Amerikanen teleurgesteld
over toespraak van Nixon
Commentaar
Rente tot 7%
Rijkspost
spaarbank
altijd safe!
Loonstijging
Aan de „drie procent" mag
niet worden geknabbeld
,LAGE DUNK VAN
INTELLIGENTIE'
MORATORIUM-COMITE ORGANISEERT
TWEEDE LANDELIJKE PROTESTACTIE
Andere opzet
herhalings
oefeningen
Steun van afgevaardigden
Onderhandelingen in metaalbegonnen
V erkeersmisdrij ven
Na 16 jaar
uit de cel
Daarom!
„Spioniienruil
in Duitsland
BiHiik
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1969
Senator Fulbright, jel tegenstander
van de oorlog in Vietnam, vindt dat uit
de rede van de president ,een zeer lage
dunk van de intelligentie van het Ame
rikaanse volk bleek'.
1816
Jan Pieterszoon Coen sticht Bata
via. Voor zl]n verdiensten schenkt
Holland hem "VLEK".
Sinds 1550 gestookt volgens
hetzelfde oude recept.
Een zeer voordelige merkjenever.
(Van onze parlementsredactic)
DEN HAAG De leiding van de
landmacht heeft een nieuw systeem
voor herhalingsoefeningen opgezet
om een „leegloop" te voorkomen en
de nodige bezuinigingen te bereiken.
Staatssecretaris J. C. E. Haex deel
de dit gisteren in de Tweede Kamer
mee.
Met de nieuwe opzet wordt in 1970
geëxperimenteerd bij drie infanterie-
bataljons en een afdeling veldartille
rie. In de nieuwe opzet vervalt de
zogenaamde eerdere opkomst voor de
officieren, onderofficieren en een
klein aantal dienstplichtigen.
De staatssecretaris sprak welwil
lend over het plan van de heer Kik
kert (c.h.) voor het vormen van een
semi- beroepsleger (kortverbanders).
Het plan is in studie op het depar
tement. Een deel van het plan wordt
werkelijkheid in het project van tech
nische specialisten. Het is de bedoe
ling dit project uit te breiden. Men
zal proberen het aantal vrijwillig die
nenden uit te breiden.
Kerk en jeugd
Men wrijft zich wel even de ogen
uit als men (in uw krant van 27 okto
ber) de eisen leest tot „kerkvernieu
wing" van de radicale gereformeerde
werkgroep „Denken en Doen". Is dit
nu in feite het beeld van de tegen
woordige gereformeerde jeugd, die
toch in de toekomst de plaats van de
ouderen zal moeten gaan innemen?
Zij dreigen o.a. te zullen weglopen
uit de kerk als hun eisen niet spoedig
zullen worden ingewilligd. Gezien de
mentaliteit van deze, zich gerefor
meerde jeugid noemende jongeren,
vrees ik dat tenzij er nog een ken
tering ten goede komt de kerk hen
reeds kwijt is.
Zij zeggen immers zelf dat de huidi
ge prediking van Gods Woord hun
niets meer te zeggen heeft, dat ze de
kerkdiensten vervelend en niet meer
boeiend vinden. Het is in-droevig dat
zij (met het niet meer willen aanne
men van Gods beloften) niet alleen de
Schrift maar ook God zelf niet meer
willen accepteren!
In het betreffende stuk spreken zij
uit. God aangenomen te hebben en
Zijn geboden te onderhouden, ernaar
fce leven. Als dat zo is, hoe zijn zij dan
aan deze zekerheid gekomen? Het is
hun toch niet komen aanwaaien? Dat
is dan wel in strijd met hetgeen zij
eerst beweren, namelijk dat de tegen
woordige kerkdiensten nietszeggend
voor hen zijn. Wat is kerkelijk Neder
land (ook de Gereformeerde Kerken
en vooral de jeugd daarin) toch al ver
afgeweken van Schrift en Belijdenis!
De vernieuwing van de kerk
moet beginnen bij de kerkdienst, zeg
gen deze jongeren. Moet wezenlijke
vernieuwing niet van binnen uit bij
■de leden der gemeente beginnen? Ver
nieuwing overigens, die volgens de
Bijbel alleen gewekt wordt door de
Heilige Geest, waardoor er weer op
nieuw (of voor het eerst) zal komen
een diep gelovig luisteren naar wat de
Heer ons ook in de prediking van
Zijn Woord te zeggen heeft.
