Atje na dramatische strijd kampioene Müütai EEN FORMIDABEL SUCCES Hoornik: op zoek naar andere „ik" V erjaardagsf eest briljant gebracht Guerrilla's gijzelen minister twee dagen Drie kanshebsters gevallen Limburg se Maas is woensdag weer bevaarbaar Stien wint het zilver BIAFRANEN DOODDEN 25 NIGERIANEN Ontvoerd in ruil voor strijder V00RJAARSBEURS VERLICHTINGSBEURS FILM EN FOTO VAKBEURS KARWEI TECHN0-BEURS Groots j van Josephine v. Gasteren tot geduld SCHNEIDER'S ,THEODOOR' „Vermoorde" man overleed aan een hartkwaal Haagse Comedie met Pinter 7 MAANDAG 2 MAART 1970 ANS SCHUT toch nog zevende Rijkswaterstaat: BERGEN/BELFELD Rijkswa terstaat verwacht dat bij het .huidige tempo van het vallend water de Maas in Limburg woensdag weer te beva ren zal zijn. Gisteren werden alle dorpen in Noord-Limburg uit hun isolement verlost. Voordat de dorpen Ayen, Well en Bergen zondag werden overstroomd met kijklustigen had de minister van verkeer en waterstaat, drs. J. A. Bak ker, 's morgens met de directeur-ge neraal van de rijkswaterstaat per he licopter een. bezoek gebracht aan Ber gen. Hij had hier een korte bespre king met het college van Burgemees ter en Wethouders. Overeengekomen werd in samen werking met de provinciale directie van de rijkswaterstaat te zoeken naar mogelijkheden om te komen tol een afdoende of althans bevredigende op lossing van de wateroverlast omdat de oude kern Bergen-Ayen en ge deelten van Well herhaaldelijk blank staan met Maaswater. Schutten In Belfeld was de stand van het water gisteravond 16,14 meter boven NAP. Het water moet nog een meter omlaag, voordat het schutten van de schepen in de sluis weer kan gebeu ren. Op de meeste rivieren in Duits land begint de scheepvaart weer nor maal te worden na de ernstigste overstromingen sinds mensenheu genis. In de Bondsrepubliek vonden twaalf mensen in het water de dood. Man in vuurzee gedood ENKHUIZEN De zestigjarige on getrouwde J. van Marie is gister avond bij een brand in zijn woning aan de Noordergracht in Enkhuizen om het leven gekomen. Het pand, dat alleen door het slachtoffer werd be woond, brandde geheel af. Er deden zich tijdens de brand enkele ontplof fingen voor. 't Zal je kind maar ivezeri „Een aantal jongens heeft in Bur gers dierenpark een jonge zeehond doodgestoken", zo lazen we Wat in, in-laf. Een tam en van zich zelf al volkomen weerloos dier, dat niet vluchten kan bovendien. De moord partij moet nog al even geduurd heb ben ook, want deze dieren zijn. niet zo kwetsbaar, ze hebben onder hun taaie huideen dikke speklaag. 'n Latente moordlust, opgewekt door beelden en verslagen van het dood knuppelen door pelsjagers? blijft deze aandrift beperkt tol dieren? Of maakt het ze ook geschikt op te treden in concentratiekampen? Huiveringwek kend. Katwijk a. Zee, J. A. L. van Haarst Schriftkennis Als we Abraham niet uit het boekje hebben gehad weten de leerlingen van de christelijke kweekschool niet hoe de vrouw van Abraham heette en ook niet, waaTom de vader der gelovigen Abraham wordt genoemd, zo klaagde een scholierenpredikant onlangs. De oorzaak ligt m.i. ten eerste in het gezin, waar bij velen de bijbel niet meer of weinig wordt gelezen. Ook in de school en de kerk (door vele jonge mensen niet meer bezocht) en op de catechisatie wordt weinig bijbelkennis opgedaan. Op de jongelingsvereniging werd vroeger bekwaamd voor de taak in kerk, staat en maatschappij, maar nu is het vaak nog alleen voor staat en maatschappij. Vraag aan jonge mensen wat pre destinatie. transsubstantiatie, eschato logie e.d. betekent en de meesten we