maar met
ihet geweer aan de voet
Ingeklemd
pussen twee
1 werelden
Na overlijden nog
loon en uitkeringen
i Geen houding van laat-maar-waaien
1 30.000 Zweden dienden de VN
Groepsvorming werven
zeer onwaarschiinlii
AR-ministers ook
naar ARJOS
jaarvergadering
Israël gebruikt
napalmbommen
OMLEIDING
RIJNWATER?
VEROLME:
Roolvink wacht eerst advies af
Verzekerimrsm ij
Navis failliet
Brits Rijnleger
wordt versterkt
Voor werknemers
1970 beter jaar
i. J
DONDERDAG 5 MAART 1970
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De leden van de
Arjos zullen vrijdagavond tijdens da
jaarvergadering in het Congrescen
trum te Utrecht ook aan de AR mi
nisters Roolvink van sociale zaken.
Schut van volkshuisvesting en staats
secretaris Van Es voor marine-aange
legenheden vragen kunnen stellen
over de politiek.
Van de Kamerleden zullen in ieder
geval aanwezig zijn de heren Boers-
ma, Boertien, mejuffrouw Van Leeu
wen en de heer Walburg.
Zaterdagmorgen zal de Aijos een
nieuwe voorzitter kiezen.
k
chte
ngeperst tussen de landen van
t NAVO- en het Warschau
ct, in feite tussen twee werel-
n die tot de tanden bewapend
genover elkaar staan, ligt Zwe-
:n. Een rijk land, tegelijk een
''■g land door de geringe bevol-
'sdichtheid, en een strategisch
ngrijk land door zijn geogra
fe ligging.
fn NAVO-kringen is Zweden
'l eens afgeschilderd als „de
ke biiik van Noord-Europa"
a variatie op Churchills kwali-
atie van de Balkan. Maar het
td mag dan neutraal heten of
n, het mag zich in militair en
1 itiek opzicht aan gen blok pe
nden hebben, zijn defensie is
it grote zorg opgebouwd.
De Zweed, die een lap grond te
rdedigen heeft, dat geprojec-
\rd op een kaart van Europa
n Hamburg tot Rome reikt,
eft zoveel uit voor de nationale
fligheid dat hij zich wel eens
vraagt of de neutraliteit nog
taalbaar is.
Dp uitnodiging van verschil-
ide regeringsinstanties in
ockholm bracht onze speciale
rslaggever Link van Bruggen
n bezoek aan Zweden. Hij be-
ideerde daar de vele facetten
n het neutraliteitscomplex en
i bijzondere rol van het land in
t geheel van Scandinavië. In
ie artikelen geeft hij zijn in
tikken weer.
Koopje
afgelopen zomer, op 5 augustus
maakten een aantal bejaarden,
wie ook ondergetekende een
cht, waarbij ons een lunch werd
(boden. Die tocht was geannon-
voor een koopje (ƒ4,75 per per-
vandaar dat er flinke belang-
ig, vooral van bejaarden, voor
Het einddoel bleek het was
ingekondigd een demonstra
te in Dongen (N.B.), waar ons
ei elektrische artikelen werden
(boden.
dame die ons ontving, maakte
duidelijk dat de tocht praktisch
niets was geweest en dat deze als
ne moest worden gezien die door
ma werd gevoerd om de verkoop
haar huishoudelijke elektrische
aten te stimuleren. Veel goedko-
(n doeltreffender dan tv- of ad-
ntiereclame, voegde zij er aan
van tochtgenoten kochten iets.
>k, een theelichtje voor 15. Ga-
Meneer, onze servicedienst
allen tijde tot uw dienst,
bleek het ding niet te werken,
cedienst aangeschreven. Reactie:
het maar even op aan onze zaak,
s NV, Hofstraat 1, Roosendaal,
dit, onder rembours en heb na
heidene brieven, ook een aange-
te hebben geschreven, nooit
f iets vernomen.
