Leken doen mee aan keuze
van Rotterdams bisschop
Commentaar S
Uitspraak paus
niet afzwakken
Terug naar de Bijbel en
beraad in breder verband
UH
Over oorlogsvraagstuk
geen uitspraak maar
bidden en vasten
Em ivoord voor vandaag
Bliksempeiling is uniek in de kerkgeschiedenis
Celibaat
Uw probleem
is het
onze.
Kunstgebitten
Zij wordt nu onwetend gehouden
R.-K. vrouw wil meer
erkenning in kerk
Camara genoemd
als winnaar
van Nobelprijs
Anglicanen en
R.K. streven
naar eenheid
Meer zakgeld
bejaarden
Vaticaanse waarschuwing
BEROEPÏNGSWERK
Oorlogsvraagstuk in Lunteren
Puzzelhoek
DINSDAG 3 FEBRUARI 1970
Jezus werd door de Heilige Geest naar de woestijn geleid. Hij wordt
ook door de Heilige Geest er weer uitgeleid We lezen in Lucas
414 "En Jezus keerde in de kracht des Geestes terug naar Ga
lileo. Er volgt een heel opmerkelijke zin op dit woord: "En de roep
over Hem ging uit door de gehele streek." Het merkwaardige is:
Jezus heeft nog geen daad gedaan en geen woord gesproken.
Die uitspraak verwacht je aan het einde van het hoofdstuk. Die
roep ging uit, om de wonderen die Hij verrichtte. Die roep ging uit,
omdat Hij zulke wonderlijke dingen zei. Die roep ging uit, omdat
zulke merkwaardige mensen bij Hem kwamen, mensen soms van het
laagste allooi. Maar Hij heeft nog geen woord gesproken, geen
daad gedaan en niemand ontvangen.
Maar Christus werd niet bekend om wat Hij zei, noih om wat Hij
deed, noch om de mensen die tot Hem kwamen. Jezus trok de aan
dachtomdat Hij vervuld was door de Heilige Geest. De mensen
proefden iets in Hem, wat zij in een andere mens niet zagen. Hij
bezat iets wat zij niet bezaten.
En zo is het nog. De Heilige Geest komt ook in ons leven. Zijn
grote taak is om op ons leven het stempel te drukken van de nieuwe
tijd, van Gods Rijk dat komt. En als dat stempel er is dan kijken
de mensen op. Ze voelen het. Ze zien het. Ze beseffen dat zij het
niet hebben. En zo komt de opening voor ons om van Hem te getui
gen. Maar eerst moeten we de Heilige Geest ontvangen hebben.
We lezen vandaag: Genesis 25 7-11
(Van een medewerker)
ROTTERDAM -
Op zondag 8 februari zullen de circa 300.000
rooms-katholieken boven de zestien jaar, die de tweehonderd ker
ken van het bisdom Rotterdam bezoeken gelegenheid krijgen mee te
werken aan de bisschopskeuze. Zij worden verzocht een enquête m
te vullen waardoor „het profiel van de opvolger van bisschop M. A.
Jansen uitkomt".
men tevens met deze vraagstelling
proberen te krijgen. Zo kan men zich
uitspreken of een bisschop voor het
leven moet worden benoemd of voor
zes jaar met de mogelijkheid van
een herbenoeming. Een alternatief
wordt voorgelegd: Voor Zuid-Hol
land is één bisschop genoeg of: In
Zuid-Holland moeten er meer bis
schoppen zijn.
Brieven die niet rijn voorzien
van naam en adres kunnen niet In
behandeling worden genomen. Ge
heimhouding ls verzekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten In afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden Ingesloten.
Vraag: Moet de spaarbank het sal
do meedelen aan de belastingautori
teiten. of is dit een bankgeheim?
Antwoord: Het fiscaal bankgeheim
is afgeschaft. Ten aanzien van ande
ren dan de fiscus is het bankgeheim
van kracht gebleven. Voor de meeste
mensen is dit niet van belang omdat
de vrijstelling van vermogensbelas
ting voor tariefgroep I 40.000 be
draagt, voor tariefgroep II (gehuw
den en daarmee gelijkgestelden)
55.000, plus 12.500 voor ieder
kind, waarvoor recht op aftrek be
staat, en verder ƒ35.000 voor invali
den en bejaarden.