ten geen antwoord. Leiden P. v. d. Kraai WEST ALLIS De 31-jarige Friese huismoeder Atje Keulen- Deelstra is er bij verrassing in geslaagd de wereldtitel hardrij den op de schaats over te nemen van de Russische Lasma Kaoeniste. Het toernooi op de kunstijsbaan van West Allis was vol dramatiek. Zowel de Europese kampioene, Nina Statkewitsj, als de sprintkampioene Ljoedmila Titova en de Nederlandse favoriete kwamen ten val, daarmee hun kansen op het wereldkampioen schap verspelend. Op de eerste dag bleven de Neder landse dames weliswaar wat achter op de 500 meter, die door Titcrva werd gewonnen, maar het viervoudige suc ces op de mijl vergoedde veel. Ans Schut nam na haar overwinning een kansrijke positie in het algemeen klassement in. Ongelukkig Maar een val op de kilometer „de gradeerde" de altijd ongelukkige Apeldoornse tot een plaats in de mid denmoot. Atje Keulen-Deelstra deel de op deze afstand de eerste plaats met Titova en de Noorse Sigrid Sundby. Op de drie kilometer was het weer alles Oranje wat de klok sloeg. Ans Schut ontlaadde haar teleurstelling in een tijd van 4.56.2, goed voor de eer ste plaats. Stien Kaiser kon de negen seconde achterstand op Atje niet meer goedmaken. De Delftse eindigde zowel op de drieduizend meter als in de eindrangschikking op de tweede plaats. Sigrid Sundby veroverde de derde plaats in het algemeen klasse ment. Rieneke Demming behaalde zo wel op de 1500 als de 3000 meter een bronzen medaille. Het eindklassement ziet er als volgt uit: 1. Atje Keulen-Deelstra, 192,303 punten, 2. Stien Kaiscr 192,780, 3. Si grid Sundby (Noor) 193,473 4. Diane Holum (V.S.) 193,693, 5. Lasma Kaoe niste (Rus.) 194,613, 6. Lisbeth Berg (Noor.) 194,727, 7. Ans Schut 195,103, 8. Elly van de Brom 195,427, 9. Riene ke Demming 195.637, 10. Kirsti Bier- mann (Noor) 195757 11 Tuula Vilkas (Fin.) 195,797, 12. Tatjana Averina (Rus.) 196,083, 13. Ljoedmilla Titova (Rus.) 196,763, 14. Sachiko Saito (Jpn.) 197,017, 15. Tatjana Sidorova (Rus.) 198,927, 16. Akiko Aruga (Jpn.) 210.073. LAGOS Vijfentwintig Nigeriaanse politiemannen zijn ruim een week ge leden gedood en vijftig gewond bij een aantal van een groep gewapende voormalige Biafraanse militairen op een politiepost in het noorden van het vroegere afgescheiden gebied. De aanval, zo zeggen betrouwbare berichten uit Lagos, volgde op spo radische gevechten in' de gebieden van Awka en Abakaliki. De mili tairen waren vermoedelijk na de val van Biafra de bossen ingevlucht. In Kadoena zijn troepen in staat van paraatheid gebracht. In Lagos bestaat er bij de Ibo's groot ongenoegen over het feit dat zij hun ambtelijke po sities moeilijk terug kunnen krijgen. Het weer in Europa Amsterdm Brussel Frankfort Genève Innsbruck Kopenhagen Locarno Londen Luxemburg Madrid Majorca München Nice Parijs Wenen Zürich regen regen sneeuw geh. bew. zw. bew. licht bew. zw. bew. regen onbew. onbew. onbew motregen onbew. geh. bew. sneeuw Atje Keulen-Deelstra wuift naar het juichende publiek, nadat ze gehuldigd was als wereldkampioene. Atje bereikte het puntentotaal van 192.303. Het was een Oranjedag in West-Allis, want op bijna alle fronten zegevierden de Nederlandse schaatsters. Alleen de val van Ans Schut wierp een schaduw over de grandioze prestaties van het team van Kees Broekman. Russinnen noch Noorsen, om van de Amerikaanse meisjes niet te spreken, konden iets aan de Nederlandse hegemonie veranderen. GUATEMALA De „Revolutionaire Strijdkrachten" in Guate mala hebben gistermorgen vroeg de minister van buitenlandse za ken, Alberto Fuentes Mohr, vrijgelaten