IN MEMORIAM MIJN VADER
SPEURDERSVERHALEN BRAAF EN ONBRAAF
DEZE
WEEK
i
Mercurius
eindelijk
zichtbaar
Kanttekening
DIE OOK IS OPGESTAAN
Gezegd
ZATERDAG 28 MAART 1970
Rembrandts „Emmaus" uit 1648,
in het bezit van het Louvre in
Parijs.
En zij dwongen Hem, zeggende:
Blijf met ons-, want het is bij de
avond, en de dag is gedaald. En
Hij ging in, om met hen te blijven.
En het geschiedde, als Hij met
hen aanzat, nam hij het brood, en
zegende het, en als Hij het gebro
ken had, gaf Hij het hun.
En hun ogen werden geopend,
en zij kenden Hem; en Hij kwam
weg uit hun gezicht.
En zij zeiden tot elkander: Was
ons hart niet brandende in ons, als
Hij tot ons sprak op de weg, en
als Hij ons de Schriften opende?
En zij, opstaande terzelfder ure,
keerden weder naar Jeruzalem, en
vonden de elven samenvergaderd,
en die met hen waren.
Welke zeiden: De Heer is waar
lijk opgestaan, en is van Simon
gezien!
En zij vertelden, hetgeen op de
weg geschied was, en hoe Hij hun
bekend was geworden in het bre
ken van het brood.
Lukas 24: 29-35
Wat zijn de markantste punten? Er
Is zoveel wat ik hem heb aangedaan,
voor iedereen uiteraard onbelangrijke
zaken, maar voor hemen voor mij
dingen, waar je om kan huilen, later
als je er spijt van hebt en het nooit
meer kan goedmaken.
Ik geloof niet per slot van rekening
dat hij het zo erg gevonden had, maar op
dat moment toch had hij het beslist als een
verwonderende pijn ervaren.. Ik had niet
hoeven zeggen, dat ik het alles uit onnaden
kendheid deed, het was niet nodig en daar
om is er, verstandelijk gedacht, weinig om
me het hoofd erover te breken, maar toch
zoals nu denk ik eraan.
Misschien toen ik zijn kostbare aansteker
onherstelbaar had vernield, of de maismolen
op nonactief stelde door in de raderen een
soort ijzervijlsel te strooien, of de stier uit
de stal had gelaten zodat het dier alle
bloemperken met zijn horens vermorzelde,
misschien zal hij het wel even maar
minder amusant hebben gevonden, maar
och, aanstekers en maismolens zijn opnieuw
te betrekken en bloemperken heb je ln een
dag als er tien man aan werken weer
in orde, daar gaat het niet om.
Of zou hij het erg hebben gevonden, toen
Ik om een onnozele knikker te vinden, de
vijver liet leeglopen, waardoor alle karpers
omkwamen, of de hond losliet in het kip
penhok, waar hij een vrij groot aantal be
woners liquideerde, tot groot ongerief van
mijn moeder, maar tot vreugde van het per
soneel, dat nu ongelimiteerd kippeboutjes
kon braden.
Op deze twee gebeurtenissen volgde geen
pak slaag of een andere bestraffing al
leen een verwijtende blik er waren le
vende wezens mee gemoeid geweest, en met
die aansteker, maismolen en bloemperken
niet.
Zou het dan kunnen zijn, dat hij toornig
was geworden, toen ik met mijn fiets de
zesde of meer in successie zijn net ge
kochte auto beschadigde, of toen ik met al
mijn vrienden en dat waren er heel wat
zo onbedaarlijk aan 't stoeien was dat
een stellage orchideeën omviel per stuk
kosten die zo ongeveer vijftig gulden of
was het toen ik de plaatjes uit zijn encyclo
pedie ruilde voor een autootje van blik,
winkelwaarde een of twee cent?
Neen, lakwerk zou wel herspuitbaar of
iets. dergelijks zijn, met een beetje goede
wil kon er wel nog wat te redden zijn uit
de orchideeën-ravage en och, hij keek toch
haast niet inde Winkler Prins.
Neen, dat was het niet. Wel had hij een
leven hard gewerkt om een zeker bedrag
opzij te kunnen zetten om mij te laten stu
deren wat ik prompt niet deed, en was
hij toen ik liever een werkkring aan
vaardde, zonder meer bereid mijn salaris af
en toe te vertienvoudigen. Dat was vanzelf
sprekend, net zo vanzelfsprekend als toen
hij zijn aandeel in het dagrantsoen in
krijgsgevangenschap halveerde en mij
dwong het op te eten, dat hij broodmager
en ik niet zo broodmager werd: Het hoorde
toch zo?
