Koudekerk logenstraft
ideeën van minister
ÏIhoe een klein dorp erin slaagt de tijd te volgen
BROOD EN GELUIDSHINDER
VOORTBESTAAN
SPROEIWAGEN
ERNST
SLACHTOFFERS
FORENSEN
WENSEN
Doorverbinding
dag en nacht
Ook de voorganger van de
tegenwoordige Koudekerkse brug
had een dubbele val.
lijk wegennet ook nu onderwerp van
aanhoudende zorg. De verbetering
en uitbreiding van de verbindingen
met het industriegebied dat zich
zal uitbreiden tot de Lagewaard, mêt
uitzondering van een brede
groenstrook ter afscheiding van de in
dustrie en het polderlandschap i»
urgent.
Ook de interlokale verbindingen
met Hazerswoude, Leiderdorp en Al
phen aan den Rijn zullen de overhe
den de nodige problemen en werk
zaamheden verschaffen. O.m. zal ge
dacht moeten worden aan een meer
op het hedendaagse verkeer af
gestemde oeververbindingen met Ha
zerswoude.
Er zal een nieuwe provinciale wég
komen ten westen van het industrie
gebied, die een verbinding gaat vor
men tussen de nieuwe Rijksweg 11
en een nieuwe provinciale verbin
dingsweg Leiderdorp-Alphen (Noord 1
De reconstructie van de Hondsdijk
en de Dorpsstraat is in behandeling,
terwijl de Hondsdijk behalve door
deze reconstructie ook door de
kruising met de aan te leggen
Rijksweg 16, die het polderland in
het westelijk deel van de gemeente
zal gaan „versieren" een geheel an
der aanzien zal krijgen. De bouw
van een dorpshuis is een punt dat iri
de komende jaren zeker de aandacht
zal vragen.
Hoewel het moeilijk is op dit ge
bied met cijferprognoses te komen,
verwacht men toch voor het jaar
1980 een inwonertal van 6- 7000.
Op dit moment bedraagt dat aantal
ruim 3300, terwijl het in 1955 op
2020 stond. Het aantal woningen zal
omstreeks die tijd als de zgn. Kerke-
wijk verwezenlijkt kan worden, met
700 zijn gestegen, waardoor het on
geveer 1600 zal zijn.
Ook op onderwijsgebied staat er
het een en ander te gebeuren; de
plannen voor een nieuwe bijzondere
school zijn in een vergevorderd sta
dium, waardoor een opschuiving in
gebouwen ten dienste van het on
derwijs kan plaatsvinden.
"Pj/TJ KOMEN, dit alles lezende.
wel tot de conclusie dat de plan
nen van de minister van binnen
landse zaken met betrekking tot op
heffing of samenvoeging van ge
meenten (onlangs gepubliceerd),
schril afsteken tegen de ontwikke
ling van Koudekerk aan den Rijn.
De verwachting van het voort
bestaan van een zelfstandig Koude
kerk-lijkt echter beslist gerechtvaar
digd. Alleen de toekomst zal hiero
ver zekerheid kunnen geven. Indien
de ontwikkeling van Koudekerk
zich voortzet in het huidige tempo
zijn er voor deze gemeente goede
toekomstverwachtingen.
Ten slotte kan men grote voldoe
ningen worden opgemerkt dat Kou
dekerk aan den Rijn in de ontwik
keling op allerlei gebied in Neder
land niet is achtergebleven, maar de
tred van de tijd heeft weten te vol
gen.
lY/AAR hier een beschrijving wordt gegeven van de
voornaamste gebeurtenissen in Koudekerk aan den
Rijn gedurende de periode, dat de Nieuwe Leidse Courant
bestaat, moet de lezer wel bedenken dat Koudekerk iets
ouder is.
Hoewel over het ontstaan van dit dorp geen precieze gegevens bekend
zijn en er bovendien over de herkomst van de naam Koudekerk geen
zekerheid is te verkrijgen, kan toch wel worden aangenomen dat hier
reeds zeer vroeg van een nederzetting sprake was. Eén van de volken
die zich destijdsmet vele andere in deze streken nederzetten, was dat
van de Cauchen.
Toen de eerste Christelijke kerken
werden gesticht, kregen vele dorpen
en ambachten het achtervoegsel
„kerk": door de samenvoeging van
Cauchen en kerk is wellicht na eni
ge tijd de naam Koudekerk ontstaan,
waaraan later, ter voorkoming van
verwarring met andere plaatsnamen
„aan den Rijn" is toegevoegd. Aldus
kan worden aangenomen dat de
eerste bewoners van deze streken ook
de stichters van Koudekerk zijn ge
weest.
