Op vele plantages werken
Papoea's voor hongerloon
als je trouwt
is een paar
honderd gulden
extra
altijd
meegenomen
sparen-
verstandig
en
handig
Apollo-12
alles
goedl
en<
wel
Akkoord over
Okinawa
Bouwvallige
school dicht
Vrijspraak in
carnavalsmoord
Verontrusting over
uitlatingen Luns
NEDERLANDS INITIATIEF IN VN
Ontwerp-resolutie
tegen luchtpiraten
Uit de Haagse hof geplukt
13
DONDERDAG 20 NOVEMBER 1969
lSSENDISCRIMINATIE in de praktijk
Apartheid
Als Afrika
Van onze speciale verslaggever
Link van Bruggen)
PORT MORESBY Officieel
>elt de huidskleur geen rol in
door Australië bemoederde
Ijnnatschappii in Papoea en
lieuw-Guinea. In werkelijkheid
er in de verhoudingen onder-
ing wel degelijk sprake van ras
endiscriminatie.
De blanke gaat niet of nauwe
lijks met de Papoea om, tenzij
zijn werk dit vereist. De laatste,
dit deel van de wereld al Me-
tesiër genoemd, omdat de Bis-
irck Archipel en een deel van
Salomon Eilanden ook bij
Australisch Nieuw-Guinea be-
ïoren, voelt zich in elk opzicht
achtergesteld bij de Europeaan,
die nog min of meer volgens het
oude koloniale stramien de la
kens uitdeelt.
Noch in het ambtelijke, noch in het
ikelijke, noch in het sociale leven
vorden Papoea's geduld, die een
wsitie bekleden. De salarissen die de
nheemsen over 't algemeen krijgen,
zo klein dat het moeite kost er-
rond te komen. Op vele planta-
wordt nog voor een hongerloon
gewerkt, hoewel met de opbrengsten
ichatten worden verdiend.
Zeven Papoea-vluchtelingen uit
West-Irian, die op een koffieplantage
in Madang werk en onderdak hadden
gevonden, kregen een weekloon van
zes gulden uitbetaald. Toen ze beslo
ten hun „koeliebestaan" op te geven,
werden ze door de Australische auto
riteiten „ondankbare schepsels" ge
noemd, die weigerden te werken.
apartheid
De rassenbarrière, die officieel dus
niet bestaat, is overal in Oost-Papoea
i opgeworden. Als de autoriteiten het
niet langs omwegen hebben gedaan,
hebben de Europeanen er zelf wel
voor gezorgd. Toen de Papoea's in de
bars werden toegelaten, trokken de
blanken zich terug in bestaande of
snel gevormde clubs, waaivan de
ballotagecommissie er nauwlettend
op toeziet dat er geen inheemsen
worden toegelaten.
IDe duidelijke heerszucht van de
50.000 Europeanen, hun op kennis, in
komen en status gebaseerd superiori
teitsgevoel, heeft bij de 2,5 miljoen
Papoea's kwaad bloed gezet. Hoewel
zich nog geen raciale uitbarstingen
hebben voorgedaan, menen velen
onder hen een groot aantal voor
aanstaande blanken dat deze niet
Oiileef baarheid
In Maassluis is een kwestie op wo
ningbouwgebied, die in meer plaatsen
van ons land een rol speelt. Daarom
zou ik er de aandacht op willen vesti-
m.
Tien jaar geleden werd voor een
wijk in Maassluis-Oost een bouwplan
opgesteld van laagbouw, flats en to
renflats (z.g. Chaletages) en een
groenstrook. Voor die tijd met de
toen geldende normen een goed
plan. Ca. 8 jaar geleden werd het plan
uitgevoerd, behalve de torenflats, die
waren toen financieel niet haalbaar.
Inplaats daarvan werd de „geplande"
groenstrook volgebouwd met laag-
bouwwoningen.
Nu heeft men het plan voor de
bouw van de torenflats uit de ijskast
gehaald, omdat het nu met behulp van
Rijkspremies mogelijk blijkt te zijn.
Ik ben hiervoor bij diverse instanties
te rade gegaan en kreeg overal onge
veer hetzelfde antwoord, n.l. als dit
een nieuw plan was, zou het onherroe
pelijk afgekeurd worden, vanwege de
bebouwingsdichtheid.
