Schiphol
zorgt voor
brood en geluidshinder
De dokter
van
Woubrugge
kende geen
vakantie
55
V rtï* A F.y^. -' 1T**f rff
fff ii e pvl ;S" -'' "--f-- -Mi
J& j «fötilt )ftV iV.-vB'' 0 S fit'*r.
door A. C.
van Tienhoven
WIE had vijftig jaar geleden kunnen denken, dat
Haarlemmermeer nog eens zou uitgroeien tot één van
de belangrijkste gemeenten van ons land, dank zij
Schiphol? Maar de aanwezigheid van onze nationale
luchthaven baart de gemeente zorgen.
Haarlemmermeer ontstond in 1852, nadat het Haar
lemmer Meer was drooggelegd.
Ziet de polder er al heel anders uit dan zo'n vijftig
jaar geleden, de toekomst zal nog ingrijpender veran
deringen te zien geven. Daarover de heer C. van Stam,
wethouder van de gemeente Haarlemmermeer.
Eén van de gemeenten waar de
problemen langzamerhand een
ongekende hoogte hebben bereikt,
is Haarlemmermeer. Dat blykt
wel uit de ruim vierduizend wo
ningzoekenden die staan inge
schreven en voor wie het uitzicht
de eerste jaren nog vry miniem
is.
De Haarlemmermeer zit met
het „gedonder", zegt wethouder
C. van Stam, en dat kan dan let
terlijk worden opgevat, want voor
dat „gedonder" zorgt de lucht
haven Schiphol.
Men weet niet of men er trots
op moet zijn onze nationale lucht
haven binnen de Haarlemmer-
meerse grenzen te hebben, of dat
het als een ramp moet worden
beschouwd. De meeste Haarlem
mermeerdere denken in de rich
ting van dat laatste.
Schiphol zorgt voor de geluidshin
der en het enorme aantal mensen
dat er zijn brood verdient is er de
oorzaak van dat de lijst woningzoe
kenden vrijwel dagelijks toe
neemt. en als men dan nog
weet dat de gemeente nu ongeveer
32.000 arbeidsplaatsen heeft, waarvan
18.000 op Schiphol, en daar naar
verwachting dit aantal de komen
de tien jaar zal toenemen tot
Henk Kamies
56.000 (alleen Schiphol verwacht al
een stijging van 10.000), is het
verklaarbaar dat het gemeente
bestuur met de handen in het haar
zit.
Het zou allemaal nog niet zo erg
zijn, ware het niet dat de woning
bouw daarmee geen gelijke tred
houdt Want iedereen die in Haar
lemmermeer werkt, wil er ook graag
wonen. „En zij hebben er recht op",
zegt de wethouder. Duizenden wo
ningen zijn nodig en er wordt hard
gewerkt om aan de vraag te kunnen
voldoen.
De bouwstop die indertijd werd
afgekondigd naar aanleiding van
de geluidshinder stak een spaak
in het wiel. Weliswaar is de stop nu
voor een deel opgeheven, maar de
verwachtingen zijn toch nog somber.
De heer Van Stam, Nieuw-Venne-
per en wethouder bouwnijverheid en
ruimtelijke ordening (de gemeente
heeft vier wethouders), blijft on
danks alles optimistisch. Hij is wel
de man die het meest met de ellende
wordt geconfronteerd, omdat vele
woningzoekenden zijn spreekuur be
zoeken. „Je maakt een hoop ellende
mee en vaak is het moeilijk om de
mensen ervan te overtuigen dat je
niet helpen kunt. Ook al wil je dat
zo graag".
Burgemeester mr. F. Th. Dijck-
meester zei in zijn nieuwjaarsrede:
„1970 wordt voor Haarlemmermeer
een rampjaar".
Door de bouwstop was het niet
mogelijk nieuwe woningcomplexen
in aanbouw te nemen. Onlangs kon
in Hoofddorp de eerste paal in de
grond worden geslagen voor een
nieuwe wijk en binnenkort zal dat
het geval zijn in Nieuw-Vennep.
Maar vóór die woningen bewoond
kunnen worden, gaat er wel een jaar
voorbij. Verwacht wordt dat dit jaar
het aantal woningzoekenden nog met
tweeduizend zal toenemen. In Haar
lemmermeer zal men geduld moeten
hebben.
Wethouder Van Stam: „Wij heb
ben plannen en ik hoop dat die ver
wezenlijkt kunnen worden. Helaas
hangt de oplossing van de woning
nood niet af van ons, maar van de
minister. Aan het bouwen van dui
zend woningen per jaar, hebben wij
niet genoeg. Dat is voor ons de be
kende druppel op de gloeiende
plaat".
