PremierAlle begrip voor
bezorgdheid van De Block
altijd safe!
Rente tot 7%
Rijkspost
spaarbank
Minister wist zijn beleid
niet goed te presenteren
Brown optimistisch over
vredeskans Nabije Oosten
SUKRISTOL
De verantwoordelijkheid
kan ik niet meer dragen
Historisch restaurant
De Wereld gesloten
DE JONG „ECHT BEDROEFD"
Chinees-Russisch
conflict: geen hoop
Waarom de minister aftrad
Positieve punten in metaal-cao gaven doorslag
MUSEUM IN WAGENINGEN
Benoeming van
De Block ivas
een verrassing
Ceylonezen
Nederlanders
discrimineren
NA GESPREK MET NASSER
Mechanisme van
de indexering
5
WOENSDAG 7 JANUARI 1970
Geen cyclamaten èn
geen calorieën!
de veilige zoetstof
In handig draaidoosje.
400 tabletten 85 cent.
Goedgekeurd door de Ned. Ver. van
Suikerzieken.
(Vervolg van pag. 1)
Het was gistermiddag voor de vierde keer, dat de metaal-cao
in het kabinet aan de orde kwam. Opvallend was, dat de minister
van financiën, prof. dr. II. J. Wittévèen, niet aanwezig was. „Tij
dens het weekeinde heb ik telefonisch nog het hele probleem met
hem doorgesproken"', verklaarde premier De Jong.
HONGKONG Het ziet er niet
naar uit. dat de tweede ronde van de
Chinees-Russische besprekingen over
de grensgeschillen enig resultaat zal
opleveren.
De tekenen wijzen niet op een dooi
in de verhoudingen. Diplomatieke
waarnemers zijn van oordeel, dat de
besprekingen vroeg of laat vast zul
len lopen, temeer omdat bij de eer
ste ronde nits bereikt zou zijn.
De Chinese leiding geeft blijk van
grote terughoudendheid en een nog
groter wantrouwen gezien de sedert
de herfst op gang gekomen defensie
inspanning aan de grens met de Sow-
jetunie.
De bezorgdheid over de ge
volgen van de metaal-cao voor
1971 was de reden van het aftre
den van minister De Block. Van
hem had het kabinet (minister
Roolvink) deze belangrijke cao
moeten afkeuren. (Zie elders de
ze pagina.)
„Wij hebben alle begrip voor deze
bezorgdheid", verklaarde de mi
nister-president. „Maar de positieve
punten in deze cao hebben toch de
doorslag gegeven."
„De cao is evenwichtig. Ook is het
belangrijk, dat de werknemers een
deel verwerven van de toenemende
welvaart. We zitten hier economisch
niet op een eiland. Bovendien", ver
volgde de premier, „stelt het kabinet
een goede verhouding met het be
drijfsleven zeer op prijs."
Advies
Aan de gerichte adviesaanvrage
aan de SER hecht het kabinet grote
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Na zijn altre
den heeft mr. De Block premier
De Jong een brief geschreven,
waarin de motieven van zijn be
sluit worden genoemd:
Gezien de consequenties hiervan
i voor de ontwikkeling van de prijzen,
cn de toekomstige werkgelegenheid,
met name in de zwakkere sectoren
I en regio's, kan ik onder deze omstan-
j digheden de verantwoordelijkheid
voor het economisch beleid niet meer
j dragen."
waarde. De bedoeling is voor de in
dexering, waartegen geen bezwaar
bestaat, spelregels te krijgen. Anders
loopt onze economie gevaar dol
draaien.
Tegen de cao voor de metaalin
dustrie heeft het kabinet nu geen be
zwaar gemaakt. „Maar", zei premier
De Jong, „elke cao zal op het eigen
karakter worden bekeken."
Het nadere advies van de SER
wordt ook belangrijk geacht om te
voorkomen, dat de verhogingen van
de indirecte belastingen teveel op de
schouders van de zwakkeren worden
gelegd. Deze lasten moeten over het
gehele volk worden verspreid.
De minister-president hoopte, dat
het NKV en NVV zouden willen mee
werken aan het advies over het me
chanisme van de indexering.
Fracties
Nadat ide beslissing over de me
taal-cao was gevallen en minister De
Block besloot af te treden, bracht de
premier koningin Juliana en de frac
tieleiders van de regeringspartijen op
de hoogte.
Latere reactie van mr. M. Vrolijk:
„Het is een volkomen raadsel, waar
om wij over een dergelijke belang
rijke gebeurtenis niet worden inge
licht."
Deze keer was er op mr. Dc Block
geen druk uitgeoefend om aan te
blijven, zoals eerder, wanneer deze
bewindsman het moeilijk had, wel
met succes was gebeurd.
