EN OP DRIE-WAAROM?
Siü
ENKELE GROTE
STEDEN
Schmelzer: zo snel
mogelijk onderzoek
Uitslag per provincie
-
Stembus grote verliezer Verbijstering bij de politici
zaak-Korsten
;n vervolging
f tegen dr. H.
Op Franse wegen
niet sneller dan
110 km per uur
Seksuele vorming
per schoolradio
Dr. Mulderije
overleden (74)
Zo zou Kamer
er uitzien
7
DONDERDAG 19 MAART 1970
igSjife
(Van onze parlementsredaktie)
HILVERSUM Het is de stembus zelf geweest, die gisteren bij
de verkiezingen voor de provinciale staten de grote nederlaag leed.
Voor het eerst, dat het niet meer verplicht was naar de stembus te
gaan, bleef bijna een derde van het aantal kiezers thuis.
- De Jong bracht gisteren
I stem uit, op het stembureau
de Graefflaan in Den Haag.
^hie7? wat zorgelijk aanvankelijk,
de uitslagen geven nu geen
H tot vervroegde verkiezingen
HAAG De officier van
bij de arrondisse-
;rechtbank heeft besloten geen
lging in te stellen tegen de
itter van de gezondheidsraad,
J. Ch. H., die destijds in Lei
als arts de public-relations ad-
r B. Korsten tot patiënt had.
dr. H. was een gerechtelijk
inderzoek gelast, dat nu is be-
gd.
H. is buiten vervolging gesteld
at de omstandigheden waaron-
et feit zich heeft afgespeeld, het
|aannemelijk maken, dat dr. H.
treft." Het onderzoek betrof
nedische verklaring, die door de
I Korsten bewust foutief zou zijn
uld.
de zaak-Korsten heeft de offi-
in november wel tot een vervol
besloten tegen de Haagse arts
L E., die ervan wordt verdacht
i mee te hebben gewerkt, dat de
Korsten morfine kon krijgen op
recepten.
De politici, die in studio 1 van de
NOS de uitslagen van provincie tot
provincie en van prognose tot prog
nose volgden, waren verbijsterd over
dit slechte resultaat.
„Een zeer bedenkelijk
verschijnsel", zei de heer J. Th. Mel-
lema, fraktieleider van de CHU. De
reaktie van de ARP-fraktieleider, mr.
B. W. Biesheuvel was: „Die slechte
opkomst is een uitdaging aan alle
politieke partijen."
Het slechtst, is gestemd in Limburg
(64 pet) en Brabant (63 pet). In het
Brabantse Putte bleef bijna de helft
van het aantal kiezers thuis (49.7 pet)
en in Steenbergen stemde 46,7 pet
niet.
Maar het trieste record sloeg de
gemeente Heemskerk, waar 71,4 pet
van de kiezers geen gebruik maakte
van hun democratisch recht.
Onderzoek
„Waarom", zo vroeg de KVP-frak-
tieleider Schmelzer zich af, „zijn al
die mensen thuis gebleven. Wat wa
ren de beweegredenen?" Hij wenste
zo snel mogelijk een onderzoek, dat
gezamenlijk door de partijen of door
de universiteiten zou worden ver
richt.
De regering zou een dergelijk on
derzoek in het belang van de demo
cratie moeten steunen. Fraktieleider
Biesheuvel van de ARP wilde meteen
PARIJS Op de Franse wegen
wordt een maximum snelheid inge
voerd van 110 kilometer per uur.
Dit deelde minister-president Cha-
ban-Delmas gisteren mee.
De snelheidsbeperking zal
waarschijnlijk met Pasen ingaan. Op
enkele wegen het Franse net
beslaat een afstand van 14.000 kilo
meter waren proeven genomen
met een snelheidsbeperking. De
resultaten van deze proeven en een
opiniepeiling hebben uitgewezen dat
het invoeren van een snelheidsbeper
king vele voordelen oplevert. Ruim
83 procent van de ondervraagde au
tomobilisten had geen bezwaar tegen
de maatregel.