Er is vrijwel geen speelruimte voor
de kinderen meer en te weinig plaats
voor het steeds toenemende autopark.
Maar... omdat het een oud plan is, dat
tien jaar geleden goedgekeurd werd,
daarom mogen de torenflats nu alsnog
gebouwd worden; tenzij er nog van
hogerhand ingegrepen wordt. De leef
baarheid komt zo wel zeer in het ge
drang.
Maassluis J- Sdheffers
Kerkvolk
Gaarne een kanttekening bij het
verslag over de agenderingsvergade-
rjng van de Algemene Kerkvergade
ring die onlangs in Gouda is gehou
den. Men krijgt nl. de indruk, dat het
een geweldige bijeenkomst is geweest,
in feite was een klein zaaltje slechts
voor driekwart gevuld: circa honderd
mensen. Dat is voor een gebied waar
tienduizenden Hervormden wonen een
akelig klein beetje. Wie er ook waren,
het „kerkvolk" was in elk geval niet
»in groten getale opgekomen".
Wat in deze vergadering naar voren
Is gebracht, kan dan ook onmogelijk
representatief worden geacht voor
hetgeen er onder het kerkvolk in Gou
da leeft.
Bodegraven C. A. van Harten
lang kunnen uitblijven. Er is een
nieuwe generatie van Melanesiërs
aan 't ontstaan, die niet alleen natio
nalistisch denkt, maar ook gevoed
wordt door rancuneuze gevoelens.
Canberra, in feite de grootste
boosdoener vanwege zijn centra
listische opstelling en zijn immobili
teit van geest, zit er danig mee in de
maag. De jonge ambtenaren willen
misschien wel anders, maar de oude
ren hebben hen verstikt in hun bu
reaucratie, in hun vloed van
voorschriften en formulieren.
Bovendien is het ongeduld, waar
mee enkele bevolkingsgroepen hun
zelfstandigheid verbeiden, tot een
schrikbeeld uitgegroeid, omdat de
trage ontwikkeling in de educatieve
sfeer een situatie heeft doen
ontstaan, die bij machtsoverdracht op
korte termijn onherroepelijk tot een
vacuüm zal leiden.
als afrika
In Port Moresby worden in dit ver
band vergelijkingen getrokken met
bepaalde jonge staten in Afrika.
Oost-Papoea is nog lang niet rijp
voor zelfstandigheid en het voldoen
aan democratische plichten. Gevreesd
wordt dat als de Australiërs zich te
rugtrekken, het hele land uit elkaar
zal vallen. Gezegd wordt ook dat het
voor Indonesië een peuleschilletje zal
zijn een verdeeld Oost-Irian in
Djakarta wordt deze naam al ge
bruikt! bij stukjes en beetjes in te
palmen.
„Canberra regeert volgens het
principe verdeel en heers", aldus Mi
chael Somare, leider van de Pan-
gu-partij, tot nog toe de enige poli
tieke partij in Australisch
Nieuw-Guinea. „Het vergaart stem
men op basis van de onderlinge
geschillen. Deze slavenstemmen zo
noemen we die in het Huis van Afge
vaardigden in Port Moresby
beslissen dan over zaken, die de uit
brengers ervan in 't geheel niet ra
ken".
„En als de parlementariërs het toe
vallig een keer met elkaar eens zijn,
dreigt er altijd het gevaar dat de
federale regering van haar vetorecht
gebruik maakt. Ze zeggen wel dat de
Pangu-partij de enige politieke partij
in dit deel van de wereld is, maar de
administratie, het bestuur, blijft de
machtigste en de grootste".
stammenstrijd
Hoe denkt Michael Somare over de
toekomst van zijn land? „Zelfbestuur
over een paar jaar", verklaart hij.
„Economische zelfstandigheid over
zes jaar, politieke zelfstandigheid, de
onafhankelijkheid dus, over vijftien
jaa.r". „Dit is echter een ideaalopstel-
ling", voegt hij er onmiddellijk aan
toe.