Vraag: Ik las dat Rudolf Schock
een hartaanval had. Hoe gaat het
met hem? Lang geleden las ik dat
Heinrich Böll ernstig ziek was. Ik
las ook geen aankondigingen meer
van nieuwe boeken van hem. Ook
van Paul Robeson las ik geruime
tijd geleden dat hij een hartaanval
had. Woont hij nog in Londen en
hoe is zijn toestand?
Antwoord: Van Heinrich Böll ver
schijnt in het voorjaar eer nieuw
boek met korte verhalen. Dit wijst
op een herstelde gezondheid. Over
de gezondheidstoestand van Rudolf
Schock en Paul Robeson waren bij
versch il lende pi a tenmaa tschappi jen
geen inlichtingen te verkrijgen. Het
adres van eerstgenoemde is Herzog
Film, Theatinerstrasse 24. München
van laatstgenoemde Amadeo, Untere
Donaustrasse 17, Wenen.
(Advertentie)
Goed bericht voorde bezitters van
Dentofix - een nieuw aangenaam en
hygiënisch poeder - brengt uilkomst voor
alle loszittende of losrakende kunstgebitten.
Een weinig Dentofix, 's morgens op de
plaat gestrooid, houdt Uw gebit de gehele
dag, onder alle omstandigheden, vast en
zeker op zijn plaats.Tevredenheid gega
randeerd. Verkri|gbaar in discrete, neutrale
plastic flacons, prijs f.2,60, bij apotheken
en drogisterijen.
Deze bliksempeiling wordt uniek in
de kerkgeschiedenis genoemd. Na
verwerking van de gegevens zal e°n
tweede commissie aan het werk gaan
om te komen tot voorbereiding voor
de kandidaatstelling. Op 9 maart zal
in het openbaar over de persoonskeu
ze worden vergaderd.
Paus Paulus zal dan de nieuwe bis
schop benoemen na adviezen te heb
ben ingewonnen bij het Nederlands
episcopaat en de nuntius. „Zal Rome
de voordracht van het kapittel se
rieus nemen?", heeft men zich wel
afgevraagd. Vicaris generaal drs. W.
M. I. van den Ende zegt hierover: „Ik
kan me niet voorstellen dat er een
bisschopskeuze zal plaatsvinden, die
tegen het gevoelen van de gelovigen
ingaat en ik kan me ook niet inden
ken, dat Rome zo maar een man zal
laten droppen in het Rotterdamse".
Volle agenda
De vragenlijst is verdeeld in zet
rubrieken, waarin men enigszins sim
plistisch te werk is gegaan. Al jaren
klagen de bisschoppen over een te
volle agenda. Daarom is een fictieve
agenda opgesteld. De kerkgangers
wordt verzocht aan te geven welke
punten zij belangrijk vinden en wel
ke niet.
De agenda ziet er
als volgt uit: gouden
klooster jubileum van
zuster Eleonora,
kerkwijding in Dub
beldam, bespreking
met de praeses van de
synode van de Her
vormde kerk, dekens-
vergadering, bezoek
aan pastoor Harmsen
in het ziekenhuis en
een interview voor de
televisie.
Dan volgt een serie
eigenschappen en
houdingen, die de
nieuwe bisschop zou
moeten bezitten en
waaruit kan worden
gekozen: Op eenheid
met Rome gesteld
zijn, stelling durven
nemen in politieke
vraagstukken en de
mocratisch ingesteld
zijn.
Wijsheden
Een beetje ridicuul
doen de volgende vra
gen aan. Het zijn va
derlandse wijsheden,
die men de nieuwe
bisschop al dan niet
wil toewensen: Zij die
geloven haasten niet;
wie het oude niet eert,
is het nieuwe niet
weerd; nieuwe heren,
nieuwe wetten; twee weten meer
dan een; spreken is zilver en zwij
gen is goud; stel niet uit tot morgen
wat je vandaag doen kunt.
