Synodes, curie niet moet vertel paus dat ingrijpen V Britse kerkbladen raken 80.000 abonnees kwijt Discussie avonden Ds. J. O. Mulder zou vrijmakin| in 1966 hebben verloochen Wat is inhoud van woord „wijwillig"? Reformatie en Rome aan hervorming toe Een woord voor vandaag Utrechtse PKV vraagt Alfrink Kuitert: Waar is Gocl? Fiolet: Dit geen stunt lezers Ook dagbladen verliezen Ook humanisten subsidie Bissclioppefï bespreken voorstellen ?le Synode Gereformeerde Kerken-vrijgemaakt Studenten hebben geen en krijgen volledig inspraak „Overheid hee ook recht op privacy" In de eerste pericoop van het hoek Maleachi plaatst de profeet zijn volk voor leven en dood. Hij confronteert het met de ge volgen van een liefde van God, waardoor het blijft bestaan, en de haat van God, waardoor het in de geschiedenis ondergaat. En dan zegt de profeet: „Als uw ogen het zien, zult gij zeggen: Groot is de Here, ook buiten Israëls gebied". De fout die Israël op dit moment in zijn geschiedenis maakt is dat het denkt dat God alleen een God van Israël is. Daar door is dit volk gaan verlangen naar de goden van andere vol ken. Wie denkt dat God geheel en alleen zijn privé-God is, staat op het punt die God te verliezen. Daarom is het zo gevaarlijk de eigen kerk de ware kerk te noemen. Daardoor binden we God aan onze kerk. We verlagen dan de grote God, die hemel en aarde geschapen heeft, tot ons eigen kleine godje. En voor we het weten zijn we Hem kwijt. Daarom moet Israël eraan herinnerd worden dat God ook „buiten Israëls gebied" werkt. Daar moeten wij ook aan her innerd worden. God is groter dan onze eigen, kleine kring. God is groter dan mijn eigen, kleine geloof. God is groter dan onze eigen, kleine wereld. God is niet gebonden aan ons. Maar juist daarom kan Hij ons zo goed helpen. We lezen vandaag: Spreuken 16 1-19. We lezen morgen: Spreuken 17 1-17. ZATERDAG 18 OKTOBER 196! help een kind aan een kans 12000 kinderen zijn toevertrouwd aan hel kinderbescher- mingswerk van Pro Juventute Geld is dringend nodig. Help met de Oran/ekalender 197U t 4.2b hezorgings- kosten f 0.70 extra- postgiro 51 74 00 Kalenderactie Pro Juventute Postbus 71Ö1 - Amsterdam (telefoon 020 790949) (Van onze kerkredactie) UTRECHT Kardinaal Al frink acht het onjuist, dat er in de rooms-katholieke pastorie aan een kerkelijk gemengd bruidspaar andere vragen ge steld worden dan in de kerk. Dat heeft hij geschreven aan het mo- deramen van de provinciale kerkver gadering van de Nederlandse Hervorm de Kerk in Utrecht. Dit moderamen had de kardinaal opheldering gevraagd over het „Jutfase huwelijk", waarin de kapelaan binnenskamers aan het bruidspaar andere vragen stelde dan later tijdens de huwelijksdienst zou gebeuren. Daarbij beriep men zich op voorschriften van het aartsbis dom. In Utrecht bleek iets dergelijks te zijn gebeurd. Kardinaal Alfrink legt er de na druk op, dat het bruidspaar in onder ling overleg tot de afspraak was ge komen, de eventuele kinderen rooms katholiek te laten dopen en op te voeden. In dergelijke gevallen dient volgens hem de eigen keuze van het bruidspaar geëerbiedigd te wor den. Hij meent te hebben begrepen, dat de betreffende predikant van meet af op de hoogte gesteld is van de bedoelingen van het bruidspaar. Mocht dat niet het geval zijn ge weest of zelfs met opzet zijn verme den. dan valt dat zijns inziens af te keuren. Verder verwijst de kardinaal naar het overleg over het gemengde hu welijk. dat internationaal gevoerd wordt en in Nederland door de ge- gprekscommissie van de Nederlandse (Door Jan J. van Capelleveen) HOOGVLIET Prof. dr. H. M. Kuitert zou willen dat de synodes van de reformatorische kerken van ons land een audiëntie bij de paus aanvragen. Ze zouden in Rome hun bezorgdheid moe ten uitspreken over de wijze waarop de curie ingrijpt in het leven van de Rooms-Katliolieke Kerk in ons land. Hij zei dit gisteravond in de Antwoordkerk van Hoogvliet, waar de eerste discussieavond werd gehouden naar aanleiding van het boek van de rooms-katho lieke theoloog prof. dr. H. A. M. Fiolet, „De tweede reformatie". Prof. Fiolet was erg ingenomen met dit voorstel. Ik zie dit helemaal niet als een stunt, zei hij. Zo'n be zoek aan de paus moet dan echter niet een, beleefdheidsbezoekje zijn, zoals patriarch Athenagoras van Con- stantinopel en aartsbisschop Ramsey van Canterbury hebben afgelegd. Als schrijver van het boek (dat binnen de vijf maanden tot stand kwam maar allerminst een gelegen heidswerkje genoemd kan worden) kreeg deze theoloog uit Amsterdam gisteravond eerst de gelegenheid om uiteen te zetten, wat hij met zijn boek wil. Dat bleek later op de avond een juist begin te zijn, want maar weinigen van de ruim 400 aan wezigen hadden het boek inderdaad al gelezen. ■fe Uitnodiging Hervormde en de Rooms- Katholieke Kerk. Het moderamen van de Utrechtse PKV heeft met dankbaarheid van een en ander kennis genomen, maar schrijft kardinaal Alfrink: „Het be zwaar van de predikant was niet, dat het bruidspaar van te voren in alge hele vrijwilligheid afspraken zou heb ben gemaakt, waarvan de pastoor van Jutphaas slechts kennis ge nomen zou hebben, maar dat er in de pastorie aan het bruidspaar gevraagd was te beloven hun kinderen in de Rooms- Katholieke Kerk te zullen laten dopen en ze rooms- katholiek op te voeden, terwijl dat „vragen;; niet geschied zou zijn in pastorale, maar in „voorwaardelijke" zin." Aan het slot schrijft het moder amen: „Wij zijn verheugd, dat u zo grote nadruk legt op de vrijwillige beslissing van het bruidspaar, omdat juist dat „vrijwillige" het punt was waarom het eigenlijk ging. Gaarne zouden wij van u gehoord hebben wat de inhoud van het woord „vrij willig" is, maar dat zou ons voeren op een terrein, dat op dit ogenblik in studie is bij de eerdergenoemde com missie." NED HERV KERK Emeritaat verleend aan ds. H. Hiensch te Arnhem en aan ds. H. L. Lieve te Oldemarkt. Eervol ontslag verleend aan ds. E. Sneller te Haarlem. GEREF. GEMEENTEN Beroepen te Rotterdam-centrum (2e p.p.): J. C. Weststrate te Me- liskerke; te Slikkerveer: A. Hooger- land te Werkendam. Het boek, zei hij, is een uitnodiging aan de kerken van de reformatie om de Rooms Katholieke Kerk te helpen bij de beangstigende geloofscrisis waarin zij terecht is gekomen. Zij kunnen meehelpen om haar te refor meren. In Nederland bestaat een unieke situatie, .omdat de Rooms Katholieke Kerk en de kerken van de Reforma tie vrijwel even groot zijn. Daardoor leven zij als gelijkwaardige partners naast elkaar. De Rooms Katholieke Kerk kan niet meer allen terugroe pen tot haar zelf. Ze heeft erkend dat in de reformatorische kerken ook het heil wordt geschonken. Uitdaging Maar, zei hij, mijn boek is ook een uitdaging aan de kerken van de Re formatie. Hij vond het jammer dat de recensies die tot nu toe zijn ver schenen van zijn boek zo lief zijn. Ze zijn te onschuldig. Want zoals ik in dertijd al schreef toen ik dit boek op deze pagina uitvoerig aankondigde: prof. Fiolet stelt een aantal scherpe vragen. De Reformatie in Nederland ge draagt zich, alsof ze rustig kan af