rts moet met
zieke naar
einde leven
PRINS IN LANDS TUIN
Landbouwoverleg
EEG mislukt
Duitsers achter Brandt
dit is
dia met
tweeën
VS-troepeiimacht in
Europa verminderen
Betalingsbalans werd
in 1969 slechter
Zorg voor kankerpatiënt
Ondanks nachtelijk beraad
7*n
Officieren
formeel
(beschuldigd v
Nixon treedt op
tegen saboteurs
Ook sacharine
in opspraak
OPINIEPEILING WIJST UIT:
Jongeling deed
beroep op kiezer
over kiesdrempel
Commissioner Brown
op Tref dag Leger
Stuntman in glazen
kubus onder water
Hartelijke ontvangst in Bandoeng
Griekenland laat
gevangenen vrij
Kerk verlaten
kost geld
Kerken willen
Indianen nelpen geconstateerd wordt, gaan steeds
WOENSDAG 18 MAART 1970
UTRECHT „Helpen is be-
zijn met de zieke met meer
luid dan het noodlot." Dit is
van de vele kanttekeningen
de heer C. A. de Geus, huis-
s in Waddinxveen, maakt bij
onderzoek naar de begelei-
van en de zorg voor de
vkerpatiënt, waarbij zestig
isartsen waren ingeschakeld.
11 ervaringen van deze artsen zijn
werkt in zijn proefschrift
lisarts en kankerpatiënt", waarop
gistermiddag te Utrecht promo*
rde in de geneeskunde,
et contact met kankerpatiënten in
eigen praktijk was de directe
ileiding tot het onderzoek: „je
gt met geweldige problemen te
ken, waarop de universiteit je niet
[t voorbereid".
oei van het onderzoek was iets
ervaringen van huisartsen
t te leggen, zonder overigens een
dleiding te willen geven (er staan
conclusies of aanbevelingen in
proefschrift.)
eel meer dan op de medische as
ten gaat hij in op do geestelijke
I d«rÉ»
rkingen als „het zieke lichaam kan
kankerpatiënten hanteert de arts niet
alleen instrumenten, hij is tegelijker
tijd ook zelf instrument".
INLICHTEN
Over het inlichten van de patiënt
over de ernst van zijn ziekte zegt dr.
De Geus, dLat de afloop van de ziekte
sterk kan afwijken van de verwach
ting en dat de prognose daarom ui
terst voorzichtig gesteld moet worden.
In dit verband haalt hij prof. Linde
boom aan: „weinig wordt een dokter
méér kwalijk genomen dan een door
hem uitgesproken doodvonnis dat de
natuur niet uitvoert".
De pertinente ontkenning acht dr.
De Geus echter zelden of nooit te
rechtvaardigen, omdat die de arts
dwingt trouw te blijven aan de fou
tieve voorstelling om de schijn van
betrouwbaarheid op te houden.
Overigens vindt hij dat een „vaste
gewoonte" op dit terrein (óf het altijd
zeggen, óf een slagom de arm hou
den) gauw tot een zekere gemakzucht
leidt, waarbij de verantwoordelijk
heid op anderen wordt afgeschoven.
„In een waarachtige verhouding
met de patiënt komt altijd wel een
punt, waarop je de waarheid onder
ogen kunt zien. De waarheid direct
of schadelijk zijn".
Zuster Eleanor Niedwick is naast kloosterlinge ook een full-time politieagente. Elke dag rijdt zij, met het pistool
in haar zak, in een patrouillewagen door de gevaarlijkste wijken van Washington. Als om vier uur in de middag
de dienst erop zit, keert zij terug naar het klooster om daar tot de volgende morgen het (normale) leven van
een non te leiden.
latiënt niet langer op aanvaardba-
wijze representeren" en „kanker
irreemdt een mens van zijn spie-
leeld, het is hem ontrouw gewor-
zijn lichaam wordt zijn vijand".
t behandelen van de onge
lijke patiënt is werk dat bij de
den afbreekt. De dokter moet er
om samen met de patiënt naar
einde toe te leven. „Onder han-
van de dokter peilt de patiënt de
krijgt hij in zijn lijden taal en
Hulp is een bondgenootschap
>tsverb"ondenheid. Bij de hulp aan
'«He: puur-natüurlijke frisdrank,
'er-goudgeel, verkwikkend,
■kerl Zonder kleurstoffen of
iserveermiddelen, zo zuiver
kristal.
ood etiket: voor de liefhebbers
an een zachte, milde smaak,
lauw etiket (zonder suiker): een
5l|*bge drank voor iedereen die
de slanke lijn" eerbiedigt.
