DE JASJES GINGEN UIT
VU-studenteii gaan zelf
collectief proces voeren
Hoed voor
elk hoofd
Politiek vuurwerk in Dronten
II ij zijn tenminste concreet
Achttien in
Dronten op
de proef
Ontslag derde
wethouder
in Gorkum
(G)een PAK van het hart
Niet op
zaterdag
Loodsen willen
hoger salaris
5
DINSDAG 21 OKTOBER 1969
In Dronten heeft het politieke vuurwerk luid
geknetterd. Zo ontstond er een ongekende verkie
zingsbijeenkomst met een felheid, waarover onze
ouders en grootouders met heimwee plegen te
spreken. Voor het komende verkiezingsjaar belooft
dat wat, wanneer de CHU, KVP en ARP een ak
koord hebben gesloten en zij eventueel een PAK
tegenover zich vinden.
Van onze parlementsredactie)
DRONTEN In het afgeladen
ervormde kerkelijk centrum
an Dronten hpeft het politieke
uurwerk gisteravond luid ge-
netterd. In verband met de ver-
iezing van een adviesraad in
Ironten en een college van
ivies in Lelystad, waren de
actieleiders in de Tweede Ka-
er die samenwerken in de
jroep van Achttien, drs. W. K. N.
ïhmelzer van de KVP, mr. B.
Biesheuvel van de ARP en
heer J. Th. Mellema van de
HU naar het nieuwe land ge-
omen.
De grote christelijke drie speelden
hoofdrol op de verkiezingsverga-
tring an de „Combinatie Christe-
jke Partijen". Maar de rol van
vdA-fractieleider drs. Den Uyl mag
ik genoemd worden om niet te ver
ten de vertegenwoordigers van de
en D'66.
Zo onstond er een ongekende ver-
iezingsbijeenkomst met een felheid,
aarover onze ouders en grootouders
iet heimwee plegen te spreken. Voor
et komende verkiezingsjaar belooft
it wat, wanneer de CHU, KVP en
RP een akkoord hebben gesloten en
j eventueel een PAK (progressief
tkoord) tegenover zich vinden.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Morgen gaan
dus 7000 inwoners van Oostelijk
Flevoland naar de stembus voor
de samenstelling van de advies
raad voor de aanstaande ge
meente Dronten. Maar ook, en
politieke waarnemers vinden dat
het belangrijkste, om een oordeel
uit te spreken over de huidige
partijformatie 'n den lande.
In Dronten is de keus voor de
kiezers namelijk eenvoudig. Men
j. kan in hoofdzaak kiezen tussen
twee grote politieke concentra
ties: een christelijke en een „pro-
0 ;ressieve".
Slaagt de Combinatie Christe-
t ijke Partijen (ARP, CHU en
(VP) in Dronten erin een groot
lantal van de vijftien zetels in
de wacht te slepen, dan is er, wat
de landelijke Achttien betreft,
Mgeen vuiltje aan de lucht. Maar
„wat als de kiezers anders be
llissen?
ei Gevolgen
)0j Wat als de kiezers in Lelystad,
Pwaar nog geen adviesraad doch
en commissie van advies moet
vorden gekozen, de christelijke
lombinatie afwijzen? Heeft dat
o rote gevolgen voor de landelijke
tchttien?
Zoals de zaken nu liggen,
k' lachten we van wel. In Lelystad
leeft de KVP zich duidelijk ge
listancieerd van de christelijke
0B ombinatie en komt zij met een
rti Igen lijst uit. Stel, dat men in
t >ronten geen groot resultaat
ie oekt en verhoudingsgewijs in
5" elystad wel, betekent dat dan
een afwijzing van de Achttien?
Duidelijk
De protestantse partners zullen
mi an gauwer geneigd zijn het en-
ïousiasme van hun katholieke
artner te temperen. En dat zal
g oor de verkiezingen van de Pro-
g( inciale Staten, volgend jaar, nog
uidelijker worden.
Itt Want ook dan zullen er pro-
■jj, incies zijn waar men van samen-
;o< erking met de KVP niets wil
eten. En als de protestantse
artijen in die provincies stabiel
j ijven of winst boeken, terwijl
t I de overige provincies de com-
inatie met de KVP minder suc-
zal hebben, betekent dat wel
nP einde van de Achttien.
sjt Wat hebben ARP en CHU er-
in. als de KVP op alle fronten
1(j uidelijk aan de verliezende kant
n Niets! Het is dan ook niet
ïmogelijk. dat er in 1971 geen
ge tie christelijke partijen maar
;n vee gaan samenwerken, ARP en
ie Hu
)a
te Geen VVD
Dat heeft twee voordelen: men
s '1 meer „zwevende" protestantse
B ezers aantrekken en dat be
kent winst. Bovendien zal de
abinetsformatie na die verkie-
ngen makkelijker worden. Doet
to) i KVP mee aan een christelijke
en imbinatie, dan is de VVD de
;c. 'ige mogelijke partner. En hoe
lC1 ilt dat te rijmen de uitspraken
!I1 'n Anti-revolutionairen, dat de
'B1 pporten van de Achttien alleen
aar uit te voeren zijrj met de
fdA en/of D'66, maar beslist niet
et de VVD?