„Met dit schema kan van alles en
nog wat gebeuren als gevolg van in
terne of externe spanningen. In alle
windstreken zijn er pressiegroepen
aan het werk. Ze willen het tempo
versnellen en denken daarbij alleen
aan de belangen van het eigen ge
bied. Op het politieke vlak kan in
feite van een stammenoorlog worden
gesproken'?.
Dominee Percy Chatterton, die tot
de grote groep van de onafhankelij-
ken behoort bijna elk parle
mentslid in Port Moresby vertegen
woordigt een éénmanspartij diept
dit probleem verder uit.
„De kust-Papoea's", zegt hij, „de
mensen, die evenals in West-Irian,
een redelijk hoog ontwikkelingspeil
hebben bereikt, schreeuwen het
hardst om zelfbestuur en onafhanke
lijkheid. Als het aan hen zou liggen,
verdwijnt het Australische bestuur
nog morgen, hoewel ze niet graag
zouden zien dat de grote financiële
steun, die Canberra het land jaar in
jaar uit verleent, dan ook meteen zou
opdrogen".
„De Papoea's in de binnenlanden
daarentegen, vooral die in het Cen
trale Bergland, hebben-er niets op
tegen nog de nodige jaren aan de
(hand van de Australiërs te lopen.
Eerst willen ze meer opleidingsmoge
lijkheden voor hun jeugd. Ze voelen
zich in elk opzicht achtergesteld, en
bij hen bestaat de vrees dat de
kust-Papoea's een overheersende rol
zullen gaan spelen, als de zelfstan-
dighéid te snel wordt bereikt".
Politiek bewustzijn is in Austra
lisch Nieuw-Guinea nog geen ge-
Dit regerings plaatje beoogt
aan te geven dat er geen discri
minatie van rassen in Australisch
Nieuw-Guinea bestaat. Een
muziekklas, die zowel Europese
als Papoea-leerlingen heeft
meengoed geworden. Het nationa
lisme, dat baan breekt, slaat meer op
het eigen gebied en de eigen bevol
kingsgroep dan op het land en de
bevolking als geheel.
Op de eilanden in het noorden en
in het oosten wil de nationalistische
avant-garde zelfs niets te maken
hebben met Oost-Papoea en Port Mo
resby. Rabaul, de hoofdstad van de
Bismarck Archipel, waarvan Nieuw
Engeland en Nieuw Ierland de
grootste eenheden zijn, dringt nu
reeds aan op een eigen nationale sta
tus. Hetzelfde kan gezegd worden
van Bougainville, dat weliswaar
Australisch is, maar dat overigens
niet alleen in geografische zin! tot
de door de Britten beheerde Salomon
Eilanden behoort.
Dominee Percy Chatterton, een van
de vele onafhankelijke leden van
het Huis van Afgevaardigden in Port
Moresby.
Morgen publikatie
WASHINGTON Japan en de VS
hebben gisteren in feite een overeen
komst gesloten over de teruggave
van het eiland Okinawa aan Japan in
1972, zo is gisteren vernomen na af
loop van het eerste onderhoud van
premier Sato en president Nixon.
Morgen, aan het eind van de bespre
kingen, zal het akkoord worden ge
publiceerd.
De VS zouden een belangrijke be
perking van de invoer in de VS van
Japanse textielprodukten hebben
geëist om de eigen textielindustrie
die er niet te best voorstaat, te
beschermen.
Het opnieuw gebruiken van het ei
land Okinawa als opslagplaats voor
kernwapens is een kwestie die nog
moet worden geregeld. Wel zou Sato
er mee hebben ingestemd dat Okina
wa een' basis zal blijven voor Ameri
kaanse strijdkrachten.
Leerlingen (180) tot
nader order vrij
STEIN Het bestuur van de Sint
Jansschool voor lager onderwijs aan
de Kelderstraat in Stein heeft met in
gang van vandaag de school gesloten.
Het gebouw verkeert in een dusdanige
bouwvallige toestand, dat het niet lan
ger verantwoord wordt geacht hier
onderwijs te geven.
Voorlopig blijven de 180 leerlingen
van de school thuis. Besloten is de
school net zo lang gesloten te houden,
totdat een noodoplossing is gevonden.