En dan is de Bijbel radicaal genoeg.
Dan hebben we in de gemeente geen
radicale partij nodig die op eigen
houtje de gemeente eens de les zal
gaan lezen.
Rotterdam A. van Dommelen
WASHINGTON Een stralende president Nixon wees giste
ren in het Witte Huis op de stapels telegrammen met bijvalsbe
tuigingen, die hij na zijn Vietnam-toespraak had ontvangen en
die volgens hem afkomstig waren van de zwijgende meerderheid"
tot wie hij zich speciaal had gericht. Maar uit het Congres en de
diverse anti-oorlogsbewegingen klonk veel kritiek op.
Senator Fulbright vond dat
uit de toespraak „een zeer lage
dunk van de intelligentie van
het Amerikaanse volk bleek".
Het was volgens hem duidelijk
dat Nixon „Johnsons oorlog"
had overgenomen. Het Vietnam-
onderzoek door de Senaatscom
missie voor buitenlandse betrek
kingen gestaakt toen Nixon
zijn rede aankondigde zal
worden hervat, zei Fulbright.
Ook de democratische fractieleider
in de Senaat, Mike Mansfield, was
teleurgesteld: „Ik had op meer ge
hoopt, voor meer gebeden".
Senator Edward Kennedy zag wei
nig hoop, dat de Vietnamese last in
de nabije toekomst van de schouders
van de VS wordt afgewenteld.
Studenten-protestgroepen voprspel
den dat Nixons toespraak de' steun
voor hun anti-ootlogsmarsen van
volgende week aanzienlijk zal vergro
ten, en een groep hoogleraren ver
klaarde dat de president 'had laten
blijken dat hij niet bij machte was
controle uit te oefenen op de Ameri- I
kaanse koers in de oorlog.
Het Vietnam-moratorlumcomité,
dat de nationale protestactie van vo
rige maand organiseerde, vond dat
Nixon de realiteiten van Vietnam en
de stemming van het Amerikaanse
volk verkeerd had beoordeeld. Het
comité bereidt voor 13 en 14 novem
ber een tweede landelijke protestac
tie voor.
Deze wordt nog kracht bijgezet
door een 40-urige mars tegen de
dood" en een massale optocht naar
het Witte Huis op 15 november op
initiatief van het nieuwe mobilisatie
comité ter beëindiging van de oorlog
in Vietnam.
Steun voor zijn politiek van „niet
overhaaste terugtrekking" kreeg
Nixon van 101 leden van het Huis
van Afgevaardigden, die een goedkeu
rende ontwerpresolutie opstelden.
Het Russische persbureau reageer
de ongebruikelijk snel. Nixons rede
werd gekarakteriseerd als „pure pro
paganda". Radio Peking had het over
„deze imperialistische leider, die zon
der blikken of blozen doodt" en „die
zijn slagersmes nooit zal neerleggen".
Bemoedigend
i VAN nationale betekenis is de over
winning die burgemeester Lind
say van New York gisteren heeft
geboekt op zijn republikeinse en de
mocratische tegenstanders. Ongeacht
j het resultaat van andere verkiezin-
i gen, die gisteren in Amerika werden
j gehouden.
Bij de vóórverkiezingen van juni had
i de Republikeinse Partij de voorkeur
gegeven aan de onbekende conser
vatieve kandidaat Marchi. Ook de
democraten kozen een zeer conser
vatieve kandidaat, Procaccino, en «ul
wezen de vroegere burgemeester
Wagner de deur.
De republikein Lindsay heeft zich
toen aangemeld als onafhankelijk
liberaal kandidaat, die het tegen de
vertegenwoordigers van de twee grote
partijen moest opnemen. De opinie
peilingen achtten hem kansloos. Niet
temin kwam hij als overwinnaar uit
de strijd.
Het feit dat nog niet zo lang geleden
New York vrijwel altijd een demo
cratische meerderheid opleverde is
er om te demonstreren, hoe groot de
betekenis van de overwinning van
Lindsay en de nederlaag van het om
zich heen grijpende conservatisme is.
Uit de verkiezingen blijkt, dat een
verdeelde Democratische Partij voor
vele Amerikanen geen aantrekkelij
ke keus is. Vandaar de successen die
de republikeinen in enkele staten en
steden hebben geboekt. Die kunnen
echter niet worden gezien als natio
nale graadmeter.
