wat in samenleving te koop is Scholier moet leren ontdekken Wim van Hanegem Minister Den Toom brak Lieftincks record Bestuur Edy krijgt wind van voren Luisterrijk optreden van Duke Ellington Door Dr. E. de vries PSV KLOPTE GVAV: 3-0 Bod Hagemeijer onaantrekkelijk Schaduwen over de woningbouw Enny als Bemoeial Studiedag CJVF over agressie en solidariteit Hoe wordt werknemer-van-morgen voorbereid 2Geen schorsing f ZATERDAG 8 NOVEMBER 1969 DE WERKNEMER van morgen is het kind, de scholier, van vandaag. Bij heel wat discussies wordt dit vergeten. De jongelui van vandaag zullen het echter morgen waar moeten maken. Vandaar dat we ons hebben af te vragen: hoe worden zij op dat morgen voorbereid? en: wie doen dit? Maar wij weten zo weinig van morgen. Is voorbe reiding dan wel mogelijk? Inderdaad kunnen ach ter alle voorspellingen grote vraagtekens worden geplaatst, maar daarmee zijn we niet van de ver plichting ontslagen de voorbereiding ter hand te nemen. Het gaat om het geluk van onze kinderen. Wij moeten voorkomen dat zij slachtoffers worden of slachtoffers gaan maken. Bovendien zijn er voldoende gegevens waarmee we onze winst kunnen doen. Juist ook bij het onderwijs, want dat zal bij bedoelde vorming een belangrijke rol hebben te spelen. Dit beoogt im- ,j mers: de kinderen te helpen op de weg naar de volwassenheid. Men wil hun zodanige hulp bieden, dat zij vanuit eigen kijk op mens en samenleving, j vanuit eigen verantwoordelijkheid, de uitdagingen weten te onderscheiden en positief te beantwoor den. Het gaat dus niet alleen om het kennen van de vragen, maar ook om het ontdekken ervan. Niet alleen om visie op de samenleving, maar ook om het kunnen reageren op de vragen vanuit deze visie. Om echt mens te zijn, moet men afstand kunnen nemen. Men moet als het ware met de werkelijkheid en met alles wat zich als zodanig presenteert in gesprek kunnen komen om de ware werkelijkheid te ontdekken. Dit is het begin van het beleven van verant woordelijkheid. Want hoe kan men deze vragen of beleven, als men haar niet ziet, als men niet weet waarop men heeft te antwoorden? Er is dus visie op de samenleving nodig. Maar welke? Welke normen legt men aan bij de beoorde ling? Welke waarden hanteert men bij het beslis sen? Dit alles heeft te maken met een levensbe schouwing. Daar kan men niet onderuit De school Welke consequenties heeft dit nu voor het onder wijs? De werknemer van morgen zal vandaag met maatschappij-visies moeten worden geconfron teerd. Hij zal moeten leren ontdekken wat er in de samenleving te koop is. De nadruk valt op het ontdekken, op de confrontatie. De jongelui moeten leren zien, leren beoordelen. Het gaat niet om het opdringen van een visie, maar om het komen tot een eigen kijk. Een bepaalde sociale houding of reactie kan men wel eens door een demagogische taktiek oproepen, maar zij heeft totaal geen zin als zij niet voortkomt uit het beleven van de eigen verantwoordelijkheid Echt mens-zijn betekent vanuit eigen overtuiging beslissen. Om die zelfstandige keuze gaat het. De jongelui moeten daartoe worden uitgenodigd; wor den geholpen om tot een beslissing te komen. Het *"w«itwoordelijkheidsbesef moet daartoe worden gestimuleerd. Dit kan door alle aandacht te beste den zowel aan de inhoud als aan de techniek van de vorming. De inhoud: een stuk algemene ontwikkeling. De ze term klinkt wat intellectualistisch, omdat men daarbij meestal denkt aan feitenkennis. Dié is ech ter niet in de eerste plaats bedoeld hoewel ze niet gemist kan worden maar het ontdekken van processen, van breuken, van, knelpunten. Men moet weten waarover men praat'. De oren moeten niet klapperen, als men op de t.v. of via de pers een probleem uit de samenleving voorgeschoteld krijgt. Er moet dan een herkenning