„Wij moeten er minstens twee
duizend per jaar bouwen, wil er wat
schot komen in de woningnood. Wij
hebben een vijfjarenplan en dat
voorziet naast andere doeleinden
in de bouw van tienduizend wo
ningen. Daarvan zouden er 7500 in
Hoofddorp moeten komen en 2000 in
Nieuw-Vennep".
„De overige worden verdeeld over
enkele kleinere buurtschappen. Bad
hoevedorp is vrijwel vol. In Zwa
nenburg mag niet gebouwd worden
(geluidshinder), zodat Hoofddorp en
het zuiden van de gemeente, in het
bijzonder Nieuw-Vennep de bouw
zullen moeten opvangen. Deze twee
dorpen zullende komende jaren dan
ook enorm worden uitgebreid. Als
wij tenminste toestemming krijgen
de geplande woningen te mogen
bouwen".
Naast de woningbouw zal ook veel
gedaan worden aan de leefbaarheid,
met name voor de bejaarden en de
jeugd. Er zullen meer scholen moe
ten komen en wegen moeten worden
aangelegd.
LEUKE IDEEËN
W/ETHOUDER Van Stam heeft
veel waardering voor dc nieuwe
bouwpolitiek. „Vroeger was het zo
dat een plan werd ontworpen. Was
dat eenmaal gereed, dan werd een
architect de opdracht verstrekt wo
ningen te ontwerpen. Nu is dat niet
meer zo. Het gebeurt allemaal in
teamverband. Planologen, architec
ten en verkeersdeskundigen werken
VERVOLG OP PAG 57
nig zijn 50-jarig jubileum vierde. Uit
gerust met 'n kar met kit, kruiwa
gen en slee, vervoerde hij goederen
van Alphen naar Woubrugge en te
rug.
De gebroeders Juriaan en Gerrit
Windhorst onderhielden met de
„Twee Gebroeders" een beurtvaart-
dienst op Leiden. Vrijdags was er
veel veetransport naar de Leidse
markt.
UITGESTORVEN
T)E ENIGE industrie vormde de
scheepswerf van de heer Wout
Boot, „De Dageraad". De bouw van
houten schepen geschiedde binnen
de gemeente, die van ijzeren in Al
phen.
Verder genoot de wagenrijtuigma-
kerij „Gezigt in de Dageraad" van
de weduwe Van Raad, later van
zoon Jan van Raad, bekendheid. Uit
gerust met modern gereedschap ver
zorgt hij nog altijd vakbekwaam dit
bijna uitgestorven beroep, zoals het
maken van rijtuigwielen. Ook de
hoefsmid G. Timmer, inmiddels
overleden, had veel klanten in de
wijde omtrek.
Minder bekend is, dat tot kort na
1900 op de plaats, waar nu het elek
trische gemaal van C. Rijlaarsdam
staat, toen twee watermolens het
landschap sierden, die in twee etap
pes het overtollige water van de die
pe Oudendijkse polder in de Wijde
Aa loosden. Na de afbraak werden
deze vervangen door een motorge
maal.
De schilderachtige dubbele klap-
brug bij de Hervormde kerk kon
destijds weliswaar als enige schakel
tussen de beide dorpsheliten het
verkeer aan, maar vormde voor de
altijd drukke scheepvaart een obsta
kel.
Er was een tol voor het landver-
keer; de tolgaarder was in die tijd
de brugwachter H. Schijf. Er waren
regelmatig aanvaringen met de brug,
die veelal op korte termijn werd ge
repareerd door de enige aannemer in
het dorp, de gebroeders Eldert en
Willem van Luiing. Zij restaureer
den ook de fundamenten van de uit
1653 daterende Hervormde kerk. Hét
landverkeer kwam ook nogal eens in
0OK IN het landelijke dorp Woubrugge aan de Woudwetering veranderde er in een halve eeuw zoveel
op allerlei gebied, dat slechts de oudste ingezetenen zich daar een volkomen juist beeld van kunnen
hormen. Leefden de 2.314 inwoners van Woubrugge en Hoogmade in 1919 nog voor het grootste gedeelte van
landbouw en veeteelt, nu is een belangrijk deel van de bevolking werkzaam in de industrie elders. Ook
tpelen tuinbouwjachtenbouw en toerisme een steeds belangrijker rol. Het aantal forensen steeg de laat-
jte jaren aanzienlijkeen verschijnsel, dat rond 1919 nog totaal onbekend was.
ijitg, P. Se Kwatualiu Woubngje. Sj. i
/j£. - z a. -*-
-v t-z,
rXGroute "WOU BK t GGEMö
Op 11 mei 1919 deed ds. A. Mayers
jljn intrede in de Hervormde Ge
beente. Hij was een verre opvolger
tan de in de 18-de eeuw beroemde
peoloog dr. Abraham Comrie, die
ten groot gedeelte van zijn leven
lier werkzaam was. Deze predikant
rertrok in 1923 naar Kapelle.