HILVERSUM In het1 voorjaar
van 1971 zal de stichting Nederlandse
schoolradio (waarin AVRO. VARA en
VPRO samenwerken) een serie radio-
lessen gaan uitzenden over sexuele
vorming. De programma's zijn be
stemd voor de hoogste klassen van
het basisonderwijs.
Zij worden samengesteld door me
vrouw Henja Schneider uit gesprek
ken met kinderen van tien tot elf
jaar over thema's als liefde, verhou
dingen tussen mensen, kinderen krij
gen, voorbehoedsmiddelen, omgaan
met elkaar, afwijkende vormen van
gedragen e.d.
aan het werk. Het zijn juist de par
tijen met naar verhouding veel leden,
die hieraan iets kunnen doen. Aan de
basis van de partijen moet hard wor
den gewerkt.
Zeer teleurgesteld over het verlies
door de stembus was ook de heer J.
Lanser, voorzitter van het CNV. „Dit
is een zeer slechte zaak voor de de
mocratie", zei hij. De CNV-voorzitter
had geen idee wie van de kiezers
thuis zijn gebleven. Maar hij achtte het
van groot belang, dat de werknemers
gebruik maken van hun kiesrecht om
ook op deze wijze hun invloed te
doen gelden.
Verward
In de Hilversumse studio, waar de
helft van de televisietoestellen de
voetbalwedstrijd liet zien en de an
dere helft de verkiezingsuitslagen, ter
wijl bovendien de radio-uitslagen luid
klonken, heerste een verwarde
toestand. Het voetballen won het
zelfs in deze ruimte, propvol met po
litici van de politiek.
Het eerste doelpunt van Feijenoord
viel, juist toen KVP-fraktieleider
Schmelzer samen met WD-voor-
zitster mevrouw Van Someren plaats
hadden genomen voor het voet-
balscherm en beiden om strijd had
den verklaard, dat ze in Rotterdam
waren geboren. Zo deden zich meer
ongedwongen politieke tafereeltjes
voor. Maar naarmate de kansen voor
de Rotterdamse voetbalclub stegen,
werd ook de grote verrassing van de
stembus duidelijker (geen grote
verschuivingen en de slechte op
komst) en keerde de ernst terug. Er
was iets verrassends gebeurd in de
Nederlandse politieke historie. Een
groot brok politieke onverschilligheid
en onbehagen was duidelijk gewor
den.
Tr
•ouw
De heer P. Jongeling van het GPV
het Gereformeerd Politiek Verbond
gaf toe, dat de slechte opkomst voor
goed heeft gewerkt. „Het gere
formeerde volk stemt trouw en
dat heeft voor ons winst betekend."
De voorzitter van D'66, de heer J.
Beekmans, noemde de slechte op
komst een teken aan de wand.
„Bijna een derde van de bevolking
is politiek ingeslapen. De band kiezer
en gekozene is helemaal weg. „Velen
zijn zich niet meer bewust", zei de
heer Beekmans, „dat de politiek een
deel is van het dagelijks leven." Vi-
ce-voorzitter Andre van der Louw
van de PvdA zei het zo: „De
thuisblijvers hebben ook mee-
gestemd. Zij hebben de keuze van
het onbehagen gedaan.
Overigens was er niemand in de
grote televisiestudio, die de opkomst-
plicht weer wilde herstellen. Alleen
zei de fraktieleider van het CPN,
Marcus Bakker elders in het land,
dat hij terecht in de Tweede Kamer
tegen het afschaffen van de opkomst
plicht had gestemd.
En minister-president De Jong ver
klaarde: „Dal velen geen gebruik
hebben gemaakt van hun recht om
mee te beslissen, betreur ik ernstig..."
In de Hilversumse studio nummer één
was men het hier roerend mee eens.
Met uitzondering van die van D'66
was niemand uitgesproken ontevre
den over de uitslag. Alleen had de
stembus verloren. Dat kwam hard
In de NOS-studio in Hilversum
broederlijk bijeen van links naar
rechts drs. Den Uyl (op achter
hoofd gezien), mevrouw Van
Someren-Downerverslaggever
Jan Zindel en de heren Mellema
en Biesheuvel, rondom de micro
foons van radio en tv.
AMSTERDAM Gisternacht is in
zijn woning op 74-jarige leeftijd
overleden mr. dr. H. Mulderije,
oud-minist»?r van justitie en advo
caat-procureur in de hoofdstad.