plaatsvinden. Hoe belangrijk deze algemene ontwikkeling is, hebben verschillende onderzoeken uitgewezen. De specialisatie, vandaag belangrijk, maar zeker mor gen schering en inslag, verliep bij jongelui met een goede algemene ontwikkeling veel sneller en met minder moeilijkheden. Zij kwamen gemakkelijker met de problemen klaar. Zij werden door de specia lisatie niet erg gïsoleerd. Blijkbaar waren zij door hun opleiding al met de vragen geconfronteerd en was bovendien hun geest hierdoor soepeler gewor den. Deze souplesse is noodzakelijk om verantwoord werknemer van morgen te zijn. Niet in de zin van kneedbaarheid, zodat men met de geest kan doen wat men maar wil. Neen, in de betekenis van vermogen om bewust de noodzakelijke veranderin gen aan te kunnen. Dat betekent concreet: omscholing. De toekomst zal in het teken hiervan staan. Door het bevorde ren van geestelijke elasticiteit kan men beter op deze situatie van morgen voorbereid zijn. Dit vraagt echter ook andere denkvormen en technie ken. De machine We hebben reeds en krijgen zeker steeds meer machines, die ons geheugen zijn. Het geheugenma teriaal bijvoorbeeld is als het ware in de machine opgeslagen. Hiervan zal men ook bij het onderwijs moeten léren gebruik te maken. Populair gezegd: wat gaan we in deze mechani sche hulpmiddelen stoppen? Wat gaan we ze laten doen? Ze moeten worden geprogrammeerd. Ook dat zal men moetep leren. En dit vraagt een bijzon der besef van verantwoordelijkheid. Anders wor den we slaaf van de machine. Dan wordt het verhaal van de tovenaarsleerling werkelijkheid. Het gaat hier om opvoeding tot een nieuwe ver antwoordelijkheid binnen de verwetenschappelijkte en vertechniseerde organisatiepatronen van mor gen. Dit mag niet iets zijn naast het gewone onderwijs, maar moqt er methodologisch In worden verdisconteerd. Het gaat om het zien van relaties, verbanden, van functionele opbouw. Men moet we ten, hoe men iets aanpakt, welke consequenties het heeft voor mens en samenleving. Dit betekent dat zowel aandacht besteed moet worden aan de persoonlijke als aan de gemeen schappelijke verantwoordelijkheid. Ook aan die van de groep. Veel zal immers in de toekomst in groepsverband, door werkgroepen, worden uitge voerd, omdat het bijna onmogelijk wordt een be paalde taak in zijn eentje te verrichten. Werken in groepsverband stelt echter bijzondere eisen. Openheid voor de ander. Incasseringsvermo gen. Kunnen luisteren naar de ander. Werken met de ander vraagt niet alleen geestelijke plooibaar heid, maar ook interesse voor de medemens, een rekening houden met zijn eigenaardigheden. Dit werken in groepsverband leert men door het uitvoeren van groepsopdrachten. Na de uitvoering zal men het resultaat met de groep moeten bespre ken. Men zal de jongelui moeten aanspreken op hun gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, door hun gelegenheid te geven verantwoording af te leggen van de wijze waarop zij zich van hun taak hebben gekweten, door de evaluatie van de problemen waarvoor zij hebben gestaan, door het releveren van de moeilijkheden die zij met elkaar hebben overwonnen. Zodoende krijgen zij oog voor de verbanden, voor de verantwoordelijkheid voor en in deze verbanden, voor de vragen die vanuit de samenwerking op hen afkomen. Vandaar dat terwille van de voorbereiding op morgen ook nieuwe onderwijstechnieken hun in tree moeten doen. Bij het onderwijs zal men de vormingstechnieken moeten gaan toepassen. Natuurlijk voorzover dit mogelijk is in verband met de ontwikkeling van het kind. Want bij dit alles mogen wij het kind in zijn eigen zijn niet vergeten. Anders wordt het nu reeds slachtoffer van de maatschappij. Juist door deze technieken, door het samenwerken kan de creativiteit worden gestimuleerd. Men