I In datzelfde jaar was de Gerefor
meerde Kerk vacant In 1918 zou ds.
Bzinga zijn intrede doen, maar kort
foor de intree-datum bezweek hij
lan de beruchte griepepidemie. In
|»19 begon men aan de bouw van de
pstorie aan de Comriekade. Deze
rerd in 1920 betrokken door ds. Le-
lointre.
Van 19161928 fungeerde de heer
r C. Baumann als burgemeester-se-
tretaris. een nogal omstreden figuur,
p september 1919 koos de raad tot
jrethouder de heren C. P. van der
Beest (Hoogmade) en A. Wisman. In
1911 vestigde dokter L. E. Loth zich
t Woubrugge. Ruim 40 jaar ver-
iorgde hij op medisch gebied de be
reiking. Zelden heeft een dorpsdok-
»r zo'n populariteit genoten. Aan
garankelijk reed hij zijn patiënten
Jiangs op een Indian-motor met
Ixijspan, later per T-Ford. Hele
geslachten heeft hij geholpen bij ge
boorten. Vakantie was voor hem een
bekend begrip. Reeds bij zijn le-
^*ren werd een laan naar hem ge-
exploitatie van touringcars.
GEZAG
/"'ROTE BEKENDHEID genoot in
die jaren de dorpsveldwachter
O. C. van Hemessen. Hoewel hij
slechts weinig onderwijs genoten
had, werd hij op latere leeftijd lid
van het Nederlands Letterkundig
Genootschap. Deze eer dankte hij
o.m. aan zijn speuren naar de histo
rie van Woubrugge en het verdwe
nen dorp Jacobswoudc. Zo verzorgde
hij een privé-archief, later onderge
bracht in het Gemeente-Museum.
Bekend zijn z'n boeken „Een wande
ling door Woubrugge en Hoogmade",
en „Een verhandeling over de theo
loog Alexander Comrie". Mede dank
zij zijn bemoeienis kwamen midden
in de Yierambachtspolder langs de
Herenweg een monument en een
bank, herinnerend aan Jacobswoude.
Midden in het dorp, dat zich een
halve eeuw geleden vrijwel uitslui
tend als lintbebouwing uitstrekte
langs de Heimans- en Woudwete
ring, stond bij de oude dubbele
klapbrug, behalve het gemeentehuis,
het hotel-café-restaurant „Het Oude
Raedthuys", met evenals in Oudewa
ter op het dak een ooievaarsnest, dat
elk jaar werd bewoond, tot een
brand de vogels voorgoed verdreef.
Rond 1919 was de heer J. Gulde-
mond eigenaar. Zijn beide dochters
namen het bedrijf later over. Be
kendheid ook in de omgeving genoot
de erachter gelegen overdekte kolf
baan.
Vele inwoners zullen zich nog het
oude Hervormde Rust- en Weeshuis
herinneren. Minder bekend is, dat
ook nog kort na de eerste wereldoor
log hier een Waag was, waar var
kens werden gewogen.
Voor het vervoer van goederen
zorgde van 1919 af de heer D. Hoo-
gendoorn, die nog onlangs als zoda
[Voor het vervoer zorgde het
Woubruggertje" of „het bootje van
blf acht".
Deze kleine stoomboot had eerste
en tweede klas accommodatie en
werd geëxploiteerd door de rederij
Karsjen te Leiden. Drie keer per dag
voer men van Oude Wetering via
Roelofarendsveen, Woubrugge en
's-Molenaarsbrug naar Leiden.
Dezelfde maatschappij exploiteer
de ook het „Bootje van zessen" (ver
trek 's morgens en 's avonds om zes
uur). Behalve passagiers vond ook
veel vervoer plaats van sierheesters.
De route was Aalsmeer - De Veen -
Woubrugge - Alphen a/d Rijn -
Boskoop - Gouda v.v.
Ten slotte was er nog de zgn.
Haarlemmerboot, een onregelmatige
vrachtdienst van Haarlem op Rotter
dam.