Inzicht in andere problemen wil
Bischop Jansen buigt niet zelf over de papieren
voor de keuze van de nieuwe bischop. De pape
rassen van het pastoraal concilie vragen hier
zijn aandacht.
STOCKHOLM Drie sociaal-de
mocratische Zweedse parlementariërs
hebben voorgesteld de Nobelprijs voor
de vrede dit jaar toe te kennen aan
Dom Helder Camara, aartsbisschop
van Recife, Brazilië.
„Door zijn werk in de achterbuur
ten en zijn politiek optreden met als
doel een verandering in de maat
schappijstructuur van Brazilië, is
Helder Camara een symbool gewor
den voor het streven de Katholieke
Kerk te laten werken aan de maat
schappelijke gerechtigheid in Zuid-
Amerika", aldus de Zweedse parle
mentsleden in een brief aan het
Noorse Nobelprijscomité, dat in no
vember over de toekenning van de
prijzen zal beslissen.
Ontivikkelingsfonds
van Wereldraad
MONTREUX De Wereldraad
van Kerken heeft besloten een nieuw
Wereldontwikkelingsfonds in te stel
len. Voor de financiering zorgen meer
dan tweehonderd lidkerken.
Een speciale commissie, die haar
zetel krijgt in Genève komt aan het
hoofd te staan, terwijl regionale bu
reaus in de verschillende hulplanden
komen.
De lidkerken zal worden verzocht
minimaal twee procent van het jaar
lijkse inkomen aan het ontwikke
lingsfonds af te staan. Dit geldt ook
voor de kerken in de ontwikkelings
landen zelf. Men verwacht in Genève,
dat het fonds jaarlijks zal kunnen be
schikken over vijftig tot honderd mil
joen dollar.
VOGELENZANG De ker
kelijke autoriteiten op alle ni
veaus van de Rooms-Katholieke
Kerk zullen moeten worden be
naderd in verband met de rol
van de vrouw in deze kerk. De
vrouwen moeten er bij de ver
antwoordelijke leiders op aan
dringen, dat de plaats van de
vrouw in de kerk op het volgen
de Vaticaanse concilie wordt er
kend en duidelijk omschreven.
Gistermorgen op de derde dag van
het studiecongres van de Europese
afdeling van de Wereldunie van de
katholieke vrouwenbeweging kwam
mejuffrouw Pilar Bellosillo, presi- I
dente van deze Wereldunie tot bo
vengenoemde uitspraak.
Zij zei onder meer, dat na het twee
de Vaticaanse concilie nieuwe moge
lijkheden zijn geopend voor de vrou
wen als leden van het volk van God
en dat zij meer dan ooit zich bewust
zijn van hun verantwoordelijkheid in
de missie en de vernieuwing van de
Geref. evangelisatieiverkers tot synode:
BAARN Gereformeerde synode,
als u volgende week over het oorlogs
vraagstuk niet kan komen tot een
profetische uitspraak, waarin de een
voud van het Evangelie duidelijk
wordt, constateer dan nadrukkelijk
dat wtJ in een impasse verkeren. Ca
moufleer uw machteloosheid niet,
maar spreek die openlijk uit, zodat
de samenleving waarin onze kerken
hun roeping te vervullen hebben
wéét, dat onze kerken zich daarover
verootmoedigen.
Dit schrijven namens deputaten
voor de evangelisatie en hun mede
werkers, de predikanten Van Tuinen
(Amsterdam), Wiersinga (Hilversum)
en Suurmond (Baarn) aan deze synode
omdat zij. zonder de synode ook maar
iets te willen verwijten „juist als dat
deputaatschap dat door u is benoemd
mede met het oog op de vertolking
van het Evangelie voor de samenle
ving, constateren, dat de profetie ont
breekt".
Het gaat hun overigens niet alleen
om deze erkenning. ZU zouden de sy
node dringend willen vragen de ker
ken en haar leden op te roepen tot
bidden en vasten de door de Heer
zelf aangewezen weg. daar waar zfjn
leerlingen hun machteloosheid moe
ten erkennen en zo te vragen hoe
in deze zaak naar Gods wil zal wor
den gesproken en gehandeld.