In 1264 komt in de geschiedenis de
naam van de heren van Koudeker
ken voor. In die tijd zijn hier enkele
adellijke slotten verrezen, zoals het
slot Klein Poelgeest, in 1150 gesticht
door Gerrit vam Poelgeest. Van het
slot Groot Poelgeest, dat ruim hon
derd jaar later werd gebouwd, staan
alleen nog een koetshuis en een to
rentje overeind (resp. naast het
raadshuis en t.o. het pand Dorps
straat 76), terwijl de resten van de
ridderhofstad Den Toll als boerderij
in gebruik zijn (thans het perceel
Lagewaard 44). Aan deze „oude ver
gane glorie" herinneren enkele
straatnamen in de gemeente.
De geschiedenis van de Hervorm
de Kerk in het dorp gaat zeer
waarschijnlijk terug tot de 13de
eeuw. In het jaar 1305 vermaakte de
weduwe van Dirk van Poelgeest
„voor haar mans saligheit" jaarlijks
drie ponden aan de kerk. Van de
buitenhuizen langs de Rijn, die in de
17e en 18e eeuw gebouwd werden,
zijn de meeste verdwenen.
Zoals overal langs rivieren en
stromen in de lange landen onston
den langs de Oude Rijn steen- en
kleiwarenfabriekjes, die aan enige
dorpelingen arbeid verschaften; het
merendeel van de bevolking was
echter werkzaam in wat nu genoemd
wordt de agrarische bedrijven. Van
gebeurtenissen, die voor de geschied
schrijving van belang waren, in deze
tijd evenwel geen sprake.
J^E TOESTAND van de wegen was
in het begin van deze eeuw niet
al te best; er waren voornamelijk
grind- en zandwegen. Het gemeente
bestuur had destijds de beschikking
over een door een paard voortge
trokken sproeiwagen, die bij droog
weer, als door het opwaaiende stof
deuren en ramen gesloten moesten
blijven, de wegen besproeide.
Als het echter langdurig of hard
regende, waren er ook moeilijke
toestanden, want dan stonden de
karresporen, de kuilen en de putten
in de wegen vol met water. Deze
situatie was eens voor een raadslid
aanleiding om tijdens een raadsver
gadering te vragen of het mogelijk
was de kuilen in de wegen van ge
meentewegen te laten leegscheppen.
Toen voor de openbare verlichting
overgeschakeld was op het gebruik
van gas, kwam het meermalen voor
dat tegen de schemering groepjes
mensen om een lantaarnpaal
geschaard stonden om af te wachten
of de gasverlichting inderdaad van
zelf zou gaan branden.
Van waterleiding was in die tijd
ook nog geen sprake. Door de Oude
Rijn en Lagewaardse wetering trok
echter regelmatig de waterschuit.
waar degenen, die niet over een re
genton of -put beschikten, water
konden kopen.
Enkele feiten die in de loop van
deze eeuw plaatsvonden kunnen ge
memoreerd worden.
Zo werd op 20 augustus 1929 de
Koudekerkse brug officieel geopend.
Een grote gebeurtenis.In de ar-
chieVen wordt hierover op lyrische
wijze geschreven door de toenmalige
verslaggever:
„Een grote menigte trok uit
om hiervan getuige te zijn
vele hooge autoriteiten waren uit
verschillende landstreken mede op
gekomen. De nieuwe brug, een
machtig werk, resultaat van groot
ingenieus en technischkunnen,
praalde onder het zonnelicht: hoog
opgeheven stond zij in de lucht, om
eerst plechtig en langzaam nederge-
laten te worden nadat burgemeester
Kwint en de waarnemend commissa
ris der Koningin, Jhr. mr. L. E. M.
von Fisenne, ieder een rede had uit
gesproken en het oranjelint dat van
zijde naar zijde strakgespannen
stond, door den laatste met 'n zilve
ren schaar was doorgeknipt. Koude
kerk pronkte in vlaggetooi; van elk
huis groot en klein wapperde on
ze nationale driekleur en het anders
zo stille dorpje verwonderde zich
over de kolossale drukte, die tegen
drie uur in de straten heerschte. Om
drie uur verzamelden de autoriteiten
zich op de brug omstuwd door tallo
ze belangstellenden terwijl het har
moniekorps Kunst Na Arbeid lustige
tonen blies".
Na de weergave van de toespraken
volgt dan:
„Plechtig klonk hierop het Wilhel
mus. Het eerst schreden jhr. mr.
