ambodja was al jarenlang
een wankele neutraliteit
daniela
dealtiidpas'
175
KOM... overtuig u
IU3
VAHBEEUWU
BRAND BIJ V EN D IN HAARLEM
Luns bezoekt de
Arabische landen
Massaproces in Athene van
leden verzetsorganisatie
PRINS BIJ DE BOROBOEDOER
SIHANOEK
MAAKTE
FOUTEN
Balancerende Sihanoek verliest evenwicht
Boete geëist
voor schending
auteursrecht
beter... mooier. ..goed koper...
Te
frisse
Jit de Haagse hof geplukt
lucht: staking
MAi
VRIJDAG 20 MAART 1970
SOM PENH In de vijftien jaren dat Cambodja onafhankelijk werd, heeft liet land in
rsonificatie van het staatshoofd prins Norodom Sihanoek voortdurend getracht die on
gelijkheid in het woelige Zuidoost-Azie te bewaren door op het slappe koord van de neu-
it tussen het Oosten en het Westen te balanceren.
dat evenwicht schijnt de
nu te hebben verloren
„staatsgreep" van op
georiënteerde gene
sis kwam op 8 maart tot uit-
toen men in de hoofdstad
Penh openlijk demonstreerde
Cambodja gelegerde Noord
se en Vietcong-strijd-
Ondanks herhaalde
ïwingen van de huidige ster-
in Cambodja, generaal Lon
ven zij in het land, van waar-
liksemaanvallen ondernamen
Vietnam.
dien loopt door Cambodja,
in Laos) de voor de Viet-
zo belangrijke
Minh-route. waarvan zij in-
pbruik maken.
ivolg daarvan is. dat de Ame-
genoodzaakt zijn bombarde-
uchten uit te voeren boven
jaansgebied en zelfs zo nodig
enstanders tot diep in Cam-
gebied te achtervolgen.
tal punten dus die een be-
vormden voor de Cambod-
neutraliteit, welke Sihanoek
:en ten opzichte van de VS,
ik tegenover China, de grote
n Noord-Vietnam en de Viet-
1de handhaven.
KHMERS
it begin van onze jaartelling
het huidige Cambodja deel
het koninkrijk Foe Nan,
ie uit Thailand, Malakka, Co-
ina en Laos. Tegen het einde
zesde eeuw werd het gebied
Khmers onder de voet gelo-
vestigden tussen de negende
dertiende eeuw een machtig
Angkor als hoofdstad. Prins
Sihanoek is een
lekse afstammeling van de
vorsten.
ROTECTORAAT
latere eeuwen drongen de
de Vietnamezen de Khmers
zij zouden het imperium
geheel van de kaart hebben
Eals de Fransen het in 1863
fiun protectoraat hadden ge-
pt begin van de Tweede We-
pg werden de Fransen ge-
n de Japanners doorgang te
voor hun stoot naar het
en doortocht die al dra de
n een bezetting aannam.
Japanse overgave procla-
de toenmalige koning Noro-
iianoek de onafhankelijkheid
Ie Fransen, die het in Vietnam
moeilijk hadden met Ho Tsji
'erleenden de Cambodjanen in
fbestuur en in 1949 werd het
n geassocieerde staat binnen
ise Unie. Na de val van Dien
stortte de Unie ineen en
iefse Conferentie van 1954 be-
Cambodja een neutraal
i zijn.
NGKOEM-PARTU
55 verkreeg Cambodja zijn
ikelijkheid en deed koning
Sihanoek afstand van de
n zich in de politiek te bege-
richtte de Sangkoem op of
tische volksgemeenschap',
•penstond voor alle politieke
Slechts de kleine commu-
partij sloot zich niet aan.
ins wist steeds zo te manoeu-
dat hij de grootste groep po-
hter zich hield. Men zegt wel
m dat hij "het gras eerder
groeien dan anderen".
>4 ontstond er echter een be-
e politieke crisis toen de lin-
gel in de Sangkoem de ont-
eiste omdat de gemeenschap
zou zijn. In Siem Reap wer-
CAMBODJA
den studentenbetogingen gehouden
en de Nationale Vergadering weiger
de voor het eerst Sihanoek te volgen.