Deze oproep tot bidden en vasten
zou dienen te worden herhaald tegen
die datum, waarop de synode even
tueel dit vraagstuk opnieuw in be
handeling zal nemen.
Eerder wordt in de brief geconsta
teerd. dat de synode niet kon komen
tot een duidelijke uitspraak over wat
de Geest over dit vraagstuk tot de
gemeente te zeggen heeft in het Evan
gelie. Met als gevolg, dat tot nu toe
onze kerken op dit punt geen bood
schap hebben. Er mag geen uitspraak
worden geforceerd.
Stemmen tellen?
Het is ook met de waardigheid van
deze kerk van Christus niet in over
eenstemming om in een zaak als deze
door het tellen van steóimen vóór of
tégen welke uitspraak ook maar,
vast te stellen dat de Geest tot de
gemeente sprak door de helft plus
één.
Wij zouden samen uiterst bevreesd
moeten zijn voor de mogelijkheid dat
een. overigens begrijpelijk, verlangen
om te komen tot een uitspraak waar
in iedereen zich zou kunnen vinden,
zou kunen leiden tot het formuleren
van een compromis, waarin niet het
Evangelie, maar het haalbare norm
zou zijn.
Zo zou, aldus het schrijven, het
Evangelie krachteloos worden ge
maakt en onze diepste nood worden
gecamoufleerd, waarin wij als kerken
verkeren, namelijk: onze gezamen
lijke machteloosheid in een zó urgen
te zaak.
kerk. Zij voelen zich in de kerk ech
ter nog gediscrimineerd.
Een wereldenquête, die de Wereld
unie van de katholieke vrouwenbe
weging in 1967 heeft gehouden, laat
zien, dat de ene helft van het volk
van God actief en de andere helft
passief werkzaam is De meerderheid
van de rooms-katholieke vrouwen
wil van de passieve en onbelangrijke
rol in een zuivere mannenkerk af.
Historisch
Wij worden onwetend gehouden,
als minderjarigen behandeld, en op
grond van het historische feit, dat
Christus slechts mannen tot het
priesterschap heef» geroepen worden
wij als vrouwen dom gehouden en
krijgen wij geen toegang tot de
kerkelijke opleidingen, die gelijk zijn
aan die van de man.
De katholieke kerk is enigszins te
rughoudend om de fundamentele
rechten van de vrouw in de kerk te
erkennen. Dit in verband met de
consequenties, die dit kan hebben
voor de toelating van de vrouw tot
het priesterschap. Wij hebben het ge
voel, dat dit theologische probleem
moet worden opgehelderd in het licht
van Christus' wil en niet op histo
rische gronden."
De presidente zei ervan overtuigd
te zijn, dat de katholieke kerk in
deze tijd niet tot haar volle ontplooi
ing kan komen zonder de bijdrage
van de vrouw in de totale missie, op
gelijke voet met het mannelijk deel
van de kerkbevolking.
WINDSOR ..Het bereiken van
volledige organisatorische eenheid tus
sen onze beide kerken" zien anglica
nen en rooms-katholieken als einddoel
van het werk van een internationale
angl;caan,?-rooms-katholieke com
missie. die dezer dagen voor het eerst
(een week) samengekomen is.
In een perscommuniqué aan het
eind van deze bijeenkomst wordt er
tegelijk op gewezen, dat de dringend
noodzakelijke samenwerking van bei
de kerken „in de vervulling van de
wending van de kerk in de wereld"
niet afhankelijk mag worden ge
maakt van het tempo van de groeien
de theologische overeenstemming.
In september komen de 22 commis
sieleden weer bijeen. Dan zal worden
gesproken over de sociale ethiek. Nu
ging het over het gezag van de kerk,
het ambt en het avondmaal.
Terwijl de commissie in Windsor
vergaderde, demonstreerde voor het
conferentiegebouw een groep militan
te protestanten onder leiding van Ian
Paisley.
DEN HAAG Een aantal van die
bejaarden, die met een uitkering op
grond van de Algemene Bijstandswet
in bejaardenoorden wonen, krijgt met
terugwerkende kracht tot 1 januari
meer zakgeld.