BREDA Tjjdens een vervroegde
uitspraak is vanmorgen door de Bre
dase rechtbank de verdachte van de
zgn carnavalsmoord, de 21-jarige A.
van B. vrijgesproken in verband met
gebrek aan bewijs. Er volgde onmid
dellijke invrijheidstelling.
Maandag had de officier van justi
tie 8 jaar gevangenisstraf geëist. De
reden van de vervroegde uitspraak is
gelegen in het feit, dat is komen vast
te staan, dat de bloedsporen die ge
vonden zijn in de onmiddellijke om
geving van de woning van verdachte,
van een gewonde hond zijn geweest.
DEN HAAG De Europese bewe
ging in Nederland is verontrust over
de uitlatingen van minister Luns in
het Franse blad l'Aurore dat schreef
dat de bewindsman politieke samen
werking in Europa, zoals die destijds
werd ontworpen door het co-
mité-Fouohet, aanvaardbaar is. In een
telegram zegt het dagelijks bestuur
dat dit plan-Fouchet de bezegeling
zou hebben betekend van het gaul
listische Europa der staten.
„Wij vertrouwen erop dat de woor
den van minister Luns verkeerd zijn
weergegeven en dat er een te
genspraak zal volgen", aldus het tele
gram.
Dat kan als je zo vroeg mogelijk begint te sparen
met de Zilvervloot. Wanneer je er mee kimt beginnen?
Op iedere werkdag tussen je 15e en 21e verjaardag;
oud-militairen zelfs tot en met 23 jaar.
Je spaart 6 tot 9 jaar een bedrag van ten minste f 30,- en
ten hoogste f 300,- per jaar. Na afloop van de spaarter-
mijn (bij huwelijk al na ten minste 3 jaar sparen) ont
vang je over de totale inleg plus rente een belasting
vrije premie van 10%.
Wie bijv. 9 jaar f 25,- per maand inlegt, krijgt maar
liefst 'n dikke f 3.500,- terug (f 2.700,- inleg, zo'n f 500,—
aan rente plus een premie van ruim f 300,-). Daar kun je
heel wat mee doen!
Vraag een brochure aan het Ministerie van Sociale
Zaken en Volksgezondheid, afdeling Voorlichting be
zitsvorming, Postbus 51, Den Haag.
NEW YORK Mr. P. H.
Houben heeft gisteren in de VN
aangedrongen op maatregelen
van de zijde van de afzonderlijke
regeringen en ook van alle lan
den gezamenlijk om het kapen
van vliegtuigen in de toekomst
te voorkomen en in elk geval de
kapers wettelijk te vervolgen.
„Gedwongen koerswijziging van ci
viele vluchten", zoals dit kapen offi
cieel heet, heeft in de laatste maan
den een zodanige frequentie gekre
gen dat véle landen zich ernstig onge
rust maken, aldus de Nederlander.
Nederland heeft een ontwerp-reso
lutie opgesteld, die door 27 andere
landen, waaronder België, Zweden,
Australië en een aantal Zuidameri-
kaanse landen, van aanvullingen is
voorzien en die door deze landen
wordt gesteund.
Het ligt in de bedoeling dat een
tijdrovend en naar aller verwachting
moeizaam debat over deze resolutie
wordt vermeden.
De 126 landen van de VN zullen
ongeveer drie weken hebben om deze
ontwerp-resolutie te bestuderen,
waarna men zonder debat een stem
ming wil doen plaats vinden.
In de ontwerp-resolutie wordt er
bij de regeringen op aangedrongen,
te zorgen dat hun nationale wetge
ving doeltreffende maatregelen toe
laat tegen de kapers van civiele vlieg
tuigen. De meeste landen hebben
daarvoor nu onvoldoende wettelijke
mogelijkheden.
Er wordt in de ontwerp-resolutie
Michael Somare, parlementslid
leider van de Pangu-partij.
.Mevrouw Kashu Yoshokawa bergt
een geheim onder haar hoge zwarte
kapsel en achter haar donkere ogen.
Ze reist met dat geheim Europa
door en demonstreert overal haar
kunst. Zonder echter het geheim te
verraden.
Ze maakt schilderijen aan de lo
pende band en een strooiende hand.