Mr. Mulderije trad van 1951 tot
1952 op als minister van justitie in
het tweede kabinet-Drees. Sinds 1929
was hij lid van de CHU. In deze
partij heeft hij vele functies bekleed
onder andere lid van het hoofd
bestuur en, voorzitter van de
Kamerkring Amsterdam. Hij was
verder voorzitter van het IKOR en
penningmeester van de oecumenische
raad van kerken in Nederland. In
zijn lange loopbaan heeft hij vele
publicaties op het terrein van de po
litiek, de kerk en het recht het licht
deen zien.
Op grond van de uitslag van gisteren
zou de Tweede Kamer er thans als volgt
uitzien (eerste kolom: na afsplitsingen van
PPR en binding Rechts, tweede kolom: na
herrekening zetels Combinatie christelijke
partijen en Progressief akkoord):
1967
1967
1970
KVP
39
31
31
ARP
15
13
12
CHU
12
11
11
CCP
11
10
totaal
66
66
64
PvdA
37
27
26
PSP
4
3
2
PPR
3
3
2
PAK
11
12
totaal
44
44
42
VVD
17
17
19
D'66
7
7
12
CPN
5
5
6
SGP
3
3
4
GPV
1
1
1
Koekoek
3
3
2
Binding Rechts
3
3
CDU (Kronenburg)
1
1
Totaal generaal
150
150
150
Hieronder geven we een verge
lijkend overzicht in zetels van de uit
slag van de Provinciale Statenver
kiezingen van gisteren en van vier
jaar geleden.
De provincies zijn in drie groepen ge
splitst: vijf provincies waarin geen samen
werkingsverbanden waren, vier waarin
PvdA, PSP, PPR gezamenlijk (onder de
naam PAK) uitkwamen en ten slotte
Noord-Brabant en Limburg.
In. Brabant werkten PvdA en PPR sa
men (PAK) en voorts CHU en ARP; in
Limburg was er alleen een samenwerking
van KVP, CHU en ARP Dit was ook het
geval in Friesland. Wat 1966 betreft is het
aantal zetels van de betrokken partijen
opgeteld.
In sommige provincies treden enkele in
1966 als leden van de Boerenpartij gekozen
statenleden thans op als vertegenwoordi
gers van Binding Rechts. Daarmee is in de
staat geen rekening gehouden. Alleen in
Zeeland liet Binding Rechts gijteren ver
stek gaan.
Verder was er in Friesland nog een lijst-
Kooiker (ook afgescheiden van de Boe
renpartij), in Overijssel een lijst-Leferink
(afgescheiden KVP), in Gelderland de Ver
enigde Protestantse Partij, in Noord-Hol
land een lijst-Steur (afgescheiden Boeren),
in Zeeland een lijst-Volleman en in
Noord-Brabant en Limburg ook een lijst
van afgescheiden Boeren.
Een streepje in deze staten betekent dat
geen kandidatenlijst werd ingediend. Een
nul wijst erop, dat wel aan de verkiezin
gen werd deelgenomen, maar dat de partij
geen zetel hoeft behaald. In Gelderland,
Utrecht, Zeeland en Noord-Brabant is het
aantal Staten-zetels met vier uitgebreid
vanwege de groei van het inwonertal.
Achteraan zijn de opkomstpercentages
vermeld.
Bij de grote steden (rechts) staan achter
eenvolgens de cijfers van 1966, 1967 en
percentage en stemmental van gisteren.