Een ding had hem wel verdriet gedaan,
toen ik bij een jaarwisseling niet wilde heb
ben dat hij, maar een oom of zo, een ver
nuftig draaiend stuk vuurwerk zou afste
ken, en die oom het bovendien verprutste.
Ach, ook dit deed geen afbreuk aan het feit
dat hij van mij hield en ik van hem en dat
wij zonder woorden het gewoon prettig
vonden om bij elkaar te zijn.
Maar waarom dit alles, wat voor zin heeft
dit relaas eigenlijk. Dat vroeg ik mij ook af,
of liever, ik zocht een antwoord op dit gege
ven: na jaren haTd werken en meedogenloos
zijn voor zichzelf, veel onbegrip en vernede
ring waren zijn deel geweest men wist
dat hij nooit het geld terugvroeg dat hij
uitleende, dat hij zoveel dingen niet deed
die anderen met wellust deden na al die
jaren week hij uit na dagelijks suiker
rietveld in de zonnige tropen naar een
plekje bij het raam van mijn Nederlandse
flat dagelijks beton en regen en allerlei
sombere zaken, zoals wolken die kost wat
het kost per se anti-zonlicht zijn. Twee jaar
hield hij het vol, toen ging het niet meer.
Het was voorbij, er was te weinig warmte
in dit land, nou ja.
Hier sta ik nu, aan zijn graf, mijn vader,
voor wie niets te veel was om alles voor mij
te effenen, die alle hinderlagen voor mij
heeft opgeruimd. Ik sta nu hier, zaterdag
voor Pasen, aan dit graf met een vraag:
waaTtoe?
De horizon is geblokkeerd, de wegen zijn
versperd, er is niets meer dan dit: dit graf
van .mijn vader, waarom, waarvoor?
En daarom is Pasen geen gewone zondag
met een vrije maandag erna, daarom is het
geen feest met allerlei sportevenementen of
eierzoekerij of wat dan ook, zelfs niet van
plechtigheden met koren en paasspelen,
neen, Pasen is alleen Pasen, en het kan
alleen Pasen zijn als er een Goede Vrijdag
is, het kan alleen een juichend fitest van de
Opstanding zijn, als er eerst de wanhoop is,
de uitzichtloosheid, de Dood.
Daarom is Pasen een feest van Vreugde,
een feest van Gods blijheid, maar pas door
de bitterheid van Lijden is het Paasfeest
een onloochenbaar feit dat Hij is, zomaar Is,
voor allen, ook voor mij.
Daarom ga ik nu maar, de stad in, de
wereld in, het leven tegemoet.
Tot weerziens, vader.
Mercurius is slechts zelden goed
te zien. Van 4 tot 20 april zal men
de planeet evenwel kunnen waar
nemen in ce nabijheid van Venus.
De afstand tussen deze planeten
zal op 12 april minimaal zijn: op 4
april bereikt Mercurius' helderheid
een maximum.
Op 18 april bevindt Mercurius
zich op haar grootste oostelijke
elongatie, wat betekent dat zij dan
op haar grootste schijnbare afstand
van de zon staat. Als men weet dat
het juist de zon is die door haar
helder schijnsel het waarnemen
van Mercurius zo moeilijk maakt,
valt het te begrijpen dat er zich nu
een gunstige gelegenheid voor
doet. Toch bevindt de planeet zich
ook nu nog dicht in de nabiiheid
van de zon, men dient dus vlak na
zonsondergang in het westen te
kijken. Mercurius zal er als een fel
lichtpuntje in de schemering te
zien zijn.
Ook Venus zal 's avonds in het
westen te bewonderen zijn ten zui
den van de Ram. Deze planeet is
veel helderder dan Mercurius, ver
warring is dus uitgesloten.
Mars is 's avonds nog steeds in
het Westen zichtbaar. Ze staat ver
der in schijnbare afstand van de
zon dan Venus. Mars bevindt zich
rechts van de Pleiaden, ze heeft
een opvallend rode glans. Mars Is
minder helde' dan Venus en vrij
wel even heiderats Mercurius.
Jupiter schittert gans de nacht In
HHEGENWOORDIG wordt ons met nadruk
voorgehouden, dat de Heer ook waar
achtig mens is geweest. Een te waarderen
waarschuwing, want ook de verwaarlozing
van déze waarheid zou Hem tekort doen.