Niet met verf, maar met een fijne
zandregen, waar glittertjes inzitten.
In Japan een oude kunst, al twin
tig eeuwen beoefend en Suna-E ge
heten.
Het greinfijne zand wordt uit
gestrooid op een gelakt blad, we
zouden kunnen zeggen in arabesken,
maar dan met veel kleuren.
Aan de oude kunst heeft mevrouw
Yoshokawa een moderne techniek
toegvoegd en er iets op gevonden
om deze wegblaasbare tekeningen te
fixeren. Maar hoe ze dat doet weten
we niet.
Trouwens, de kunst van het
zandstrooien kijkt men ook niet
even af. Maar men krijgt wel zin
Balanceert dan een spatel tussen
de vingers, schept een heuveltje
zand op en strooit dat met vaste
het ook eens te proberen. Zij het
dan zonder publiek en met een goe
de stofzuiger bij de hand.
Het recept: men neme een
glasplaat, liefst pikzwart. Verder
een tiental bakjes met strooisel, een
paar spatels en wat veren,
hand lijn- en vormvast op de plaat.
En opeens ligt daar een naakt vis-
senlijf met zwiepende staart.
Suna-E
Een beeldschoon meisje behoort
naast u te knielen. Mevouw Yosho
kawa zelf ligt ook geknield. Men
behoort dit zonder tafel en stoel te
doen.
Het meisje vluchtigt een ver
dwaald stofje weg met haar véer,
maar haar meesteres heeft met het
spateltje doorgewerkt en nu heeft
de vis schubben en kleine licht
flitsen van goud en rood.
Een bakje blauw zand wordt haar
toegeschoven en „hap" op de spatel
ligt een wolk, die een seconde later
neerdaalt op de vis. Maar de vis
wordt er niet door bedekt, nee de
vis is vrij en zwemt nu in het blau
we water en slaat golfjes met rib
beltjes in de zee.
Niets beweegt behalve de fijne
vrouwenhanden, die vlinderen bo
ven de glasplaat, waar de vis op
spartelt, blinkend in een onzichtbare
zon.
Het meisje neemt de glasplaat op,
volkomen horizontaal en draagt die
rond, terwijl op de volgende plaat
een lijn verschijnt, die een seconde
later een bamboestengel is. Er groei
en tere spruiten aan, millime
terstreepjes feilloos neergedaald op
het glas.
In twintig seconden is het schilde
rij klaar; het volgende wordt alweer
uitgestrooid....
En dan komt die afschuwelijk
nuchtere vraag in mij op: „Wat ter
wereld moet een mens met al die
dingen doen?"
Maar ik waag het niet iets te zeg
gen, bang dat een ademstoot de
kleurvleugjes zal vernielen....
ook op aangedrongen, dat alle landen
de maatregelen zullen steunen die de
internationale organisatie voor bur
gerluchtvaart voorstelt.
Nederland is één van de voorvech
ters in de VN voor het treffen van
maatregelen tegen de vliegtuigka
pers, mede door de grote aandrang
die is uitgeoefend op de Nederlandse
regering van de zijde van de Neder
landse piloten.
Vervolg van pag. 1
Voorts merkte h\j
op, dat het apparaat stoffig was. Met
een doek namen ztf een deel daarvan
weg om dit op aarde te laten onder
zoeken. Ook demonteerden zy de
tv-camera en enkele andere onderde
len. Het glas was volgens hen nog
puntgaaf.
Een andere opdracht was de con
trole van de instrumenten die zij gis
teren hebben geplaatst. Deze bleken
alle goed te functioneren. Een ervan
heeft inmiddels naar de aarde geseind
dat de maan een atmosfeer heeft die
de dichtheid heeft van een miljoenste
van de aarde-atmosfeer.
Opgewekt
Al deze experimenten werden door
Conrad en Bean opgewèkt uitgevoerd.
Conrad zei het jammer te vinden, dat
zij maar vier uur buiten konden blij
ven als gevolg van de beperkte zuur-
stofvoorraad. „Wij zouden hier best
acht of negen uur kunnen werken.
Het werk kost helemaal geen inspan
ning."