(nslotte op 6 januari jl. een laatste
oek om toezending van een be-
Uijk functionerend theelicht en
j ik anders tot andere maatregelen
snoeten overgaan." Antwoord: na-
6 de firma werd mij meegedeeld
de hele gang van zaken werd be-
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
STOCKHOLM In Zweden zijn veel verschijnselen in superla
tieven gevat. Het geldt als het rijkste en het duurste land van
Europa, het land dat zijn burgers de zwaarste belastingen van
de wereld oplegt, dat de beste sociale voorzieningen kent, en,
op de Verenigde Staten na, verhoudingsgewijs de meeste auto's
telt.
De acht miljoen Zweden, die min
der voor het ideologisch socialisme
dan wel voor de burgerlijke wel
vaartsstaat hebben gekozen, bezitten
een onwrikbaar geloof in hun neutra
liteit. Anders dan in Zwitserland,
waar de neutraliteit in de grondwet
verankerd ligt, anders ook dan in
Oostenrijk, waar de neutraliteit door
verdragen met grote mogendheden
wordt geschraagd, stoelt de Zweedse
op pragmatisme en op historisch be
sef.
In de afgelopen anderhalve eeuw is
het land buiten elk militair conflict
gebleven. Ook na de Tweede Wereld
oorlog, die fundamentele veranderin
gen teweegbracht in het Europese
militaire denken, bleef de Zweedse
buitenlandse politiek op volledige on
afhankelijkheid gelicht.
Het neutraliteitsbeginsel van
Stockholm wordt overigens geenszins
geleid door een hcuding van laat-
-maar-waaien. Het gaat om een on
gebondenheid met het geweer aan de
voet en met een defensiebegroting
van 3,5 miljard gulden. Dat is 13.8
procent van het hele staatsbudget (in
Nederland 12 procent) wat erop neer
komt dat per hoofd van de bevolking
per jaar bijna 500 gulden moet wor
den betaald.
Geen blok
Na Wereldoorlog II heeft Zweden
geprobeerd een onafhankelijk Scandi
navisch blok te creëren- Stockholm is
er geruime tijd op uit geweest, met
Noorwegen en Denemarken een mili
tair verdrag af te sluiten om buiten
het krachtveld van de koude oorlog
te blijven. Gezamenlijk zou een zelf-
verzorgende oorlogsindustrie worden
opgebouwd. Een aanval op een van
de partners zou als een aanval op alle
verdragsgebonden staten worden be
schouwd.
Om enkele zwaar wegende prakti
sche en psychologische redenen lieten
Noorwegen en Denemarken zich ech
ter in de NAVO inbouwen. De voor
naamste was wel dat een Scandina
visch verbond veel grotere financiële
offers zou vergen Bovendien bestond
in Oslo en in Kopenhagen de vrees
dat men buiten de pot van de Mars
hall-hulp zou vallen.
Noorwegen en Denemarken hadden
behoefte aan een zo snel mogelijk
herstel van hun door oorlogsgeweld
getroffen produktiemiddelen, aan
langlopende kredieten en aan een de-
fensieopbouw, die vrijwel niets mocht
kosten. Voor Zweden, dat buiten de
Bij aanvallen op Egypte
JERUZALEM Minister Mosje
Dajan heeft gisteren in het Israëlische
parlement bevestigd dat by aanvallen
op Egyptische militaire doelen napalm
wordt gebruikt. H(j ontkende dat dit
was gebeurd by de aanval-per-vergis-
sing" op een metaalfabriek by Kaïro.
Hij waarschuwde Egypte opnieuw
dat er bij deze fabriek nog een tijd
bom van tweehonderd kilo ligt, die
zal ontploffen als hij niet onschade
lijk wordt gemaakt.
Israël heeft via enkele westelijke
ambassadeurs de waarschuwing tot
Libanon gericht, dat de toestand aan
de grens „ondraaglijk" wordt. Dit
meldden gisteren Israëlische bladen.
Er worden de laatste tijd veel sabo
tage- en terreurdaden bedreven.
'Veiligheidscommissies
op de luchthavens'
PARIJS De twintig vertegen
woordigers van Westeuropese burger-
luchtvaartautoriteiten hebben tijdens
een spoedvergadering in Parijs be
sloten op hun regeringen een beroep
te doen om veiligheidscommissies op
de luchthavens in te stellen, die sabo
tage en kapingen tegen moeten gaan.