Het is bovendien een waarheid die ons aan
spreekt. Welk een bemoediging gaat er niet
uit van de wetenschap dat Hij mens is ge
weest onder de mensen. Mens als wij, en
staande naast ons. Ook daarom weet hebben
de van onze noden. Van onze eenzaamheid.
Van onze „beproevingen". Geen „vreemde"
dus. Een troostvolle gedachte.
Je kunt ook als journalist merkwaardige
ervaringen opdoen. Zo wanneer je om infor
matie komt bij iemand die zojuist in diep
leed is gedompeld. Dat doe je dan beschroomd
en schoorvoetend. En dan kan blijken dat ook
je verzoek om inlichtingen als smartelijk kan
worden ervaren: men wil alleen zijn in het
verdriet. Maar het kan óók blijken, dat er
iets als vertroosting uitgaat van dat mede
weten en dus van die deernis van vele an
deren.
JEZUS mens onder de mensen en solidair
met ons. Bovendien met een boodschap
die in staat is om los te maken wat vastgelo
pen lijkt. En dat is nogal wat. Die ons de
liefde predikt, en de eigen wegcijfering.
Dat is al een opmerkelijk iets: dat zoiets mo
gelijk is. Het heeft zelfs iets „bevrijdends"'.
Het zegt dat het dus niet behoeft te gaan zoals
het pleegt te gaan. En dat er een dwangmatig
heid is die doorbroken kan worden. Er is im
mers liefde mogelijk, ja liefde tot in de dood.
Opdat de mensheid de betrekkelijkheid, de
begrensheid, het ontoereikende, erkenne van
de denk- en leefschema's waarin zij zichzelf
gevangen heeft gezet.
We beleven ook in deze tijd soms die merk
waardige „inspiratie" die ervan kan uitgaan
wanneer iemand zich welbewust in de dood
begeeft. Zijn daad is dan een protest en te
gelijk een boodschap. Een vermaning en een
opwekking. Een beklemtonen hoezeer men het
leven ervaart als doelloos wanneer daaraan
met geweld zeer wezenlijke waarden worden
onthouden.
Maar die daad is toch maar de dood. Het is
liefde, ja, maar tot in de dood. En wat voort
leeft is alleen de herinnering en de weemoedi
ge maning die daarvan uitgaat.
"17"AN Jezus belijden we, dat ook Hij is in
gegaan in de dood. Dat Hij zijn liefde
tot ons heeft willen uitstrekken. Hij heeft de
dood met ons gedeeld, zoals Hij zoveel men
selijks met ons heeft gedeeld: verdriet, pijn,
eenzaamheid, verleiding óók de dood.
Het grote verschil ligt in de opstanding.
Toch geen dood dus, maar leven. En een
verder komen dan kruis en graf. Een verder
op weg zijn, en voor ons de mogelijkheid om
te delen in zijn leven, zoals Hij heeft willen
delen in ónze dood.
We weten dat dit alles nogal wat betekent.
Er wordt over dit alles tegenwoordig weer
veel gefilosofeerd en getheologiseerd. Ge
lukkig niet alleen over het feitelijke gebeu
ren zelf. Oók over de betekenis die dat ge
beuren heeft voor ons zelf en voor de we
reld.
De opstanding, zo zeggen we dan, moet
„functioneren" in heel ons bestaan, en het
kon inderdaad wel eens zó zijn, dat twijfel
aan het feitelijke gebeuren gevoed wordt
vanuit de beperktheid waarmee dat functio
neren in ons leven en in ons bestaan gestal
te krijgt en gekregen hééft.
"TUE beperktheid, die er is maar die er niet
behoeft te zijn, behoort toch wel iets te
zeggen. Juist tegenover het machtige zelfvan
dit heilsgebeuren. Want wat betekent het wel
niet: het bezit van een levende Heer. Boven
dien één die naast ons heeft willen staan.
En die ook daarom alles van ons mensenle
ven en van ons mensenbestaan af weet.
Van ons allen geldt: midden in het leven zijn
we in de dood. Maar tegelijk: midden in de
dood is er niettemin het leven. Als een over
winning op de dood en als een teken van die
overwinning. En om ons hoop te geven, ook
te midden van ons gemodder en gemopper.
Gemodder: nationaal en internationaal. Ge
mopper: wat raken we spoedig geïrriteerd
en gefrustreerd, en wat voelen we ons door
muren omgeven.
