Voorzitter ARP gelooft
niet in vertrek radicalen
AUSTRALIË BOUWT AAN
GEZONDE PAPOEA-STAAT
ADO sterker dan
Ned. amateurteam
Klaverblad
bij Baarn
Banken moesten een
flinke veer laten
Hoop gevestigd
op mineralen
Twente gelijk
VerontrusteFeddemciGeen compromis
EEN HAND VOL
GRIEZELS
ff INDE
GREEP X
VAN
Hartoch 20ste
Engels elftal
samengesteld
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1969
ook wegen te vinden om tot een gro
tere economische zelfstandigheid te
komen.
Gedachte
De volksvertegenwoordigers, die,
ook in de nauwelijks toegankelijke
binnenlanden, gekozen worden vol
gens het systeem „one man one vote"
in West-Irian, waar het ontwikke
lingspeil in het Centrale Bergland
bepaald niet lager is dan dat in
Oost-Nieuw-Guinea, was dit volgens
de Indonesiërs onmogelijk! gaan
hierbij van de gezonde gedachte uit
dat zelfbestuur en politieke onafhan
kelijkheid alleen haalbaar zijn, als de
Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen
PORT MORESBY De hier en daar enigszins grillig uitschietende 141ste lengtegraad is de
scheidslijn een echte koloniale scheidslijn! tussen West- en Oost-Nieuw-Guinea. Hij is als
een grens tussen twee werelden, die overigens beide worden bewoond door Papoea's mensen, die
bezig zijn het stenen tijdperk te ontgroeien en wier voormannen alles in het werk stellen om de zo
genaamde beschavingstrap te beklimmen.
De tegenstellingen zijn schrij
nend, zo niet schokkend. Aan de
ene kant, in West-Irian, 800.000
Papoea's, die in welvaart en po
litieke status naar beneden zijn
getuimeld door de zo gelijkscha-
kelende Indonesische overheer
sing. Aan de andere kant, in het
Australische deel van Nieuw-
Guinea, bijna 2,5 miljoen Pa
poea's, die binnen niet al te lan
ge tijd zelfbestuur krijgen en die
in elk opzicht meeprofiteren van
het anti-koloniale getij.
Wat Port Moresby nu is, had Dja-
japoera, het vroegere Hollandia, kun
nen zijn, als het Nederlands streven
naar opvoeding tot onafhankelijkheid
niet was doorkruist door internatio
nale politieke verlangens.
Alleen de Papoea's, die eens onder
de voogdij van Den Haag hebben
gestaan, kunnen (mogen!) er over
treuren. De geringste kritiek op het
Indonesische beleid in West-Irian
wordt, zo deze door een Nederlander
wordt geuit, tenslotte uitgelegd als
een opleving van Jan Pieterszoon
Coen-gevoelens, waarbij vergeten
wordt dat de Javaanse heerszucht
wel eens een veel verwerpelijker
vorm van kolonialisme kan zijn.
Aanwinst
Zonder het Australische bestuur in
de zogenaamde Territories te idea
liseren het noorden, dat
Nieuw-Guinea wordt genoemd, is een
trusteegebied, na de Eerste Wereld
oorlog overgenomen van de Duitsers;
het zuiden, dat Papoea heet, is al
sinds de jaren tachtig van de vorige
eeuw Brits i.e. Australisch zonder
verfraaiing van de werkelijkheid dus,
kan gesteld worden dat Canberra
doende is de grondslag te leggen van
een staat, die een aanwinst kan zijn
in de steeds langer wordende rij van
volkeren.
Het zal er de tijd voor moeten krij
gen; alle investeringen en vorderin
gen zullen als verloren moeten, wor
den beschouwd, als ongetemd natio
nalisme de boventoon gaat voeren en
als de wereldpolitiek zoals in 1962
met Nederland gebeurde de huidi
ge bevoogding niet langer gedoogt.