Apeldoorn
Opkomst (94.7 - 94.3) 70
Stemmen (62994 - 64436) 52888
KVP (13.9 - 12.9) 11,6-6146
PvdA (25.4 - 26.5) 26,3 - 13883
CHU (19.3 - 16.8) 16,4 - 8690
WD (11.1 - 12.2) IJ - 6900
BR (0.0-0.0) 5,3 - 2796
ARP (10.1 - 11.4) 10,4 - 5514
PSP (3.9-2.2) 1 - 522
SGP (2.4-2.2) 2,9 - 1547
PPR (0.0-0.0) 12 - 635
CPN (0.9-1.6) 16 - 834
GPV (0.4 -0.6) 0,8-408
BP (12.6-8.1) 2,2 - 1181
D'66 (0.0 - 3.3) 7,3 - 3834
overige (0.0 - 2.2)
Arnhem
Opkomst (95.4 - 96.6) 66.3
Stemmen (74160 - 77306) 55222
KVP (29.8 - 25.2) 22.2 - 122*7
PvdA (29.8 - 31.6) 30.7 - 16927
CHU (9.9 - 7.1) 7.0 - 3870
WD (11.4 - 12.1) 14.2 - 7824
BR (0.0 - 0.0) 0.7 - 415
ARP (6.1 - 7.5) 6.5 - 3607
PSP (4.3 - 2.2) 1.7 - 940
SGP (0.4-0.3) 0.5 - 277
PPR (0.0 - 0.0) 2.6 - 1461
CPN (1.5 -2.0) 2.6-1430
GPV (0.5 - 0.5) 0.7 - 377
BP (6.3 - 3.9) 1.5 - 828
D'66 (0.0 - 5.1) 9.1 - 5019
overige (0.0 - 2.5) -
Eindhoven
Opkomst (96.1 - 96.2) 62.6
Stemmen (98814 - 100277) 70439
KVP (55.9 - 45.4) 43.8 - 30 8 55
PAK (17.5 - 15.7) 19.2 - 13552
PCG (6.4 - 7.3) 6.3 - 4420
WD (8.1 r 10.9) 10.4 - 7528
BR fO.0-0.0) 0.3.-236
BP VERAART (0.0 - ».0> 0 7-518
PSP (3.1 - 2.6) 1.9 - 1548
SGP (0.3-0.2) 0.3 - 184
CPN (1.0 - 1.9) 1.9 - 1306
KOEKOEK (6.4 - 4.8) 1.0 - 721
D'66 (0.0 - 7.7) .13.7 - 9624
GPV (0.0-0.3) 0.5 - 567
overige (1.3 - 3.2) -
Enschede
Opkomst (94.8 - 95.2) 68 .5
Stemmen (74867 - 76134) 58 7 29
KVP (23.9 - 21.5) 19.6 - 11527
PAK (36.3 - 32.4) 32.7 - 19182
CHU (8.6-7.0) 6.6 - 3868
ARP (5.6-6.3) 5.7 - 3357
VVD (10.9 - 10.4) 11.4 - 6719
SGP (0.5-0.3) 0.6 - 354
BR (0.0-0.0) 0.4 - 218
CPN (7.0 - 7.9) 9.1 - 5568
GPV (2.3 -2.4) 3.0 - 1735
D'66 (0.0 - 4.1) 8.7 - 5152
BP (4.9-5.8) 2.2 -r 1289
overige (0.0 - 1.9) -
Groningen
Opkomst (93.7 - 93.9) 80.0
Stemmen (94449 - 96240) .79884
PvdA (33.9 - 33 4) 30.5 - 24382
ARP (12.5 - 12.3) 11.5 - 9154
CHU (10.2 - 8.0) 7.1 - 5689
VVD (13.5 - 13.5) 13.2 - 10546
KVP (8.2 - 7.0) 5.1 - 4056
PSP (8.1 - 4.8) 2.6 - 2110
BP (4.7 - 3.9) 0.7 - 594
CPN (4.8 - 5.9) 13.7 - 10901
GPV (4.1 - 4.5) 5.8 - 4597
PPR (0.0 - 0.0) 2.3 - 1839
BR (0.0 - 0.0) 0.2 - 189
D'66 7.3 - 5827
overige (0.0 - 2.2)
Haarlem
Opkomst (94.1 -.94.5) 65.4
Stemmen (99959 - 100374) 75 5 26
PvdA (25.5 - 25.9) 27.7 - 20299
KVP (25.8 - 22.4) 20.4 - 14937