Hij is behalve gestorven óók opgestaan, en
wekt ons nu tot opstaan op. Als mensen die
nu evenals Hij de dood hebben overleefd.
Als mensen wie het leven wacht, waarin nu
ook verder vanuit zijn overwinning kan
worden geleefd en gewerkt.
In onze kleine omgeving. En ook in alle si
tuaties en verbanden waarin we een plaatsje
hebben. Maar tegelijk zover als de wereld
reikt.
Zie, Hij gaat ons voor.
DIEMER
het sterrenbeeld Maagd. Langzaam
nadert deze „reuzen-planeet" de
ster. Spica. hoofdste'r van de Maagd.
Jupiter staat links van Spica.
Na de zon, de maan en Venus is
Jupiter het helderste object aan de
hemel. Op 21 april komt Jupiter In
oppositie, m.a.w. de planeet be
vindt zich dan precies tegenover
de zon aan het firmament. Bij
zonsondergang komt Jupiter dus
op en bij zonsopkomst duikt ze
onder. Rond middernacht staat Ju
piter pal in het zuiden.
Voor Satumus neemt de periode
van zichtbaarheid deze maand een
einde. Deze planeet staat dicht bij
Venus, ze verdwijnt spoedig in het
storende licht van de schemering
naarmate zij meer in de buurt van
de zon komt.
Om de kaart te richten, moet
men ze boven het hoofd houden en
het noorden (N) laten samenvallen
met de noordelijke horizon. De
stand van de hemel is die op 15
april te 21 uur.
Voor vroegere tijdstippen de
kaart draaien in de richting van de
wijzers van het uurwerk, voor late
re tijdstippen in tegenover gestelde
richting.
Bertus Aafjes
Bertus Aafjes heeft een tweede
boek geschreven over de 17de-
eeuwse Japanse rechter Doka. Het
eerste heette Een ladder tegen een
wolk en is destijds ook op deze
plants besproken. Het nieuwe werk
is 4ehteld De rechter onder de
magnolia (Meulenhoff, 174 blz.,
9,50). De laatste 60 blz. ongeveer
handelen niet over de beroemde
Ooka, maar bevatten een aantal
oude Japanse legenden, door hem
verzameld en weggeborgen in een
lakdoos, te zamen met gedichten
van zijn hand.
Aafjes heeft deze antieke rode doos
gezien en hij noemt het aanhangsel heel
toepasselijk Uit d® lakdoos van de rech
ter. Evenals in het eerste boek staan de
originele Japanse illustraties op zichzelf
en hebben geen betrekking op de ver
haalde gebeurtenissen.
Rechter Ooka ic een man van gerijpte
leeftijd. Hi| heeft die typisch oosterse
dichterlijke geest, waarin poëtische
visie, mensenliefde en mensenkennis,
belezenheid, opmerkingsgave, le
venswijsheid, vermogen tot improviseren
en rechtvaardigheidsgevoel een vri|wel
harmonisch gehpel vormen
Wat vooral tref* is de bezonkenheid
van zijn oordeel, vrucht van
meditatie. Het type wijsheid van rechter
Ooka is verwant aan dat van koning
Salomo. Men heeft hier niet te doen met
een vorm van systematisch wetenschap
pelijk denken geen bewust disciplinair
deduceren en combineren.
Hoe typisch westers hier tegenover is
de verzonnen, onsterfelijke figuur van
Sherlock Holmes als Engelsman empi
rist van huis uit kind van de eeuw der
natuurwetenschappen, geschoold in be
wust exact denken Bi' Holmes is alles
methode („you know my methods.
Watson"), bij Ooka niets
Nu moet men erkennen dat de (even
eens verzonnen) figuur van commissaris
Maigret uit de verhalen van Simenon
een heel ande type is dan Holmes.
Holmes gaat analvtisch te werk: hij gaat
alle mogelijkheden na, schrapt door wat
niet houdbaar is er houdt tenslotte de
enige mogeliikheid over, hoe verbijste
rend die zijn moge. Hiei triumfeert het
systeem, tegen he gewoonte-denken in.
Simenon gaaf heel anders te werk,
veel meer synthetisch, Intuïtief, wat hij
kan doen omdat hii een modem politie
apparaat achter zich heeft dat hem de
gegevens van wetenschappelijk onder
zoek kan verschaffen. Hij is dus vrij
gesteld van allerle' arbe'J die Holmes in
zijn eentje moest verrichten
Maar dat neem- niet weg dat de aan
pak bij Maigret heel anders is. Holmes
is de Engelsman u'rf de gegoede bur
gerstand, levend in het koloniale,
laat-Victoriaanse Engeland. HIJ is onge
trouwd en op een studentikoze manier
bohémien. Maigret is een typische
Franse kleinburge- en degelijk gehuwd.