nadat de Guatemalaanse autoriteiten op hun beurt de 24-jarige guerrillastrijder Vicente Gi- ron Calvillo hadden overgedragen aan de Mexicaanse ambassadeur in Guatemala-Stad. Deze verblijft inmiddels in Mexico. De 42-jarige minister was vrijdag avond ontvoerd. Zijn ontvoerders leden van een Maoïstische verzetsor ganisatie lieten toen weten dat de bewindsman zou worden „terechtge steld" als Calvillo niet zou worden vrijgelaten. De verzetsgroep stelde de eis, dat de guerrillaleider naar de Mexicaan se ambassade zou worden gebracht, met een vrijgeleide en een paspoort om het land te verlaten. Zaterdag avond liet de regering weten dat zy bereid was Giron Calvillo uit te wis selen tegen de minister. In Guatemala werden gisteren presidents, parlements- en gemeente raadsverkiezingen gehouden. Er heerste in het land al lange tijd span ning. Verscheidene malen stelde de regering de grondwet buiten wer king. Ondanks strenge veiligheids maatregelen zijn er de laatste dagen herhaaldelijk gewelddaden gepleegd. Donderdag kwamen daarbij drie men sen om het leven. Q dinsdag- A w°ensdag donderdag vrijdag 7 zaterdag-1 maart maart maart maart maart J 9 -18 uur 9 -18 uur 9 -18 uur 9 - 18 uur geëindigd 9 -18 uur 19 - 22 uur 9 -18 uur 19-22 uur 9 -18 uur 9-18 uur geëindigd 9 -18 uur 18 - 22 uur 9-18 uur 9 -18 uur 9-18 uur 9 -18 uur 9 -18 uur 18 - 22 uur 9 -18 uur 9 -18 uur 9 -18 uur 9 -18 uur 9 -18 uur 9 -18 uur 9 -18 uur 9 -18 uur 9 -18 uur - BeatrixgelxiiiwJaaybeursplein/Crqeselaanterrein. Marijkehal, Jülianahal, BernhardhaJ en Irenehal 1 Voordelige ■jr'eis-toegangbiljetten op de stations verkrijgbaar Kncmnri inqqtii 1 OOST-BERLIJN Ruslands minis ter Gromiko van buitenlandse zaken heeft de Oostduitse leiders gemaand tot geduld en gematigdheid. Deze conclusie trekken waarnemers uit het communiqué dat na afloop van het bezoek van Gromiko aan Oost-Ber- lyn is verstrekt. Hierin staan niet de bekende Oost duitse standpunten. Wel is er sprake van „de territoriale integriteit van de socialistische landen" en van „de onschendbaarheid van hun grenzen", maar de formulering „volkenrechte lijke erkenning van de DDR", waar aan de Oostduitsers zoveel waarde hechten, Is niet in het communiqué opgenomen. West-Berlijn werd ook niet meer aangeduid als „de afzonderlijke poli tieke eenheid, gelegen in de DDR". De Sowjetunie probeert haar bondgeno ten ervan te overtuigen, dat de Oost- West-dialoog en vooral de toenadering tot de Bondsrepubliek niet mag wor den geblokkeerd door bij voorbaat al voorwaarden te stellen, die voor de andere partij onaanvaardbaar zijn, al dus de waarnemers. Inmiddels is de Westduitse staats secretaris Egon Bahr terug naar Mos kou gegaan om het gesprek over het afzien van gewald voort te zetten. AMSTERDAM Sectic heeft uit gewezen dat de 28-jarige Amster damse kelner Herman van den End aan een hartaanval is overleden. De man werd zaterdagmorgen nagenoeg ontkleed in de Bijlmer bij Amster dam door een melkboer gevonden. Hoewel direct aan een misdrijf werd gedacht, stelde dr. J. Zeldenrust later op de dag vast dat de kelner een hartvergroting had en overmatig al cohol had gebruikt. De politie stond zaterdag voor een raadsel omdat het lichaam van de al enkele uren eerder overleden man in het talud van het Bijlmerplein op tien meter afstand van de gecombi neerde politie- en brandweerpost werd gevonden. Het stoffelijk over schot was door niets aan het gezicht onttrokken. Herman van den End woonde in de Kruitberg, een deel van de Bijlmer. 