WD (12:2 - 12.2) 14.1 - 10346
PSP (7.9- 4.8) 3.0 - 2190
CHU (6.8 - 4.7) 4.6 - 3552
ARP (6.5-8.0) 6.7 - 4945
BP (8.5-5.0) 1.6 - 1199
CPN (3.8- 5.1) 5.7 - 4149
PPR (0.0-0.0) 2.1 - 1507
BR (0.0-0.0) 0.4 - 314
D'66 (0.0 - 7.6) 12.5 - 9035
SGP (0.4-0.4) 0.4 - 302
CDU (0.6 - 1.1) 0.4 - 281
STEUR (0.0-0.0) 0.1 - 95
GPV (0.5-0.4) 0.5 - 577
overige (0.5 - 2.4) -
Hilversum
Opkomst (94.2 - 94 1) 67,9
Stemmen (59246 - 59279) 43746
PvdA (245 - 23.8) 24,2 - 10381
KVP (22.1 - 17.6) 15,3 - 6678
VVD (14.8 - 15.4) 18,4 - 8031
PSP (7.2-4.6) 2,9 - 1271
CHU (10.0 - 7.7) 7,3-3210
ARP (10.2- 11.3) 4,7 - 4240
BP (7.2-4.5) 15 - 663
CPN (2.3-3.3) 3,8 - 1688
PPR (0.0-0.0) 2,7 - 1165
BR (0.0 - 0.0) 0 8 348
D'66 (0.0 - 6.7) 10,4 -4567
SGP (1.4-1.4) 15-678
CDU (0.9 - 1 4) 0,6 - 257
STEUR (0.0 - 0.0) 0,3 - 118
GPV (0.4-0.4) 0,6-251
overige (0.0 - 1.9) -
Leeuwarden
Opkomst (95.0 - 91.9) 75,6
Stemmen (49415 - 49915) 41843
CCP (36.8 - 35.0) 32,4 - 1354L i
PAK (45.6 - 44.1) 40,1 -16794
VVD <9.5 - 9.5) 5,6 - 4035
BR: (0.0-03» 3 - 2.09
CPN ft.8 - 2.5) Jft - 1483
FNP (2.8 - 0.0) 3 2214
BP (2.3-1.9) (L5 227
SGP (0.3-0.3) o,7 - 277
GPV (0.9 - 0.9) 1,4-563
D'66 (0.0 - 4.2) 6,2 - 2600
overige (0.0 - 1.6)
Maastricht
Opkomst (95.6 - 95.1) 56 ,2
Stemmen (50769 - 51097) 52080 j
CCP (59.8 - 51.1) '7.6 - 15234
PvdA (21.4 - 22.5) 22.8 - 7309
WD (5.9-7.3) 9.1 - 2924
PPR (0.0 - 0.0) 4.4 - 1406
BR'- (O.u-0.0) 0.4 - 116
CPN (1.6-2.2) 2.9 - 940
BP (7.0 -5.3) 2.4 - 760
PSP (3.5-3.1) 2. 5 - 798
D'66 (0.0- 4.6) 7-9 - 2541
overige (0.8 - 3.9) -
Middelburg
Opkomst (95.1 - 95.2) 72.1
Stemmen (15794 - 16384) 13720
PvdA (29.1 - 28.3) 28.1 - 5862
KVP (7.3 - 6.6) 5,5 727
CHU (19.4 - 16.5) ic.S - 2162
ARP (18.2- 19.1) ]8.7 - 2364
VVD (10.0 - 11.4) a 0.9 - l'i°'
SGP (7.6-7.1) 9,1 - 1252
BP (3.8 -2.4)1 2 - 159
GPV (0.8 - 0.9) 3 i-79
PPR (0.0-0.0) i.6 - 221
CPN (0.6 - 1.0) Tl- 147
D'66 (0.0 - 2.8) 6!6 - 908
CDU (0.0 - 0.5) 0,3-114
overige (3.2 - 3.4)
Tilburg
Opkomst (98.0 - 96.2) 59.6
Stemmen (77688 - 79067) 53625
KVP (63.0 - 51.2) 52-0 - 27863
PAK (15.1 - 11.8) 17.0 - 91^1
PCG (2.4 - 4.5) 1.9 - 993
WD (5.6 - 9.7) 9.5 5107
BR (0.0 - 0.0) 0.5 - Zkh
BP VERAART (0.0 - 0.0) 1.4-769 I
PSP (2.0 - 2.2) 2.7 - 1426
SGP (0.2 - 0.1) o.l - 79
CPN .1-2.2) 2.7 !456