HULP VS
Cambodja ontving eens econo
mische en militaire hulp van de VS.
maar maakte 'daar in 1963 een eind
aan, op beschuldiging van Ameri
kaanse inmenging in de binnenlandse
aangelegenheden. Twee jaar later
werden de diplomatieke betrekkingen j
verbroken in verband met Ameri
kaanse grensoverschrijdingen maar
hervatte de betrekkingen een jaar la
ter weer op lager niveau.
Nadat generaal Lon Nol op 22 ok
tober 1966 met grote meerderheid tot
premier was gekozen, vormde Siha
noek op 24 oktober, onder druk van
de linkervleugel van de Sangkoem
een tegenregering, als legale opposi
tie zonder dat deze echter werkelijke
Luitenant-generaal Lon Nolde
J nieuwe sterke man in Cambodja na
1 de afzetting van prins Norodom
Sihanoek als staatshoofd.
macht had. In mei 1967 sprak Siha
noek van agitatie door de 'rode
Khmers'. Hij vormde een „uitzonde
ringsregering" om het centrum te be
houden.
GROOT GEVAAR
In juli van datzelfde jaar vestigden
Noord-Vietnam en Cambodja ambas
sades in eikaars hoofdsteden, en
kreeg het Zuidvietnamese Bevrij
dingsfront een diplomatieke verte
genwoordiging in Phnom Penh.
Intussen begonnen de Noordvietna-
mese en Vietcongstrijdkrachten al in
Cambodja te infiltreren. De prins
noemde dit zowel op korte als op
lange termijn een groot gevaar. -
Voor het eerst richtte hij zich tot
China met de woorden: „Onze vrien
den en Chinese broeders, uw inmen
ging in onze zaken neemt thans een
grote vorm aan. Dat. zullen wij niet
dulden."
RECHTSE COUP
In april 1969 hervatte Cambodja de
betrekkingen met de VS en
verscheen generaal Lon Nol weer op
het toneel, die werd aangewezen om
een regering te vormen.
Tijdens zijn verblijf in Parijs kon
digde prins Sihanoek aan. dat hij
naar Moskou en Peking zal reizen om
te trachten zijn land neutraal te hou
den. Hij zinspeelde toen al op de
mogelijkheid van een rechtse
staatsgreep. Dat kwam toen hij in
Moskou was.
DEN HAAG Minister Luns
vertrekt zaterdag voor bezoeken
aan drie landen in het Nabije
j Oosten: Libanon, Jordanië en de
I Verenigde Arabische Republiek.
Met
zAnti-torn
naad
die inscheuren op
de naad van het broekje
lege-
alléén
bij uw
textlelwlnkelier
Hel is de eerste maal dat een Ne
derlandse minister Libanon en Jor
danië bezoekt. Minister Luns voerde
twee jaar geleden in Kaïro besprekin
gen met zijn Egyptische ambtgenoot,
Mahmoud Riad. Riad bracht vorig
jaar een bezoek aan Nederland.
Minister Luns heeft herhaaldelijk
verklaard dat hij geen bemiddelaar is
in het geschil tussen Israël en de
Arabische landen. Ook nu is dit niet
zijn bedoeling.
Zijn streven is erop gericht om.
dankzij de contacten die Nederland
o.a. in de VS met beide partijen
heeft, door het overbrengen vari
ideeën misverstanden en punten van
wrijving weg te nemen en bij te dra
gen aan de gedachtenvorming.
De Nederlandse betrekkingen met
de landen van het Nabije Oosten zijn
van dien aard, dat Nederland een
wezenlijke bijdrage kan leveren tot
beter onderling begrip en tot beter
begrip van het standpunt van het
westen.
