Coretta Kim,
wesf mieer
Er is
terms
Arabieren wilden
passagiers gijzelen
Begeleiding bij
het VPRO-kijk
en
Ik zet zijn strijd op
eigen manier voort
DE AARDE IN LIEFDE BEWOONBAAR MAKEN
MEVROUW CORETTA KING:
Geen correspondentie
Dopperkerken
met
Fortman met
Jurgens op
de PPR-tour
Bronchiletten
Albeda uit PAK
NOGAL WAT OPSTAND
Aanslag niet gericht op Day an jr.
99
Synode in Hoogeveen
Ds. Van Helsdingen
(91) overleden
DONDERDAG 12 FEBRUARI 1970
AMSTERDAM Lord, I can't turn back. Lord, I can't turn back.
Heer, ik kan niet terug, zong Coretta King. Met dit lied beleed izq
gisteren op het bevrijdingsconcert in het RAI-congrescentrum wat
haar drijft om in het voetspoor van haar man Martin Luther King
voort te gaan.
Lord, I can't turn back, just because I've been born again. I. be
lieve, that Jesus will my soul receive. You can talk about me just
as much as you please. Heer, ik kan niet terug, omdat ik op
nieuw geboren ben. Ik geloof, dat Jezus mijn ziel redt. U kunt over
mij beschikken zoveel U maar wilt.
Dit lied laat iets zien van de instel
ling van deze beide mensen, die voor
immense opgaven werden gesteld.
Een moeizame weg. Een vroege dood
voor de een. Een eenzaam doorzetten,
doorvechten voor de ander.
Gelatenheid
Het optreden van Coretta King
deed onwillekeurig terugdenken aan
dat van haar man zes jaar geleden op
de wereldbaptisten vergadering, ook
in de RAI. Bij beiden een gelatenheid
van mensen, die veel verdriet hebben
geleden (Nobody knows the trouble I
have seen) en veel moeten verduren
en verwerken, maar met een moed en
rust, die alleen het geloof kan geven.
Geloof in God en geloof in het grote
vrijheidsideaal, dat begon in de Ver
enigde Staten en dat verlossend moet
zijn voor de hele wereld.
Onder de felle schijnwerpers van
de televisiecamera's bracht Coretta
King, gekleed in een heel lichtblauwe
japon, een uitgebreid repertoire van
declamatie en liederen. In beide ge
vallen werd zij begeleid door de ne
ger-pianist Russell Goode. Dr. J. 'J.
Buskes leidde haar in op zijn beken
de geëmotioneerde wijze („Soms ver
wijt ik God. dat hij Luther King en
niet mij heeft laten sterven").
Mevrouw King vertelde eenvoudig
over het leven van haar man en haar,
het begin van de geweldloze bewe
ging, de busstaking en het niet meer
terug kunnen dat daarop volgde. In
1967 wordt de strijd voor recht aan
die van de vrede gekoppeld als King
de vinger bij Vietnam legt.
diecentrum voor negers, waarover
onze krant gisteren uitvoeriger
schreef.
Jammer, dat de NCRV geen betere
uitzendgelegenheid kon vinden voor
dit programma dan zaterdagavond
kwart voor elf op het tweede net.
In de grote saai van het congrescen
trum van het Amsterdamse RAl-gebouw
hebben duizenden een vrijheidsconcert
bijgewoond: medewerking verleende me
vrouw Coretta King.
De droom
Zij declameerde het bekende vi
sioen van haar man „De Droom" en
sprak over de laatste kruistocht. Hij
deed een beroep op Amerika met al
zijn rijkdom en welvaart. Hij was
weds het geweten van een volk toen
bi door de kogel viel. „Er gaat
b-acht uit van zijn verlossende woor
den voor alle volken van de hele we
reld om de aarde bewoonbaar te ma
ken in een verlangen naar liefde."
De gesproken tekst met pianobege
leiding op de achtergrond werd afge
wisseld door spirituals, die zij zong,
loals „Mv feet are tired but my soul
is rested" (Mijn voeten zijn moe,
maar mijn ziel is uitgerust), zoals een
oude negerin op een vredesmars eens
xei.