Procedure
De procedure bij deze ministerscri
sis was, dat de minister-president de
brief om de ontslagaanvrage met een
politiek advies heeft doorgestuurd
naar koningin Juliana.
Premier De Jong, die het nieuws
van de ministerscrisis omstreeks-
kwart over vijf gistermiddag in het
perscentrum Nieuwspoort in g
WAGENINGEN Ofschoon dc
pachtovereenkomst met de ge
meente Wagcningcn nog niet is
afgelopen, heeft de exploitant
van het café- restaurant Dc We
reld, de heer II. J. Brugman uit
Ede, besloten het restaurant te
«luiten.
De Wereld was voor de oorlog
een hotel met een landelijke
naam. In mei 1945 kwam het in
het internationale nieuws, door
dat daar de onvoorwaardelijke
overgave van de Duitse generaal
Blasköwicz aan de Canadese ge
neraal Charles Foulkes tot stand
rwafn.
Het ernstig gehavende gebouw
verd na de oorlog gedeeltelijk
ïersteld en De Wereld beleefde
een korte bloei als capitulatiemu
seum. Intussen was het rljksei-
■:endom geworden.
1-let was de bedoeling de hoofd-
zetel van de landbouwhogeschool
in De Wereld te vestigen. Deze
plannen raakten van de baan en
het rijk verhuurde het gebouw
aan Wageningen. Met opoffering
van het capitulatiemuseum werd
De Wereld ingericht als restau
rant. maar de exploitatie bleek
de laatste tijd niet meer renda
bel.
Plannen voor dc stichting van
een uitgebreid capitulatiemuseum
bleken financieel niet haalbaar.
Over de bestemming van De We
reld is nog geen beslissing geval
len. De gemeente Wageningen
denkt aan het vestigen van een
cultureel expositie- en ontmoe
tingscentrum. waarin toch weer
plaats vrij zou kunnen komen
voor het capitulatiemuseum.
De tekst van deze brief luidt:
„Lk stel er prijs op te motiveren,
waarom ik heden besloot de Ko
ningin in overweging te geven mij
als minister van Economische zaken
ontslag te verlenen.
De doorbreking van de inflatiespi
raal werd zowel door de regering als
door de partijen in het bedrijfsleven
gezien als de voornaamste opgave
voor het sociaal-economisch beleid
in het jaar 1970. Daarbij werd als
uitgangspunt aanvaard het veertien
de halfjaarlijkse rapport van de So
ciaal-economische raad.
Hierin werd de juiste grondslag
aanwezig geacht voor deze doorbre-
king. Dit impliceerde een zekere ma- i
tc van terughoudendheid op verschil
lende gebieden, maar met name ook
bij het stellen van looneisen.
Vit gangs punt
Uitgangspunt was een loonstijging,
die de verbetering van het reële vrij
besteedbare inkomen zou stellen op I
2,5 3 procent.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Mr. L. de Block, 65 i
jaar, is sinds 5 april 1967 minister j
van Economische zaken. Zijn benoe-
ming was een verrassing, want j
slechts weinigen hadden in hem een
toekomstige minister gezien.
Hij was zijn loopbaan als bankbe
diende begonnen, studeerde in de
avonduren rechten en kwam op zijn
43ste jaar in overheidsdienst. Mr. De
Block klom op tot directeur-generaal
van de industrialisatie. Hij onderbrak
in 1960 zijn ambtelijke loopbaan om
directeur van de KLM te worden.
Drie jaar later was hij staatssecre
taris van buitenlandse zaken. In de
schaduw van minister Luns viel hij
zelden op. Veel was hij in Brussel.
Hij was staatssecretaris in het kabi-
net-Marijnen, het ministerie-Cals en
het kabinet-Zijlstra. In deze laatste
regering was hij voor het internatio
nale vervoer ook staatssecretaris van
verkeer en waterstaat.
Staatssecretaris drs. L. J. M. van
Ik heb nu moeten vaststellen, dat
naar mijn overtuiging in het metaal-
contract voor 1970-1971 op belangrij
ke onderdelen te sterk wordt afgewe
ken van bovengenoemd advies. Ik
acht dit te ernstiger, omdat het me
taalcontract, naar in het verleden is
gebleken, in belangrijke mate bepa
lend is voor de loonontwikkeling.
Ondanks het feit, dat ik begrip heb
voor de sociaal-psychologische over
wegingen in het vlak van de loonpoli
tiek. til ik zwaar aan het feit. dat
van het voorgenomen doorbreken
van de loon- en prijsspiraal weinig
of niets terecht zal kunnen komen
nu opnieuw hoge nominale loon- en
prijsstijgingen gaan optreden, met na
me ook in 1971.