Over land verzorgde de heer A. de
Graaf een rijtuigdienst over de
smalle grintwegen via Hoogmade
naar het station van Leiden of Al
phen. Voor de polder reed De Graaf
ook regelmatig grint naar de wegen,
die een nieuw wegdek nodig hadden.
Ook naar hem is later een laan ge
noemd. Hij bewoonde een huisje aan
de Wetering, tegenover de tuinder A.
Noordam, dat nog steeds, zij het on
bewoonbaar verklaard, overeind
staat.
Het regelmatige vervoer over land,
richting Leiden en Nieuwveen,
kwam jaren later pas op gang en
werd verzorgd door Keessen en
Langhout. Deze NAL-dienst (Nieuw
koop - Alphen - Leiden) bestaat nog
steeds, maar Keessen en Langhout
legden zich later meer toe op de
Dank zij het gelukkige feit, dat de
planologen Woubrugge voor dagre
creatie bestemden, werden alle in
dustrieën geweerd, hetgeen ook de
luchtverontreiniging verre hield.
Veel stedelingen hebben Woubrugge
en Hoogmade al ontdekt voor
ontspanning tijdens de weekeinden.
Het aantal jachtwerven steeg tot
vijf, waardoor het dorp een steeds
belangrijker watersportcentrum is
geworden. Ook Hoogmade telt twee
jachtwerven. Het tuindersareaal
steeg aanzienlijk.
Wat de naaste toekomst betreft,
tot 1980 verwacht men een bevol
kingsaanwas tot 5500 6000 en een
toeneming van het aantal woningen
met 450 a 500. Elke vorm van in
dustrie zal geweerd blijven, terwijl
de dorpen een steeds belangrijker
functie zullen krijgen voor de dagre
creatie en de watersport.
De dorpen gaan een onderdeel uit
maken van de door de ANWB voor
gestelde groene zone tussen Amster
dam en Rotterdam. Tevens nam deze
organisatie Woubrugge en Hoogmade
op in de Holland-Middenroute voor
auto's en de Braasscmroute voor
wielrijders en bromfietsers. Het
tuinbouwareaal zal weinig meer
worden uitgebreid. Er wordt naar
gestreefd, van het dorp geen uit
gesproken forensenplaats te maken,
zoals nu Leiderdorp aan het worden
is, maar een gemeente met een zo
veel mogelijk autochtone bevolking.
Tussen de uitbreidingen van Leider
dorp en Alphen a/d Rijn dienen op
den duur „groene barrières" te ko
men, waardoor het landelijke karak
ter toch nog bewaard blijft
Nog één belangrijke zaak wordt
het streven steeds sterker zoveel
mogelijk kleine plattelandsgemeen
ten tot één grote samen te voegen of
door nabijgelegen steden te doen an
nexeren. De kans dat de gemeente
Woubrugge een dergelijk lot moet
ondergaan, is uiterst klein. Het is ta
hopen, dat ook door het behoud van
een eigen zelfstandigheid, het lande
lijk schoon in één van de mooiste
gemeenten in deze provincie afdoen
de kan worden beschermd.
De Woudwetering in noorde
lijke richting. Veel bomen zijn
verdwenen. De passagiersboten
legden aan rechts bij het dwars-
hek.
BOOT
^OND 1919 was men voor verbin
dingen met de „buitenwereld",
lalve te voet en per fiets, geheel
igewezen op transport per boot.
e aanlegsteiger bevond zich aan de
'zijde van de Woudwetering, ter
van het huis van de familie
een school genoemd. De oude open
bare school stond op de plaats, waar
nu het gemeente-archief en de
brandweergarage zijn.
DAGRECREATIE
TWOUBRUGGE staat nu bekend
als één der weinige dorpen in
het hart van de Randstad, waar men
nog kan genieten van vergezichten
over meren en polders en van mo
lens, al komen de torenflats van Al-
phen-Noord steeds dichterbij. Een
toenemend aantal ingezetenen is af
komstig uit steden en zoekt hier
groen, rust, en ontspanning.
Bij brand kwam de oude
stoomspuit in actie. Als opperstoker
fungeerde de heer C. Vet.
Het verenigingsleven stond in de
kinderschoenen. Wel bestond het
fanfarekorps De Harmonie, opge
richt door de heer J. P. Bochove.
Ruim 40 jaar zwaaide de heer H.
de Boer de scepter als hoofd van de
uit 1864 daterende chr.-nationale
school. De bejaarden zullen zich hem
zekér herinneren. Ook naar hem is
r—~-
de kr.oei op de brug. Eens bezweken
de klappen, toen een koppel koeien
van de veehouder Heemskerk erdoor
zakte