Natuurlijk ontbrak „He's got the
de zaal staande meezong met „We
shall overcome". Een bijzonder accent
bij dit laatste lied gaf de medewer
king van het koor The Rivals onder
leiding van Rob van Dijk met het trio
Louis van Dijk.
INon-conformist
Dr. Buskes zei in Coretta Kings
stem de stem van Martin te herken
nen, die in deze genadeloze wereld
duizenden heeft geholpen hun geloof
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG AR-radikaal Bas de
Gaay Fortman gaat met PPR-voorzit-
ter Erik Jurgens op een politieke
tournee langs enkele provinciale
hoofdsteden en Heerlen. Hij zal de
AR-kiezers in die provincies waar de
PPR met een eigen lijst uitkomt,
aanraden op de PPR te stemmen.
Onder het motto „PAK van ons
hart" zullen Erik Jurgens en vi-
ce-voorzitter Andre van der Louw van
de PvdA, een politieke tournee ma
ken langs twaalf plaatsen, waaronder
Rotterdam en Den Haag. Deze geza
menlijke presentatie moet afwijken
van het oude stramien van politieke
bijeenkomsten.
Aan de hanid van filmbeelden en
geluidsbanden zal men proberen de
kiezer uit zijn tent te lokken en een
discussie aan te gaan met Jurgens en
Van der Louw en in elke provincie
kandidaten voor provinciale staten.
In sommige provincies zullen ook
PSP'ers aan de tournee meedoen.
De discussies met het publiek zul
len door verschillende journalisten
worden „geactiveerd". Frits van de
Poel, Koos Postema en Marcel van
Dam hebben hun medewerking toe
gezegd.
Deze presentatie beoogt een aantal
kernpunten van het gezamenlijke op
treden van de progressieve partijen
en de daaruit voortvloeiende moge
lijkheden voor politieke vernieuwing
helder voor te stellen, aldus de initia
tiefnemers.
Met nadruk verklaren Jurgens en
Van der Louw dat de provinciale sta
tenverkiezingen niet als zuiver pro
vinciaals mogen worden beschouwd,
maar dat ze beslist landelijk van gro
te betekenis zullen zijn. Ze hopen de
kiezer dat dan ook duidelijk te ma
ken.
rio«tdrank in tabletvorm. 1.-
niet te verliezen. De Amsterdamse
predikant betrok Kings leer ook op
Nederland. Van hem is het woord
„Jezus was een non-conformist, dus
moeten wij dat ook zijn".
Zoals bekend bezocht mevrouw
King, die inmiddels naar Stockholm
is vertrokken, ons land in verband
met haar boek Mijn leven met Mar
tin Luther King, waarvan de Neder
landse vertaling eind verleden jaar
bij de Amsterdamse uitgeverij Ten
Have is verschenen.
In samenwerking met de NCRV-te-
levisie heeft Ten Have deze avond
georganiseerd. De opbrengst is be
stemd voor het Martin Luther King
Memorial Centre in Atlanta, een stu-
fVan onze parlementsredactie)
DEN HAAG Het a.r. Eerste-Ka-
merlid prof. dr. W. Albeda zal we
gens tijdgebrek niet langer deelne
men aan het werk van het Progres
sief Akkoord..
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM De VPRO propa
geert zich als de omroep, die geen
water in de wijn doet en aandacht
vraagt voor vernieuwingen, die vaak
nog geen gemeengoed zijn. Daarom
behoeft niemand zich onderschat te
voelen, als we enige begeleiding ge
ven bij :h«t ev. kijken vanavond naar
een keur van programma's van de
VPRO, die nogal wat opstand en op
standigheid representeren.
Misschien valt een en ander U dan
de VPRO-bedoeling ten spijt ove
rigens wat minder rauw op 't dak.
Van de Engelse groep Soft Machine,
die op 16 januari optrad in de Rotter
damse Doelen en zich daar liet fil
men, niets dan goeds. U kunt er di
rect na 7 uur een dik half uur van
genieten. Er blijft dan nog een kwar
tiertje over voor het vertonen van
een van die korte Nederlandse films,
die met subsidie van CRM zijn ge
maakt en toch (bijna) nooit vertoond
worden. Zoals U weet, heeft de
VPRO zich over een aantal van die
films ontfermd om ze een tv-kans te
geven. Vanavond een film van Meino
Zeillemaker: Cinderella keert terug.