In een nieuwe regeling worden de
verschillen opgeheven die in veel ge
meenten voor dit zakgeld aange
duid met „persoonlijke uitgaven"
tot nu toe hebben gegolden.
Het niveau voor deze persoonlijke
uitgaven wordt in het gehele land
vastgesteld op ƒ80 per maand plus
102 per half jaar voor alleenstaan
den en op 137 plus 144 voor echt
paren.
De Sjaloomgroep heeft in een
open brief aan de bisschop van Rot
terdam deze verzocht een appèl te
doen op paus Paulus achter bisschop
Helder Camera te staan.
LJET priestercelibaat is in de Rooms-
Katholieke kerk geen geloofskwes
tie. Men realiseert zich in Rome zeer
goed, dat de eerste twaalf eeuwen
geen celibaatsplicht kenden en dat
in de met Rome geünieerde kerken
van het Oosten de gehuwde priester
nu nog een normale figuur is. Het
priestercelibaat heet te zyn geen
goddelijke wet, maar een kerkelijke.
De paus lijkt echter op weg om van
de celibaatskwestie toch een geloofs
stuk te maken, doordat hy het zo
nauw koppelt aan zyn primaatschap.
De zaak komt steeds meer terecht in
de sfeer van gezag en prestige.
De manier waarop hij tot nu toe de
dialoog met de Nederlandse bisschop
pen voert isgrievend. Hij antwoordt
hen door middel van zijn zondagse
toespraakje tot pelgrims uit het
raam van zyn werkkamer. Eerder
kreeg zyn internuntius in Den Haag
opdracht om de celibaatsdiscussie in
Noordwykerhout niet by te wonen.
Maar de tyd is voorbij, dat de
paus door een machtswoord een dis
cussie denkt te kunnen smoren. De
eerste berichten wijzen er op, dat
juist deze tactiek de storm van op
positie zal aanwakkeren en het des-
integratieproces in zijn kerk zal doen
toenemen.
Nog geen twee jaar na de Humanae-
Vitae-affaire wordt nu het gezag van
de paus opnieuw uitgehold.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Boven-Hardinxveld:
J. de Lange te Rijssen; te Ede (vac.
J. v. d. Heuvel): J. Smit te Putten;
te Woudrichem: A. de Kleine te Ou-
demirdum.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Breukelen: W. Mole
naar te Heiloo, die dit beroep ook
heeft aangenomen; te IJmuiden: L.
Drost te Groningen-Helpman en Th.
ten Napel te Naaldwijk.
Aangenomen naar Rijswijk (vac. H.
J. Spier): drs. J. Faber, hulppred. te
Nigtevecht; naar Gorkum: T. L. H.
Pieterse te Culemborg: naar Ter
Apel-Valthermond: D. Jansma te
Zonnemaire.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Alphen a. d.
Rijn: P. Sneep te Zaamslag, die be
dankte voor Nieuwpoort.
Bedankt voor Toronto (Ont. Can.):
J. Westerink te Kerkwerve-Haamste-
de.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Kapelle-Biezelinge (Z.)
en te H. I. Ambacht: G. J. v. d. Noort
te Capelle a. d. IJssel; te Nieuw-Beij-
erland: J. v. Haaren te Amersfoort.
GEREF. KERKEN (vrygem.)
Beroepen te Groningen-Noord (vac.
dr. C. Trimp): drs. A. N. Hendriks te
Delft.
(Van onze kerkredactie)
ROME De officiële woord
voerder van het Vaticaan, Faus-
to Vallainc, heeft gisteren ge
waarschuwd tegen elke poging
de uitlatingen die de paus zon
dag over het celibaat heeft ge
daan, af te zwakken.
Dat de paus zijn uitspraak deed tij
dens zijn gebruikelijke korte toe
spraak tot pelgrims op het Sint-Pie
tersplein. verkleint de waarde van
zijn woorden geenszins.
Verder sprak Paulus niet als bis
schop van Rome, maar als „hoofd
van de universele kerk".