'Hij was de vorige avond normaal naar zijn werk gegaan met zijn groenkleurige auto. De auto is nog onvindbaar. De man, die in homo- sexuele kringen geen onbekende was, had geen geld bij zich, zodat de poli tie aanvankelijk in de richting van een roofmoord dacht.. ROTTERDAM Het door Eric Schneider zelf geschreven en geregis seerde „Theodoor, een total loss" is een grandioos succes geworden en daarmee alweer een bewijs dat er in Nederland bepaald wèl talent op het gebied van toneelschrijven aanwezig is. We zagen dat onlangs bij Claus' „Vrijdag" en het eerstvolgende bewijs werd zaterdagavond geleverd in de Rotterdamse Schouwburg. Daarnaast moet worden gezegd dat de grootse acteerprestaties van Lies Franken, Liesbeth Struppert, Enny Meunier en vooral van Josephine van Gasteren sterk hebben meegewerkt aan het formidabele welslagen van de voor stelling. Het stuk gaat over drie zusters, die na de dood van hun ouders zijn blij ven samenwonen in het huis, waar zij zijn opgegroeid en opgevoed en die opvoeding is nu niet bepaald een suc ces geworden. Vleugellam gemaakt door hun dominerende, heerszuchtige moeder, ontwikkelden zij een levensangst, waardoor al hun kansen op geluk in de kiem werden ge smoord. Levensecht Die levensangst komt ogenschijn lijk het duidelijkst naar voren in de figuur van Lisa, de jongste, die thuis is gebleven om de huishouding te doen en wier enige contact met de buitenwereld bestaat uit telefoonge sprekken met een roddelzieke buur vrouw. De twee anderen hebben hun weg gezocht in de maatschappij: Ber- the heeft na een mislukt huwelijk een boetiek opgericht en Cora is ac countant geworden. Maar al leven zij in die maatschappij, al komen zij da gelijks in contact mei andere mensen, een waarlijk contact met de wereld buiten het met noodlottige en blij vend frustrerende herinneringen ge vulde huis kunnen ook zij geen van beiden opbouwen. Een belangrijke figuur in hun le ven is hun overbuurman Theodoor: opgevoed door een even heerszuchti ge, in bezitnemende moeder als die van de drie zusters. Ook hij is vleugellam geslagen en een poging tot een huwelijk met Co- ra, 25 jaar geleden, is op niets uitge lopen. Dat feit is beptósnd geworden voor Cora's leven: ze is een verharde oude vrijster geworden. Lisa, de jongste, spint al jaren lang erotische dromen om de figuur van Theodoor. Hun frustraties exploderen in een ca tastrofe, wanneer zij een nichtje uit Amerika te logeren krijgen. Vanuit DE DOOD achterhaalt ook hen die vluchten. Zo ook Ed Hoornik vlak voor zijn zestigste verjaardag. Het bericht van zijn plotselinge overlijden kwam in al zijn simpelheid via het TV- Journaal. Een schokkend be richt, zoals het sterven van een bekende altijd nog te onver wachts komt, zelfs wanneer men weet dat de dood door bijvoor beeld ziekte erg dichtbij is geko men. Ed Hoornik echter stierf aan een hartaanval. „De dood en ik, wij lopen altijd samen: de spiegelruiten zijn genadeloos", schreef deze menselijke dichter na de onmenselijkheid van het concentratiekamp Dachau. Van 1942 tot 1945 verbleef hij daar en hij kwam eruit te voorschijn als een dich ter, die nog dichter bij de dood was betrokken dan voorheen. Het bepaalde zijn werk. Het thema van zijn dichtersarbeid was „De man in de spiegel". Hij debu teerde in 1936 met het weinig bekende Keerpunt, maar twee jaar later ver scheen van hem het episch-lyrisch gedicht Mattheus, dat hem grote be kendheid gaf. Toen al schreef hij over deze figuur: „voor hem die achter matte ruiten/niet leven kan en ster ven niet". Hoornik heeft in zijn arbeidzame leven veel op gang gebracht Met verwante dichters als Gerard den Brabander en