Goede wegen en verbindingen, een
zich steeds verder uitbreidend
schoolwezen, gezondheidszorg in de
meest ontoegankelijke gebieden, re
delijke universitaire opleidingsmoge
lijkheden voor de autochtone bevol
king, werkgelegenheid, een wel
vaartspeil dat uitgaat boven dat van
vele zelfstandige, zogenaamde ont
wikkelingslanden het is allemaal
te vinden in dit land, waar zo'n vijf
tigduizend Australiërs de sleutelposi
ties in handen hebben.
Zakelijk
Het zou zeker te ver gaan de
Australiërs een charitatieve inslag
toe te kennen. Wat juist zo opvalt bij
de huidige Australische generatie is
de harde, zakelijke en Amerikaans
aandoende levensstijl, de hang aan
geld en de drang naar nationale
prestaties.
Dit neemt echter niet weg dat
Oost-Nieuw-Guinea alles behalve een
wingewest is. Het land is nog lang
niet in staat zichzelf te bedruipen.
Zoals Nederland tot 1962 jaarlijks 100
miljoen gulden in het tegenwoordige
West-Irian pompte, zo geeft Australië
elk jaar enkele honderden miljoenen
guldens uit tweederde deel van
het totale budget! om de eindjes
in de Territories aan elkaar te kno
pen.
Het aan Canberra gebonden, doch
toch voornamelijk uit Papoea-afge
vaardigden bestaande parlement, is
zich hier wel van bewust. Dit li
chaam, dat qua opzet en bevoegdhe
den sterk herinnert aan de voormali
ge Nieuw-Guinea-Raad, tracht dan
Groter dan Oudenrijn
(Van onze correspondent)
BAARN Rijkswaterstaat zal ver-
moedelijk eind volgend jaar beginnen
met de aanleg van een klaverblad by
Baarn, dat groter wordt dan Ouden
rijn. Ryksweg 1 (Amsterdam-Hoeve
laken en Rijksweg 27 (Utrecht-Hil-
versum-zuidelijk Flevoland) zullen
daar elkaar kruisen.
De aanleg van een electriciteits-
centrale in de Kokoda Trail
een rivier die zo'n vijftig kilo
meter van Port Moresby ver
wijderd ligt.
volkshuishouding de potentie heeft
zichzelf te kunnen bedruipen.
Een veelheid van ontwikke
lingsprojecten is dan ook op gang
gebracht. In de agrarische sector le
veren de koffie, de thee- en de ca
caocultuur een steeds groter wordend
aandeel aan de export. Rubber, palm
olie, kokosnoten ook aan de op
voering van deze produkten wordt
veel gedaan.
De grootste hoop is echter ge
vestigd op de uitvoer van mineralen.
Hoewel er nog steeds geen olie is
aangeboord hetzelfde geldt voor
West-Irian zijn er wel belangrijke
goud- zilver- en mangaanvondsten
gedaan.
Koper
Voor de toekomst zal de exploitatie
van recentelijk ontdekte kopervelden
van levensbelang zijn. Grote Ameri
kaanse concerns hebben aangekon
digd enkele honderden miljoenen
guldens in de nieuwe vindplaatsen te
investeren. Dit betekent niet alleen
werkgelegenheid, maar ook een op
voering van de handelsbalans tot on
gekende hoogte.
Industrialisatie is nog altijd een
onwerkelijk, zo niet griezelig begrip
in Australisch Nieuw-Guinea. Hier
voor ontbreken niet alleen de behoef
te en de grondstoffen een hoog
ontwikkeld land als Australië, dat
door het Gemenebestmoederland En
geland altijd „klein" is gehouden, is
er pas sinds kort in geslaagd zijn
lichte industrieën met basisin
dustrieën te verstevigen maar ook
de mankracht.
Hoewel er hard wordt gewerkt aan
de scholing van Papoea arbeiders zal
't nog vele jaren duren voordat er
voldoende ambachtsscholen en hoge
re technische opleidingsinstituten
zijn.