Of er een schokje in zit, vertelt de
VPRO nog niet.
Na wat berichten uit de samenle
ving zullen we eens veronderstel
len, dat er pedagogische academies
aan te pas komen? begint een
nieuwe serie, die cabaretier Jaap van
de Merwe voor de VPRO samenstelde
en die RobTouber regisseert.
Dc titel „Dagboek van een oproer
kraaier", met ondertitel voor deel 1
•Maagden en Geuzen", mag U al dui
delijk maken, dat er in dc liedjes, die
Jenny Arean, Adcle Bloemendaal,
Henk Molenberg, Boudewijn de
Groot, Ferd Hugas en een koor ten
gehore brengen, geen blad voor de
mond wordt genomen. Er Is alles aan
gedaan om de show geestig op te die
nen, maar zoetsappig zal het niet zijn.
In een reportage „Zengakuren"
kunt U zien wat Roelof Kiers aan
ervaringen opdeed, toen hij in Japan
zocht naar de kernen van het gewel
dige studentenverzet, dat daar in 1948
al begon. Vergeleken bij de toestan
den, die deze studenten teweegbren
gen, terwijl zij universiteiten uit el
kaar rukken (figuurlijk), met de op
roerpolitie vechten en in groepen ge
organiseerd ook als vijanden tegen
elkaar optrekken, zonder bij dit alles
enig alternatief te bieden, was de
Amsterdamse Maagdenhuisbezetting
een braaf kinderspelletje.
Erg gemakkelijk bad Kiers het niet
bij zijn „onderzoek": niet alleen
moest hij opzijspringen voor rond
vliegende keien, maar het taalpro
bleem en het feit dat ondervraagde
studenten geen directe antwoorden
konden of wilden geven, vormde een
hele barrière om tegen op te klaute
ren.
Om 10 uur dan nog een tv-spel van
heel merkwaardige allure. Samuel
Becket schreef „Hét Joe" niet alleen
zorgvuldig, maar hij gaf ook precieze
aanwijzingen voor de actie en zelfs
voor het werk van de ene camera, die
eraan mag meewerken.
Kees Brusse speelt, zwijgend, de
enige rol. Hij is een ondere man, die
de eenzaamheid zoekt na een kwalijk
leven en daarbij onweerhoudbaar
MÜNCHEN De Arabische aanslag van gisteren op de lucht
haven van München was niet gericht op de persoon van Assaf
Dayan, de zoon van de Israëlische minister van defensie. Dit is gis
teren in München meegedeeld. Eén van de daders bevond zich
tijdens de aanslag enkele ogenblikken vlakbij de ministerszoon en
had hem dus gemakkelijk kunnen doden.
Gisteren is de identiteit bekend ge
maakt van drie van de vier de daders
van de aanslag op het vliegveld Riem
in München. Het zijn de Jordaniërs
Hadidi Mohammed 28) en Saleh Ab-
der Rachman (21), en de Egyptenaar
El Hanafi Mohammed (24). Zij zijn
officieel in staat van beschuldiging
gesteld. Bij de aanslag kwam een
32-jarige Israëliër om het leven. Hu
zou zich volgens ooggetuigen op dc
granaat, die in de bus met passagiers
voor een El-Al Kjnvliegtuig naar
Londen was gegooid, hebben gewor
pen om de overige reizigers te be
schermen. Elf personen werden met
verwondingen opgenomen in een zie
kenhuis.
Onder hen bevonden zich onder
meer een politieman, de gezagvoerder
van het vliegtuig en de Israëlische
actrice Hannah Meron, die er ernstig
aan toe is. Zij is reeds twee maal
geopereerd. Israëlische chirurgen
hebben zich naar München begeven
om daar het medische team bij te
staan. De 46-jarige actrice was met
de zoon van de Israëlische minister
van defensie Assaf Dayan naar Lon
den onderweg om te onderhandelen
over het maken van een Amerikaanse
verfilming van de musical „Fiddler
on the roof'.
Ontvoering
De leider van de „Alhaja Alamila",
een commandogroep voor de bevrij
ding van Palestina, dc 42-jarige Is-
sam Saratawi heeft meegedeeld dat
het doel van de aanslag de ontvoering
was van enkele Israëliërs naar een
Arabisch land. Zij zouden dan voor
wordt gekweld door verwijtende
stemmen, die in zijn hoofd klinken.