daagt elkaar uit, niet terwille van een beter cijfer, maar om inventief bezig te zijn. Hoort men niet vaak in een groep zeggen: „Kom jongens, wie is er nu eens inventief! Wie heeft er een goed idee?" Dit mag niet het voorrecht zijn van een elite groep, maar is noodzakelijk voor iedereen, wil de: werknemer van morgen mens blijven. Welk onderwijs? Bij welk onderwijs zal men nu met deze eisen voor de werknemer van morgen rekening moeten houden? Meestal denkt men alleen aan het beroepsonder- j wijs. Maar men zal reeds bij het basisonderwijs! hebben te beginnen, al zal het maar een eerste i aanzet zijn. Doch vooral ook bij het voortgezet! onderwijs zal aandacht aan deze zaken moeten worden besteed. Een bekende vraag van Mannheim is: „Who| plans the planners". D.w.z. wie leidt de plannenma-| kers op? Wie houdt toezicht op hen? Wie spreekt hen aan op hun verantwoordelijkheid? Wie vraagt! hen: Hoe ben je bezig? Wij mogen niet wachten totj de jeugd van vandaag de plannenmakers, de pro-i grammeerders, of hoe men het ook noemt, vanj morgen zijn geworden. Vandaag reeds zal men heni op die taak hebben voor te bereiden. Dit geldt in het bijzonder voor het voortgezet j onderwijs, want deze zal de meeste plannenmakers leveren. Hoe worden zij hierop voorbereid? Hoeveel hangt immers van de leiding af. Als deze de mense lijke vragen niet onderkent, de verantwoordelijk heid voor de ander niet op het hart draagt, zullen alle gewenste en noodzakelijke structuurwijzigin gen op niets uitlopen. Vandaar dat de vorming al! heel vroeg moet beginnen. De maatschappijproblemen, het vraagstuk van de! verantwoordelijkheid in het leiding geven, de moei lijkheden, de knelpunten, de vragen rondom tech niek en ethiek, dit alles zal bij het voortgezei onderwijs aan de orde moeten komen. Liefst vanuit „de problemen die dagelijks via pers of andere communicatiemiddelen ons leven worden binnenge schoten. Dit vraagt nogal wat van de leraar natuurkunde, biologie, wiskunde. Niet alleen: wat kunnen we doen, maar ook wat gaan we ermee doen? Van de leraar geschiedenis en aardrijkskunde. Waarom is het zo? Hoe was het? Hoe gaat het worden? Maar hiermee zijn we er niet. Nodig is het vak samenlevingsvragen, in de breedste zin van het woord. Verplicht voor alle leerlingen. Namelijk om hen te laten zien wat er aan de hand is, om het ontdekken van de uitdagingen, om hen er zich bewust van te laten worden dat zij antwoorden zullen moeten geven. Alleen zo helpen wij hen in de voorbereiding op! het werknemer van morgen zijn. Om het geluk Men kan natuurlijk achter al deze eisen vraagte kens plaatsen. Men kan het te idealistisch vinden en zeggen: wie is tot deze dingen in slaat? Wat kan men als ouders bijvoorbeeld doen? Zijn de leraars hiervoor opgeleid? Inderdaad vraagt dit van de leraars dat zij met moderne technieken kunnen werken. Maar mag dat niet in het belang van de leerlingen en de samenleving worden gevraagd? En de ouders? Laten zij er zich bewust van zijn, dat het om het geluk van hun kinderen gaat. Zij zullen daarom attent op deze dingen moeten zijn. Zij mogen toch aan de school vragen, hoe het hiermee is gesteld. Dit eist samenspel tussen school en huis. Of hebben wij daarvoor geen tijd? UTRECHT De commissie van beroep van de KNVB heeft Wim van Hanegem Feijenoord) een boete van 500 gulden opgelegd. De commissie, die gisteravond in Utrecht het gebeurde in de wedstrijd Nec-Feijenoord aan een nadere be handeling heeft onderworpen, heeft niet de indruk gekregen dat Van Ha negem opzettelijk een op de grond liggende tegenstander (Pijs van Nee) heeft getrapt. Wel achtte de commis sie bewezen dat Van Hanegem zich, na een tegen hem begane overtre ding, onvoldoende heeft beheerst en legde hem daarom de boete van 500 gulden