mist was spelbreker Twintig cm langer! Niet de sneeuw maar T. Roosendaal sterkste in 120 km schaatsrace Rusland beschermt zeehonden Zweedse ploeg voor Innsbruck Grote „mannenpresent in Loosdrecht Hertha BSC in volgende ronde Opkomende griep voor Ard Schenk Langkruis snelste A-junior korte baan Nederlands eerste schoolarts (nu met pensioen) zag de kinderen groeien: Schaatsagenda Ajax-Napoli nu 21 januari Huib Goudriaan 9 DONDERDAG 8 JANUAEi 1970 Romantiek en meer gemeen schapszin. Was het een geluk' kiger tijdDe nu 66-jarige dok ter Vermet: ,J£r heerste ook gro te armoede. Vooral in de win termaanden was het hij veel landarbeiders zeer slecht ge steld. Er is wel eens minder gunstig gesproken over de ver plichte verzekering als een maatregel overgebleven uit de bezettingstijd. Maar voor West- Brabant was de komst van de ze verzekering in elk geval een grote zegen." De vader van dokter Vermet was huisarts in Oud-Vossemeer op het ei land Tholen, en had een eigen zie- kenfondsje... Zoon Piet Vermet was het derde kind uit een gezin van ne gen. Als heel kleine jongen wilde hij al dokter worden: „Net als mijn va der." Dus moest hij naar de HBS, maar die was te Bergen op Zoom via een pontveer vooral 's winters uitermate moeilijk te bereiken. Daarom ging hij als elfjarige bij zijn grootmoeder in 's Heer Arendskerke wonen, om in Goes de HBS te kunnen bezoeken. Geitemelk Daarna volgde de studie in Utrecht. Piet was zo enthousiast dat hij als negentienjarig kandidaat, in de vakanties, gewapend met ste thoscoop, met vader de praktijk in ging. Hart- en longpatiënten hadden de bijzondere aandacht. Na de militaire dienst vestigde de jonge dokter zich in 1928 in het Brabantse gedeelte van vaders prak tijk te Nieuw-Vossemeer. Hij werd daar gemeente-arts en omdat dokter Vermet senior het na enkele long ontstekingen rustig aan moest doen, nam de zoon de praktijk in Nieuw-Vossemeer erbij. In deze tijd begon hij zich bezig te houden met het voorkomen van ziek ten: preventieve geneeskunde. „De geneeskunde is meer gebaat met ge- zondheidskunde. Gezond voedsel ont brak bij voorbeeld nogal eens in die tijd. Met de zuigelingen was het he lemaal bar. Ze kregen vanaf de ge boorte geitemelk met beschuit en het duurde wel een paar jaar voor ik dat eruit had." „Vader, die veertig jaar achtereen zonder een dag vakantie heeft ge werkt, kwam op een goeie dag met een advertentie uit de NRC naar me toe: de eerste districtsschool- artsendienst van Nederland vroeg een arts. Is dat nou niks voor jou?" Dokter Vermet solliciteerde en 1 sep tember 1930 was hij de eerste Neder landse schoolarts, met als standplaats Lekkerkerk (het district Lek en IJs- sel). Circulaire Aan de verschijning van de school arts was een lange geschiedenis voor af gegaan. Al voor 1900 hielden artsen zich bezig met scholen en schoolkinderen. En in de tweede helft van de negentiende eeuw bracht de vraag „volambtelijke schoolartsen of niet" de gemoederen heftig in bewe ging. In 1896 zond de Maatschappij voor Geneeskunst een circulaire aan alle gemeentebesturen in Nederland. Het schrijven hield in dat uitbreiding van medisch-hygiënisch toezicht op de scholen wenselijk was. Aanvankelijk hielden de school artsen zich vooral bezig met het opsporen van afwijkingen en ziekten. Dokter Vermet: „Het doel was de ge varen die het schoolkind liep, op te vangen. Gevaren als besmetting, ge volgen voor het geestelijk welzijn van te grote klassen en vaak te lang atilzitten." De