Cheng Heng beschuldigt
HAARLEM Bij de grootste
brand, die de afgelopen 15 jaar in
Haarlem heeft gewoed, is vannacht
voor enige miljoenen schade aange-
richt. De brand begon in een meubel-
I zaak. Door de sterke wind sloeg het
vuur naar de overzijde van de straat
AMSTERDAM De officier van
justitie bij de Amsterdamse recht
bank heeft tegen de heer Landwehr,
hoofd van de uitgeverij de N.V. Ar
beiderspers een boete geëist van
25 wegens inbreuk op het au
teursrecht van de Utrechtse
kunstschilder Maarten Meuldijk.
In 1967 had de 77-jarige kunstschil-
i der reeds een klacht ingediend tegen
de Arbeiderspers, omdat in het in
1967 verschenen boek „Hou zee, ka
meraad". een documentaire over de
NSB, 31 tekeningen zonder zijn
I toestemming waren opgenomen.
De tekeningen waren overgenomen
uit edities van „Volk en Vaderland",
I waarvan Meuldijk van 1939 tot 1941
hoofdredacteur was, afkomstig uit
het archief van het Rijksinstituut
j voor Oorlogsdocumentatie.
In maart 1968 seponeerde de offi-
j cier van justitie de klacht. Een jaar
later gelastte het Hof echter een
strafvervolging, omdat de kunstschil
der met deze uitspraak geen genoe
gen nam.
De bewuste tekeningen zijn een
bloemlezing van het complete oeuvre
van de schilder. De officier van justi
tie mr. van Renesse achtte een
schending van de auteursrechten niet
bewezen, maar kon desondanks niet
tot volledig ontslag van rechtsvervol
ging komen. De rechtbank doet op 2
april uitspraak.
en zette een gebouw van Vroom en
Dreesmann in lichterlaaie.
Het laatste gebouw wordt gebruikt
door V en D als opslagplaats. Er la
gen goederen ter waarde van ruim
2,5 miljoen. De schade van de meu
belzaak staat nog niet vast.
Er hebben zich bij de brand geen
persoonlijke ongelukken voorgedaan.
Op het moment dat het vuur
ontstond waren er geen mensen aan
wezig in de meubelzaak en in het
gebouw van V en D.
Op de foto: de brandweer aan
het werk.
425.-
hebds vanat
PERZEN 79.50
RF.KnS VANAF
„w,HTSTBBF.KSK
D°°" UNIEKE I-BU»'
ï^wAFvrmTSN
handgeknoopte
TAPijTENi{dsvan.af 29».
machinale
smyrna^Ids vanaf
- Aparte aldelingeR
Aparte prijzen
weinig
korte bezoek aan Antwerpen
enige verwarde indrukken na-
We waren er onbekommerd
egaan. Een overstapje naar de
buren, met de geruststel
gedachte dat we in het puur
ise land kwamen en dus geen
oblemen zouden hebben.
iet hotel ging alles best. „Den
ider" was er welkom en de
had liever een Hollandse
dan een tienfrankstuk. wat
koers van 7,23 ook wel te
'ren was.
uwens, overal klapte men
Vlaams tegen ons. Maar als
rechtstreekse plichtplegingen
afgelopen, verdiepte men
■rl onderling snel in een Frans
*ek.
lalve de tafelheer, die ik trof.
1 pad aan de andere zijde een
knappe vrouw, de echtgenote
ifleen der hoogste autoriteiten.
e voorstellerij wendde hij zijn
ii zette zich zijdelings schrap op
stoel en begon met haar te
®n. In rond Vlaams gaf hij
beschouwingen over tal van
rpse toestanden, en het was
duidelijk, dat hij de gelegenheid
aangreep haar eens voor te lichten
over zaken die volgens hem nodig
haar echtgenoot ter ore moesten
komen.
Maar op een ogenblik moest er
een microfoon worden doorgegeven
en buurman kon niet anders dan
zich naar mij keren om het: ding
aan te nemen. De overbuurvrouw,
een gezellige praatster, die onder
houdend Vlaams klapte, hielp mee
met het snoer.
Op het ogenblik dat we gedrieën
.Vlaams'
aan het apparaat sjorden, barstten
ze beiden in een rad Frans uit,
waartussen mijn Nederlands als een
baksteen viel. Naast de overbuur
vrouw zat een welgedane blozende
man vol vrolijkheid.