Intussen heeft het secretariaat van
de Nederlandse bisschoppenconferen
tie het volgende meegedeeld: „De bis
schoppen zijn nog in contact met het
Vaticaan. Zij hebben niet de indruk
dat de toespraak van de paus be
doeld is als een antwoord op de zor
gen die zij hem hebben voorgelegd."
Men vraagt zich overigens in Ne
derland en in Rome af, of de aange
kondigde ontmoeting tussen de paus
en kardinaal Alfrink nu nog zal door
gaan. Verleden week had de paus
al laten weten dat hij de Nederlandse
kardinaal op korte termijn niet wen
ste te ontvangen.
Volgens het Italiaanse blad La Stam
pa bereidt de paus een apostolische
brief voor. gericht aan de bisschop
pen, geestelijken en gelovigen in Ne
derland, waarin hij zijn gedachten
over het celibaat verder zou uitwer
ken.
(Van onze kerkredactie)
LUNTEREN Nadat de ge
reformeerde synode gisteravond
haar interne beraad over het
oorlogsvraagstuk had beëindigd,
werd de vergadering weer open
baar en kreeg een lange ry spre
kers de gelegenheid om op de
impasse in te gaan waarin men
thans met dit agendapunt ver
keert.
Vrijwel alle sprekers zagen de on
mogelijkheid om tot een uitspraak te
komen en wilden dat die onmacht
duidelijk naar buiten werd gebracht.
Velen achtten de hele kwestie tot nu
toe ook onvoldoende bijbels gefun
deerd en zouden de hele problematiek
in de gemeenten willen dragen, in elk
geval in veel breder verband aan de
orde willen stellen.
Slechts enkele zagen nog heil in
een opnieuw de draad opnemen bij
waar men gebleven was. (Ds. D. N.
Wouters van Pijnacker: de praeses
heeft op het juiste moment gezegd:
Tot hiertoe en verder kan het niet
meer). Om de sprekers meer op de
voet te volgen dr. F. L. Bos uit
Vlaarding'en: laten we eerlijk uitspre
ken, dat wij elkaar niet vinden en
toch niet met een onderwerp als dit
tot compromissen trachten te komen.
Emotionaliteit
Porf. dr. D. Nauta: We moeten er
eigenlijk allemaal achter staan alvo
rens tot een beslissing te kunnen ko
men en anders zeggen dat we het niet
kunnen. In onze onmacht en verle
genheid moeten we om licht vragen
ten einde licht in deze uiterst inge
wikkelde kwestie te krijgen.
Generaal T. de Ruig (deputaten
geestelijke verzorging zee-, land- en
luchtmacht) achtte één der belang
rijke oorzaken van de impasse de
grote emotionaliteit waarmee werd
gesproken en ook de ondeskundig
heid: praten we eigenlijk niet over
dingen, die we niet helemaal vatten
kunnen? Hij wilde de kwestie terug
wijzen naar de deputaten en deze zo
nodig aanvullen met meer deskundi
gen.
Drs. H. Schut van Urrecht diende
mede namens ouderling Mulder,
ouderling Van Galen en prof. Firet
een voorstel van orde in. dat neer
kwam op een gereformeerd „concilie"
voor het vredesvraagstuk, waarbij
men zich richt tot de kerken om een
brede inspraak.
Dit „concilie" zou over anderhalf
jaar moeten worden gehouden en
door een commissie van brede samen
stelling dienen te worden voorbereid
Die inspraak zou allerlei kerkelijke
organisaties en ook gemeenteleden,
zonodig zelfs leden van andere ker
ken kunnen omvatten. Uit dit beraad
zouden uiteindelijk voorstellen in de
synode moeten komen.
Ds. H. Hogenhuis van Zwolle zon
evenwel het halverwege afgebroken
gesprek over het vraagstuk in de sy
node weer voort willen zetten en de
ingediende amendementen willen be
spreken, want hij zag wel degelijk
een kans van slagen in deze procedu
re.
Dr. H. B. Weijland van Arnhem
stelde: terug naar de bijbel, anders
verkondig je alleen maar meningen.
Waar is overigens de Schriftanalyse
over dit vraagstuk gebleven? Evange
lisch „vingertoppengevoel" is een
verkeerde leidsman. In concreto: Aan
de commissie en deputaten moet het
vertrouwen worden gegeven en de
problematiek moet naar de „achter
ban".