doelstelling het bevorderen van het welzijn van de schoolkinde ren is praktisch niet veranderd. Wel is er een verschuiving gekomen Het opgroeien van het kind als „so- cio-psycho-somatische eenheid" heeft thans de aandacht van de schoolarts. Daarbij let hij op invloeden van thuis, groeiverschijnselen en consti tutionele eigenaardigheden. In vele gevallen kan hij de hulp inroepen van psychologen, psychiaters en maatschappelijk werkers. „Vroeger loste ik al die problemen zelf op", zegt de heer Vermet. „Ik zeg niet dat ik het goed deed, maar ik deed mijn best." Dokter Vermet hield zich vaak be zig met het onderzoek naar tb, difte rie en polio. „De tb is over en difte rie en polio lopen nu op de laatste benen." Na de oorlog kwam veel schurft voor, en voor de oorlog constateerde dokter Vermet nog gevallen van huidziekten onder het hoofdhaar. Het schoolkind is nu gezonder en langer. „Dit komt in hoofdzaak door betere voeding. De lichamelijke groei eindigde vroeger op 25-jarige leeftijd, maar nu is de groei op 18-jarige leef tijd al volmaakt afgelopen. Dat is een verschil van zeven jaar." „Vooral voor meisjes heeft dit consequenties. Een meisje van der tien. veertien jaar is nu vrouw. De geestelijke groei gaat echter niet sneller. Het spreekt vanzelf dat meisjes ook eerder voor vrouw wor den aangezien. Om deze redenen is het toch goed dat er meer aandacht wordt besteed aan de sexuele opvoe ding." Andere banken „Een jongen van tien jaar is zeker tien centimeter langer dan veertig jaar geleden. Het verschil in lengte tussen een loteling van 1885 en een jongeman van nu, die wordt opgeroe pen voor de dienstplicht, is twintig centimeter. Dit zijn enorme verschil len en heeft voor de scholen onder andere de consequenties dat er ande re schoolbanken nodig zijn." Al met al blijft dokter Vermet een „zeer positief voorstander" van de schoolmelk. „Opgroeiende kinderen DOKTER VERMETmeneer den dokier kunnen de kalk die melk oplevert, niet missen." Is er een evolutie gaande in de richting van grotere mensen? „Nee, het komt echt wel door de voeding. Als de mensen vroeger gewoon uit hadden kunnen groeien waren ze niet veel kleiner geweest." Dokter Vermet had in de jaren dertig al aandacht voor het verband tussen voeding en groei. Tussen 1935 en 1937 stelde hij een onderzoek in naar het verschil in lichamelijke con ditie tussen kinderen van werklozen en kinderen van ouders met werk. De uitslag van het onderzoek, waarbij 12.000 kinderen waren be trokken, werd in een boekje gepubli ceerd en kreeg zelfs de aandacht van de Tweede Kamer. Te dik Vermet was toen inspecteur van het geneeskundig schooltoezicht te Rotterdam. In 1939 werd hij arts bij de Schoolartsendienst Kring Katwijk. Hij vestigde zich te Voorscholen en daar verrichtte hij in de oorlogsjaren ander merkwaardig werk. „Er was een kinderkeuken van het 1KB (In terkerkelijk Bureau) en ik moest uit 1800 kinderen voortdurend 400 kinde ren naar gewicht selecteren of ze mochten komen eten.", Dat is nu wel-^tnders. Er is (gelukkig) geen bndervoeding meer. Over het algemeen zijn de kinderen iets te djfk. Het percen tage te dikke kinderen is veel groter dan vroeger. Dokter Vermet heeft een snel le ontwikkeling meegemaakt. In zijn jeugd was hij een soort dok ter Finlay (herinnert u zich die tv-serie nog?) en de laatste ja ren kon hij als een manager, met zonodig psychologen, psychiaters en maatschappelijk werkers, het opgroeien van weldoorvoede kin deren in goede banen