Ook hem had ik voortdurend
Frans horen spreken. Maar bij na
dere kennismaking en mijn volhar
dend Nederlands, ging hij over op
het sappigste Vlaams dat Felix
Timmermans ooit geschreven heeft.
Hij bleek dan ook uit westelijk
Vlaanderen te komen en in Ant
werpen te wonen. Wat. zo zeide hij,
een ongelooflijk gunstige positie
was.
Waarom?
„Let u maar eens op in winkels
-li co straal.'' legde hij uit. ..Je
krijgt de indruk dat de Antwerpe
naars altijd r:\/ e hebben. Ze bijten
in hun woorden en spugen ze dan
uit. In mijn geboortestreek is de
taal zoet en wuivend als het
graan...."
Dat vond ik mooi, maar ik zag
het voordeel nog niet.
„Nou. dat zit zo," legde hij uit.
„Ik woon al twintig jaar hier. en het
is in de stad als overal, je kunt er
nooit parkeren, maar ik zet mijn
wagen gewoon neer, waar dan ook.
Komt er een politieagent die me een
bon wil opleggen, dan spreek ik
hem in mijn geboortetaal aan en
dan zegt hij prompt: „Ach, ge komt
niet uit deze contreien, alla zulle,
ge moet beter opletten," en... houdt
de bon in zijn zak."
Dat de taalstrijd zulke aspecten
heeft wist ik niet.
PHNOM PENH de Nationale
Vergadering van Cambodja heeft
gisteren de noodtoestand afgekondigd
cn alle grondwettelijke vrijheden
voor een half jaar opgeschort. De
nieuwe machthebber Chang Heng
deelde dit meer via radio Phnom
Penh. Gelijktijdig beschuldigde hij
prins Sihanoek ervan 'ernstige fou
ten' te hebben gemaakt.
Inmiddels is. zoals bekend, het af
gezette staatshoofd in de Chinese
hoofdstad Peking aangekomen.
Amerika heeft de nieuwe regering
in Phnom Penh erkend. Een woord
voerder van het ministerie van bui
tenlandse zaken zei. dat de? ontwikke- j
lingen in Cambodja geen wijziging
zullen brengen in het plan. 50.000 A- j
merikaanse militairen voor 15 april j
uit Vietnam terug te trekken.
Frankrijk heeft Cambodja en ook
Laos opgeroepen een politiek van
strikte neutraliteit te volgen omdat j
de enige manier zou zijn om de onaf- j
hankelijkheid en de vrede te waar
borgen.
Na een kabinetsbijeenkomst in Pa
rijs zei regeringswoordvoerder Ha-
mon. dat Frankrijk zich ernstig be
zorgd maakt over de situatie in de i
betreffende landen en dat alle bij de
conflicten betrokken partijen ervoor
moeten waken dat het Vietnam-to-
neel zich niet uitbreidt over geheel
Indo-China. (zie ook elders in dit
blad). i
ARNHEM De onvoldoende
luchtverversing in hun schoolgebouw
was gisteren voor de leerlingen van
de Arnhemse academie voor beelden
de kunsten reden om te staken.
Staatssecretaris Grosheide heeft
weliswaar verbeteringen toegezegd
maar de leerlingen nemen daar geen
genoegen mee. Ze willen bovendien
door het ministerie als „partij" in
besprekingen hierover worden be
trokken. Als hun eisen niet worden
ingewilligd, gaan ze op 7 en 8 april
opnieuw staken
VRIJ TOEGANG, elke Dinsdag tot en
met Zaterdag van 9-6 uur. 's Maan
dags gesloten. Op koopavonden tot
21 uur geopend.
Nederlands grootste Woninginrichting
ROTTERDAM -
Oude "Binnen weg 26 - tel: 010-14.18.00
3000 MEUBEICOU.ECHES VAN REEUWUKS
ATHENE Vijfendertig per
sonen worden zondag voor een
Griekse krijgsraad gedaagd op
beschuldiging van samenzwe
ring tegen het kolonelsbewind.