op. De strafcommissie betaald voetbal van de KNVB had Van IHanegem eerder een onvoorwaardelijke schorsing van drie bindende wedstrijden opgelegd. De uitvoering van deze straf werd vorige week vrijdag opgeschort door de commissie van beroep in afwachting van zijn definitieve uitspraak. GRONINGEN Rustig en voor zichtig, alle risico's vermijdend, heeft PSV gisteravond in Groningen de tegen GVAV met een ruime overwin ning (30) afgesloten. In de door Kurt Linder als „een nuttige oefen wedstrijd" gekwalificeerde strijd te gen de Groningers heeft PSV alle patronen van zijn afwisselend spel vertragend, dan weer flitsend aanval lend kunnen proberen. De schrijver van dit artikel, dr. E. de Vries, is gereformeerd predikant te Scheveningen en leraar godsdienst en maatschappijleer aan de christelijke kweekschool in Den Haag. Voor zijn theologische studie was hij onder wijzer. Hij promoveerde in 1962 op een dissertatie over de dienst van de kerk aan de industriearbeider, werkte mee aan rap porten voor het CNV en publiceerde tal van artikelen over sociale vraagstukken. AMSTERDAM Het bod, dat Hagemeijer heeft uitgebracht op de NV emailleerfabriek De IJssel (EDY), was voor aandeelhouders EDY uiterst onaantrekkelijk. Een hoger bod zou zeker haalbaar z(jn geweest, doch deze kansen op een beter resultaat zjjn door verschil lende oorzaken verloren gegaan. Dit blijkt uit een rapport, dat is samengesteld door de commissie uit aandeelhouders EDY, zoals ingesteld tijdens de buitengewone vergadering van aandeelhouders op 29 september 1969 te Arnhem. Als oorzaken waardoor de kansen op een beter bod verloren zijn ge gaan noemt de commissie: de com missarissen en directie waren onder ling verdeeld en zijn onderhandelin gen begonnen alvorens de onderlinge geschilpunten tot een oplossing te brengen. Men heeft het veel te ver laten komen, zodat het tijdstip waarop een beter resultaat haalbaar zou zijn ge weest verstreken was. De heren A. Niekamp en L. Rehorst (commissaris sen van EDY) hebben bij voorbaat iedere poging om tot een beter resul taat te komen, tegengewerkt, aldus de commissie. Twijfel Van dc zijde van het bestuur en de vakbonden is steeds aangedrongen op aanvaarding van het bod van Ha- gemijer onder het moticf, dat daar door de werkgelegenheid zeke.r veilig zou zijn gesteld. De commissie heeft daarover steeds haar twijfel uitge sproken, doch tegengeworpen werd, dat Hageraijer bij Indola niemand had ontslagen. Dat men op dit standpunt niet is teruggekeerd nadat bekend werd dat bij Indola een aanzienlijk aantal werk- P. Beishuizen overhandigde Duke zijn zeer verdiende Edison. nemers zou worden ontslagen, heeft de commissie bevreemd. De commissie heeft zich op de hoogte gesteld van de precaire toe stand van het bedrijf en heeft daar uit de conclusie getrokken dat een onafhankelijk voortzetten onmogelijk was, zodat een samenwerking met een andere vennootschap de enige oplossing bleef. Deze precaire toestand evenwel was niet in de laatste maanden ontstaan en de commissie heeft daar om zeer ernstige bedenkingen tegen de verslaggeving, zoals die de laatste jaren bij EDY heeft plaatsgevonden. De aandeelhouders zijn zeker de laatste drie keren apert onjuist voor gelicht, hetgeen tot het gevolg heeft gehad, dat een eerder ingrijpen van de zijde van de aandeelhouders, het geen mede in het belang van de werk nemers zou zijn geweest, werd voor komen, aldus het rapport van de com missie. Enny de Leeuwe (sinds haar hu welijk niet meer Mols) speelt mor genavond een kostelijke rol in het thrillerblijspel „Bemoeial" dat de KRO op Ned. 1 vertoont. Zij is de werkster mevrouw Pieper en, zoals de foto toont, wordt zij op een goed moment belaagd door een snood individu, de heer Westra (Arnold Gelderman)nadat zij op het