Het resultaat van New York is dat
wèl. Daarover zijn de politici het
steeds eens geweest en daarom werd
met zoveel belangstelling de uitslag
afgewacht. En vooral president Nixon
heeft alle reden om zich af te vragen,
of hij wel op de goede weg is.
De gevolgen van de oorlog in Viet
nam worden in New York. met zijn
vele achterbuurten waar grote ar
moede heersthet sterkst gevoeld.
Men beseft daar, dat Vietnam een
bodemloze put is, waarin ook het
geld verdwijnt dat hard nodig is om
de problemen van een wereldstad op
te lossen.
Burgemeester Lindsay heeft er geen
twijfel over laten bestaan, dat die
oorlog zo snel mogelijk moet worden
beëindigd. President Nixon liet ech
ter vlak voor de verkiezingen weten,
dat hij niet van plan is zich door
anderen de wet te laten voorschrij
ven.
Het uitblijven van een regeling in
Vietnam is dan ook voor een belang
rijk deel oorzaak geworden van de
nederlaag der conservatieve krach
ten in New York. Krachten, die ster
ker in de partijleiding dan onder dc
kiezers vertegenwoordigd zijn.
(Van onze soc.-econ. redactie)
UTRECHT De vakbonden
in de metaalindustrie hebben hun
pakket wensen op tafel gelegd,
omdat zij vorig jaar reëel vrijwel
niets vooruit zijn gegaan. De bon
den moesten toen ook in het
najaar onderhandelen en hebben
daarbij onmogelijk de forse prijs
stijging van het afgelopen jaar
volledig kunnen verdisconteren.
De heer C. van Dijk, voorzitter van
de Christelijke metaalbedrijfsbond,
is van mening, dat de bonden met
de nieuwe voorstellen binnen de
grenzen van het SER-advies blijven.
„Zij hebben hiermee een bijdrage
geleverd aan de inflatiebestrijding",
aldus de heer Van Dijk.
Naar 6,5 pet.
Over de grootte van de loonsverho
ging per 1 januari (om reëel 3 pet.
vooruit te gaan) wilde de heer Van
DEN HAAG In de eerste helft
van dit jaar bedroeg het aantal on
herroepelijke veroordelingen wegens
verkeersmisdrijven in ons land 7.150
tegen 6.450 in de eerste helft van
vorig jaar. Dit blijkt uit de voorlopi
ge cijfers van het CBS.
Wegens het rijden onder drankin
vloed in motorrijtuigen werden rond
2.450 (2.050) veroordelingen gere
gistreerd. Voor het doorrijden na een
ongeval liep het cijfer belangrijk op:
2.008 tegen 1.738.
Sluisdeuren
blijven hoog
TIEL De lage waterstand
van de Waal heeft het nood
zakelijk gemaakt de deuren van
de Prins Bernhardsluis omhoog te
houden. Het water van de Waal
en de Rijn beweegt zich op de
zelfde hoogte, zodat er niet ge
schut behoeft te worden. De
schepen varen gewoon door en
hebben geen oponthoud meer.
Het is de eerste keer, dat de
Prins Bernhardsluis niet behoeft
te functioneren. Deze bijzondere
situatie zal duren zo lang het
water niet stijgt. Op de foto: een
schip vaart onder de omhoog ge
haalde sluisdeuren.
OFFENBURG De Westduitse
vertegenwoordiger Hans Hetzel is
vrij na zestien jaar onschuldig gevan
gen te hebben gezeten. Hij was des
tijds veroordeeld tot levenslange ge
vangenisstraf wegens moord op een
vrouw.
Het gerechtshof verwierp deze
week de beschuldiging na een nieuw
deskundigenonderzoek. Gebleken is,
dat het slachtoffer niet is gewurgd,
maar een hartaanval kreeg tijdens
een amoureuze stoeipartij met H?t-
zel.
Nou wil ik het toch wel eens
zeggen.
Dat ik minister Marga Klompé be
wonder. Niet alleen, omdat ze zater
dag in een rolstoel op de bijeen
komst van de werkende jeugd
verscheen, terwijl ze elk excuus had
om lekker thuis te blijven.
Dat is gewoon een van de staaltjes
van haar doorzettingsvermogen.