wachten tot de Rooms Katholieke Kerk zo ver is als zij was in de zestiende eeuw klaagt Fiolet. Volgens hem zijn de reformatorische kerken echter zelf ook van de reformatori sche weg afgedwaald. Luther wilde de reformatie van de kerk, maar het gevolg was een menigte van kerkjes. Wat als kerk begonnen is, heeft zich zelf verlaagd door schisma en ket terij. Prof. Violet gaat zelfs een stap verder. Naar zijn mening is de refor matie mislukt. Ze is mislukt omdat ze uiteindelijk is vastgelopen in de zelfde denkkaders als de Rooms Ka tholieke Kerk. Waar Rome de genade heeft ver menselijkt, laat de reformatie God solistisch aan het woord en plaatst de mens buiten spel. De gedachte van „genade alleen" heeft tot ont waarding van de menselijke verant woordelijkheid geleid. De gedachte van de „Schrift alleen" heeft de tra ditie buiten spel geplaatst. De ge dachte van het „geloof alleen" heeft de heilskracht ontnomen aan het in stituut kerk, meent prof. Fiolet. Hij zoekt de tweede reformatie in de richting van Luther en in de rich ting van het Verbond, zoals dat sterk in het Oude Testament naar voren komt. God is niet ver weg en breekt Zijn eigen schepping niet van tijd tot tijd binnen. Hij schept nog voortdu rend. De aardse werkelijkheid is de ruimte van onze Godsontmoeting. We kunnen Hem alleen binnen onze eigen werkelijkheid en verantwoor delijkheid leren kennen. Hoewel prof. dr. Kuitert dat laatste misschien wat anders onder woorden zou brengen als reforma torisch christen, kon hij zich wel ach ter de bedoeling van die woorden •sullen. In heel veel opzichten was hij het trouwens eens met prof. Fio let, met wie hij al eens een boek heeft gepubliceerd: „Van tweeën een". -fe Geschillen (Van onze kerkredactie) LONDEN De klad zit in de Britse pers, zowel in de wereld lijke als in de kerkelijke. Popu laire dagbladen als de Mirror, Sun en Mail verloren ieder zo'n 100.000 lezers en de totale oplage cijfers daalden met bijna een half miljoen. De christelijke week- en maandbladen die hun oplage cijfers publiceren verloren 60.000 abonnees. The Christian was dit jaar hét vierde kerkelijke blad dat het moede hoofd moest neerleggen wegens geld gebrek. De Christian World van de congregationalisten, Advance van de methodisten en het zondagsschoolblad Teaching Christianity gaven de strijd al eerder dit jaar op. Bovendien ver dwenen de kerkbladen van de angli caanse bisdommen van Exeter en Co ventry. Negen weekbladen en twee maand bladen samen 60.000 abonnees ver dwijnen. En zij zijn niet de enige bladen die het moeilijker beginnen te krijgen. Er zijn ook christelijke bladen die geen oplagecijfers bekend maken, maar al wel erkenden dat ook zij vorig jaar abonnees verloren John Capon schat in het nieuwe blad Christian Record, dat in totaal ten minste 80.000 abonnees verloren zijn gegaan, op een totale oplage van cir ca 1.5 miljoen. Hoopgevend De verschijning van de Christian Record is het enige hoopgevende te ken aan het firmament van christe lijke bladen. Het hoopt de plaats in te nemen van The Christian, die zo maar midden in het jaar zijn 37.000 abonnees in de steek liet. Een aantal van die abonnees is inmiddels over gestapt naar The Life of Faith het wat saaie, meditatieve blad van de Keswick-beweging. Oorspronkelijk was The Christian een blad voor baptisten. Het liep niet best tot het werd opgekocht door Bil ly Graham die dr. Jim D. Douglas de leiding in handen gaf. Hij maakte er een blad van dat qua opmaak kon wedijveren met algemene bladen, een stroom van nieuws gaf en het