Twijfelachtig
Het is op zijn minst twijfelachtig
of zo de wens daartoe zou bestaan
in het begin van 1971 in de dan
bestaande omstandigheden een gewij
zigd beleid gerealiseerd zou kunnen
worden.
COLOMBO Op een olieraffina
derij van de staat Ceylon hebben
gisteren tachtig Ceylonezen het werk
neergelegd uit protest tegen „rassen
vooroordeel" van Nederlandse techni
ci.
De arbeiders beweren dat een
„blanke technicus" hun vakbondslei
der heeft aangevallen en dat een
Ceylonese technicus in opleiding door
een Nederlandse collega was
„mishandeld". Ook zeggen zij dat de
Nederlanders een eigen kantine wil
den openen.
D. Morset. die de leiding heeft over
de veertig Nederlandse technici op de
raffinaderij, ontkende de beschuldi
gingen.
De twee bewindslieden die gisteren hun ontslag aanboden. Links de (voormalige) minister van economische
zaken mr. L. de Block, rechts zijn staatssecretaris, drs. L. J. M. van Son.
TEL AVIV/KAIRO George
Brown, vice-voorzitter van de
Britse Labour-partij, is „tame
lijk optimistisch" over de kansen
voor het conflict in het Nabije
Oosten. Hij verklaarde dit giste
ren na zijn gesprek met Egypti
sche leiders, onder wie president
Nasser.
Hoewel hij niets over de besprekin
gen wilde vertellen, zei hij wel „niet
zo vrolijk te zijn als ik dacht, dat
Nasser geen belangstelling voor vre
de had."
Hij legde er de nadruk, dat de
resolutie van de veiligheidsraad van
I 1967 als basis voor de oplossing moet
dienen. Of die oplossing moet inhou
den, dat Israël zich uit de bezette
gebieden terugtrekt, wilde hij echter
niet zeggen.
Israëlische vliegtuigen hebben gis
teren weer militaire doelen in
Egypte en bases van de guerrilla's in
Libanon bestookt, in antwoord op
Egyptische luchtaanvallen over ^het.
Suezkanaal. Volgens Tel Avlv zijn
alle toestellen teruggekeerd: Kaïro
bericht het neerschieten van een Mi-
Volgens defensie-minister Dajan
heeft Israël sinds de juni-oorlog 76
Arabische vliegtuigen neergeschoten:
62 aan het Egyptische en 14 aan het
Syrische front.
Aan het Suezkanaal heeft Israël
Opvallend volgens mr. Vrolijk is
vooral, dat minister Witteveen, die
als bewindsman van Financiën nauw
met minister De Block moest samen
werken, niet aanwezig was in de be
langrijke kabinetsvergadering.
Mr. Biesheuvel, fractieleider van
de ARP legde er de nadruk op. dat
mr.'De Block niet is afgetreden als
I gevolg van een conflict met de Ka
mer. Hier was sprake van een intern
conflict in het kabinet.
Mr. Biesheuvel: „De brand heeft
men weten te lokaliseren en is niet
doorgeslagen naar andere verdiepin
gen zoals in het Groothandelsge
bouw."
De fractieleider van de KVP, drs.
Schmelzer, betreurde het aftreden.
En hij had deze waarderende woor
den: „Dit geldt te meer, omdat mi
nister De Block in de afgelopen jaren
zeer belangrijk werk heeft verricht
met name voor de werkgelegenheid
en de industrialisatie, niet het minst
in Limburg."
Drs. Schmelzer bleek niet zo zwaar
te tillen aan het probleem van de
opvolging. „In 1967 was het voor ons l
bij de kabinetsformatie wel moeilijk j
om geschikte kandidaten te vinden,
gaf hij toe. Maar nu is het 1970.
113 doden geteld en 300 gewonden.
De Egyptenaren zouden zeker dui
zend doden hebben gehad.
Aan de Egyptische grens zijn 3971
incidenten voorgevallen aan de Jor
daanse 3094 en aan de Syrische 305.
In Israël zijn 999 sabotagedaden
verricht, waarvan 144 in het land
zelf en 855 in bezette gebieden. Daar
bij verloren 40 Israëlische burgers
het leven en werden er 360 gewond;
onder de militairen werden 23 doden
en 165 gewonden geteld.
Volgens Dajan heeft Egypte, verge-
leken met de toestand tijdens de juni-
oorlog, 170 procent meer pantserwa-
gens en vliegtuigen. De kwali-
jteit van de wapens is sterk verbe-
I terd, aldus Dajan.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Voor de cao-metaal
komt het mechanisme van de indexe
ring op het volgende neer:
Eens per half jaar (namelijk op 1
juli en op 1 januari) wordt, om de
reële koopkrachtverbetering van 2.75
procent te handhaven, bijgestuurd.