Intussen zien dc PAK-leden in
1 i noldcr het „gedoe" meelij-
ckkend aan. „Een stelletje
"dcrlingen". zegt dc lijstaan-
oerder. „Dc kiezers hebben meer
n een duidelijk program, zoals
If azc progressieve concentratie
'e hun biedt, in plaats van het
mj 'duidelijk beginsel Evangelie."
T En daarom rekenen de pro-
:hl 'essievcn op een grote over-
I' Inning.
Dat die samenwerking tussen de
drie christelijke partijen zo goed als
zeker doorgaat, werd duidelijk in
deze met veel applaus en boe-geroep
onderbroken vergadering.
Elkaar gevonden
Drs. Schmelzer zei: Wij hebben op
de wezenlijke punten van welvaart,
welzijn, economische macht etc. el
kaar gevonden. Dacht u. dat met dit
wezenlijk programma een van de
partners zich nog zal terugtrekken.
Dan moet er wel iets bijzonders ge
beuren.
Mr. Biesheuvel voegde hier aan
toe: Wij zijn het eens geworden
over het uitgangspunt, over het pro
gramma en over de uitvoering ervan.
Alle tekenen wijzen erop, dat wij
samen de verkiezingen in gaan.
„Wij zijn tenminste concreet. Maar
het PAK heeft nog niets gedaan.
„Trouwens", zo had de heer Mellema
eerder op de avond opgemerkt, „wat
is het PAK eigenlijk? Het PAK is
gebonden aan de keuze van de perso
nen. Maar men staat geheel los van
de partij. Met De Achttien ligt dat i
geheel anders.
Pragmatiek zonder meer leidt tot
grote bloedarmoede.
De samenwerking tussen de
christelijke partijen is niet meer te
gen te houden, vervolgde de heer
Mellema. We kunnen de klok niet
terugdraaien. De vereenvoudiging
van het politiek patroon is hard no
dig.
„Christelijke partijen die geschei
den optrekken", vulde mr. Biesheuvel
aan, „kunnen niet geloofwaardig
zijn." Het waren deze en andere op
merkingen, die aan de bewoners van
het nieuwe land een luid applaus
ontlokten.
Maar de oppositie van het PAK
weerde zich ook geducht en liet zich
horen in de geest van: Mijn naam is
Hans de Lange. Ik heb de christelijk
geïnspireerde visie op de samenle
ving. Maar ik geloof dat het een loze
kreet is. Hoe lang denkt meneer
Biesheuvel erover om weer samen
met de PvdA te gaan.
Jasje uit
Evan salie
„Wij doen aan partijvorming op
grondslag van het Evangelie," zei de
heer Mellema.
Of een opmerking van een ex-
ARP'er;
„Wat hebben we aan die mooie
programma's als ze toch niet worden
uitgevoerd?" Op dat ogenblik ging in
de bloedheet geworden zaal het jasje
van mr. Biesheuvel uit, gevolgd door
dat van de heer Mellema.
Even later stond drs. Den Uyl ach
ter in de zaal, ook al in overhemd, de
drie op het podium uit te dagen en
nu maar eens daden te noemen. Drs.
Schmelzer toverde een groot aantal
indrukwekkende cijfers tevoorschijn
en de oppositie zweeg.
Maar toen kwam de vraag met wie
de drie dan de verkiezingen in wil
den gaan. Drs. Den Uyl hield aan:
..Wij willen niet samen met de KVP.
Dus u bent aangewezen op de VVD."
.Zaken does'
Deze redenering werd niet gevolgd.
Mellema: „Wij zijn niet zo. dat we al
op de voorhand een partij afwijzen."
Biesheuvel: „Wij hebben straks ons
kernprogramma. Het woord is aan de
andere partijen. Laat ze maar komen.
Wij willen zaken doen." Schmelzer
weer: „Het zal niet lukken een bres
te schieten in onze samenwerking.
Tenslotte nam nog een bewogen
PPR'er drs. J. M. Aarden de micro
foon ter hand om Biesheuvel te beke
ren en te vragen eens een paar scho
ten midscheeps te plaatsen.