Von Fisenne en burgemeesterKwint,
met ambsketen omhangen de brug
over, gevolgs door een schier onaf
zienbare schare.
S~iP 29 september 1933 werd het
nieuwe raadhuis geopend, dat
toen gevestigd werd in de voormali
ge villa „Bijdorp", welk gebouw tot
heden als zodanig in gebruik is. In
de loop der jaren is het enige keren
veranderd en in 1969 is het interieur
geheel verbouwd en gemoderniseerd,
welke laatste verbouwing is afgeslo
ten met een officiële heropening in
de maand januari van dit jaar.
Vóór 1933 was het pand Dorps
straat 64 in gebruik als secretarie.
Gemeenteraadsvergaderingen wer
den wel gehouden in de raadkamer
van het koffiehuis op de hoek van
de Bruggestraat. „Wegens den ernst
der tijden" was in die dagen van de
verbouwing niet veel werk gemaakt.
In 1937 was het de Hervormde
kerk, die vooral in de belangstelling
stond. Op 26 mei van dat jaar werd
de toren van de kerk, die zoals vele
andere kerktorens in den lande ge
durende de Franse tijd was gevor
derd door de burgerlijke overheid,
overgedragen aan de kerkvoogdij.
Op 18 juli van hetzelfde jaar werd
het gerestaureerde en uitgebreide
kerkorgel in gebruik genomen tij
dens een kerkdienst, waarin de heer
Jac. van der Bijl te Uithoorn de
organist was. Op 29 september ten
slotte vond de plechtige inwijding
van de kerk plaats.
J~)E TWEEDE wereldoorlog heeft ook
in Koudekerk zijn sporen nage
laten. Zo werd op 14 mei 1940 een
bombardement uitgevoerd door
Duitse vliegtuigen, als gevolg waar
van een aantal panden in puinhopen
veranderde. Erger was dat hierbij in
Koudekerk 14 en tn Hazerswou
de-Rijndijk 19 slachtoffers te betreu
ren waren.
Op 11 januari 1949 vierde met het
feit dat het fameuze Koudekerkse
muziekkorps Kunst Na Arbeid 25
jaar geleden werd opgericht. Nog
steeds laat dit gezelschap bij menige
gelegenheid zijn welluidende klan
ken horen. Inwoners, industrie en
gemeentebestuur van Koudekerk
hebben de leden van het korps on
langs in de gelegenheid gesteld zich
in nieuwe uniformen te presenteren.
Na de oorlog is ook in deze ge
meente de tijd aangebroken van
wederopbouw en dorpsuitbreiding.
Voorheen bestond Koudekerk aan
den Rijn slechts uit Hondsdijk,
Dorpsstraat, Hoogewaard en Lage
waard. De eerste nieuwe woningen
verschenen langs de Hoogewaard en
vervolgens in het uitbreidingsplan
Dorp-Oost 1966. Zo komen we dan
bij Koudekerk, heden en toekomst.
a LS WE DE Koudekerkse samenle-
4 ving van heden vergelijken met
die van vroeger jaren, dan is het
opmerkelijk dat de structuur en de
samenstelling van de bevolking
sterk zijn gewijzigd, een en ander
als gevolg van de bloeiende in
dustriële bedrijvigheid aan de ene
kant en de toenemende mechanisatie
in de agrarische bedrijven aan de
andere kant.
De toeneming van de industria
lisatie is ook in Koudekerk te zien,
als gevolg waarvan nu een aantal
moderne geoutilleerde industrieën
en transportbedrijven in de gemeente
is gevestigd. Vermeldenswaard is het
feit dat de laatste in Nederland in
gebruik zijnde veldoven in Koude
kerk (het begin van de moderne be-
tonfabriek?) in het jaar 1956 werd
gesloten.
Zeker in de laatste jaren heeft ook
een aantal forensen Koudekerk als
woonplaats gekozen, waardoor toch
wel wordt bewezen dat het in Koude
kerk goed wonen is. De jongste dorps
uitbreiding met o.a. brede woonstra
ten en veel groenvoorziening getuigt
van moderne stedebouwkundige op
vattingen.
Koudekerk kan trots zijn op het
gemeentelijk Prins Willem-Alexan-
derbad, een buitenbad met ver
warmd water, aan de totstandko
ming waarvan de gehele bevolking
heeft meegewerkt. Het bejaarden
centrum Nieuw-Poelgeest en het in
aanbouw zijnde verzorgingstehuis
voor bejaarden Rhijndael betekenen
voor een groot aantal bejaarden een
goedverzorgde oude dag.