Aan het woord is in dit halve uur
een vrouwenstem (Lies Franken), die
hem monotoon in herinnering brengt,
heel precies, hoe hij haar liefde heeft
vermoord. Langzaam en onbewogen
de stem, verstard en zwijgend "le
man, telkens een paar seconden stilte,
waarin de camera steeds dichter op
de man inrijdt. Dit alles behoort heel
beklemmend te zijn voor de toe
schouwer.
Maar als U denkt, teveel van het
goede te krijgen, dan is op dat tijd
stip de TROS op Ned 2 met luchtig
vermaak: 24 uur uit het leven van
Roger Bunn, een aankomende pla-
tenartiest die „een vreemde vogel"
wordt genoemd.
gevangengenomen commando's van
de organisatie kunnen worden uitge
wisseld.
De passagiers weigerden echter aan
de bevelen van de commando's gevolg
te geven. De bendeleider deelde te
vens mee dat Duitsland was aange
wezen als plaats van de aanslag uit
protest tegen de pro-Israëlische poli
tiek van de bondsregering. De actie-,
organisatie zou sinds de oprichting
in 1968 reeds 250 Israëlische militai
ren hebben gedood door sabotageda
den.
Sonia Gaskell
krijgt eregeld
DEN HAAG De minister van
cultuur, recreatie en maatschappelijk
werk dr. M. Klompé heeft op advies
van de raad voor de kunst besloten
als blijk van waardering voor de bij
dragen .aan het Nederlandse kunstle
ven, bijzondere eregelden toe te ken
nen aan mevrouw Sonia Gaskell,
dans, mevrouw Mascha ter Weeme,
muziek, en aan dr. Willem Gehrels, in
de sector beeldende kunst en bouw
kunde.
Gistermiddag, voor de grootscheepse massabijeenkomst in de RAI in Amsterdam waar zy o.m. negrospirituals zong
is mevrouw Coretta King, weduwe van dr. Martin Luther King, door koningin Juliana op paleis Soestdijk ont
vangen.
door Rolf Hoekstra
AMSTERDAM Haar melodieuze stem past
wonderwel bij haar charmante verschijning.
Met een vage glimlach staat ze de journalisten
te woord in een zaal van het deftige Amstel-
hotel. Aan het slot van de persbijeenkomst sig
neert ze, voor wie dat wil, haar boek met de
woorden: Best Wishes, Coretta Scott King. In
een fors handschrift.
Dan trekt ze haar paarse jas aan over een
jurk van dezelfde kleur met daaronder een
felrode coltrui, snel op weg naar paleis Soest
dijk waar koningin Juliana haar een lunch
aanbiedt.
Waarom schreef ze het boek „Mün leven met Martin
Luther King". „Velen kennen hem als leider van de
geweldloze Beweging, maar ik ken .hem als toegewijd
man en vader. Dit boek moest ik gewoon schrijven om
iedereen in staat te stellen hem te leren kennen als
mens. We hebben samen veel geluk gekend, maar ook
waren er momenten dat hij huilde".
Ze vertelt over zijn innerlijke strijd. Want zijn ge
vecht voor vrijheid, voor economische en sociale gerech
tigheid bracht hem ook in conflict met zichzelf. Streed
hij de goede strijd, vroeg hij zich vaak af. „Z'n motieven
waren zuiver. Hij wist het gelijk aan zijn kant te heb
ben. Wat de consequenties ook waren, hij heeft ze willen
nemen". Tot de laatste toe: zijn gewelddadige dood.
„De gewledloze Beweging was voor hem het belang
rijkste. Hij wós de Beweging, zegt mevrouw King. Hij
was de architect ervan. Het was zijn manier van leven,
van liefhebben en geven". Het zijn de woorden van een
vrouw, die haar man steunde in z'n strijd voor recht en
gerechtigheid. In 1964 kreeg hij de Nobelprijs voor de
Vrede en vier jaar later werd hij vermoord: 'n fellere
aanklacht kan niet.