handelskantoor dat zij pro per houdt, een dode heeft ont dekt. Hoewel Jan Teulings, niet als Maigret maar wel als politiecom missaris de zaak in handen krijgt, is het toch de bemoeial, die de zaak oplost. Drie miljoen voor j kerkbouwactie UTRECHT De opbrengst van de kerkbouwactie van de Stichting Steun Kerkbouw van de Gerefor meerde Kerken heeft thans de drie miljoen gulden ruim overschreden. Deze opbrengst komt uit een kleine vierhonderd plaatselijke gemeenten. In een aantal plaatsen is men nog bezig met de actie. Ook ztjn er ge meenten. die de actie tot voorjaar 1970 uitstelden. Van de mogelijkheid om een bij drage te bestemmen voor kerkelijke bouwwerken in Oost-Europese lan den in plaats van voor de Neder landse kerkbouw is, voorzover op het ogenblik valt te overzien, betrekke lijk weinig gebruik gemaakt. De in druk bestaat, dat men bijdragen voor werelddiakonale doeleinden rechtstreeks pleegt over te maken aan het Algemeen Diakonaal Bureau te Utrecht Newport Jazz Festival van start ROTTERDAM Het vierde New port Jazz Festival is vrijdagavond in de Doelen luisterrijk van start ge gaan met een uiterst beheerst, maar daacom niet minder swingend optre- Baas (Den Toom) boven baas (Lieftinck). UTRECHT Op dinsdag 25 np- vember belegt de Christen Jonge Vrouwen Federatie-YWCA haar na jaarsstudiedag over het onderwerp ..Agressie en Solidariteit". Prof. dr. H. Bianchi, hoogleraar in de crimino logie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam leidt het thema in. De plaats van samenkomst is als vanouds in de Fliednerzaal, Fockema Andrealaan 10 te Utrecht (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG De heer W. den Toom, minister van defen sie, heeft deze week in de Twee de Kamer een record gebroken. Hij sprak volgens nauwkeurige waarnemers drie uur en 9 minu ten achtereen en onttroonde daarmee prof. Lieftinck, die in de zittingsperiode 1949-1950 drie uur en twee minuten zonder op houden sprak. De Kamervoorzitter onderbrak de minister en schorste de vergadering. Na de pauze was minister Lieftinck nog niet klaar. Hij voerde nog gedu rende twee uur het woord. Zo blijft de langste redevoering op zijn naam staan. Nu wil de overlevering, te verne men ergens in de doolhof van het Kamergebouw, dat de leden van de Tweede kamer de lange financiële tirade niet gelaten over zich lieten gaan. Toen de woordenstroom maar niet stopte, werd achter de gordijnen een komplotje beraamd. Een groep van tien, met vertegenwoordigers uit de grootste frakties, stelde zich in de buurt van de maar pratende minister op. Een van hen vertelde de laatste mop, die, hoewel de tijden veranderd zijn, nog steeds niet op deze plaats voor herhaling vatbaar is. Uit de groep kwam een duidelijk gelach los. Reaktie van prof. Lief tinck: Mijnheer de voorzitter als er wat te lachen valt, wil ik wel ophou den. In feite viel er niets te lachen. Dus ging Lieftinck door. A/IEN zegt dat er vroeger meer - 1 reden was om te lachen in de Tweede kamer. Onder de leden be vonden zich meer humoristen. Alles is nu zo zakelijk. Of dit waar is, durf ik niet te zeggen. Maar de Arjos-vergadering, vorige week in Zwolle, zou een aan wijzing kunnen zijn. Er werd met élan en vooral met kennis van zaken en op niveau gediscussieerd. Zeker. Maar bij alle ernst was de lach schaars. Alleen déze uitspraak ver mocht even de ban van het debat te breken: De KVP is net een ouderwetse dorpsharmonie met Schmelzer als di rigent. Iederee speelt erin mee. Wellicht rehabiliteerde vanmiddag in Utrecht het convent de ARP wat het lachen betreft. MA hel mammoetdebat over de begroting van onderwijs staat Volkshuisvesting op de agentia van de Tweede Kamer. Belangrijke debat ten werpen ook in Den Haag hun schaduwen vooruit Hel onderwijsdebat is voorafgegaan