Ilüd RIVELLA thuis,
l» gezondheid!
assamoord My Led
ASHINGTON Veertien Ameri-
(e officieren zijn gisteren in
van beschuldiging gesteld in
ind met hun aandeel in de mas-
oord op het Zuid-Vietnamese
My Lai in 1968.
worden er ondermeer van
huldigd hun superieuren gege-
i over de massaslachting te heb-
g onthouden. Onder de beschuldig-
^zijn twee generaals. Een van hen
[eneraal-majoor Samuel Koster,
ger divisie-commandant in Vict-
momenteel commandant van de
-■it-Point Militaire Academie.
REKKEN
In zijn proefschrift bespreekt dr.
De Geus ook de vaak gebrekkige
communicatie tussen huisarts, specia
list, ziekenhuis en geestelijk verzor
ger. Verschillende huisartsen schu
wen inmenging van de pastor met
het oog op het effect daarvan op de
zieke. Een van de artsen zei bij de
enquête: „Als je de dominee gaai ha
len. kun je net zo goed d.e doodgraver
alarmeren; dat geeft hetzelfde ef
fect".
Gevraagd naar hun oordeel over
het rekken van het leven tot het ui
terste. antwoordden ze op één na allen,
dat zij het leven niet actief afsnijden
als het uitzichtloos wordt. Ze laten
een volstrekt ziekelijke situatie ech
ter wel „uitwerken" en treffen bij
voorbeeld geen maatregelen tegen
een longontsteking, die de genadeslag
voor de patiënt kan zijn.
WASHINGTON President Nixon
heeft strenge maatregelen afgekon
digd tegen de daders van de veelvul
dige aanslagen op overheidsgebou
wen en gebouwen van grote
maatschappijen.
De golf van sabotagedaden en
aanslagen moet door strengere veilig
heidsmaatregelen worden gestuit.
Hiervoor zal een wetsvoorstel wor
den ingediend. Nixon deed zijn
uitspraak tijdens een bijeenkomst
van republikeinse leiders. Kort tevo
ren was een van de gebouwen van
het ministerie van finaneën doorzocht
in verbandj met een bomalarm.
WASHINGTON Het Ameri
kaanse ministerie van defensie, afde
ling voedings- en geneesmiddelen
deelt de bezorgdheid van de arts dr.
Brvan, die gewezen heeft op de mo
gelijkheid dat de zoetstof sacharine
.wellicht blaaskanker kan veroorza
ken.
Bij een serie proeven op muizen
kregen 33 van de 64 dieren kanker.
De arts pleitte in een artikel in de
„Washington Post" voor een onder
zoek met honden, dat vermoedelijk
nog tien jaar kan duren. Enkele
maanden geleden verbood de Ameri
kaanse regering het gebruik van cy-
clamaten als zoetstof voor frisdran
ken wegens het gevaar voor kanker.
De Nederlandse hoofdinspecteur
van de sectie levensmiddelen
staatstoezicht op de volksgezondheid
heeft gezegd dat de Amerikaanse
waarschuwing voor hem geen nieuws
is. Drs. A. Ruysse verklaarde dat het
gebruik van cyclamaten in ons land
ook verboden is. Het onderzoek gaat
echter normaal door. In het
rijksinstituut voor volksgezondheid
in Bilthoven worden uitgebreide
proeven genomen met cyclamaten,
zowel als sacharine. „Indien de
zoetstof sacharine zich duidelijk aan
dient als een schadelijke stof, moet
dit na ongeveer 90 dagen reeds blij
ken", aldus de hoofdinspecteur.