De grondgegevens op economisch
gebied en op dat van de ontwikkeling
en de technologie wijzen er wel op
dat Australisch Nieuw-Guinea nog
een lange weg heeft te gaan. Versto
rende factoren, vooral die, welke
voortspruiten uit nationalistische of
internationale politieke ontwikkelin
gen, kunnen een ramp betekenen
voor dit land, dat zijn onstuimige
vooruitgang van de afgelopen jaren
te danken heeft aan de instelling en
de opvattingen van blanke kolo
nisten, uit de jaren zestig van de
twintigste eeuw.
Gezicht op de haven van Port
Moreby, de hoofdstad van Aus
tralisch Nieuw-Guinea.
BREMEN De Enschedese credi-
visievereniging FC Twente heeft
dinsdagavond in Bremen in een
vriendschappelijke wedstrijd tegen
de Bundesligaclub VVerder Bremen
gelijkgespeeld met 22.
Bij de rust hadden de Duitsers een
voorsprong van 20 dank zij doel
punten van Goerts en Zembski. In de
tweede helft bracht Pirard de stand
op 21, waarna FC Twente het ver
diende gelijke spel verkreeg toen
Coordes in eigen doel schoot. Er wa
ren 3.000 toeschouwers.
DEN' HAAG Het Nederlands
amateurclftal heeft de enige oefen
wedstrijd voor het duel tegen Schot
land in het tornooi om de Europese
beker voor amateurlandenteams op
19 november in Greenoch zowel op
technisch als tactisch gebied verlo
ren. Natuurlijk kan een team, waarin
per seizoen een groot verloop is, niet
wedijveren met een beroepsploeg. Dit
Uw werk krijgt een lift met King.
Elke King pepermunt is namelijk een „rondje energie"
waardoor u nèt iets meer presteert. Omdat King
stimuleert en activeert. Natuurzuivere King
houdt monden fris en mensen monter.
Natuurzuiver
Beide wegen zullen bestaan uit
twee rijbanen van elf meter met een
middenberm van twaalf meter.
Bij het klaverblad zal het aantal
rijstroken worden verdubbeld tot vier.
De rangeerstroken voor afbuigend
verkeer worden door een vier en een
halve meter brede tussenberm van
de hoofdbaan gscheiden. De wegen
krijgen enkele meters brede vlucht
stroken. Rijksweg 27 zal voorlopig niet
verder dan tot het nieuwe klaverlad
worden aangelegd.
Eemnes
Het klaverlad wordt grotendeels op
grondgebied van de gemeente Eemnes
aangelegd. Rijkswaterstaat zal van 87
eigenaren grond moeten kopen. Ook
moeten 15 woningen, twee kampeer
boerderijen, een café-restaurant, di
verse zomerhuisjes en een autohandel
verdwijnen.
De splitsing van Rijksweg 1 en
Rijksweg IB (via Baarn en Soestdijk
naar Amersfoort) zal geheel worden I
gewijzigd. Het doorgaande verkeer zal
zoveel mogelijk op Rijksweg 1 worden
geconcentreerd. Het verkeer dat bij
Baarn Rijksweg 1 wil verlaten om
naar Baarn en Soest te rijden, zal
terecht komen op de secundaire weg
Baarn-Hilversum, die straks zal over
gaan in de huidige Rijksweg 1B.
)Van onze parlemcntsredactie))
DEN HAAG Dr. A. Veerman, voorzitter van de ARP, ge
looft niet dat het zaterdag op het Partijconvent van de ARP tot
een scheuring zal komen. ..Als we bij elkaar willen blijven, moe
ten we voorzichtig zijn met grote woorden."
Dat laatste was dan bedoeld
voor de vice-voorzitter van de
Kamercentrale Amsterdam, drs.
J. P. Feddema, die gisteravond
op de tv zei dat het er deze week
„op of onder" zal gaan. De heer
Feddema is een van de veront-
AMSTERDAM Uit de weekstaat
van de Nederlandsche Bank per 3
november blijkt, dat de ultimo op
vragingen 225 min. hebben bedra
gen. Daardoor steeg de chartale cir
culatie tot 9112 min.