VERNEDEREND
In Montgomery in de staat Alabama startte ds. King
de geweldloze Beweging toen hij 27 jaar was, vertelt
mevrouw King. De voorschriften van de Montgomery
Stadsbussen waren wel het vernederendst van alle vor
men van rassenscheiding. Hoewel zeventig procent van
de passagiers zwart was, werden ze als vee behandeld.
In alle bussen waren de voorste plaatsen gereserveerd
voor de blanken. Achterin moesten de negers opstaan
voorde blanken, wanneer er niet voldoende plaats was.
Bovendien moesten de negers hun kaartjes voorin de
bus betalen, dan weer uitstappen, naar het achterportier
lopen en daar instappen. Soms reed de bus zonder hen
weg, nadat ze al betaald hadden. Dit overkwam vooral
oudere mensen en zwangere vrouwen en de chauffeurs
vonden het 'n geweldige grap.
Ds. King was de grote voorvechter, nadat het besluit
was genomen de bussen te boycotten. De negers gingen
lopen („schitterend en trots") of maakten gebruik van de
particuliere vervoersdiensten, waaraan honderden
chauffeurs medewerking verleenden. De boycot duurde
381 dagen, maar toen werden de eisen van de negers
ingewilligd. Dat was het begin.
Na een strijd van meer dan twaalf jaar werd de
prediker van de geweldloosheid gedood. Hij was 39 jaar.
„Ik voelde dat ik moest proberen zijn werk voort te
zetten, zij het op een andere manier. Ik hoop dat mijn
boek daartoe een bijdrage is. De laatste twee jaar zijn er
geen rassenonlusten van betekenis geweest in Amerika
en dat schenkt grote voldoening".
ZWARTE PANTERS
Over de Zwarte Panters, die hun doel door middel van
geweld willen bereiken, zegt ze: „Hierover bestaan mis
verstanden. Ze zijn gering in aantal, maar ze halen de
voorpagina's, waardoor een overtrokken beeld wordt
verkregen van hun akties. Het beste wapen is de ge
weldloosheid. Daarvoor wilde mijn man sterven en ik
weet uit de duizenden brieven die ik heb gehad, dat zijn
dood niet tevergeefs is geweest".
„Nu wij geen grote akties meer voeren denken de
mensen ten onrechte dat er niets gebeurt. Op plaatselijk
niveau zijn enorm veel activiteiten. Elke gemeenschap
heeft z'n eigen leider. We bereiden onze mensen voor op
het leiderschap, zowel op politiek terrein als in maat
schappelijke zin. Dat is nu de richting van onze Bewe
ging".
Op de vraag of zij ds. Abernathy, de opvolger van ds
King, even bekwaam vindt als haar man antwoordt ze
sympathiek: „Voor iedereen zou het erg moeilijk zijn de
taak van mijn man over te nemen en dezelfde weer
klank vinden, want voor velen was ds. King de Bewe
ging zelf. Het is niet eerlijk een vergelijking te maken".
Vandaag is mevrouw King naar Stockholm
vertrokken, vrijdag vliegt ze naar Stuttgart,
maandag staat Bonn op het programma, dinsdag
Milaan, woensdag Barcelona en donderdag Pa
rijs. Het doel van haar reis is: voortzetting van
de geweldloze strijd voor gelijke rechten. Ze
heeft nog 'n lange weg te gaan.
(Van onze kerkredactie)
HOOGEVEEN „De Dopperker
ken in Zuid-Afrika, officieel geheten
„Die Gereformeerde Kerk in Zuid-
Afrika", hebben uit praktische over
wegingen van kerkelijke tactiek een
besluit genomen waarmee ze emi
granten willen trekken". Aldus ds. H.
J. de Vries uit Mariënberg gisteren op
de synode van de Gereformeerde
Kerken vrijgemaakt.
Hij zei dat bij de bespreking van
de verhouding van deze kerken tot de
Dopperkerken en grondde deze uitla
ting op het besluit, dat de Dopperker
ken in 1961 hebben genomen om in
een ander land met meer dan één
kerk correspondentie te onderhouden
(aanvankelijk deed men dal met
slechts één kerk in één land).
De Dopperkerken staan echter op
het standpunt dat de verscheurende
invloed van de zonde heeft bijgedra
gen tot praktische omstandigheden,
waarmee men rekening moet houden.