Niet alleen om de gelatenheid
waarmee ze de kus van Gerard var
het Reve in het Nederlandse glas
water heeft laten stormen, terwijl
premier De Jong en minister Luns
kalm in binnen- en buitenland hun
kussen kunnen uitdelen.
Neen, er zijn veel meer herinnerin
gen.
Op een of andere manier, hoe en
waar doet er immers weinig toe,
leerden we elkaar kennen buiten
het ministerschap om. Waarbij, dat
zij gezegd, ik me toch wel diep be
wust was, maar een heel klein onbe
duidend mensje te zijn, terwijl zij al
een lange en indrukwekkende car
rière achter de rug had en boven
dien, waar overigens weinig of nooit
over gesproken wordt, in de bezet
tingsjaren enorm veel goed werk
verzet heeft.
Maar goed, we kennen elkaar dus
wederzijds. Wat van haar kant gro-
'er kunst is natuurlijk dan van mijn
kant
Het was in 1957, ik meen bij het
"taatsbezoek van koningin Eliza
beth. Een grootse ontvangst door de
regering in de Ridderzaal.
In groot avondtoilet met alles er
ip en er aan er naar toe. Keurig
ioor een taxi afgeleverd bij de in-
zang...
Waar een meneer stond, die kri-
isch mijn kaart bekeek en toen ver
wees: „Andere ingang..."
Nu was die ingang helemaal aan
de andere kant van het gebouw, bij
de wenteltrap naar de Rolzaal. Dus
langs het gapend publiek, eenzaam
op de hoge hakjes de keien over, de
denen smalle trap op en eindelijk
'och bij de ingang van de Ridder
taal.
Het hart in de schoenen, de
handjes klam van de zenuwen...
Daar stond het rijtje ministers, dr.
Drees voorop...
Ik voelde me net de dorpsidioot,
waar iedereen naar kijkt met die
lichte verbazing van „hoe nu?".
Toen stapte minister Klompé naar
voren, hand royaal uitgestrekt en
met een glimlach van welkom, als
was het feest voor mij opgezet. Een
minuut later was het alles voorbij,
was er alleen de grote stralende
zaal met de mensen, van wie iedere
Hagenaar nu eenmaal iedereen kent
en waar men zich dus thuis voelt.
Een andere keer. Groot diner in
Amsterdam. Minister Klompé ere
gast Omringd door hoffelijk be
stuur en ritsen van hen, die een mi
nisteriële handdruk wilden verove
ren.
Dan over vele hoofden heen een
blik van herkenning, een wenkje en
even later een vlugge zin: „Vervoer
terug naar Den Haag?"
„Let op als ik weg ga, zorg er voor
dan ook naar buiten te komen, kun
nen we samen terug met mijn
auto..."
En dat is nou wat ik zo geweldig
vind... op zo'n ogenblik aan een an
der denken... ook als het helemaal
niet moet.
Dijk zich nog niet uitlaten. Hierover
zal eerst het gesprek met de werkge
vers worden geopend.
De prijsstijging voor 1970 is door
de SER en het Planbureau op circa
3'/i pet. getaxeerd, wat de looneis
van dc mctaalbonden op 6'/i pet. zou
kunnen brengen per 1 januari.
De mogelijkheid is echter aan
wezig, dat men niet onmiddellijk de
volle 3l/t pet. prijsstijging, die zich
eerst in de loop van 1970 zal voor
doen, eist.
De heer Van Dijk verklaarde zich
echter niet bereid te laten knabbelen
aan de 3 pet. reële loonsverbetering
door bijv. 1,3 pet. af te trekken voor
periodieke en anderssoortige loonsver
beteringen.
De SER heeft hiervoor indertijd 1,3
pet. berekend, maar de heer Van
Dijk staat op het standpunt, dat deze
1,3 pet. voor de metaal niet geldt.
Hier heeft men bijv. niet met zwarte
lonen te maken zoals in andere be
drijfstakken: De SER heeft hierbij
dan ook gesteld, dat de 1,3 pet. inci
dentele loonstijging per bedrijfstak
bekeken zal moeten worden. De me
taal wijst deze 1,3 pet. voorlopig af.
(Vervolg van pag. 1)
Reeds nu komt de bepaling in de cao,
dat jeugdige en oudere werknemers
niet verplicht kunnen worden tot
ploegendienst en variabele werk
week. Dit laatste geldt ook voor de
plicht tot overwerk.