kerke lijk nieuws kritisch begeleidde. Dat laatste werd zijn val. Toen Graham het blad overdroeg aan de Britse Graham-organisatie lieten de evangelische mannen het blad vallen als hadden ze er hun vingers aan gebrand. Hun visie was dat een blad alleen maar mooi moet schrijven over de kerk en alle christelijke instellingen. Verlies en winst De grootste bladen zoals de Schotse Life and Work en de evangelische Challenge, verloren tussen de 8000 en de 11000 abonnees, de middelgrote bladen tussen de 2000 en de 5000. Enkele bladen slechts zagen kans wat winst te boeken. Het links radi cale blad New Christian kwam ein delijk boven de 12.000 en de funda mentalistische Evangelical Times bo ven de 20.000 Het evangelisatieblad Crusade zakte in 1967 onder de 20.000, maar krabbelt op het ogenblik weer terug. Er zijn te veel bladen, schrijft John Capon. Maar hij ziet niet veel heil in de suggestie dat ze onderling een fusie aangaan. Ieder blad heeft een eigen karakter. Er is wel een mogelijkheid voor onderlinge samen werking. Samenwerking Zo suggereert hij dat een stuk of tien bladen gezamenlijk een prijs gaan berekenen voor advertenties. Voor adverteerders die nu niet geïnteresseerd zijn in de te kleine oplagen kan het aanlokkelijk zijn om een aanbod te krijgen voor tien bla den tegelijk. De nieuwe Christian Record geeft zelf het voorbeeld. Het blad werkt samen met de Church of England Newspaper, het blad van de evange lische of laagkerkelijke anglicanen. Ongeveer driekwart vanhet nieuws hebben de beide bladen samen. Dit blad hoopt de evangelischen in de andere kerkgemeenschappen te be reiken. Vroeger werd vooral op de theologi sche geschilpunten gewezen, als hel ging om de kloof tussen Rome en Reformatie aan te wijzen. Dan werd gesproken over de mis. de paus, de Schrift tegenover de traditie, de Ma- ria-verering en de heiligen-verering. Maar deze verschillen functioneren nauwelijks meer. Ze spelen nog maar een heel kleine rol. We beginnen nu te ontdekken dat we beiden in dezelf de crisis zijn gekomen. Met grote blijdschap stelde prof. Kuitert zich achter de weg van ver nieuwing die prof. Fiolet gewezen heeft, en die ook in het proefschrift van dr. Kuitert over de menselijk heid Gods vrijwel op gelijke wijze te vinden is. De nadruk in onze tijd moet liggen op het Verbond, op het feit dat God met ons en door ons werkt. Hier dus geen verschil. Maar prof. Kuitert had wel voor zichtige kritiek op Fiolet. als hij steeds weer een beroep doet op Lu ther. We kunnen niet terug naar Lu ther, antwoordde Kuitert. In Luthers dagen was het grote probleem: „Hoe kom ik aan een genadige God?" De grote vraag van onze tijd is: „Waar ter wereld is God?" DEN HAAG Ook het niet religieus gericht vormingsonderwijs op de openbare schooi kan voortaan vergoeding krijgen. De wet voorziet alleen in het toe kennen van een vergoeding aan ker ken voor het geven van godsdienston derwijs op de openbare school. De hier en daar reeds gegroeide praktijk, dat ook het Humanistisch Verbond een dergelijke vergoeding kreeg, is nu voor het eerst officieel vastgelegd in de uitvoeringsregeling van de wet op het voortgezet onder wijs voor wat betreft de openbare opleidingsscholen voor onderwijzers en die voor kleuterleidsters. Maar Luther is wel de eerste mo derne mens geweest. Hij heeft gebro ken met het „autoriteitsgeloof", het geloof op gezag van mensen. Hij be riep zich op de Schrift en zijn eigen geweten. Die gedachte heeft onheilen gesticht, maar heeft ook verlossende heilsbetekenis. Maar ook de