leiden. (Van een onzer sportverslaggevers) LOOSDRECHT Het puikje van de lange afstandryders op de schaats heeft gisteren tijdens de ronde van Loosdrecht vast wat wedstrijdsfeer kun nen opsnuiven voor een eventueel te houden Elfstedentocht. De 120 kilometer lange wedstrijd op de Loosdrechtse Plassen geldt als de voorloper van de Friese monsterrace en dat was voor de cracks aanleiding om aan de start te verschijnen. Grote namen in dit millieu als Jeen v. d. Berg, Wim Ligthart, Tinus Roozendaal en de gebroeders v. d. Hoorn gaven aan deze wedstrijd het aanzien, die hij verdient. Van de allergrootsten ontbrak alleen Reinier Paping, die geen tijd heeft gehad om zich voldoende op het beulswerk voor te berei den. Tien ronden van twaalf kilometer hadden de 124 deelnemers voor de boeg toen zij 's morgens om half twaalf de mist indoken. Deze mist heeft de wedstrijd voor een groot deel beïnvloed, ondanks het zeer goe de ijs en het windstille weer. Élke uitlooppoging stond gelijk met een sprong in het duister, omdat het on mogelijk was zich te oriënteren en men achtervolgers pas op het laatste moment zag opduiken. Geen wonder dus dat het veld lange tijd werd aan gevoerd door een groep van circa 50 rijders, waaronder alle grote mannen. Hierbij was ook Frits Vollenbroek, een 52-jarige elfstedenrijder, die het presteerde om enkele malen als eerste te laten stempelen. Ondanks de dichte mist, die later op de middag enigszins optrok, werd er door de hoofdmacht constant een hoog tempo gedraaid. Over tien kil- meter werd herhaaldelijk een tijd van ruim twintig kilometer afge- 0 De Roemeense Daviscup-speler Ille Nastase is tot sportman van het jaar uit geroepen. Nastase was in 1969 kampioen van Roemenië. 0 De Westduitse tafeltennis-club DSC Kalserberg heeft met 5-2 gewonnen van Mladost Zagreb (Zsl) in een ontmoeting voor de kwartfinales van het tornooi om de Europacup. drukt en die rondetijd bleef tot de laatste omloop gehandhaafd. Met nog vier ronden te gaan begon het veld sterk te slinken en de kopgroep dun de uit. Vermoeidheid veroorzaakte ook valpartijen. Twee deelnemers moesten zelfs naar het ziekenhuis worden vervoerd: De Wilde en v. d. Berg (beiden uit Epe) met resp. een hersenschudding en een beenwond. ONTSNAPPING Met nog dertig zware kilometers voor zich liepen er vyf dapperen weg: v. d. Wurf, Schaap, C. v. d. Hoorn, Vossebelt en De Groot. Vlak daarach ter lagen Jeen v. d. Berg (41) en Jan v. d. Hoorn jr. Deze laatste oogstte in '56 roem door met nog vier anderen als eerste over de finish van de Elfstedentocht te gaan. Deze twee kopstukken zorgden ervoor dat er weer een groep van twaalf man sa men kwam. Het was duidelijk dat hier de winnaar uit zou komen. Ti nus Roozendaal (37 jaar) was de man die zijn elf makkers achterliet en dat tot de finish volhield. Voor Roozen daal was dat zijn tweede zege in de ronde van Loosdrecht, want in de laatst gehouden ronde alweer zes jaren geleden ging hij samen met Jeen v. d. Berg als eerste over de meet. Naast de 124 heren, waren er ook negen dames van start gegaan om 60 kilometer te rijden. Een compliment voor deze dames: alle negen haalden de finish en dat was meer dan menig gestarte heer kon zeggen. Hennie van Rijn was de sterkste, op de voet ge volgd door mej. Langelaan. UITSLAG De uitslag: 1. Roozendaal, Warmen hui zen. in 4 uur. 4 minuten en 15 seconden; 2. Ligthart, Schoorldam; 2. C. v. d. Hoorn, Ter Aar; 4. Barslngerhorn, Warmenhulzen, 5. v. d. Berg. Heerenveen, 6. J. v. d. Hoorn. Ter Aar. 7. De Groot, Llmmen. 