Bij Holmes wetsgetrouwheid, bij Maigret
fatsoen. Maigre»3 methode, die geen
methode is, staat in tussen Holmes'
strenge systeem en de scherpziende en
scherpzinnige levenswijsheid van de Ja
panse rechter uit de zeventiende eeuw.
Ik zie geen kans de negen eigenlijke
Ooka-verhalen en de drie Japanse le
genden na te vertellen, Bijzonder te
waarderen is de dichterlijke sfeer, die
de auteur heeft aangebracht, niet in het
minst door het invoegen van de korte
Japanse gedichtjes, haikoe's genaamd,
meesterstukjes van visie en compacte
zeggingskracht, zoals in deze haikoe op
nieuwjaarsmorgen.
Gekringel van rook penseelt de eerste
hemel van het jaar.
Ab Visser fgeb 1913) is zich gedu
rende de oorioa gaan Interesseren voor
detective-literatuur en geldt in Neder
land, nu als een van de beste kenners
daarvan. Met de thriller Het kind van de
rekening (L. J. Veen, Amsterdam, 156
blz., f 9.50) heeit hij zelf een proeve
van het genre geleverd.
Men krijgt de indruk dat hij, die zoveel
fiction geslikt heeft, niet heeft willen
concurreren met de eindeloze reeks van
particuliere detectives, mannelijke en
vrouwelijke, die de literatuur oplevert.
Zijn hoofdpersoon is wel particulier de
tective geweest, maar zelf een middel
zware jongen geworden, want terecht
zegt de auteur op blz 10: „In veel ge
vallen is dit vak (van particulier detecti
ve) de eerste stap op weg naar de mis
daad."
Het verhaal gaat over Ben van Ingen,
een man die tegen zijn wil in de onder
wereld terechtkomt er zijn vriend, de
kunstschilder SieDe Werkman. De haat-
vriendschap tussen die beiden is het
centrale thema van hel boek; daaruit
vloeit alles voort.
Ben gaat naar Parijs, om op Siebes
verzoek een onderzoek in te stellen naar
de moord op Siebep dochter Tltia. Zoals
het in een goed misdaadverhaal gebrui-
kelijk is, volgen ei nog twee moorden;
een derde moord wordt verhinderd door
het pistoolschot van een Franse speur
der. Het komt hier vooral aan op de
spanning en om deze reden heeft het
navertellen van de Inhoud geen zin.
Noemen we die ambivalente verhou
ding tussen Ben er» Siebe het hoofdthe,
ma van het boeK, e' is ook een neven)
thema: het Parijs van de min of i
louche buurten dp bistro's en de hote')
Ietje8, zo bekend uit de verhaien
Simenon. Visser moe» Parijs behoorlij-
kennen, want zijn beschrijvingen make
de Indruk van echtheid en missen all
toeristische opzettel'ikheid
Getrouw aan de tekening van d
hoofdfiguur als een jongen van de vlak
te, is het hele boek geschreven In
consequent fal te consequent) volge
houden Algemeen Onbeschaafd. „Niets
wordt geen donder of geen pest; mort.
wordt bek, handen worden tengels, weg
gaan wordt opdonderen, vlug "wordt al
de bliksem enz.
Deze handen zijn Ezaus handen, maa
de stem blijft Jakobs stem, m.a.w.: df,
„ik" is een intellectueel en verraadt zid
als zodanig. De schrijver heeft dit aar
vaardbaar willen maken door aan Ben d
bijnaam van „de professor" te laten ge
ven, maar dit helpt niet afdoende.
Door goede psychologie en milieutej-
kening heeft dit door spanning ontspan
nende boek een zekere literaire kwalite
meegèkregen. die de lezei met de noga,
rancuneuze toon van het geheel kan ver-,
zoenen. Want he' boek is opzettelijk an j
ti-braaf en zet zich op deze wijze
tegen het conformistisch karakter van d
klassieke speurdareliteratuur.
DE STORM in de politiek ie ge
luwd. Alleen het ontwerp-program
van actie van de AR Partij met zijn
pleidooi voor hogere belastingen
(Schmelzer: „Meer perspectief
voor een christelijk-democratische
samenwerking") trekt de aandacht.