Op de Internationale organisatie
voor de burgerluchtvaart werd een
beroep gedaan zo spoedig mogelijk
een wereldconferentie over terreur
tegen de burgerluchtvaart te beleg
gen.
treurd, maar dat de zaak in september
al was geliquideerd.
Echter zou men ervoor zorgen
„dat de kwestie in elk geval in de loop
van deze week naar wederzijds genoe
gen zal worden geregeld". (Deze brief
was van 18 januari).
Resultaat: geen toezending of scha
deloosstelling tot op de dag van heden.
Ik schrijf dit ter waarschuwing. Zoge
naamd goedkope bustochtjes worden
op die manier duur betaald. Onderge
tekende is hierdoor een ervaring rijker
maar wel het nodige geld armer ge
maakt.
Pernis L. van Veelen
oorlog gebleven was, en dat in de
tweede helft van de jaren veertig al
een bloeiende economie had oor
zaak van jaloezie en wantrouwen bij
de kandidaat-partners lag de pro
blematiek van epn onafhankelijk mi
litair verbond bepaald gemakkelijker.
Schuldgevoel
Op het Zweedse ministerie van
buitenlandse zaken erkent men dat
het nastreven van neutraliteit in de
oorlog niet altijd even geslaagd is
uitgevallen. Niet zonder schuldgevoe
lens „We moesten wel; als klein
volk hadden we geen keus" geeft
men toe dat er tot 1943 een levendige
handel in ijzererts heeft bestaan met
Duitsland, en dat er over Zweeds
grondgebied Duitse troepentranspor
ten zijn geweest ter versterking van
de in Noord-Noordwegen gelegerde
garnizoenen.
„Dat is echter maar een kant," zegt
men erbij. "„We hebben in Zweden
ook Noorse en Deense verzetsstrijders
opgeleid. We hebben duizenden
vluchtelingen uit de bezette gebieden
opgenomen. Geallieerde toestellen, die
bij ons binnendwarrelden, werden
gerepareerd en in de gelegenheid ge
steld met hun bemanning naar Enge
land terug te vliegen."
Ten aanzien van Finland, door de
Sowjetunie overvallen ter herstel van
de vroegere grenzen van het Tsaren
rijk, is er, aldus Zweedse regerings
functionarissen, in het geheel geen
sprake geweest van neutraliteit. Er
werden aanzienlijke hoeveelheden
wapens en munitie geleverd. Er stond
Bewaking van Zwedens gren
zen met sneeuwvoertuigen
en op ski's in het hoge
noorden.
een groot Zweeds vrijwillierslegioen
in de Finse loopgraven, en er was een
eskader Zweedse gevechtsvliegtuigen
tegen de Russische aanvallers ingezet.
In 1941 kreeg de in de buurt van
Narvik liggende Duitse divisie-Engel-
brecht zelfs toestemming over
Zweeds grondgebied naar Noord-Fin-
land te trekken, waar het front op
instorten stond.
Onafhankelijk
Om al deze redenen prefereert men
in Stockholm van een politiek van
ongebondenheid te spreken. „In onze
buitenlandse politiek," zo voegt men
eraan toe, „bevinden zich tegenwoor
dig elementen, die een devaluatie
kunnen inhouden van het begrip neu
traliteit. In de bestaande internatio
nale verhoudingen nemen we wel de
gelijk standpunten in."
Gewezen wordt dan op de diplo
matieke betrekkingen met Noord-
Vietnam, die in Washington kwaad
bloed hebben gezet, op de protesten
tegen het Griekse kolonelsregime, en
op de afwijzende houding tegenover
het Zuidafrikaanse apartheidsbeleid.
Wat ook wel naar voren wordt ge
bracht, is het verschaffen van asiel
aan Amerikaanse deserteurs, en de
kritiek op het opi reden van Lissabon
in de Afrikaanse koloniën.
„Onze onafhankelijkheid, onze "on
gebondenheid," vertelt een ambtenaar
van het ministerie van buitenlandse
zaken, „wordt misschien het best ge
honoreerd door het beroep dat de
Verenigde Naties steeds weer op ons
doen voor het ter beschikking stellen
van politietroept en waarnemers.
Bijna 30.000 Zweden hebben tot nu
toe gediend onder de vlag van de vol
kerenorganisatie."
