoening en
vriendschap met die rare Duitser. Dit
veroorzaakt een instorting (het gat op
de tekening van de omslag), waaron
der, naar de lezer moet aannemen,
Krause zijn einde vindt.
Men moet erkennen dat deze ro
man toch kwaliteiten heeft. De com
positie is hecht. Het karakter van
Krause Is, zoals dat vanouds heet,
goed volgehouden. Door de confron
tatie van de ex-nazi met de typlsch-
lerse mentaliteit ontstaat een merk
waardige spanning, niettemin door-
speeld van ironie
Ik moest telkens denken aan het
vervallen slot b'i Killarney en de ka
rakteristieke omgeving daar; de
spraakzame leren. die de kleine paar
den menden, gespannen voor ver
edelde handwagens, waarop men
dwars rug aan rug zat; aan het uit
zicht uit ons pension op de bergen
met de regenwolken er tegen aan.
Toohder blijkt heel wat van Ierland
te weten en hij heeft geprofiteerd van
het merkwaardige contrast tussen
leren en Duitsers De schreeuwende
kauwen en roeken om de oude toren
heen zijn voorboden van wraak, en
deze komt zachtjes, gemoedelijk,
vriendelijk bijna langzaam, onverbid
delijk, tot de gerechtigheid toeslaat.
Een aardig brokje dialoog op blz.
65; Krause praat met de Ier Moynl-
hann. „Niet in mijn land! In mijn land
getuigen de voorschriften juist van
het gezonde verstand! In mijn land
hebben de ambtenaren niets anders
dan gezond verstandl" „Niets an
ders? De arme donders", zei Moyni-
hann.
Goed getekend is ook het contrast
tussen Krauses schoolse kennis van
de Duitse klassieken, althans wat hij
er zich van herinnert, en de levende
zin voor poëzie en lied bij de lande
lijke leren. Nee een slechte keus
heeft de commissie dit Jaar niet ge
daan. Kerteel in Ierland moge dan
geen nroto roman zijn, de ontwikke
ling In het boek moge wat traag ver
lopen zodat de aandacht wel eens
dreigt te verzanden, als men door
leest valt alles toch weer mee; de
zorgvuldig opgezette compositie redt
het.
4
Jan Gerhard Toonder
Veel drukte op de wegen, veel
buitenlandse toeristen en helaas
veel ongeiukken op de gure, zelfs
witte Paas, en ook daarna nog
geen sprankje lente. In dit kille
land gebeurt deze week weinig
spectaculairs: de kamerleden zijn
met vakantie, en dat scheelt.
Wel: het TV-journaal in kleur,
vervelende cijfers over de leeg
stand van goed bewoonbare hui
zen, de Afrikaanse koning Mos-
joesjoe van Lesotho, die In ons
land asiel krijgt, en PTT-sorteer-
ders die overwerk weigeren.
Meer te beieven in de economi
sche hoek. EMS-Zwolsman heeft
het aan de stok met Den Haag en
Amsterdam geen subsidie, dan het
Circustheater en Caffé dicht; het
Haagse gevecht om bijvoorbeeld
het winkelcentrum in Mariahoeve
spitst zich toe. Een Britse groep
koopt twee Amsterdamse grote ho
tels: Amstel en American, van ma
kelaar Ca'ansa.
Een stroom orders voor Verolme.
Een netto wins' van 75,7 miljoen bij
de Algemene Bank Nederland. Een
grote omzetverbetering bij Philips
dank zij de kleurentelevisie.
Boeren gaan f 200 miljoen van
de fiscus winnen door hogere af
schrijving. Autoverzekering op de
helling: goedkoper voor de goede
rijders, duutder voor de brokken
makers. Fruittelers lulden de nood
klok. De Rotterdamse bankier mr.
W. C. Mees komt te overlijden, 88
jaar oud.
Dagenlang houden zeer linkse
Japanse studenten de wereld in
spanning door passagiers in een
gekaapte Boeing te gijzelen, tot op
het vliegveld van Seoel in Zuid-Ko-
rea een akkoord wordt bereikt: de
passagiers worden geruild voor
een Japanse onderminister en dan
kan het toestel door naar Noord-
-Korea.
Aardbevingen in westelijk Turkije
het aantal doden loopt In de
duizenden. Vergeet giro 777 niet.
Nieuwe onlusten in Belfast tus
sen rooms en protestant. Staat van
beleg 'n Guatemala (Midden-Ameri-
ka), waar de eis van ontvoerders
wordt afgewezen. Een mislukte
staatsgreep in Afrikaans Soedan.
Bevestiging van de Amerikaanse
massamoord in My Lai, Vietnam.
Weer een regering In Italië. Een
brief van Russische geleerden:
geef ons meer vrijheden, zal wel
gesmoord worden, dit dubeckisme.
Een oproep van Frankrijk tot on
derhandelingen over Indochina.
Nieuwe offensieven van Noord-
-Vietnam Cambodja (betoingen
voor de afgezette prins Sihanoek)
zoekt hulp van de VN en wil de
Vietcong langs diplomatieke weg
het land uit hebben.
Minister Luns, na besprekingen
in Kairo, is weinig optimistisch
over het nabije Oosten; de gema
tigde krachten zijn aan het verlie
zen. Libanon wankelt op de rand
van anarchie. Nieuwe gevechten
tussen Syrië en Israel.
En met Fe'jenoord gaat het nog
steeds goed, na de 00 in War
schau. OH
Verwarring en chaos dringt zich
aan ons op. Radicalisering is een
verschijnsel geworden. „Tegen de
revolutie het evangelie" is In onze
tijd vervangen door „In naam van
het evangelie de revolutie". Ge
zagsgetrouwheid is vervangen door
paternalisme en establishmi
een strijdobject geworden. -
tr.d. Bijlaardt (Ver. van do
Chr. VW- en HAVO).
Men pntveinze zich niet d
hervorming van het minister
onderwijs - red.) een belangi
zal ontketenen. Het ambte
corps vormt in Nederlanl
macht, waarbij vergeleken
het parlement in het niet ve
Zit de minister eenmaal er
lang in zijn stoel, dan geld
hem: doorzwemmen of v
Hij komt niet verderdan
daar een noodverband. Pr
Ph. J. Idenburg.
>n ooi(
h me