Dit wordt bepaald door de prijsin
dexcijfers van de gezinsconsumptie
in voorafgaande zes maanden.
De bijsturing mag niet verder gaan
dan maximaal drie procent per half
jaar en maximaal zes procent per
kalenderjaar. Gaat men boven de zes
procent, dan zijn opnieuw onderhan
delingen nodig.
Over dit systeem heeft minister
Roolvink nader advies gevraagd aan
de SER. In afwachting van dit advies
heeft het kabinet geen bezwaar
len maken tegen de cao-metaal.
zeischap van de directeur van de
Rijksvoorlichtingsdienst, dc heer G.
van der Wiel, meedeelde, beloofde in
overleg met de KVP-fractie zo snel
mogelijk aan de opvolging te werken.
WITTEVEEN
Son, lid van de Tweede Kamer van
1963-1966, trad 18 april 1967 toe tot
het kabinet-De Jong. Hij heeft zijn
functie ter beschikking gesteld.
Premier De Jong werd gisteren mi
nister van economische zaken ad in
terim, maar het was de bedoeling dat
minister Witteveen, die enkele dagen
geleden met vakantie ging, zou wor
den teruggeroepen om de portefeuille
van mr. De Block te gaan beheren,
zolang de opvolger niet is benoemd.
Mevrouw Van Santen-van der Ham
uit Driebergen is gisteren in het zie
kenhuis overleden. Zondagavond was
de auto, waarin zij en haar man za
ten, tegen een boom gebotst. De heer
Van Santen was maandagavond reeds
overleden.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Minister De Block heeft op velerlei gebied een
zeer goed beleid gevoerd, verklaarde minister-president De Jong
gisteren. Hij zei persoonlijk echt bedroefd te zijn over het aftreden
van zijn minister van economische zaken.
Veel heeft mr. De Block gedaan op
het gebied van de werkgelegenheid,
de regionale industrievestiging, in het
bijzonder In het zuiden van het land,
bij de onderhandelingen over de ul-
tracentrifugeprojecten en over Eura
tom. Maar mr. De Block wist zijn
beleid niet te presenteren, verzuchtte
de premier.
Het oordeel van mr. M. Vrolijk
(soc.) was geheel anders: „Mr. De
Block is een zeer vriendelijk man.
Maar hij had nooit minister van Eco
nomische zaken moeten worden. Dik
wijls hebben we door middel van
moties hem uitgenodigd af te treden.
Nu is het eindelijk zo ver."
Mr. Vrolijk zei bang te zijn, dat als
gevolg van dit aftreden de onderlinge
verhoudingen in het kabinet er niet
beter op zijn geworden.
Er zijn nu wel mogelijkheden. We
kunnen iemand zoeken in de fractie,
in het kabinet of elders", aldus de
voorzitter van de KVP-fractie.
Commentaar van NW-voorzitter
Kloos: „Het zou me niet verwonderen
als de opvolger van De Block de
voorzitter van de KVP-fractie in de
Tweede Kamer zou zijn. Ik heb het
idee, dat de kaarten van tevoren al
zijn geschud."
Reactie van de heer P. J. J. Mer-
tens, voorzitter van het NKV: „Als
het niet lukt een opvolger te vinden
in KVP-kring is de heer Schmelzer
de eerste figuur om de opengevallen
post te vervullen."
De heer A. Borstlap, vice-voorzitter
van het CNV zei: „Het besluit van
minister De Block is voorbarig. In de
tweede helft van januari zou hij nog
een gesprek hebben met het bedrijfsle
ven over het prijsbeleid. Hij had beter
eerlijk kunnen zeggen „dat hij er van
af wilde". De metaal-cao is maar een
aanleiding om af te treden."
De fractieleider van de CHU, de
heer J. T. Mellema, kon zich de be
zwaren wel voorstellen, die mr. De
Block heeft tegen de c ao-metaal.
Trouwens deze bezwaren moesten
wel in het hele kabinet bestaan. An
ders zou men er niet zo vaak over
vergaderen. Ook kon de heer Melle
ma begrip opbrengen voor de handel
wijze van mr. De Block.
Maar vooral gezien de psycholo-
gische gevolgen is het zeer juist, dat
het kabinet geen bezwaren heeft wil
len maken tegen de metaal-cao. De
opvolging van mr. De Block ziet de
heer Mellema als een lokale aangele
genheid van de KVP.
„Maar", aldus dc heer Mellema,
„de fractievoorzitters van dc rege
ringspartijen moeten in de opvolging
gekend worden op een ogenblik, dat
er nog geen beslissing is gevallen."