Kleuterschool
Ouderling Ledegang van Baarn: we
doen als een klein kind op een kleu
terschool, dat meent volleerd te zijn.
Meer bestudering van het vraagstuk
is nodig; veel voorzichtiger beginnen.
Ds. P. van Til van Middelburg wil
de ook schriftuurlijke fundering als
punt één en bepaald de amendemen
ten niet meer op tafel brengen.
Ds. Wouters: „We hebben toch een
mondige gemeente? We kunnen de
gemeenten wegen aanwijzen om er
intensief mee bezig te zijn. Aan de
gemeenten kunnen bijvoorbeeld de
pluriforme gedachtengangen uit de
Bijbel over het vraagstuk worden
voorgelegd als eerste bezinningsmate-
riaal. De procedure van nu is fout.
Ds. W. F. Bolt (van deputaten voor
de bestudering van het oorlogsvraag
stuk) verbaasde zich erover, dat ken
nelijk bij vele synodeleden nog niet
duidelijk is hoe de verhouding keric-
overheid ten dezen ligt.
Is dit overigens duidelijk uitgespro
ken op de Gereformeerde Oecumeni
sche Synode te Potchefstroom? Hij
wilde er verder op wijzen, dat het
beraad binnen deputaten „altijd heel
fijn is geweest" en dat deze sfeer
kennelijk niet goed in de synode zeif
is overgekomen. In elk geval dient de
zaak niet van de agenda te worden
afgevoerd.
Ds. A. C. van Noord van Velsen
wilde desnoods een tussentijdse uit-
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal: 1. werktuig van de
goudsmid, 4. alledaags. 9. lied, 11.
munteenheid van Iran, 12. geldhan
delaar, 16. ontkenning. 17. rond
hout, 18. het Oosten, 21. meisjes
naam, 22. gezichtsorgaan, 23. staat
siekleed in het Oosten, 25. Rijks
grens (alk.), 27. gevangenis, 28.
baviaan, 31. zwakke, 32. lichaams
deel. 34. specerij, 35. boom.
Verticaal: 1. Algemene voorschrif
ten (afk.), 2. vogelbek, 3. flink, 5.
jongensnaam, 6. inwendig lichaams
deel, 7. bloeiwijze, 8. telwoord, 10.
snede, 13. graafschap in Engeland,
14. gebak, 15. gramschap, 17, meis
jesnaam, 19. kraakbeen vis, 20. deel
van een gebit, 21. zeemacht, 24.
boom. 26. tijding, 28. onbep. voor-
naamw., 29. ontkenning, 30. dril,
31. scheik. element. 33. hooggelegen
bouwland.
OPLOSSING VORrGE PUZZEL
Hor.: 1. marine - Rai, 2. olim -
ereis, 3. damp - kwaal, 4. export -
ara, 5. ree - rail - Em, 6. An - Lt -
slank, 7. torn - tsa - do, 8. ora -
era - lel. 9. restant - l.k.
Vert.: I. moderator. 2. ala - xeno -
re, 3. rimpel - ras, 4. import - net,
5 nek - ras - tra. 6. erwt - i.l. -
San. 7. reaal - aalt, 8. ai - arend -
el. 9. Islam - kolk.
spraak van de synode, die door nader
beraad kan worden gevolgd.
Prof, dr. J. Firet ten slotte, wilde
duidelijk vaststellen, dat de synode
niet in staat blijkt een uitspraak te
doen in een zaak die voor de wereld
een kwestie van leven en dood is. Hij
meende dat ook niet alle wegen be
wandeld zijn tot een begrijpen van
elkaar.
Hij zou de synode op een later tijd
stip in gespreksgroepen willen verde
len en een commissie ad hoe op wil
len dragen dit voor te bereiden. Voor
de wereld moeten we een woord kun
nen zeggen.
Na al deze cn nog andere sprekers
sloot praeses dr. Kunst de avondver
gadering met deze woorden: het mo-
deramen zal zich beraden en voor
stellen doen hoe er gehandeld moet
worden.