Het debat ging uit met een getuige
nis van een jeugdleider. Ja. en dan
waren er nog de eigen problemen
van Oostelijk Flevoland. Daarover is
ook gepraat En de politici uit Den
Haag werden er met hun neus op (de
autoruit) gedrukt toen ze via de on
verlichte kruispunten veilig uit de
mistige polder probeerden te komen.
GORKUM Bij de elf raadsleden
die vorige week in Gorkum hun
ontslag indienden, heeft zich nu ook
wethouder M. Oostlander gevoegd.
Deze maakte als a.r. vertegenwoor
diger deel uit van de protestants -
christelijke fractie. Hij beheerde de
portefeuilles bedrijven en personeels
zaken.
De heer Oostlander voert voor zijn
ontslag overigens andere motieven
aan dan de elf. Hij gaat niet weg uit
protest tegen het optreden van burge
meester Van Rappard, „ondanks het
j feit dat ik. die de burgemeester al
dertig jaar ken, wel stof daartoe zou
kunnen aandragen", aldus de wethou
der in zijn ontslagbrief. „Deze week
ben ik echter tot de overtuiging ge
komen, dat velen die mij hebben ge
kozen. in wezen niet meer achter mij
staan".
„Dit weegt voor mij erg zwaar".
De wethouder voert voor de motivie-
ring van zijn besluit verder aan dat
hij het moe is geworden nog verder
te werken „in de nare sfeer waarvan
ik volledig erken dat deze er is in
i het college".
Het college van B. en W. bestaat
thans nog slechts uit de burgemees
ter en wethouder A. C. Tuinenburg
(soc.). Bovendien zijn er nog zes raads-
I leden over: 2 PvdA, l WD, 2 CH
en 1 SGP.
ENSCHEDE Een jongeman
heeft gistermiddag met drie meisjes
van vijf tot acht jaar oneerbare han
delingen gepleegd en twee meisjes
aan schrikdraad vastgebonden. De
kinderen waren aan het eikels zoe
ken in een weide aan de oostkant
van Enschede. Een ander meisje
waarschuwde haar moeder, die met
andere huismoeders op onderzoek uit
ging. Zij troffen de kinderen huilend
aan. De jongeman was verdwenen.
Hij zou ook hebben gedreigd de
kinderen in een door hem aangesto
ken vuurtje te gooien. De politie
heeft nog geen spoor van de jonge
man.
Naast justitieel schijnproces
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Nu de Am
sterdamse officier van justitie,
mr. J. F. Hartsuiker, heeft laten
weten niet in te gaan op het ver
zoek van de VU-bezetters hun
zaak collectief te behandelen
ze zullen individueel worden
berecht zijn de studenten van
plan een wat zij noemen „echt
proces" te voeren naast het
„schijnproces" van de justiële
autoriteiten.
In dit „echte proces", dat begin
november gehouden zal worden,
Mr. Biesheuvel:
Hovaardig
niet te willen
samenwerken
(Van i
parlementsredaklic)
DRONTEN Tijdens de verkie
zingsbijeenkomst in Dronten heeft
mr. B. W. Biesheuvel een beroep ge
daan op de kiezers uit a.r.-kring, die
niet op de Combinatie van de
christelijke partijen willen stemmen
en tegen de samenwerking zijn met
de rooms-katholieken.
„Vergeet niet", vervolgde hij. „dat
de ARP van ouds interkerkelijk is.
Je stemt een partij toch niet om een
bepaalde kerk."
Mr. Biesheuvel vervolgde: „Het is
hovaardig .wanneer men meent niet
met andere christenen in de politiek
te willen samenwerken."
Deze woorden kwamen wat moei
lijk over, omdat ze veel interrupties
uitlokten. Er was een misverstand of
de PAK-radicalen trokken zich deze
uitlating persoonlijk aan.
De verontruste a.r.-kiezers zullen
waarschijnlijk stemmen op ir. A. Ka-
dijk van de Gereformeerde concen
tratie.
Maar in Oostelijk Flevoland gelooft
men, dat deze stemmen verloren
gaan. omdat de Gereformeerde con
centratie en het GPV het niet eens
zijn geworden en afzonderlijke
lijsten hebben.
Op het GPV stemt evenwel een
deel van de leden van de vrijge-
maakte kerk. De scheuring heeft ook
politieke betekenis: een aantal stem-
I men gaat naar de Gereformeerde
I concentratie.
„Als het in de kerk stuk is, is het
j overal stuk", zei de heer J. v.d. Jagt
I uit Arnhem op een verkiezingsvenga-
dering van het GPV.