door een demonstratie van de wer kende jeugd en een betoging door een demonstratie van de werkende jeugd en een betoging van militairen in burger, die meer soldij wensten, luidde het defensiedebat in. Er is nog geen demonstratie van woningzoekenden aangekondigd. Maar wel wordt van alle kanten gere ageerd op het beleid van minister Schut. Hij haalt de 125.000 woningen niet dit jaar, wordt voorspeld. Maar op het departement zegt men: het zal zeker lukken. Nu is het met de huizenbouw zo, dat men daarover verschillende reek sen cijfers kan gebruiken. De één telt de woningen, die worden opgele verd, de ander de huizen, waarvan de bouw is begonnen en de minister zou het aantal vergunningen tellen, die hij heeft verleend. Wel is zeker, dat er stagnatie in de bouw optreedt. Door de hoge rente en ook door de lage waterstand: de aanvoer van het materiaal wordt be lemmerd. Snelle overschakeling van schip op auto voor het vervoer is blijkbaar moeilijk. Het debat vooraf over de volkshuis vesting is in volle gang. Zo verwon derlijk is dat niet met nog woning nood bijna 25 jaar na de oorlog. 'TROUWENS, de minister heeft zelf een bijdrage geleverd aan de discussie. Maandag had hij parlemen taire redakteuren uitgenodigd voor een informeel gesprek. Hij deed be paalde mededelingen als achtergrond informatie. Maar die informatie was zo interessant en belangwek kend, dat ze toch als nieuws de vol gende dag in de kranten stond. Je zou de indruk krijgen, dat door de voorlichtingsdienst van de minister een subtiel en knap spel is gespeeld. Hoe dan ook, enkele Kamerleden hebben bij het lezen van de kranten wel hun ogen uitgewreven. Reaktie van een van de kamerle- I den weer ergens uit het parlements- i gebouw: De plannen en ideeën van de minister zijn wel goed. Maar de I uitvoering. Hij is te zacht. En dat is I niet bepaald de opvallendste karak tertrek van de aannemers, die moe ten bouwen. Zo vallen de schaduwen in Den I Haag. den van Duke Ellington, één van de allergrootsten in de jazzwereld. „The Duke" vierde dit jaar zijn zeventigste verjaardag, vandaar dat het hele jazzfestival dit jaar op zijn persoon is gericht. Wel, hij heeft de vele fans niet teleurgesteld, want zijn 16 mans sterke orkest heeft hij gedu rende twee uur laten horen dat hij nog steeds onnavolgbaar is. Begonnen met de bekende tune „Take the A train", kwamen er ver volgens enige overtuigende composi ties naar voren, die door het en thousiaste publiek wel begrepen moesten worden. Gave soli van trompettist Cat An derson (zat constant boven de hoge C) en de veteraan Johnny Hodges op z'n altsax, swingend orgelspel van gastsolist Wild Bill Davis en achter dat alles de grote leider die met en kele subtiele pianoloopjes, gebaartjes en ouderwets zwaaiende danspasjes het geheel zeer muzikaal in de hoge jazz-sferen houdt. Een zeer geïnspireerd optreden dat eigenlijk door geen enkele échte jazz liefhebber gemist mag worden. De Newport all stars, die voor de pauze optraden, konden on^ beslist niet overtuigen, violist Joe.Venuti en vibrafonist Red Norvo deden ons on bewust aan de commerciële „swing specials" denken en zeker niet aan een j zzconcert anno 1969. Na afloop van het avondconcert werd aan The Duke een zeer ver diende Edison uitgereikt door de heer P. Beishuizen. Ellington liet het alle maal rustig over zich heen gaan, zei heel vriendelijk trots te zijn, om zich vervolgens weer voor te bereiden op het nachtconcert. Donderdag Stockholm. gisteren Rotterdam, vandaag in de loop van de dag al weer richting Duitsland. Tijd is kostbaar, ook voor een ze ventigjarige orkestleider, die nu al voor jong en oud een legendarische jazz-grootheid is. J. BODDAERT tt i 'IQ Boete van f 500.-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 9