Koppelbaas
6. Bij gebruikmaking van personeel
van uitleenbedrijven zal het loon van
dit personeel niet meer dan 10 pet
boven het normale loon uit mogen
gaan en zal de uitleenperiode niet
langer dan een half jaar mogen du
ren. Het contract van een koppelbaas
moet ter inzage zijn van de vakvere
niging om ontduiking van de 10 pet te
voorkomen of om een extra inkomen
voor de koppelbaas tegen te gaan.
7. De zogenaamde verlengde zie
kengelduitkeringen komen op drie
jaar. De werkgever verstrekt na het
eerste jaar van arbeidsongeschiktheid
nog gedurende twee jaar aanvullin
gen op de WAO-uitkeringen tot het
bedrag, dat de werknemer ontvangen
zou hebben, indien de Ziektewet ook
gedurende deze twee jaar van toe
passing zou zijn geweest. Dit risico
wordt ondergebracht bij de be
drijfsvereniging.
I BONN Een woordvoerder van
I het Westduitse ministerie van justi
tie heeft gisteren gezegd, dat een
I Westduitse ingenieur, die vorige
maand tot twee jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld wegens spionage
I %'oor Oost-Duitsland, is uitgewisseld
in het kader van een „ruilovereen-
I komst" tussen de twee landen. Hy zei
niet, wanneer de ingenieur, de 34-ja-
rige Harald Gottfried, is uitgewisseld
en hoeveel mensen bij de ruil betrok
ken zijn.
Gottfried is verbonden geweest aan
j het instituut voor kernonderzoek in
I Karlsruhe nadat hij in 1954
Oost-Duitsland verliet. Vorige maand
werd hij door een rechtbank in
West-Duitsland schuldig bevonden
I aan het onderhouden van verrader-
I lijke betrekkingen met de Oostduitse
1 geheime dienst sinds 1955.
f)OK dit jaar is dc metaalindustrie
weer de koploper bij de onder
handelingen over een nieuwe c.a.o.
De ervaring heeft de vakbonden in
de metaalindustrie wijs gemaakt,
want in afwijking van alle voor
gaande onderhandelingen is men
thans niet gekomen met het verzoek
de lonen en salarissen met een be
paald percentage te verhogen.
Het verleden heeft uitgewezen, dat
in een periode, voorafgaand aan het
jaar waarvoor de loonsverbetering
moet gelden, bijzonder moeilijk valt
vast te stellen, wal hel meest recht
vaardige percentage is, waarmee de
lonen omhoog moeten. Noch over de
prijsontwikkeling, noch over de pro-
duktivlteitsstijging, noch over het al
gemene conjunctuurverloop, kan men
in dit vroege stadium veel zeggen.
Begrijpelijk is echter het verlangen
van de bonden in deze bedrijfstak om
een zo billijk mogelijke loonsverho
ging overeen te komen. Thans is men
met het verstandige voorstel geko
men, de lonen in dc komende twee
jaar per jaar reëel met drie procent
te laten stijgen. „Reëel" wil zeggen,
dat de koopkracht van het loon dat
de werknemer in dat jaar krijgt ook
werkelijk met drie procent zal moe
ten stijgen. Dit houdt tevens in, dat
eventuele prijsstijgingen tijdens de
duur van het contract aan het per
centage loonstijging zullen moeten
worden toegevoegd.
Hiermee worden twee belangrijke
effecten bereikt. In de eerste plaats
houden de mctaalvakbondcn zich aan
de afspraak in het SER-advies, waar
in staat dat voor de komende jaren
matiging moet worden betracht: de
lonen en salarissen zullen slechts met
2l/t a 3 pet. reëel mogen stijgen. Een
exorbitante loonstijging hangt .difk
helemaal af van de mate waarin de
prijzen stijgen.
Voor regering en bedrijfsleven ls een
dergelijk loonsysteem aangeduid als
glijdende loonschaal een extra
prikkel om dc prijsstijgingen zoveel
mogelijk binnen de perken te hou
den, want prijsstijgingen worden
prompt gevolgd door loonstijgingen.
Bovendien is een percentage van drie
voor reëele loonsverbetering billijk,
omdat dit ongeveer ligt op het ni
veau van de produktiviteifoverbete-
j ring.
Het beleid van de motar'f"" 'flea Is
hiermee, dachten we, in net belang
I van onze nationale economie.