Ten slotte zijn er ook goede recre
atieve voorzieningen, nl. een aantal
voetbalvelden met kleedruimten en
kantine en enkele tennisbanen. In
het afgelopen jaar werd het sport
veldencomplex nog uitgebreid.
0NDANKS een scala van voorzie
ningen op velerlei gebied zijn er
toch ook wensen voor de toekomst.
Aan de vervulling wordt hard ge
werkt. De woningbouw gaat verder;
met name in het bestemmingsplan
Dorp-Oost III, waar men bezig is de
eerste fase te realiseren, zullen in
totaal ongeveer 245 woningen wor
den gebouwd.
Voor de verdere uitbreiding van
het dorp wordt gedacht aan een
woonwijk achter de beide plaatse
lijke kerken.
Zoals vroeger jaren is het plaatse-
~v.
VERVOLG VAN PAG. 55
luw samen. Daardoor ontstaan leu-
i ideeën.
,,Ik beschouw die teams als een
oot winstpunt om in de dorpen
poie wijken te krijgen. Wijken die
ifbaar zijn en waar het dus prettig
>nen is.In samenwerking wordt de
bsofie van het nieuwe dorpsdeel
jgezet en dat leidt tot fraaie resul-
,Je doet dan ook meer ontdekkin-
h. Een huis moet niet alleen uit
krekken bestaan, maar het moet
Ssen in het geheel; het moet één
,n met de omgeving. Dat team
Staat uit zo'n dertig man. Het zijn
hder meer deskundigen, niet al
en op het gebied van de woning-
juw, maar ook op dat van de
kntsoenen. Want de groenvoorzie-
ing is even belangrijk. Het is niet
leer ioals vijftig jaar geleden, dat
i een stuk grond had en je liet
een huis bouwen",
pok de tweeduizend woningen die
Nieuw-Vennep zullen komen,
jrden gebouwd volgens het „re
lt" van het team. Wethouder Van
|m staat er borg voor dat het
aie wijken zullen worden.
Nieuw-Vennep zal één van onze
biste dorpen worden", aldus de
■houder.
tweeduizend woningen. „Dat bete
rt, dat Nieuw-Vennep als de
Innen worden verwezenlijkt
rr vijf jaar zo'n achtduizend in
kers méér zal hebben dan nu
Usminus 9000). Dat betekent ook
het karakter van het dorp zal
[anderen".
(Wie had vijftig jaar geleden dur-
dromen dat Nieuw-Vennep eens
uitgroeien tot een klein stadje?
wij het nu goed doen, dan zal
I altijd goed zijn. Als het ons niet
It, dan zal het nooit lukken. Dan
'de volgende generatie ongetwij-
I met de gebakken peren. En om
i zo goed mogelijk te doen,
torn hebben wij mensen van ni-
ju aangetrokken en gaat er een
studie aan vooraf, voor een
n definitief op papier staat. Ook
fceersdeskundigen nemen wij in
^irm".
I HAARLEMMERMEER houdt
rien al rekening met het feit dat
gemeente over enkele jaren
lelijk in 1980 of misschien zelfs
ier honderdduizend inwoners
hebben. De zestigduizendste
dt begin volgend jaar verwacht.
IVaar moeten die allemaal wor-
gehuisvest", zo vraagt wet-
der Van Stam zich af. Het hele
ed rond Haarlemmermeer is
wel volgebouwd. Haarlemmer-
r wordt „het groene hart in de
dstad Holland" genoemd. Maar
lat zo zal blijven? „Er zijn ge-
tnten waar het bevolkingsaantal
gloopt. Zoals in Bennebroek en
riem. In heel Kennemerland
gemeenten kunnen nog acht
end woningen worden gebouwd,
en de Haarlemmermeer om.
aarom ook neemt Haarlemmer-
r-zuid zo'n belangrijke plaats in
ten Nieuw-Vennep, zal gedacht
ten worden aan uitbreiding van
erbroek en Abbenes, hoewel die
erkt zal blijven.
aar over ongeveer tien jaar, zo
t een prognose, zal de gemeente
rlemmermeer het slot op de deur
i en vol zijn.
De enige oplossing is dat er spoe-
een spoorverbinding komt. Er
fdt wel gesproken over een ver
ging AmsterdamSchiphol
Haag, maar het duurt allemaal
|lang. Deze spoorlijn zou dwars
ir onze gemeente lopen. Langs
bfddorp. Nieuw-Veniien en Abbe-
t Als die trein zou rijden, dan is
«en nieuwe en snelle verbinding
I bijvoorbeeld Purmerend dat
fdt genoemd ais uitwijkplaats
r werknemers van de luchthaven
liphol".