In totaal is er voor de ultimo op
vragingen thans ƒ332 min. opge
vraagd, hetgeen als vrijwel normaal
voor deze tijd van het jaar wordt
beschouwd. De schatkist kon zich
niet onbelangrijk verbeteren en wel
met ƒ303 min. tot ƒ458 min. Dit on
der meer als gevolg van belastingbe
talingen.
De goud- en deviezenvoorraad ging
met 73 min. omhoog tot ƒ8784 min., j
hetgeen een nieuw „all-time" record
betekende. Het goud bleef hierbij
met 6163 min. ongewijzigd.
De banken hebben ditmaal een
flinke veer moeten laten. Zij zagen
hun tegoed bij de Centrale Bank met
niet minder dan 356 min. afnemen
tot 482 min. De banken hebben voor J
ƒ21 min. aan dure voorschotten op
genomen, waardoor deze rekehing
werd opgevoerd tot 29 min.
De geldmarkt is nog steeds zeer
ruim. Geldkringen verwachten hierin
voor deze week geen verandering.
Het tarief voor daggeld bleef onge
wijzigd op l'/a procent.
ACTIVA:
Goud 6 162.609 6.162.609
Vord. In goud. enz. 2 683.835 2.675.673
Buiitenl. betaalmiddelen 154 159
Guldensvord. op buitcnl. 8.564 2.370
Papier in disconto 253.837 358.981
Pap. door bank gek. 1.086.400 1.086.400
Voorsch. en beleningen 29-196 8.668
Nederlandse munten 20.073 20.271
PASSIVA:
Bankbiljetten 9.111.635 8.886.83!
's Rijks schatkist 458.585 155.11!
Banken in Nederland 482.379 838.170
Andere ingezetenen 80.864 170.02-'
Banken in buitenland 52.655 53.72'
Andereniet-ingezetenen 12.714 11.791
Saldi buiten), geld 6.751 65.925
Totaal goud en dev. 8.784.032 8.710.931
waarvan convortibel 2.683.089 2.675.822
Dekkingspercentage 86.68 86,72
Sommige mensen houden hagedissen
als hobby. Een van de meest aan
trekkelijke soorten om als troetel
diertjes te hanteren is ongetwijfeld
de Afrikaanse gekko (de miniversie
van de Indonesische tokkeh). Ze
blinken uit door de kleuren en bij
zondere levendigheid. Hoe doddig
klein ze zijn laat de foto zien, de
..grote" is een volwassen exemplaar,
de kleintjes zijn pasgeborenen. Deze
charmante griezels zijn het eigendom
van een inwoner van Zurich, die
j terraria vol van deze dwergdraakjes
exploiteert.
rusten in de ARP. Deze radicaal
plaatste vorige week vrijdag
samen met 68 anderen zijn hand
tekening onder een brief aan
het convent.
In deze brief werd een beroep op
het convent gedaan de door het hoofd-j
bestuur opgestelde resolutie over ver-'
dergaande samenwerking met KVP
en CHU, niet te aanvaarden.
Niet verrast
„Een goede brief", reageerde dr.
Veerman voor de tv. Hij was er hele
maal niet door verrast. „Er staan zin
nen in, die rechtstreeks in de resolu
tie kunnen worden opgenomen." Dat
ontlokte drs. Feddema de uitspraak:
„Nee, meneer Veerman, er komt za
terdag geen enkel compromis."
Drs. Feddema hoopt overigens dat
het convent de strekking van de brief j
niet zal onderschatten. „Ik hoop dat
de leden van het Partijoonvent reali
seren. dat ze een belangrijke beslis
sing gaan nemen, die verstrekkende
re vol gen kan hebben."
De Amsterdamse radicaal spuitte
zijn gal over de „KVP van Schmel-
zer", die bezig is zich in een „ver-
dachte" hoek op te stellen. „Er spe
len duistere machten achter deze
KVP, Als men deze weg opgaat, bete
kent dat de dood van de christelijke
politiek. „Dit is een heilloze weg."