8. v. d. Wurf. Baarn. 9 v. d. Meuten, SUens. 10. Vossebelt. Ermelo. Als elfde finishte de ex-coach van de kernploeg Wim v. d. Graaff uit Maassluis. De uitslag bij dc dames: 1. H. v. Rijn, Roelofarendsveen, in 2.15.6, 2. L. Lange laan, Pijnadker, 3. H. C. Vrolijk. Aalsmeer, 4. A. Stokman. 5. P. Kleine, Oude Wete ring, 6. A. Klein, Oude Wetering, 7. t. v. Vuure, Hilversum, 8. E. Bergman, Eemnes, 9. R. Bakker, Hilversum. Bij de heren werd een prestatieprijs uit gereikt aan Frits Vollenbroek. De organisatie berustte bij de IJsclub Loosdrecht en de hardrijdersvereniging t' Gooi. (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM Ajax—Na- poli, het duel in de achtste finale van de Europa-Cup, dat gister avond in het Olympisch stadion gespeeld zou worden, is uitge steld. Een beslissing die in eer ste instantie door de Oosduitse arbiter Rudy Glöckner?*genomen werd hij weigerde te laten spelen en in tweede instantie viel, na overleg tussen bestuur- deren van Ajax, Napoli en de scheidsrechter. Ajax-Napoli vond overigens geen doorgang als gevolg van de enorme hoeveelheid sneeuw die de grasmat bedekte. Ajax-Napoli ging de mist in, omdat Glöckner onmogelijk een overzicht over het gehele veld kon'hebbëri. De betrokken partijen kwamen ten slotte overeen het duel op woens dag 21 januari te laten spelen. Voor het zover was ontstond er nogal wat geharrewar. De 20.000 toeschouwers die om kwart over acht Rudy Glöckner, Ajax-captain Gert Bals en Napoli-aanvoerder Giuseppe Julianao het besneeuwde veld zagen betreden hadden dan ook nauwelijks een vermoeden dat de arbiter een hard hoofd had in het duel. Er werd gescandeerd geyelld, en werd lui druchtig gezongen. Later verander den die bijvalsbetuigingen in protest- kreten toen bleek dat Glöckner na de reglementen in acht te hebben geno men in eerste instantie om leit roe pen de wedstrijd 24 later, vandaag dus om kwart over acht. te laten doorgaan. 0 Betere datum Een beslissing die herroepen zou worden, omdat men het er eenparig over eens was dat 21 januari een betere datum zou zijn. De Italianen hadden overigens wèl willen spelen. Om voor de hand liggende redenen, omdat zij op het zware veld met een 10 voorsprong duidelijk in het voordeel zouden zijn. Immers, aan vallen op een sneeuwveld, tempo in de acties leggen, zou een bijna onmo gelijke opgave zijn geweest. In die geest liet Ajax-trainer Rinus Prins Bernhard heeft gistermor gen de viering van het tienjarig bestaan van het studiecentrum voor militair leiderschap in Hil versum bijgewoond. Op de foto is de Prins in gesprek met de secretaris-generaal van het mi nisterie van defensie, de heer G. H. J. M. Peijnenburg (links) en de staatssecretaris van defen sie (landmacht) J. C. E. Haex. MOSKOU De Sowjetunie heeft een zone van 48 kilometer rond de zeehondenkolonie op de Momandorskiye eilanden, aan de Aziatische kust van het land, tot verboden gebied verklaard voor Russische schepen. De maatregel is getroffen om dc wildstand in het gebied op peil te houden. Eerder was de vangst van zalm, steur en haring langs de oostelijke kust al aan banden gelegd. De jacht op zeehonden, otters en andere zeedieren, die bont leveren, is alleen toegestaan aan staatsondernemingen en coöperaties, die jaarlijks een quotum krijgen voorgeschreven. Met Japan, het belangrijkste land dat het gebied voor visvangst gebruikt, wordt ieder jaar een overeenkomst gesloten voor het toe te