De verdachten zijn leden van de
„Democratische Verdediging", een
ondergrondse organisatie die volgens
de aanklacht naar een communistisch
bewind in Griekenland streeft.
Onder de verdachten zijn twee
hoogleraren, twee rechters, een ge
pensioneerd generaal en een lid van
de staatsraad. Als zij schuldig wor
den bevonden aan het ten laste ge
legde. kunnen zij ter dood veroor
deeld worden.
Nog 20 mensen worden gezocht. Zij
verblijven allen in liet buitenland
Onder hen is de regisseur Jules Das-
sin, maker van de film „Nooit op zon-
dag" en echtgenoot van de Griekse
i actrice Melina Mercouri, die reeds
lange tijd een campagne voert tegen
1 het kolonelsbewind. De verdachten
zijn vorig jaar gearresteerd na een
I reeks bomexplosies. In het Atheense
j kantoor „Olympic Airways", de
I Griekse luchtvaartmaatschappij, wer-
L den ondermeer tien mensen gewond
als gevolg van een bomexplosie. De
hoogleraar Karageorgas verloor bij
het afstellen van een tijdbom zijn
rechterhand. Volgens de politie wer-
den nog tien bommen in zijn huis
i aangetroffen.
De Griekse componist Mikis Theo-
dorakis. die in het gevangenkamp
Oropos is opgesloten, lijdt aan tuber
culose. Hij heeft overbrenging naar
een gcvangenishospitaal geweigerd
omdat de omstandigheden daar bij
zonder slecht zouden zijn. Zijn echt
genote. die een kort gesprek met hem
had. heeft gezegd dat Thcodorakis
„verzwakt is en bloed opgeeft."
Ondertussen heeft de Griekse rege
ring bekend gemaakt dat haar
consulaat in Rhodesië zal worden
gesloten.
Starfighter 118
BONN Bij het Westduitse plaatsje
Freiburg is gisteren de 118e Duitse
Starfighter neergestort van de Duitse
luchtmacht. De piloot kon zich met
zijn schietstoel in veiligheid stellen.
Negen dagen geleden verloor de zoon
van de voorzitter van het parlement
Von Hassel. bij een ongeluk met een
F-104G het leven.
DJOKJAKARTA Prins
Bernhard heeft gisteren beloofd.
dat hij zijn best zal doen om in
Nederland particuliere fondsen
bijeen te brengen om de restau
ratie te bespoedigen van het ge
weldige .Hindoe-monument, de
Boroboedoer.
Gisteren bracht hij een bezoek aan
deze tempel, die in ernstige staat van
verval dreigt te raken zoals wij eni
ge weken geleden uitgebreid meldden
in ons Zondagsblad.
De Boroboedoer is een eerbewijs
aan de goden in steen, dat zijn ge
lijke niet kent in de Hindoe-cultuur.
Er moet eindeloos zijn gewerkt aan
deze tempel met zijn vele beeld
houwwerk.
Het werd ai enkele keren voorlopig
gerestaureerd, maar het gevaar dat
de tempel verloren gaat is groot. De
Unesco en Nederland hebben zich be
reid getoond enige hulp te bieden en
Prins Bernhard heeft nu toegezegd
zich hiervoor persoonlijk te gaan in
zetten.
De Prins bracht het bezoek aan de
tempel na zijn aankomst in Djokja
karta. De ontvangst was wederom
bijzonder hartelijk zij het dan mis
schien niet zo spontaan als in Ban
doeng.
Maar volgens de in dit gebied gel
dende gewoonten mag een vorst niet
worden toegejuicht en hoewel de re
gels in Djokjakarta niet zo streng
meer zijn als vroeger, is er reden aan
te nemen dat dit de toch al wat ge
reserveerde bewoners van mid-
den-Java weerhoudt van te grote
geestdrift.
Vandaag bezoekt de Prins de militai
re academie in Magalang en woont
hij een feestavond bij. Zaterdag ver
trekt hij voor een korte rustperiode
naar Bali.