„De uitholling van dit apparaat
proberen we ook tegen te gaan door
het verlenen van een zo krachtig mo
gelijke steun aan de verschillende or
ganen. We zijn altijd zeer geënga
geerd bij ontwapeningsbesprekingen,
bij de versterking van het internatio
nale recht en bij de hulp aan ontwik
kelingslanden."
In een volgend artikel:
Zwedens oorlogsindustrie.
Een oorlogsbodem verlaat een
in de rotsen uitgehouwen
schuilplaats in de buurt van
Stockholm.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Om te voorkomen
dat bedorven Rijnwa ter in het IJssel-
meer komt, zou het water uit deze
rivier kunnen worden omgeleid.
Minister Bakker beloofde gisteren
in de Tweede Kamer te bekijken of
er ook een economische noodzaak zou
zijn om de rivier op verantwoorde
wijze om te leiden.
Zeer positief was hij over de afslui
ting van de Oosterschelde. De heer
Van Koeverden (kath.v.) kreeg na
zijn opmerkingen te horen: „De Oos
terschelde moet dicht en gaat dicht.
Een nadere studie is zinloos. Het be
sluit is al in 1953 genomen. De Oos
terschelde is het essentiële sluitstuk
van de Deltawerken."
(Van onze scheepvaartredactie)
ROTTERDAM Het Verolme-con^
cern acht het zeer onwaarschijnlijk
dat de blauwdrukcommissie, die eerst
sinds kort haar werkzaamheden is
begonnen, nu al met een bepaalde
conclusie uit de bus is gekomen. Bij
het Verolme-bedrijf is in elk geval
niets bekend over een eventuele sa
menvoeging in Amsterdam en Rotter
dam.
Dit commentaar geeft een woord
voerder van het scheepsbouwconcern
op de geruchten als zouden alle wer
ven in drie groepen worden gebun
deld. In Rotterdam en Zuid-Neder
land zou de Rijn-Schelde groep met
Verolme moeten gaan samenwerken
in de Groep Zuid terwijl werven in
Groningen en Friesland de Groep-
Noord zouden moeten vormen.
De NDSM, onderdeel van het Ver-
olme-concern zou uit deze combinatie
worden gelicht, om samen met de
Amsterdamse Droogdok Maatschappij
een derde groep te vormen. De
woordvoerder van het Verolme-con-
cern stelt dat genoemde blauwdruk
commissie slechts eenmaal bijeenge
komen is om- de problemen door te
nemen.
Ook een eventuele opdracht
van de zijde van de Israëlische'
scheepvaartmaatschappij ZIM
wordt door Verolme met klem ont
kend. Wel verklaarde men van Verol-
me-zijde dat bij de NDSM in Am-'
sterdam en bij het moederbedrijf op
Rozenburg een groot aantal aanvra
gen voor de bouw van mammoettan
kers zijn binnengekomen.
Besprekingen hierover zijn in een
vergevorderd stadium maar bijzon
derheden kunnen nog niet worden
meegedeeld.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De KVP'ers
Boot en Van Sohaik hebben gis
teren in de Tweede Kamer hun
initiatiefwet verdedigd. Het
voorstel beoogt in geval van
overlijden de uitkering van loon,
ziekengeld en andere sociale uit
keringen niet onmiddellijk stop
De trotse grijze duiven uit de tuin
van het Vredespaleis, die op mijn
balkon om brood bedelen, zijn sinds
onze terugkeer opeens voorbeelden
van schoonheid voor me geworden.
Dat komt, doordat ik de monster
achtigste, mottigste. gulzigste en
walgelijkste duiven, die er bestaan, in
mijn vakantie aanschouwd heb.
Die griezels zijn nog wereldbe
roemd ook. Het zijn de duizenden
duiven van het San Marcoplein in
Venetië.
Trouwe helpers der fotografen, dat
wel.
Wie voor dertig cent een uit kran
tepapier gevouwen tuut met een vijf-
korrels maïs koopt, kan op een
zwerm rekenen. Op armen en schou
der en liefst boven op een krullekop
strijken ze pikkend en klapwiekend
neer.
Strooi niet naïef brood. Maïs moet
het zijn. Mas wordt hun bovendien
tweemaal per dag, om klokke negen
en klokke twee, toegestrooid door een
stadsdienaar in een welhaast plechtig
ritueel.