In de paasvakantie gaan vooral
de onderwijzers en leraren ten
strijde (beroepsonderwijs: „havo
levert te weinig mensen met wis
kunde" mavo: „het lerarente
kort wordt een ramp"
Maar verder zit het nieuws deze
week vooral in de sociaal-econo
mische hoek. De CBTB bijvoor
beeld, die het landbouwbeleid van
de regering kraakt („dringend be
hoefte aan een werkelijk sociaal
beleid voor de mensen die ge
dwongen worden de landbouw te
verlaten"). De SER, die voorrang
wil voor een verbetering van de
oudersdoms- en weduwenpensloe-
nen.
En de prijzen. PTT wil het ver
zenden van kranten duurder ma
ken. Rijlessen duurder, sigaren
duurder, de koffieprijs echter weer
ietsje naar beneden, straks de we
genbelasting een stuk omhoog.
Maar vooral de fusies worden
druk besproken. Meer en meer
verzet rijst er tegen het vormen
van mammoetconcerns, en onge
rustheid over het niet tijdig in
lichten van werknemers. Een SER-
commissie gaat controle oefenen
op de toepassing van de gedrags
regels bij fusies, naar aanleiding
van de verrassing dat Philips de
NKF zou gaan overnemen. De per
soneelsdienst van Zwanenberg
toont zich verbolgen over de voor
genomen fusie met Unox. De ver-
voersvakbonden zijn kritisch over
een reorganisatie in de haven met
Pakhoed. Het grote Thyssen-Bor-
nemiszaconcem (o.a. Bank voor
handel en scheepvaart) wordt her
qroepeerd.
De AKZO maakt over 1969 een
netto winst van ruim 300 miljoen.
en dat is 25 procent meer dan in
1968. Er wordt gewerkt aan het
geven van rente op girotegoed.
Honderd één gemeenten krijgen
meer van het rijk vanwege hun
drassige bodem, Rotterdam en Am
sterdam ook. Zuid-Holland studeert
op een structuurschets, die metro
poolvorming van Rotterdam en Den
Haag inhoudt, matige vestiging van
nog meer grote industrieën en
strijd tegenstank en lawaai, o.a.
door een vijf-kilometerzone tus
sen industrie en woongebied.
In de Kamer klinken verontruste
geluiden over de gezondheid van
ons volk. Inenting van kinderen te
gen mazelen wordt overwogen.
Maar daarmee is het binnenlandse
nieuws ook wel op, behalve dan
nog de plezierige bijkomstigheden
als het Eurovisiesongfestival met
het Ierse meisje Dana als winna
res, de eerste krokussen en de
eerste kievitseieren.
Brandpunten in het buitenland:
Cambodja, Israël, Amerika. In Cam
bodja regeert Lon Nol, al tracht de
afgezette prem'usr Sihanoek een re-
qering in ballingschap te vormen.
Het is nu zaak, de Vietnamezen het
land uit te krijgen. De toestand in
het Nabije Oosten: koning Hoes
sein van lordanië vreest dat de
wereldvrede In gevaar is. Minister
Luns brengt in de Arabische lan
den het Israëlischs standpunt over.
Israël laakt de sowjetisering van
de strijd doordat Russen met ra
ketten in Egypte aankomen. Nixon
waarschuwt Moskou, dat Israël
weliswaar nu geen vliegtuigen
krijgt, maar wél als het machts
evenwicht verbroken wordt
Onrust in Amerika, noord en zuid.
In de VS stakingen bij de post en
de luchtvaart, en scherpe wetten
tegen bomaanslagen. In Argentinië
en Paraguay ontvoeringen (en drei
gementen vooral tegen zakenlie
den uit de Ver. Staten) om poli
tieke gevangenen vrij te krijgen.
Kongo-Brazzaville beleeft een
mislukte coup, de socialisten lij
den verlies in het parlement van
Hamburg. Dubcek wordt geschorst
als partijlid in Tsjechoslowakije.
Het bewind in Indonesië word
weliswaar gevormd door militairen
maar dit hoeft niet te betekenen
dat dit bewind ook militaristisch -
is. Ook de Nederlandse regerinj-
telt verscheidene officieren (Prins
Bernhard).
Het havo functioneert in grott
delen van het land als statussynv.
bool voor ongeschikte vwo-leer-
lingen (P. J. Geelkerken, mavo
sectie ABOP).