Pe minister moet heel gauw
gissingen nemen. Anders is het
fn1 vraag of wij Haarlemmer-
w als een open landelijk gebied
wat aan gaan doen. Het zou wel
leuk zijn een paar van die landelijke
weggetjes dwars door de korenvel
den. Wij kunnen als gemeente he
laas niet alles tegelijk. Geldgebrek is
ook voor ons een probleem. Wij den
ken zelfs ook nog aan een herten
kamp en dat komt er ook wel".
De heer Van Stam (49 jaar en ze
ven jaar wethouder) is en blijft opti
mistisch. „Als ik dat niet was, had
ik het bijltje er al lang bij neerge
gooid".
Over de bouw van bejaardenwo
ningen zegt hij: „Die komen er ook.
Maar als ik zo die tv-uitzendingen
over het bejaardenprobleem zie, dan
denk ik: wij denken veel aan be
jaarden en te weinig aan de kinde
ren".
Volop wordt gewerkt aan een win
kelstraat in Nieuw-Vennep, die zal
komen in de Venneperstraat. Dat zal
nog wel even duren, omdat er oude
huizen moeten worden afgebroken.
De gemeente Haarlemmermeer
vijftig jaar geleden en nu. Het lijkt
niets meer op elkaar. Een verschil
van dag en nacht En de toekomst
zal het aanzien en het karakter van
deze plattelandsgemeente nog veel
ingrijpender wijzigen. „Als eerst die
woningnood maar voorbij is", ver
zucht de wethouder, die de jongste
is in het college van B. en W.
Dat Haarlemmermeer ook een ge
liefkoosd oord is voor de beleg
gingsmaatschappijen, staat vast. Re
gelmatig wordt de gemeente ook van
deze zijde benaderd.
Haarlemmermeer bouwt aan de
toekomst. Aan de gemeente zal het
niet liggen. „Als de minister nu
maar eens wist met welke proble
men wij zitten. Hij denkt het te
weten, maar hij weet het niet
„Heerlijk spiegelde zich de opko
mende maan in het effen watervlak
van het Haarlemmermeer, en ver
lichtte de witte zeilen van eenige
voorbijgaande vaartuigen", aldus Ja
cob van Lennep in 1822. Daar klopt
niets meer van. De vaartuigen
maakten plaats voor voortsnellende
auto's op de rijks- en provinciale
wegen die de Meer doorkruisen.
houden, of dat wij alles moeten
opofferen voor de woningbouw, zal
spoedig moeten worden beant
woord".
Haarlemmermeer anno 1970 zit
met zorgen. De woningbouw is hier
zeer urgent. Men wil ook het lande
lijke karakter graag bewaren. Toch
zal de geplande woningbouw niet al
leen bestaan uit eengezinswoningen.
Twintig procent zal vermoedelijk
hoogbouw worden.
In Nieuw-Vennep zullen volgens
de plannen vierhonderd flatwonin
gen komen. „Er zijn nu eenmaal al
tijd mensen die graag in zo'n flat
wonen", zegt de wethouder.
Over enkele maanden hoopt de ge
meente de eerste paal in de grond te
slaan voor de woningbouw in het
plan „Linquenda" in Nieuw-Vennep.
„Wij streven naar een ideale wijk,
zoals ook het plan „Welgelegen" is
geworden. De omgeving van Zwa-
nenwater en Wageningenstraat is
een aardig model". Bij het ontwer
pen van woonwijken moet terdege
rekening worden gehouden met par
keerplaatsen".
W/ AT BETREFT de industrialisatie
in Haarlemmermeer-zuid: „Wij
trekken geen industrieën meer aan.
Wij moeten nu rekening houden met
de plaatselijke bedrijven. In vijfen
twintig jaar is de werkgelegenheid
uitgegroeid tot duizend man. Maar
nu gaat het veel vlugger, want over
vijf jaar zal dat aantal ruimschoots
zijn verdubbeld.
Nieuw-Vennep moet een dorp
worden, waar men ook fijn kan
wandelen. Want tot nu toe ontbreekt
deze mogelijkheid. Maar dat wordt
anders volgens wethouder Van
Stam, die hierbij wijst op de dreef
die vrijwel rond Nieuw-Vennep
loopt Ten zuiden van Nieuw-Ven
nep wil de gemeente een park ma
ken.
„Je mist hier inderdaad wandel
en fietspaden, maar daar willen wij
WETHOUDER VAN STAM