Omvormen
De heer Veerman daarentegen koes
terde geen enkel wantrouwen tegen
de KVP, die zich, aldus de ARP-voor-
zitter, snel aan het omvormen is tot
een radicaal-evangelische partij in de
geest van de Achttien-rapporten.
De ARP zal het kabinet-De Jong
kritisch blijven begeleiden. Maar er
zijn bindende regeringsafspraken ge
maakt.
„Het zou rampzalig zijn als de drie
christelijke partijen uit elkaar zouden
gaan. Wij willen overigens de radica
len in onze partij niet kwijt."
Maar dan zal er zaterdag op het
convent toch iets moeten gaan gebeu
ren. meende drs. Feddema. Hij zei
geen vertrouwen meer te hebben in
fractieleider mr. B. W. Biesheuvel.
„Deze is thans de beste politicus van
Nederland, maar, zoals Van Maarse-
veen zegt, ervaren politici kunnen niet
vernieuwen."
9 Veerman
En op dat vernieuwen komt het aan.
De heer Feddema deed zowel op de
heer Veerman als op de heer Bies
heuvel een emotioneel beroep duide
lijk te kiezen voordat het te laat is:
„Zorg dat u aan de kant van de ver
nieuwers komt."
Consequenties
Drs. Feddema wilde (nog) niet zeg
gen of hij en zijn medestanders zater
dag de ARP de rug Zullen toekeren,
als de resolutie over de samenwer- j
king met KVP en CHU zal worden
aanvaard. „Maar nogmaals, ik hoop
dat men rekening houdt met de con
sequenties, als de resolutie inderdaad i
wordt aangenomen."
KVP-voorzitter mr. A. P. J. M. II.
van der Stee vond het een discussie
met oude argumenten. Bovendien
bleek er een duidelijke communicatie
stoornis uit. De ARP gaf "hij de ver
zekering: „De KVP heeft een christe
lijke grondslag en die staat vast."
DEN HAAG Het Tweede - Ka
merlid ir. H. Vredeling (PvdA) heeft
bij de minister van nnfwikkel»npssa-
menwerking en van landbouw en
visserij geïnformeerd naar de le
vensvatbaarheid van een project in
Kenia, waarvoor Nederland voor 3
miljoen bijdraagt en dat tot doe!
heeft de oprichting van een afdeling
onderzoek voor land- en veeteeltre-
search in Kenia. Hij vraagt of de le
vensvatbaarheid niet in ernstige ma
te wordt bedreigd door het ge
meenschappelijk landbouwbeleid in
de EEG. tengevolge waarvan kaas
boter en wrongel tegen afbraakprij-
I zen in derde landen worden afgezet.
DE GRIEP?
WITTE KRUIS
helpt eruit
j jen tfpSgrt.bovendien de rpaag
?L Poeders, tabj^tten, cachets.
kwam vooral tot uiting in de tweede
helft, toen de toch conditioneel niet
zwakke amateurs de greep op het
spel van de Haagse eredivisieclub
verloren. De moeilijkheden lagen op
het middenveld. Na het vaak kundige
uitverdedigen van de bal duurde het
te lang voor de snelle buitenspelers
René en Willy van der Kerkhof be
reikt werden.
Zij kregen overigens door het goe
de positiespel in de ADO-verdediging
zelden kans hun snelheid beiden
zijn goed voor een honderd meter in
minder dan elf seconden uit te
buiten. De eerste helft was van aan
zienlijk mindere kwaliteit dan de
tweede. De voorhoede van ADO
kwam niet tot sluitende combinaties
en ook de amateurs hadden moeite
elkaar te vinden.
Van de Oever zorgde in de 27e
minuut voor 10, na slecht wegwer
ken van doelman Schipperen. Na rust
waren er nogal wat wijzigingen. Bij
de amateurs verving doelman Wever
(Assen) overigens vaste keus
Schipperen en nam Van Kesteren
(Noordwijk) de plaats in van Smits
(Sparta '25), zodat de amateurs in
hun sterkste opstelling in het veld
kwamen.