Om drie minuten voor het voede-
ringsuur komt hij uit een steegje te
voorschijn, twee enorme rode trom
mels met een lange tuit torsend. Hij
schrijdt naar het verste eind tegeno
ver de San Marco, waar opeens de
zon door een wolkengrauw verenpak
wordt verduisterd.
Een vuil tapijt golft even later om
's mans voeten.
De man staat en wacht.'
Bij de eerste klokkeslag van het
voorspel zwermen de duiven op naar
de daklijsten; de man zet de kraag
van zijn stofjas op. Dan bimt de klok
de uurslag. De man trekt een zwart
kalotje over zijn hoofd en pakt één
trommel. De duiven golven, zwermen,
of zitten duikt ?reid daarboven.
Bij de laatste slag strooit de man in
oen dikke straal, langzaam een acht
Witte, tretf!
lopend en een geel maïsspoor achter
latend.
Vier, vijf lagen dik strijden de dui
ven. In de grauwe wolk is de man
volkomen verdwenen. Nog voor hij
met de lege trommels in het steegje is
verdwenen, ligt er geen korreltje
meer, maar de duiven kluwen pik
kend, duwend, begerig voort... Veren
vliegen rond en wit slaat de grond
uit, want de spijsvertering gaat'snel.
Al die duizenden duiven zijn de af
stammelingen van één duivenpaar,
dat de Doge in ver *e dagen eens ont-
ving. Daarom zijn ze allemaal even
grauwen mottig.
Maar die ochtend om negen uur,
terwijl de Venetianen al in kantoren
en winkels werkten en de toeristen
nog aan het ontbijt zaten, was er iets
anders.
De plechtige caribiniere met steek
en roodgevoerde cape en de man in
de stofjas waren er kennelijk ontzet
over.
In de doffe massa één sneeuwwit
vlekje.
Een ranke slanke sierlijke spierwit
te duif... Hij pikte beschaafd zijn
graantje mee. maar' mengde zich niet
in de vechtende massa. Hij tripte
strategisch naar wat weggewaaide
korrels, een hautaii e vreemdeling,
die het gepeupel meed.
De mannen wezen en praatten,
schudden de hoofden en tuurden de
witte wondervogel na.
Die middag om twee uur was de
witte duif er weer.
En weer wezen de mannen en
schudden het hoofd...
Het lot van de toerist is, dat hij
weer vertrekken moet t.n dus nooit
het slot van zo'n geschiedenis kan
meemaken. Maar ik moet er aldoor
aan denken of de witte duif al uitge
bannen zal zijn door de grijze horde
of de overheid.
te zetten. Vandaag aanvaardde
de Kamer de initiatiefwet.
Overigens zal de wet nog niet in
het Staatsblad verschijnen. Minister
Roolvink die het debat bijwoonde
wil eerst een advies van de SER af
wachten.
Dames
Behalve de heren Boot en Van
Schaik hebben ook de dames Singer-
Dekker (soc) en Van Leeuwen (AR)
zich ingespannen voor deze wetge
vende arbeid.
Het voorstel komt erop neer, dat
het burgerlijk wetboek, het wetboek
van koophandel, de ziektewet, de wet
op de arbeidsongeschiktheidsverzeke
ring en de wet werkloosheids
voorziening zo worden gewijzigd dat
de betaling van het loon en de uitke
ringen worden voortgezet van de dag
af na het overlijden tot en met de
laatste dag van de tweede maand na
de maand van overlijden.
De uitkeringen moeten dus één tot
twee maanden voortduren. Gunstiger
regelingen in cao's blijven natuurlijk
bestaan.
Amendement
Mejuffrouw Van Leeuwen („Er is
moed voor nodig om op dit rerrein
met een initiatiefwet te komen'")
diende een amendement in om het
mogelijk te maken, dat de uitkerin
gen ook doorgaan aan degenen van
wie de overledene kostwinnaar was.
Dit amendement werd aanvaard.
Aanmoediging
T)E Russische verklaring dat het ver
nietiging van Israël als doel van
de Palestynse guerrilla-organisaties
van de hand wyst is slechts in be
scheiden mate geruststellend.