Jac. van Hattum ani meerde hij jongeren, zoals Bertus Aafjes, tot schrijven. Een jaar voor de oorlog stichtte hij het literaire tijd schrift Werk, dat in 1940 opging in Criterium. In die tijd ook schreef hij Matheus, de bewogen dwaaltocht door Amster dam. Dit werk kreeg als motto de bekende tekst uit Paulus' eerste brief aan de Corinthiërs, namelijk dat we nu nog in een spiegel zien, maar eens van aangezicht tot aangezicht. En het was deze spiegel die Hoornik obse deerde tot aan zijn dood: de confron tatie met de andere „ik". Men noemt zijn werk „romantisch- realisme", het was aanvankelijk soci aal getint. Maar zijn gedichten werden I steeds meer de uitdrukking van de zelfherkenning, van „de man in de spiegel", die tot wanhopig wordens toe naar een algemene zin van het menselijke bestaan vraagt. Een paar bekende bundels van Ed Hoornik zijn: Dichterlijke diagnose (1937), Drie op een perron (1938), Requiem (1939), De Vis, In den Vreemde en het hem typerende Dub belganger. Hoornik en spiegelbeeld zijn nu samengevallen. De confron tatie is volkomen. Met hem is een markante figuur uit het literaire leven verdwenen. KRIMPEN De commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, mr. J. Klaasesz, zal op maandag 23 maart een werkbezoek aan Krimpen aan den IJssel brengen. 's Morgens om half tien wordt een buitengewone, raadsvergadering ge houden, waarna de commissaris di verse projecten in de gemeente in ogenschouw zal nemen. iHet definitie ve programma zal deze week worden vastgesteld. hun eigen verwarde instinctieve, maar toch weer berekenende gedach- tengang drijven Cora en Berthe haar in de armen van Theodoor. Tijdens een mislukt samenzijn van Judy en Theodoor krijgt de laatste een hart verlamming en overlijdt en zo is Ju dy's leven, dat in Amerika al weinig vaste grond had, ook „total loss" ge slagen en met een ervaring wijzer maar wat voor ervaring verlaat zij Nederland. De zusters blijven achter met de brokstukken van hun leven, dat zij na zoveel tijd onder de kille schijn werpershebben gezet. Aangrijpend „Theodoor, een total loss" is een aangrijpend stuk van een waarlijk grootse klasse. Het is in de loop van enkele jaren gegroeid uit door Schneider neergeschreven fragmenten en heeft op die wijze een pure, even wichtige en compacte vorm gekregen. De karakters zijn waar en levensecht en tot mensen geworden met wie misschien niet menigeen zich kan identificeren, maar met wie ieder kan meeleven, meelachen en meelijden. In het gehele stuk is geen moment van „verslapping" te bespeuren, elk mo ment is boeiend en al die momenten leiden naar een indrukwekkend hoogtepunt. De regie is dermate geïnspireerd en hoe kan het anders dat men van enige regie, hoe vreemd dat moge klinken eigenlijk niets merkt. De vier actrices vormen een eenheid, die alleen kan zijn ontstaan uit een geza menlijke. hechte en geïnspireerde sa menwerking. Levensangst Vooral Josephine van Gasteren was formidabel in de rol van Berthe. Zij beheerste de scène totaal en bond met haar zo levensechte spel de an deren aan zich. Lies Franken vormde op zeer subtiele wijze de lichtere noot op de momenten dat de scènes bijna al te geladen werden. Enny Meunier was de in zichzelf verharde Cora en zorgde met Liesbeth Struppert, eer lijk en waarachtig als Judy, voor d® sluitsteen van dit dramatisch bouw werk. Het sfeervolle en in volkomen stijl met de handeling opgebouwde decor was van Frank Raven, die vele malen heeft getoond een gaaf gevoel voor de betekenis en zeggingskracht van een stuk te bezitten en op die wijze de opvoering te