Hoe fit zij waren, toonden zij door
het opgooien van de stukken schuim
rubber, waarin de instrumenten had
den gezeten, die zij gisteren hebben
geplaatst. Door de geringe zwaarte
kracht konden zij de stukken gemak
kelijk tientallen meters hoog gooien,
waarna het geruime tijd duurde voor
dat ze weer op de bodem neerkwa
men. Plagend zei Conrad, dat Bean
wel een voddenman leek, die overal
rommel achterliet.
Tegen negen uur vanmorgen was de
wandeling afgelopen. Toch wel enigs
zins vermoeid van alle activiteiten
keerden Conrad en Bean terug naar
de Intrepid met twee zakken vol
steenmonsters en de Surveyor-onder-
delea.
Vanmiddag om tien voor half vier
zouden zij weer vertrekken. Intussen
sorteerden zij de monsters en maak
ten zich gereed voor het meest ris
kante deel van de reis: het opstijgen
en het rendez-vous met de Yankee
Clipper.
Oecumenische kerk
te Las Palmas
LAS PALMAS Te Las Palmas
op de Kanarische eilanden, die
Spaans grondgebied zijn, zal ten ge
rieve van de toeristen van elk geloof
een oecumenische kerk worden ge
bouwd.
Schadevergoeding voor
Marlène Dietrich
PARIJS Marlène Dietrich heeft
30.000 frank schadevergoeding toege
wezen gekregen na een proces we
gens laster, dat zij tegen de schrijver
Roger Peyrefitte en diens uitgevers
Ihad aangespannen. In zijn boek De
Amerikanen had Peyrefitte de
filmster uitgebeeld als iemand met
een veranderlijke aard, die verschil
lende politieke en zelfs tegengestelde
meningen verkondigde, al naar ge
lang de 'behoefte aan persoonlijke pu
bliciteit.
Japan
TAPAN gaa$ in Azië een steeds be
langrijker plaats innemen naar
mate de herinnerig aan de oorlog
vervaagt en Amerika gaat beseffen
dat het ook in dat deel van de we
reld meer aan zijn bondgenoten moet
overlaten.
Vietnam heeft de Amerikanen ge-
mate de herinnering aan de oorlog
met de modernste wapens kan wor
den gewonnen (kernwapens uitge
zonderd), als de bevolking niet be
reid is zich er voor in te zetten.
Zij moeten nu dan ook de basis leg
gen voor een goede verstandhouding
met de Aziatische landen, die er prijs
op stellen hun veiligheid en onaf
hankelijkheid te bewaren en die zo
nodig met de wapens te verdedigen.
Voorlopig geeft de situatie in Azië
nog aanleiding tot voortzetting van
militaire hulpverlening. Zodra echter
in Vietnam het vredesstreven terrein
wint, komt die noodzaak te verval
len.
Daar moet Amerika nu al rekening
mee houden. Economische hulpver
lening, voor Europa in de naoorlogse
jaren van zo grote betekenis, moet
zo snel mogelijk als krachtigste wa
pen worden gehanteerd.
Japan zelf is een voorbeeld van hoe
een goed gebruik van economische
hulp kan worden gemaakt. Het moet
een aanmoediging zijn voor de ande
re landen en voor de Amerikanen,
die in hun zak moeten tasten.
In de economische samenwerking in
Azië zal Japan onvermijdelijk de be
langrijkste rol spelen, hetgeen niet
zal betekenen dat het gaat overheer
sen en zonder meer krijgt wat het in
een oorlog niet kon verwezenlijken.
Het bezoek van premierSafo aan
president Nixon heeft uiteraard alles
te maken met de positie van Japan
als belangrijkste economische macht
in Azië. Dc militaire aspecten trek
ken echter méér aandacht.
Zo is er nog altijd een begrijpelijke
Amerikaanse aarzeling om de mili
taire bases in Japan te ontruimen.
Oorspronkelijk werden zij gehand
haafd teneinde snelle herbewapening
van Japan te voorkomen.
Door de oorlogen in Korea en Viet
nam hebben dc bases echter een an
dere betekenis gekregen. Met name
het eilar 1 Okinawa, dat Japan In
1972 terugkrijgt. De militaire terug
tocht kan ook hier niet uitblijven.