BONN Driekwart van de West
duitsers staat achter het besluit van
bondskanselier Brandt om met zijn
Oostduitse collega Stoph te gaan
praten. Slechts de helft van de
Westduitsers verwacht echter enig
concreet resultaat van dit overleg.
Deze gegevens zijn verzameld in
een opiniepeiling die de afgelopen
dagen onder een aantal kiesgerech
tigde Westduitsers is gehouden. Van
hen vond 12 procent de ontmoeting
tussen de Oostduitse en de West-
duitse regeringsleider verkeerd, 13
procent had geen mening.
Brandt heeft gisteren van zijn ka
binet alle steun gekregen voor wat
hij wil bereiken bij zijn voor
Duitsland historische gesprek met
Stoph.
Wat Brandt in Erfurt gaat zeggen
wordt geheimgehouden. De
Christen-demooraten zijn het in
principe eens met het gesprek met
Oost-Duitsland, maar blijven de
waarschuwing uitspreken dat het
regiem van Ulbricht niet formeel
moet worden erkend.
De Oostduitse partijleider Ul
bricht heeft de overeenkomst om de
besprekingen te houden in Erfurt
„een opmerkelijg bewijs van goede
wil van Oost-Duitsland genoemd,
omdat besprekingen tussen rege
ringsleiders gewoonlijk plaatsvinden
in de hoofdsteden van hun landen."
(Van
parlementsredaktie)
DENj HAAG het GPV-Twee-
de-Kamerlid Jongeling heeft gister
avond in de radiozendtijd van zijn
partij een beroep gedaan op de Ne
derlandse kiezers hun rechtvaardig
heidsgevoel te tonen ten aanzien van
de kleine partijen., die door een
kiesdrempel in hun bestaan worden
bedreigd.
Komt die drempel er, dan zal de
eenmansfraktie van het GPV moeten
verdwijnen, terwijl iedereen het er
volgens de heer Jongeling over eens
is dat juist het GPV in het parlement
goed en konstruktief werk heeft ge-
leverd. Volgens dit Kamerlid krijgen
de kiezers vandaag al de kans zich
j duidelijk uit te spreken over tegen
„kiesdelersgeknoei" cn het „afslach
ten van kleine partijen door grote".
Tijdens een bezoek aan het
hoofdkwartier van de Indo
nesische luchtmacht is pritis
Bernhard onderscheideri met de
ere-ring van de luchtmacht, hem
opgespeld door chef-staf gene
raal Soewoto Soekandar.
MINISTER ROGERS IN TV-INTERVIEW
WASHINGTON De Ameri
kaanse regering- zal midden volgend
jaar „overwegen" om de troe
pensterkte in Europa te verminderen.
Dit zei William Rogers, minister van
buitenlandse zaken gisteren in een
t.v.-interview.
Rogers beweerde dat de Amerika
nen momenteel meer dan hun aan
deel leveren in de NAVO-verdediging
van Europa. „De Europeanen bullen
waarschijnlijk een groter aandeel
krijgen in hun verdediging", aldus
minister Rogers. Hij verklaarde dat
de sterkte vaa de Amerikaanse on
derdelen in Europa in ieder geval tot
midden 1971 op het huidige peil zal
blijven.
LAOS
Voor het eind van de week zal hij
nog een verklaring afleggen over de
wapenleveranties aan Israël.
„Amerika zal geen troepen zenden
naar Laos," zo verklaarde Rogers,
„zelfs niet als het land door de
Noord-Vietnamezen onder de voet
wordt gelopen." Hij sloot echter de
mogelijkheid niet uit, dat de Ameri
kaanse regering haar standpunt in
deze nog zal wijzigen. „Wij hopen
dat de communisten niet van plan
zijn Laos te overmeesteren, maar
slechts hun onderhandelingspositie in
Parijs willen verbeteren."