In Dronten is gisteren politieke strijd geleverd; morgen worden in Oost-
Flevoland verkiezingen gehouden en de twee grote groeperingen in de poli
tieke arena zullen daar hun gelederen „toetsen". In een bijeenkomst van de
Combinatie christelijke partijen(KVP, AR, CHU) waren de drie Kamer
fractieleiders aanwezig en als gasten de voormannen van de partijen die in
Dronten het Akkoord vormen. Boven Mellema (CHU), Biesheuvel (AR) en
Schmelzer (KVP), onder de „top" van de PvdA. met PAK-rozetten op de
revers, van links naar rechts Den Uyl, Van der Louw en Vondeling. Het
applaus geldt het binnenkomen in de zaal van de confessionele Drie.
Klaasesz
martelaar
van Gorkum
NOORDWIJKERHOUT Het
was de bedoeling, dat de commis
saris van de Koningin, mr. J.
Klaasesz, zijn visie op de relatie
kerk en wereld zou geven, naast
die van drs. Van den Ende, maar
die visie bleek er niet te zijn.
Mr. Klaasesz noemde zichzelf
de „martelaar van Gorkum". De
affaire van ridder Van Rappard
en de Gorkumse gemeenteraad
had hem de hele week bezig ge
houden, zodat hij geen gelegen
heid had gevonden zich echt te
prepareren.
Hij drong aan op deelname in
democratische organen als Ka
mer, Staten, gemeenteraad en
partijen.
Alles wat ik zaterdag in de Haag
se hof mocht plukken, het was niet
de brief waar ik om zat te springen.
Toch was mij. met de hand op
het hart. verzekerd dat men die in
Leiden des middags om vijf uur op
de post had gedaan.
Maandagochtend was het eerste
werk de verzender nog eens op te
bellen en hem weer de hand op het
hart te laten leggen, mij verzeke
rend dat het heus zo en op dat uur
was gebeurd.
Dan maar 0017 gebeld. Dat is de
Antwoordman van de P.T.T. Een on
zichtbare. zeer vriendelijke, meneer
geeft daar uitsluitsel bij elke moei
lijke zaak, die ons, P.T.T.-klanten,
maar kan betreffen.
Zit de fout bij de P.T.T., dan
wordt dat ijlings opgespoord en
rechtgebreid.
Maar dit keer zaten de afzender
van de betreffende brief en ik in
het hoekje van het ongelijk. Ons
rekensommetje over de tijd. die een
brief nodig heeft om van Leiden
naar Den Haag te komen was volko
men juist. De daverende fout. die de
afzender gemaakt had, was.... de
brief goed te frankeren en er een
postzegel van veertig cent op te
plakken, daar het epistel boven de
twintig gram woog.
Met die veertigcents postzegel
was de brief gepromoveerd tot een
briefpakje.
En... briefpakjes worden des zater
dags niet bezorgd.
Daarbij geteld, dat des maandags
de ochtendpost pas tegen twaalven
besteld wordt, houdt dat in dat een
brief boven de twintig gram van
Leiden naar Den Haag drie dagen
onderweg is. En een brief van Rot
terdam, Amsterdam of waar ook
vandaan of. omgekeerd, waarheen
ook. net zo.
Tenzij men er een gulden extra op
plakt en er het magische woord Ex
presse op gezet wordt.
Wel heb ik het idee. dat de P.T.T.
met die gulden niet de kosten van
de extra bestelling kan dekken,
want de besteller moet zijn uurloon
plus sociale lasten toch keurig uitbe
taald krijgen.
Wat het uitsorteren van brieven
met een postzegel van meer dan een
kwartje kost, is voor mij een mys
terie.
De beste methode om alle narig
heid te vermijden lijkt me echter
om in plaats van één brief van veer
tig cent er twee van een kwartje
van te maken. Op die manier komt
de P.T.T. aan zijn trekken en de
brieven zaterdagsochtends in de
bus.
Het enige gevaar is, dat dan de
brievenvloed op zaterdag de P.T.T.
te machtig wordt en er helemaal
geen hestelling meer komt
Laatste vraag: Wordt het leven
dan ingewikkelder of eenvoudiger?
willen de studenten volledig ver
antwoording af kunnen leggen van
hetgeen hem er collectief toe heeft
gedreven destijds een symbolische
bezetting van het VU-provisorium
gedurende 24 uur te proclameren,
een zaak, waartoe tevoren in een
universiteitsvergadering bij meer
derheid van stemmen was besloten.
Het afwijzende antwoord van mr.