onderstrepen. KIRSTEN EMOUS DEN HAAG Nu Harold Pinters „De Huisbewaarder" opnieuw triomfen viert is het interessant kennis te nemen van zijn ongeveer dezelfde tijd geschreven stuk: et Verjaar dagsfeest" waarvan de Haagse Comedie tn de vertaling van G. K. van 't Reve en onder regie van Paul Steenbergen de pre mière gaf. Het is een stuk. dat een even zeer reële situatie ent op een enigszins abstracte intrige. In een oud, vervallen pension in een Engelse badplaats heeft de goede Meg al maanden lang maar één gast, de ietwat terug getrokken Stanley. Meg, die de 60 al gepasseerd is heeft geen kinderen, maar zij vertroetelt Stanley als een lieve baby. Haar man Petey verhuurt ligstoelen op het strand en laat zijn vrouw die niet tot de pientersten be hoort, maar wel tot de goed- aardigen maar begaan. Mysterieus Op een dag komen er onver wachts twee gasten en daarmee importeert Pinter een myste rieus, bij gebrek aan nadere verificatie wat abstract gege ven: de jacht op de enkeling door de machtige organisatie. Meg en haar man hebben het niet zo in de gaten, maar Stan ley, wie het betreft maar al te goed: deze gasten zijn er op uit hem te arresteren, in het nauw te brengen, wie weet te liquideren. Waarom blijft ver borgen. Het gaat Pinter om de situatie, die in de maatschappij vaak helaas maar al te echt kan zijn, want steeds zijn er indivi duen, die door een organisatie achtervolgd worden. Meg laat zich ontvallen, dat het die dag net de verjaardag is van Stanley en zo w+en de twee gasten hun slachtoffer on der het mom van een verjaar dagsfeestje, waarop het vrolijk, rauw, maar ook sinister toe gaat, in hun macht te krijgen en te hersenspoelen. De volgende dag wordt Stan ley volkomen willoos door zijn belagers weggevoerd. De buur vrouw blijkt op het feest door een der gasten verleid te zijn (en passant), maar Meg zal de ware toedracht niet begrijpen, terwijl haar man wel enigszins door heeft dat er iets scheef zit. Het stuk dat door zijn ab stracte materie enigszins ab surd aandoet draagt anderzijds een zo reëel en bij tijden ook realistisch karakter, dat het uitnemende speelkansen biedt, die door de Haagse Comedie in een duister decor van Harry Wieh uitnemend zijn uitgebuit Met name schitterde Ida Was serman, als de simpele Meg in een prachtige creatie van zo'n eenvoudige, domme, moeder lijke ziel. Het is iets prachtigs om Ida Wasserman zoiets te zien spelen. Dat zijn werkelijk topprestaties. Enthousiasme Wim Van Rooy gaf een even eens overtuigend beeld van de in het nauw gedreven Stanley. Guus Verstraete was een heer lijke opgeblazen dikdoenerige gast en Jacques Luyer zijn ro buuste sinistere maat. Voortref felijk was Frans van der Lin- gen als de wat onverschillige ligstoelenverhuurder en Nanni Vermeer was helemaal de fri vole buurvrouw Lulu. Het stuk zelf voldoet door zijn constructie (enerzijds reëel an derzijds absurd en abstract), niet geheel, maar het is een heerlijk acteerstuk en biedt een vakbekwaam gezelschap als de Haagse Comedie alle kansen, die tot groot enthousiasme van de zaal voortreffelijk werden benut. Voor de kunst van het acteren in alle opzichten een pluspunt. EV. GROLLE Onder het motto Schrijven voor de kost sprak de Maat schappij der Nederlandse Letter kunde vrijdagavond over de financiële positie van de kunst. Minister Klompé werd gewaar schuwddat de schrijvers tot „acties" zullen overgaan, indien niet aan hun eisen wordt vol daan. Op de foto: J. Bernlef, Mies Bouhuys en prof. Gomperts (rechts) met elkaar in gesprek.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 7