Want Moskou steunt wèl commando-
aanvallen op door Israël bezette ge
bieden en is wèl bereid de daarvoor
benodigde wapens rechtstreeks te le
veren.
Aangezien de commando's vrywel uit
sluitend van Jordanië, Libanon en
Syrië uit opereren, is de Russische
toezegging in stryd met de bestand
overeenkomst.
Deze openiy'ke aanmoediging van be
standschendingen zal het nóg moei-
lyker maken om een gesprek over een
vredesregeling op gang te brengen.
Waarschuwing
BRUSSEL De in Brussel geves
tigde verzekeringsmaatschappij NA
VIS die een kastekort heeft van an
derhalf miljoen gulden, is failliet ver-
klaard. Ruim 10.000 Belgen verliezen
daardoor hun betaalde premies en de
dekking die een verzekering normaal
biedt. Van de vijf beheerders is er
één ingesloten; drie zijn voortvluch
tig, en de vijfde gaat voorlopig vrij
uit.
In gerechtelijke kringen in Brussel
verluidt dat enkele van de Ameri
kaanse beheerders al een justitieel
verleden hebben.
In België is de discussie over het
toezicht op het verzekeringswezen
weer hoog opgelaaid. Zolang er geen
officiële commissie van toezicht op
het verzekeringswezen bestaat zullen
dergelijke voorvallen vaker gebeuren,
vreest men.
In een tijdsbestek van
tweeëneenhalf jaar zijn er nu al drie
verzekeringsmaatschappijen in België
in gebreke gebleven.
LONDEN Engeland zal de vijf
duizend man sterke infanteriebrigade,
die in 1968 uit West-Duitsland werd
teruggetrokken, in het najaar naar de
Bondsrepubliek sturen om het Rijn-
leger te versterken. Ook een regiment
luchlverdedigingstroepen en een squa
dron helikopters keren terug. De bri
gade komt in de plaats van de Cana
dese, zo zei gisteren minister Healy
van defensie.
België overweegt twee van de
vier brigades, uit de Bondsrepubliek
terug te trekken. Het land wil dit
jaar vijfduizend dienstplichtigen min
der onder de wapens roepen.
^AN DE grens tussen Libanon en
Israël hebben de aanvallen van
commando's een omvang aangenomen
waardoor een ernstige situatie is ont
staan.
Israël heeft geen vergeldingsmaatre
gelen getroffen, maar zich tot VN-
sccrctaris-generaal Oe Thant gewend,
met het verzoek Libanon op zyn ver-
antwoordeiykheid te wyzen.
Gelukkig wil de regering te Jeru
zalem opnieuw de diplomatieke weg
bewandelen om verscherping te voor
komen.
Oe Thant heeft de boodschap overge
bracht. Voor Libanon, dat evenals
Jordanië geen raad weet met de com
mando's, geldt nu, dat het met de
waarschuwing zyn voordeel kan doen.
Commentaar NKV
UTRECHT In een commentaar
op het gisteren bekend geworden So
ciaal-economisch Plan heeft een
woordvoerder van het NKV ver
klaard, dat de conclusie kan wor
den getrokken dat 1970 voor de
werknemers een beter jaar wordt.
Dc moeilijkste problematiek voor
de komende tijd noemde hij de ont
wikkeling van de prijzen. Het beleid
zal er naar zijn mening op gericht
moeten zijn de prijsstijgingen inder
daad tot de geraamde yier procent te
beperken.
Een opmerkelijk aspect noemde hij de
voorspelling, dat de produktiviteits-
groei thans niet op drie, maar op
vier procent wprdt geraamd Tegen
deze achtergrond is het opmerkelijk,
dat in de tot nu toe afgesloten cao's
niets is overeengekomen over een
eventuele besteding buiten de con
sumptieve sfeer.
In het SER-rapport werd destijds
gesuggereerd het boven de drie pro
cent uitkomende deel van de pro-
duktiviteitsgroei te bestemmen* voor
verbetering van pensioenen en spaar
loon. Thans blijkt dat die mogelijk
heid erin zit.
NW-secretaris H. ter Heide noem
de ook de vooruitzichten voor 1970
niet ongunstig voor de werknemers.