KIEL SCOORT
Vooral Henk Kiel (Go Ahead) ging
duidelijk beter spelen en hij was het
die, nadat Advocaat het tweede doel
punt voor ADO had gemaakt, de eni
ge amateurtreffer liet noteren. Nau
welijks vijf minuten later speelde
Mansveld de bal buiten bereik van
doelman Ardesch, die Thie na rust
verving, voor de voeten van Willy
van der Kerkhof. De MULO-speler
faalde echter op vier meter voor
open doel.
Ook Kiel, toch meer een bouwer
RAACH De Oostduitse Uhlmann
heeft dinsdag in Raach het zo
neschaaktoernooi gewonnen. Uhl
mann behaalde 15,5 punten en
plaatste zich hierdoor voor het inter-
zonetoernooi.
Ivkof (Zuïd-Slavië), Anderson
(Zweden), Smejkal (Tsjechoslowakije)
en Portisch (Hongarije) delen de
tweede plaats met 13.5 punten en
zullen in een extra-toernooi moeten
uitmaken welke twee spelers zich
alsnog voor het interzonetoemooi
plaatsen.
De Nederlander Rob Hartoch
kwam in de 21ste en laatste ronde
remise overeen met Camillierie (Mal
ta). Hij eindigde op de twintigste
plaats met 6.5 punten.
DEN HAAG Het Engelse elftal
dat vanavond in het Olympisch Sta
dion te Amsterdam tegen Nederland
uitkomt, is als volgt samengesteld:
DOEL: Peter Bonetti (Chelsea).
ACHTER: Tom Wright (Everton),
•lack Charlton (Leeds United), Bobby
Moore (West Ham United) en Emlyn
Hughes (Liverpool). MIDDEN/ Allan
I Mullery (Tottenham Hotspur), Bobby
Charlton (Manchester United) en Col-
lin Bell (Manchester City). VOOR:
Francis Lee (Manchester City), Jef
Hurst (West Ham United), Martin
SELSPELERS: Alc Stepny (Man-
SELSPELERS: Alac Stepny (Man
chester United), Norman Hunter
(Leeds United), Paul Reany (Leeds
United), Peter Thompson (Liverpool).
9 SCHIPPEREN: vervangen.
dan een specifieke spitsspeler, liet
een fraaie kans ongebruikt, door, al
leen op Ardesch afgaand, over de bal
heen te lopen. Vijf minuten voor hel
einde toonde de Deen Holmstroem,
die geen grootse indruk maakte, goed
te kunnen uithalen: 31.
KAN BETER
Trainer De Vroet was niet ontevre
den over het vertoonde spel, hoewel
dit team volgens hem veel beter kan.
We zoeken bewust sterke tegenstan
ders. Eventuele tekortkomingen ko
men dan beter aan het licht. Het is
jammer dat we zo weinig bij elkaar
kunnen zijn. Deze spelers hebben
echt wel mogelijkheden.
Er waren in Den Haag 1000 kijkers.
De opstelling van de amateurs luidt:
Schipperen (Veerse Boys) (We
ver/Assen); Delmotte (Middelburg),
Kok (IJsselmeervogels), Van London
(De Graafschap), Smits (Sparta '25)l
(Van Kesteren/Noordwijk); Hoek
(ZW), Leget (UVS); W. van der
Kerkhof (MULO), De Wit (ZW), Kiel
(Go Ahead) en René van der Kerkhof
(MULO).
W. Perquin naar
NKOV
(Van een onzer verslaggevers)
ZEIST De heer W. Perquin (51).
irecteur van het partijbestuur van de
KVP. wordt 1 februari voorzitter van
'iet Nederlands Katholiek Onderne-
mersverlxmd. Hij volgt de heer P. F.
M. Nettesheim op en wordt de eerste
full-time gehonoreerde voorzitter.