KOEKOEIC(8.3- 6.8)1.7 - 896
D'66 (0.0 - 5.8) 10.3 - 5514
GPV (0.0 - 0.2) 0.2-135
overige (2.3 - 5.5)
Utrecht
Opkomst (95.2 - 95.7) 63.9
Stemmen (152898 - 154631) 11100$
PAK (35.7 - 32.9) ?4. - 5Ö0S4
KVP (26.1 - 22.9) 19.9 - 2209$
CHU (8.6-6.9) 7.0 - 7744
ARP (8.1 -9.5) 8.2 - 907*1-
VVD (10.6 - 11.8) 13.$ - 15011
BR (0.0-0.0) 0.$ - 601
SGP (1.1 - 0.9) 1,5 - 1431
GPV (0.5- 0.5)0.3 - 921
CPN (2.0 - 2,9)3.4 - 3774
D'66 f0.0-5.4). 1C.0 - 11055
BP (6.1 -3.4) 1.1 - 1235
overige (1.2 - 2.9)
PvdA
WD
KVP
CH
u
ARP
D'66
PSP
PPR
CPN
SGP
GPV
Boeren
BR
CDU
overige
totaal
opkomst
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
ftningen
Iderland
ord-Holland
d-Holland
eland
18
18.
21
26
13
20
16
20
25
11
7
8
13
12
5
6
6
10
11
4
2
19
14
12
6
3
21
18
15
9
5
9
4
8
7
6
10
6
9
8
10
6
5
9
6
10
5
6
9
5
2
4
0
8
2
1
0
2
1
3
1
8
5
0
0
1
2
1
2
8
0
3
2
0
2
0
5
2
0
7
0
4
5
2
0
3
4
2
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
-2
1
0
1
3
6
6
4
2
0
1
0
c
0
0
0
0
0
0
0
55
71
79
83
47
55
67
79
83
43
79.3
71.2
68.0
67.0
72.5
94,1
95,0
94,0
93,
93,8
96
92
<'45
37
53
66
33.
39
36
35
36
4
17
6
18
9
12
9
2
2
4
21
4
1
0
0
0
0
335
327
Inst/verlies
+4
+8
-
13
—6
1
+25
13
+6
+9
+3
-
7
a
1
+8
PAK
VVD
KVP
CHU
ARP
chr.comb.
D'66
CPN
SGP
GPV
Boeren
BR
afgeseh.
Boeren
FNP
Overige
totaal
opkomst
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
19.6.6
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
esiand
ente
verijssel
trecht
19
19
16
15
20
19
16
15
4
7
5
10
.4
7
5
7
3
15
12
3
17
14
5
8
7
6
9
8
n
6
6
7
5
6
25
27
2
2
3
5
-
2
2
2
1
1
l'
1
0
c
2
2
0
1
1
1
t
1
1
0
0
1
0
0
1
t
0
2
4
4
4
0
0
0
0
0
2
0
0
55
47
59
59
55
47
59
55
77.4
76.3
75.5
68.7
94, 7
94,9
95.6
94.7
totaal
69
70
26
23
30
34
20
23
19
18
25
27
12
-
7
3
4
2
4
1
2
14
c
-
0
-
.2
1
0
0
220
216
inst/verlies
-1
+3
4
-
1
2
12
+4
-2
-3
12
+1
-
H
4
chr.comb.
KVP
prot.groep
PAK
PvdA
PSP
PPR
WD
D'66
CPN
SGP
GPV
Boeren
BR
afgeseh.
Boeren
totaal
opkomst
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
1970
1966
«oord-Brabant
jimburg
40
46
47
50
4
4
10
8
6
6
0
1
0
3
-
6
3
3
2
6'
4
1
1
0
1
0
0
0
1
1
5
4
0
0
0
75
59
71
59
63.0
64.0
96,0
95,8
lotaal
40
46
47
50
4'
4
10
8
6
6
1
1
3
9
5
10
2
1
O
0
O
2
9
O
0
134
130
inst/verlies
-
6
3
4
2
i-3
+4
IC
1
n
+4