kennen quotum voor elk land. BERLIJN Het Westberlijnse Hertha BSC heeft zich door een 10 overwinning op Setubal uit Lissabon geplaatst voor de volgende ronde van het Europese bekertoernooi voor jaarbeurssteden. De lichtwedstrijd. welke door 15.000 toeschouwers werd bijgewoond, werd gespeeld op een met sneeuw bedekt veld bij een tem peratuur van 7 graden onder het vriespunt. Michels zich ook uit. Glimmend van voldoening stelde hij wast: „Ik heb al meer gezegd dat zulke zware wedstrijden onder deze winterse omstandigheden een grote handicap voor de aanvallende partij met zich meebrengen. Ik ben blij met die mist. Die mist heeft ons deze maal gehol pen. Ik vind het overigens wèl bar dat Ajax het altijd slecht treft bij de internationale wedstrijden, at denk je van dat duel metliverpool in de mist en wat te zeggen van Fenerbah- ce in de Rukse blubber?" Niet ontevreden Napoli-trainer Chiapello toonde zich na de eerste teleurstelling toch niet ontevreden. „Alles is beter dan nog 24 uur hier blijven, met de kans dat er weer niet gespeeld wwordt." De financiële konsekwenties van het uitstellen van de wedstrijd zijn voor de Italianen. Ajax moest slechts een veer laten, door de volgens de reglementen van de FIFA vastgestel de 75 per dag aan verblijfskosten voor de arbiter uit te betalen. De Oostduitser kreeg zelfs een relatie geschenk uit de handen van Jaap van Praag, die ook al tevreden vaststelde dat Ajax gisteravond garen spon bij de mist. „Echt, voetballen onder deze omstandigheden was onmogelijk." Velibor Vasovic, de Zuidslavische ausputzer van Ajax vertelde glimla chend: „Voor ons had de wedstrijd natuurlijk veel moeilijkheden opgele verd. Maar ik geloof dat het publiek er het meest mee gebaat is. Tenslotte willen de mensen iets zien voor hun dure geld." nderstreepte dat topvoetbal in de maand januari niet wenselijk is, commandeerde trainer Chiapello zijn pupillen in trainingspak de bijvelden van het Olympisch stadion opp, om met het oog op de zware Italiaanse competitie nog wat te oefenen. ZZei veteraan Kurt Hamrin teleurgesteld: „We hadden best kunnen spelen..." STOCKHOLM De Zweedse Schaatsbond heeft niet gewacht tot aan de nationale kampioenschappen met het samenstellen van de ploeg voor de Europese kampioenschappen, die op 24 en 25 januari a.s, in Innsbruck worden gehouden. Dinsdag reeds zijn de vijf rijders bekendgemaakt, die in Innsbruck aan de start zullen verschijnen. Het zijn Goeran Claesson, Johnny Hoeglin. Goeran Johansson, Oerjan Sandler en Mats Wallberg. Alleen de reserve zal na afloop van de Zweedse titelstrijd dit weekeinde in Uppsala wor den aangewezen. OUD AVEREEST Wegens een opkomende griep heeft Ard Schenk gisteren niet deelgenomen aan de lan- gebaanwedstryden op het natuurys van Oud - Avereest. Op advies van coach Pfrommer bleef hij binnen shuis. De wedstrijd werd gewonnen door Jan Bols, die het snelst was op zowel de 500 als de 3000 meter. Ronnie Nooitgedacht werd tweede voor Co Giling en Jappie van Dijk. Bij de dames werd de eindoverwinning ge deeld door Ans Schut en Willy Burg- meyer. Laatstgenoemde maakte op de 1500 meter de achterstand die zij op de sprint had opgelopen, on gedaan. Opvallend was het zwakke rijden van Stien Kaiser en Elly van den Brom. De uitslagen zijn: Einduitslag: 1. Jan Bols 92.683 (44.7 en 4.47.9), 2. Ronnie Nooitgedacht 93.450 (44.8 en 4.51.9), 3. Co Giling 94.700 (46.2 en 4.51.0), 4. Jappie van Dijk 94.833 (46.3 en 4.50.5), 5. J. Sterken 108.933 (54.4 en 5.26.6). Dames: 1/2. Ans Schut 103.067 (49.3 en 2.41.3 (resp. 500 en 1500 m)/Wil Burgmeyer 103.067 (50.2 en 2.38.6), 3. Carry Geijssen 103.300 (50.3 en 2.39.0), 4. Trijnie Rep 103.833 (49.5 en 2.43.0). 