Doelend op het Amerikaanse
MIRV-programma voor interconti
nentale raketten met meervoudige
kernkoppen, zei Rogers dat de koude
oorlog in Europa misschien eindigt,
maar dat de wedijver tussen de beide
mogendheden Amerika en 'Rusland
nog lang niet uit de wereld is.
BRUSSEL Het landbouwoverleg
van de EEG-landen is weer vast
gelopen. De ministers van landbouw
gingen pas vanochtend om zes uur
uiteen, nadat zij geconstateerd hadden
het niet eens te kunnen worden.
Mogeljjk komen zjj vrydag opnieuw
bjjeen. als ook de ministers van bui
tenlandse zaken vergaderen.
AMSTERDAM De nieuwe chef
van de staf van het Leger des Heils,
commissioner Arnold Brown en zijn
vrouw, van het internationaal hoofd
kwartier in Londen, zullen de leiding
hebben van de Trefdag van het Le
ger des Heils. Tweede Pinksterdag in
de Hilversumse Expohal.
Dat maakt dit jaarlijkse hoogte
punt van Legeractiviteiten, dat altijd
door duizenden mensen uit het hele
land bezocht wordt, ditmaal tot een
bijzonder evenement.
Een andere bijzonderheid is het
..Welkom Thuis Festival", te geven
door het Stafmuziekkorps, dat dan
juist terug is van een toernee door
Zweden.
Verder zijn er de gewone heili
gingssamenkomst, vrouwenrally en
slotsamenkomst. Voor de jeugd wor
den aparte bijeenkomsten georga
niseerd. voetbal- en volleybal
wedstrijden, vele andere spelen en
zang.
Inbrekersbenden
slaan toe in
modemagazijnen
DENEKAMP In de nacht van
maandag op dinsdag hebben onbe
kenden voor een bedrag van onge
veer ƒ20.000 aan herenkostuums,
ochtend- en regenjassen gestolen uit
het modemagazijn Westerhof in De
nekamp. De inbraken die de afgelo
pen maanden in tal van modemaga
zijnen zijn gepleegd, zijn volgens de
politie het werk van een «gespecia
liseerde bende.
Nadat men het niet eens kon wor
den over een wijnreglement voor de
EEG. is over de landbouwprijzen ge
sproken. De Duitsers weigerden ech
ter in te stemmen met verlaging van
de tarweprijzen, de Italianen voelden
niets voor het Nederlandse voorstel,
de suikerproduktie te verkleinen
door het verminderen van de quota
en België keerde zich tegen prijsmaat
regelen op zuivelgebied.
Minister Lardincis had tevergeefs
een compromisvoorstel gedaan, dat
ook bedoelde een voorlopige oplossing
te geven voor de landbouwoverschot
ten; het omvatte suiker, granen en
zuivel.
De Nederlandse minister meent, dat
er geen echte wil tot overeenstem
ming was. Hij hoopt dat, vrijdag nog
een uitweg wordt gevonden.
Gebeurt dat niet, dan komen de op
de Haagse topconferentie en daarna
uitgewerkte resultaten op' de tocht te
staan. De toetreding van Engeland
en het toekennen van begrotings
bevoegdheden aan het Europese par
lement zouden geen doorgang vinden.
Een extra complicatie is de kabi
netscrisis in Italië. Als vervroegde
verkiezingen noodzakelijk blijken, kan
er maandenlang niet worden onder
handeld.
DEN HAAG Ter versnelling van
de onteigeningsprocedure is bij de
Tweede Kamer een wetsontwerp in
gediend. Om de kans te vermijden
dat de onteigende partij profiteert
van de prijsstijgingen gedurende de
schade begrotingsprocedure, wordt
het tijdstip voor de schadebcrekening
vervroegd.
T oegangspri js
J.JOE merkwaardig het ook klinkt:
de geringe Britse belangstelling
voor het lidmaatschap van de EEG
hoeft voor premier Wilson geen reden
te zjjn om er verder niet over te pra
ten.
Integendeel. Zij geeft hem een sterk
wapen in handen zowel bij eventuele
vervroegde verkiezingen, als bjj on
derhandelingen met de EEG-landen
over voorwaarden tot toetreding.