Wat in andere landen verdeeldheid
bewerkt, aldus de Dopperkerken, telt
•bij ons vaak niet mee, en niets ver
hindert de emigranten bij ons een
geestelijk tehuis te vinden. De kerken
hebben dan ook aan de Gereformeer
de Kerken vrijgemaakt verzocht om
correspondentie te onderhouden en
gisteren bracht ds. De Vries namens
de betrokken commissie daarover ad
vies uit.
Er waren bij de synode bovendien
enkele verzoeken binnengekomen van
emigranten die in Nederland bij een
vrijgemaakte kerk hebben behoord,
maar in Zuid-Afrika zijn overgegaan
naar de Dopperkerken. Zij vragen te
rug te komen op de uitspraak van de
vorige synode, dat het aangaan van
correspondentie van de Dopperkerken
met de Gereformeerde Kerken in Ne
derland een verhindering vormt om
met de vrijgemaakte kerken een
band aan te gaan.
De commissie meent dat de Dop
perkerken uitgaan van een pluriteits-
leer, die naar feiten en omstandighe
den spreekt over de kerk, maar niet
naar het Woord Gods. Ze handelen
door de nood gedwongen, evenals de
Christelijke Gereformeerde Kerken in
Nederland dat doen.
Gevaarlijk
VOORSCHOTEN Ds. W. F. C.
van Helsdingen, gereformeerd eme
ritus predikant, is op 91-jarige leef
tijd te Voorschoten overleden. Hij
heeft de kerken in Cubaard, Augus-
tinusga en Hendrik Ido Ambacht ge
diend. In 1944 ging hij met emeritaat.
Hü was een onvermoeid pleiter
voor de eenheid van de kerk. Toen
de gereformeerde synode zich in 1946
uitsprak tegen aansluiting bij de We
reldraad van Kerken, stuurde hij een
adres naar deze synode met het ver
zoek op deze negatieve beslissing te
rug te komen.
Doordat zij de band met de Gere
formeerde Kerken waarin zich een
gevaarlijke ontwikkeling voltrekt,
onderhouden, worden ook de Afri
kaanse Kerken geïnfiltreerd door
dwalingen. De kansels, de katheders
en de avondmaalstafels in de Dopper
kerken blijven toegankelijk voor le
den van de Gereformeerde Kerken.
Gereformeerde hoogleraren, zoals
prof. dr. G. C. Berkouwer, hebben in
de Dopperkerken vooorlichting gege
ven en er gepreekt.
De Dopperkerken hebben verder
afgevaardigden gezonden naar de Ge
reformeerde Oecumenische Synode en
ook dat vindt de commissie onjuist.
Vaak genoeg hebben de vrijgemaakte
kerken de Dopperkerken gewaar
schuwd. Maar een poging om na de
vrijmaking wijlen prof. dr. K. Schil
der voorlichting te laten geven in de
Dopperkerken werd tegengewerkt en
voor vrijgemaakte predikanten werd
de preekstoel gesloten.
Dat alles vormde voor de commissie
een reden de synode te adviseren
géén correspondentie met de Dopper
kerken aan te gaan. Als de synode
van de Dopperkerken die dit jaar in
Potchefstroom gehouden wordt, zou
besluiten de verschillen tussen de
Gereformeerde Kerken en de Gere
formeerde Kerken vrijgemaakt te on
derzoeken, dan pas zouden deputaten
voor correspondentie met de buiten
landse kerken alle medewerking
moeten verlenen.
Korea
De synode besloot verder .hulp te
verlenen aan de Presbyterian Church
in Korea. Er zullen middelen gezocht
worden om de oefening van de ge
meenschap met'deze kerken zo effec
tief mogelijk te maken. Men zal over
leggen hoe men elkaar kan dienen bij
de opleiding van predikanten, bij
voorbeeld door de uitwisseling van
hoogleraren, voor het geven van gast
colleges en door lectuurvoorziening.
De rapporteur van de commissie,
ds. P. Houwen te Utrecht wees erop.
dat men vooral de nadruk legt op de
wederzijdse steun. Het aanvankelijke
voorstel om een apart deputaatschap
deze steunverlening te doen beharti
gen, werd ingetrokken. De relaties
met de kerk in Korea zullen alleen
lopen via de deputaten voor corres
pondentie met de buitenlandse ker
ken.