5. Marie Willems 103.933 (49.8 en 2.42.4), 6. Rieneke Demming 104.267 (50.4 en 2.41.3), 7. Stien Kaiser 104.700 (51.0 en 2.41.1). Voorts reed Jan Bazen een 500 en 1500 meter. Zijn tijden waren resp. 44.1 en 2.22.6. Prov. kampioenschap LANGERAK Langkruis uit Rot terdam is woensdagmiddag in Lange- rak Zuidhollands kortebaan-kam- pioen bij de junioren geworden. Za terdag is in Lekkerkerk de provin ciale titelstrijd voor de senioren. Langkruis versloeg in de finales van de A-junioren Augustinus uit Hoek van Holland door een 'tijd te laten afdrukkekn van 48.44 over de 300 meter. Augustinus finishte in 50.26. Derde werd Bos uit Zuid- Beijerland met 51.73 en vierde Boele uit Nieuwpoort met 52.04. Blanken uit Berkenwoude gret,, de titel by de B-junioren dankzij winst op Maas uit Hardinxveld. Hier eindigde De Hoop uit Langerak op de derde plaats en»Advocaat uit Har dinxveld op de vierde. Gesprek voorgesteld SAIGON Phan Quang Dan, mi nister van staat van Zuid-Vietnam, heeft voorgesteld om in een hoofdstad van een Zuidoost-Aziatisch land vredesbesprekingen te houden tussen de regering van Zuid-Vietnam en het nationale bevrijdingsfront. Deze besprekingen zouden dan parat- lel kunnen lopen aan die in Parijs. DEN HAAG Op de schaatska- lender van de KNSB komen de vol gende evenementen voor: Donderdag 8 januari: LANGERAAR: Wedstrijdtocsht 100 km start vanaf 11 uur. STOLWIJK: Nationale kortebaan- wedstrijden heren 1330 uur. LEX MOND: Nationale kortebaan- wedstrijd dames junioren a en b. Vrijdag 9 januari: KAMPENGewestelijk kampi oenschap kortebaan heren 1800 uur. NIEUWKOOP: Plassentocht. NOORDEN: Plassentocht. ZEVENHUIZEN-BLIJSWIJK: Mo lentocht. ZIJDERVELD: Nationale lange- baanwedstrijd heren 1100 uur. AMSTERDAM NOORD: Nationale langebaanwedstrijd dames senioren en junioren 1900 uur. GENEMUIDENGewestelijk kam pioenschap langebaan heren junioren a en b 1000 uur. PATERSWOLDE: Gewestelijk kampioenschap kortebaan jongens 13.30 uur. 0 De australder Ron Clarke heeft een aanbod, toe te treden tot een amerikaanse protgroep, afgewezen. Een zakenman uit Oaldfomie had Clarke 10.000 dollar (onge veer 36.000 gulden) geboden voor een con tract. „Niet spelen", zegt arbiter Rudy Glöckner. Het gezicht van Jaap van Praag drukt voldoening uit. VOORSCHOTEN. - „Meneer den dokter, meneer den pastoor en meneer den bur gemeester kregen soui6 een haas en altijd vlees van de slacht in november". Dokter P. Vermet Nederlands eerste schoolarts ging vorige week, met ingang van 31 december, met pensioen. Hij is veertig jaar schoolarts geweest, maar vóór 1930 was hij een ouderwetse plattelandsdokter in het Brabantse Nieuw-Vossemeer. Een tijd dat „meneer den dokter" nog in een rijtuigje reed, hij deel had aan het verdriet, maar ook aan de goede dingen in het leven van mensen die zo lijken te zijn weggelopen uit de Merijntje Gijzen-romancyclus. De vader van A. M. de Jong, schepper van Merijntje Gijzen was trouwens een patiënt van dokter Vermet. „Hij heette Melske de Jong en als ik hem zag, zei hij soms stralend: Mijn zoon heeft weer een boek geschreven Taakverschuiving van geneeskunde naar gezond- heidskunde, en een toenemende aan dacht voor de zogenaamde „psy- cho-sociale" problemen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 9