Wilsons standpunt, dat toetreding
geen zin heeft als de toegangsprijs
te hoog is, is dat van de grote meer
derheid der bevolking. De Conserva
tieve partij heeft nooit zover willen
gaan.
Als 73Vp van de ondervraagde Brit
ten meent dal Engeland toch zal toe
treden, nemen zjj wellicht niet ten
onrechte aan. dat de EEG-landen. als
het er op aankomt, tegemoetkomend
zullen zjjn.
Uittocht
ANDOENG Prins Bern-
is gisteren bijzonder har-
jk ontvangen in Bandoeng.
25 km voor de stad hadden
epen mensen zich langs de
'e Postweg geschaard en wa-
versieringen aangebracht.
•armate de stoet Bandoeng na
derde werden de rijen steeds dik
ker. De auto van de Prins kon
tenslotte nog maar met moeite tussen
de mensen doorkomen. De spontane
hartelijkheid in deze stad stak duide
lijk af bij het vee! zakelijker optre
den van de bevolking in Djakarta.
Eerder op de dag had Prins Bern
hard de voormalige lands plantentuin
in het vroegere Buitenzorg, nu gehe- i
ten Kebon Raja Indonesia, bezich
tigd. Deze uitgestrekte botanische
tuin omvat een landbouwproefsta
tion. dat van groot belang is voor de
plantagecultuur.
De tuin is absoluut uniek en vindt
zijn evenknie nergens in Azië. De
tuin is heel lang geleden door Neder
landse wetenschapsmensen opgezet
en is sinds het vertrek van de Neder- I
landers op een bewonderenswaardige
wijze voortgezet en uitgebreid.
Zeven weken geleden is de tuin
getroffen door een zware windhoos.
Maar de schade die toen is aange
richt is inmiddels weer grotendeels
hersteld. De prins bleef anderhalf
uur in de tuin. waarbij hij enige rol
len film verschoot. Vandaag bezoekt
hij de Philips-Ralinfabrieken In
Bandoeng.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Maurice
Delmonte uit Zwanenburg, die
het presteerde een glazen kubus
van 49 bij 49 centimeter binnen
te kruipen via een deurtje van
27 bij 27 cm, heeft een nieuwe
stunt bedacht.
De 38-jarige acrobaat, aan wie
Huib Goudriaan een jaar geleden
een „LS" wijdde, onthulde gisteren
op een persconferentie in Amstei-
dam zijn plan.
Zijn glazen kubus hangt nu boven
een aquarium, gevuld met water.
Eenmaal dubbelgevouwen in de gla
zen kist laat Delmonte deze in de
bak zakken en verdwijnt onder wa
ter. Zes minuten lang zit hij zo tus-
sen tientallen goudvissen. Een fraai
j gezicht, waarmee de acrobaat onge
twijfeld succes zal oogster..
Volgens manager Huug Kok waent
Delmonte een gouden toekomst. Vol
gend jaar is hij al geboekt voor
Amerika. Organisator van festivitei
ten Eddy de Valk uit Hilversum
wist Delmonte direct nog voor de
zelfde avond te contracteren.
Hoewel hij niet op het officiële
programma stond, kon het personeel
'POTTERS
linia
HtMOLPCIlfl
T ^«.rhoest en Keelpij"
en bij zware of
hardnekkige verkoudheid
POTTER'S CATARRH
PASTILLES
Alleen bij apothekers en drogisten
ATHENE Vyfcnvijftifi politieke
gevangenen die sinrls april 1967. toen
het leger in Griekenland de macht
overnam, hebben vastgezeten, zullen
worden vrijgelaten.
Momenteel worden naar schatting
nog 1651 politieke gevangenen vast
gehouden in militaire kampen,
verspreid over heel Griekenland, zo
deelt het Internationale Roode Kruis
mee.
van de Continental Rubber Fabriek
gisteren heet van de naald in Tres
long te Hillegom als eerste de we
reldprimeur meemaken.