Hartsuiker kwalificeren de studen
ten in een gisteren aan het parket
geric'hte brief als volstrekt onbe
vredigend en voorbijgaande aan
alle fundamentele bezwaren die in
eerdere correspondentie naar voren
zijn gebracht.
De studenten zijn namelijk van
mening dat een beoordeling van de
bezetting alleen mogelijk is op
grond van de politieke achtergron
den, de feitelijke situatie alsmede de
motieven en ideeën welke tot die
bezetting hebben geleid.
Hun overtuiging is, dat zo'n be
oordeling of veroordeling niet mo
gelijk is in een individueel proces,
waarin „door de machtspositie van
de rechter slechts eenrichtingsver
keer van argumenten plaatsvindt".
Ten slotte bestempelen ze de bezet
ting als een politieke daad, waar
van het collectieve karakter essen
tieel was, d.w.z. dat deze politieke
daad gepleegd is door een groep
welke meer was dan een optelsom
van individuen.
In de brief van gisteren delen de
studenten tenslotte mee, dat er ver
klaringen van het merendeel der
VU-bezetters zijn bijgesloten, waar
in deze eerder tegenover de justi
tie afgelegde individuele verklarin
gen over het gebeurde terugnemen.
Dit, om de wil tot collectief optre
den van destijds te benadrukken.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De Nederlandse
rijksloodsen vinden da-t zij ten op-
j zichte van hun Europese collega's te
I weinig verdienen. De Vereniging "De
Nederlandse Loods", waarbij 570 van
I de 640 loodsen zijn aangesloten, heeft
een salarisrapport opgesteld dat giste-
ren is overhandigd aan staatssecreta-
I ris A. ven Es van marine.
Gezien de resultaten die bereikt
zijn bij de Rijksluchtvaartdienst met
betrekking tot de verkeersleiders,
hebben de loodsen goede hoop dat
ook hun eisen binnen zes maanden
zullen worden verwezenlijkt. Mocht
dit echter anders uitvallen, dan zal
het bestuur van de vereniging zich
beraden op bijvoorbeeld een lang-
zaamaan-aktie.
Ter vergelijking: een Belgische
loods, die dezelfde schepen op hetzelf
de vaarwater loodst (Schelde), ver
dient 40 procent meer dan zijn Neder-
i landse collega. Het gemiddelde in-
komen per maand over de gehele
j loopbaan van een Nederlandse loods
bedraagt 1593 gulden, dat van een
Europese loods 2282 gulden.
Het salarisrapport geeft behalve
een vergelijking, met de salarissen
van Europese loodsen tevens een op
somming van de elementen van de
verzwaring van de taak van de lood
sen sinds een laatste salarisherziening
in 1963 (toen met een verhoging van
15 procent de achterstand onvoldoen
de werd ingehaald).
(Van onze moderedactrice)
DEN HAAG/AMSTERDAM Wat
in Den Haag op de najaarsshow van
Meddens al gemeengoed werd is
gisteren in het Amsterdamse Hilton-
hotel door hoedenverkopend Neder
land met gejuich ontvangen. Een
nieuwtje, dat man en vrouw van een
zorg verlost: het zoeken van de hoed,
die op de millimeter past.
Normaal zijn er acht standaard-
maten voor een hoed, namelijk van
54 tot 62. Wie een tussenmaat heeft
moest tot nu toe wat goochelen met
een ingehaald voerinkje voor de
dames en de heren stopten een
kurkbandje of desnoods een reep
papier onder de binnenrand. De
Britse hoedenmakers hebben nu de
oplossing gevonden: tussen bol en
rand is een ingenieus bandje „in
gebouwd", dat door een miniatuur
stukje kleef band sluit en dus versteld
kan worden.
Maten
Hierdoor zijn de maten beperkt tot
small, medium en large, oftewel voor
een kleine maat, een gewone maat,
of een grote maat. Man en vrouw
kunnen elkaar nu met een hoed
verrassen. Weliswaar heet de
hoed Mr. Carefree (meneer Zor
geloos), maar juist dit seizoen is de
herenhoed in de mode voor de dames.
Wie wil kan de hoed zo uit een
standaard pikken. Het model doet
er niet toe, want bol en rand zijn
van soepel haarvilt en in elke vorm
vouwbaar. Rand omhoog of omlaag,
glad of gegolfd; de bol geknepen of
rond of desgewenst als een helm.
Die soepelheid houdt ook in. dat
men de hoed opgevouwen in de zak
kan steken. Een echte familiehoed,
die pa, ma, zoon en dochter allemaal
in eigen stijl kunnen dragen. Hoewel
het voor dé lieve vrede waarschijn
lijk verstandiger is dat elk zijn
eigen exemplaar bezit.
Voor pa
en voor zoon