De huisarts van Delmonte zei op
de persconferentie dat hij zjjn bij
zondere patiënt had laten onderzoe
ken door een hart-, long- en hersen-
specialist. „Vooral moet hij er men
taal tegen zijn opgewassen. Als hij
in paniek zou raken, zou dat zyn
dood betekenen", aldus de huisaris.
'TOENADERING tussen Engeland en
de landen van het Europese con
tinent is ook om andere dan zuiver
economische redenen wenselijk wil de
afhankelijkheid jegens Amerika niet
nog groter worden.
Europa moet leren op eigen benen te
staan in een gezonde wedijver op
velerlei terrein. Onvermijdelijk-zal
dit leiden tot wuziging van het ka
rakter der samenwerking binnen het
bondgenootschap.
Het Amerikaanse voornemen om troe
pen terug te trekken Is er een voor
bode van. Amerika draagt meer dan
zUn aandeel by in de verdediging van
Europa. Binnen Navo-verband moet
een oplossing worden gevonden.
DEN HAAG Het lopend verkeer
van de betalingsbalans op transactie
basis leidde vorig jaar volgens zeer
voorlopige gegevens tot een tekort van
65 miljoen. Dat is een achteruitgang
van 320 miljoen in een jaar tijds. De
oorzaak is een groter tekort op de
handelsbalans.
Het overschot in het onzichtbare
verkeer (diensten en kapitaalopbren-
sten) is nog wat gestegen, ondanks
een sterke toeneming van het tekort
in het reisverkeer.
Het percentage waarmee in 1969 de
goedereninvoer door de goederenuit-
voer werd gedekt, beliep 90,7 tegen
90,3 in 1968. Dat is meer dan 2% pro
cent minder dan vereist zou zijn voor
het bereiken van een overschot op de
lopende rekening overeenkomende
met één procent van het nationale in
komen.
De lopende rekening op kasbasis
vertoonde een overschot van 623 mil
joen (tegen 257 min in 1968), een ge
volg van een aanzienlijke toeneming
van per saldo ontvangen niet-geregi-
streerd kort handelskrediet.
De grote achteruitgang in het twee
de halfjaar vond in het vierde kwar
taal vooral zijn oorzaak in het ver
sterkt achterblijven van de toeneming
van de uitvoer bij die van de invoer,
zo concludeert hel ministerie van fi
nanciën. Het dekkingspercentage
daalde t.o.v. het derde kwartaal met
bijna 3 punten tot ruim 88.
MANNHEIM Uittreden uit de
kerk gaat geld kosten in Duitsland.
Wie zijn band met de kerk wil ver
breken. moet dat namelijk opgeven
bij de burgerlijke stand, omdat hij
anders kerkbelasting moet blijven
betalen.
Nu er de laatste tijd een sterke
toename van het aantal uittredingen
T"l* 11 toename van het aantal uittredingen
I meer gemeenten er toe over, om een
WINNIPEG De lutherse raad
van Canada gaat contact opnemen
met de andere kerken in Canada, om
i samen na te gaan wat de kerken nog
kunnen doen voor de Indianen in het
land.
Antropoloog prof. Joh Steinbring
waarschuwde de lutheranen, die een
speciale conferentie aan dit onder
werp wijdden, dat de Indianen-cul
tuur zich zeer van de levensgewoon
ten van de blanke onderscheidt. Men
moet de Indianen anders benaderen
dan de burgers van het land. Agres
sieve proselietenmakerij stoot
mensen, die in de passieve India
nen-cultuur zijn opgegroeid, alleen
maar af, zei hij.
bedrag aan „administratiekosten" te
vragen.
De gemeenteraad van Mannheim
heeft besloten tot een bedrag, dat
varieert van vijf tot 25 gulden, naar
gelang van het inkomen van de aan
vrager.
WENEN Joseph Klaus, demissi
onair bondskanselier en leider van de
christen-democratische volkspartij in
Oostenrijk, die bij de op 1 maart
gehouden verkiezingen dc meerder
heid in het parlement verloor, heeft
gisteren het voorzitterschap ad inte
rim overgedragen aan Hermann Wi-
thalm. 4