Reformatie moet dit weer leren want ook de Reformatie is weer op autoriteit teruggezakt zoals die te vinden is in belijdenissen en synodeuitspraken. Natuurlijk klonk in de discussie wat angstig de vraag of die weg niet juist de eenheid in gevaar brengt, want het gevolg is diversiteit. Dat is het nu juist, zei prof. Kuitert. Ik ben blij dat u niet zegt dat het gevolg „verdeeldheid" is. Het is diversiteit en daarmee zullen we moeten leren leven. En prof. Fiolet zei: Wij moeten op houden met onze tegenstellingen weg te willen praten, we moeten ze wcgle- vcn. Op 6 november in Rotterdam is de opponent van prof. Fiolet dr. J. J. Buskes, evenals op 12 november in Amsterdam. Mensen en bloemen in de kerk van Hoogvliet, waar gisteren gespitst naar de professoren Fiolet en Kuitert werd geluis terd De discussieavond in Hoogvi« is slechts het begin van een ht serie van discussieavonden overal in het land zullen wordt gehouden. De eerstvolgende win/ plaats in Rotterdam op 6 nonen ber in het Atrium, georgan, seerd door boekhandel Donnet. Discussiepartner van prof. d A. M. Fiolet zal dan dr. J.ral H Buskes zijn. Beiden zullen <x 'ur°ei in Amsterdam op 12 novemb fschei een dergelijke avond houdt Andere plaatsen zijn onder mei Zwolle en Dordrecht. Prof. dr. H. A. M. Fiolet ij uit rige iet e< not i tld; alie. Opnu n hel de ROME De bisschopp ird g synode van Rome is overgest den van de theologie naar de pr tyk. De bisschoppen zjjn in k schillende taalgroepen uiti iar d gegaan om zich groepsgewyzi P0™ bezinnen op een aantal voor len. Ze doen dat aan de hand een rapport van kardinaal Matge t de aartsbisschop van Pa r waarin allerlei gedachten opgenomen die door de regioi ykei bisschoppenconferenties schri i all lijk zijn ingediend. tec lisch Het rapport biedt elk wat wils i eei liberalen zullen wel kunnen insl mt men met het voorstel dat de j 1 zich in het vervolg op de hoogte i13 van wat de bisschoppen in heelnc^' wereld over een bepaald onden111 I denken, eer hij belangrijke encyi ren' ken publiceert. &tr Ook zullen ze wel achter de Hij dachte staan dat deze wereldsyi arka van 146 bisschoppen minstens sc maal per twee jaar bijeen wordt alel roepen. Bovendien wordt geadvis t ir dat de regionale bisschoppenconfe ties bureaus instellen die contact derhouden met de verschillende ich rie-congregaties. ik j CURIE INVLOED Kf Maar de conservatieven wordy" lerminst vergeten. De Rome may;ie rie moet haar oordeel geven over0 directieven en besluiten van de f" viduele bisschoppenconferenties. moet volledige overeenstemming I sen de bisschoppen bestaan over I leerstellig is. Zelfs de schijn van cl wijking moet vermeden worden. Beide partijen zullen wel gelu zijn met de suggestie dat de zoveel mogelijk alle zittingen vai ze wereldsynode bijwoont. T voorstel werd gelezen brak luid applaus uit en de paus rii Hier ben ik. LEII In zi; urgem /er de loem »ft. estdai de r (Van een medewerker) HOOGEVEEN Toen ds. J. O. Mulder uit Kampen in 1966 zijn handtekening zette onder de bekende Open Brief heeft hij de vrijmaking verloochend. Dat heeft de generale synode van de Gereformeerde Kerken vrijge maakt gisteren uitgesproken door het voorstel aan te nemen van de commissie, die een uit voerig rapport had uitgebracht waarvan wij gisteren al het een en ander hebben gemeld. De generale synode nam daarmee een uitspraak over van de particulie re synode van Overijssel die in 1968 de Open Brief had afgekeurd en uit gesproken had dat ds. Mulder de vrijmaking had verloochend. De synode nam zijn beslissing met 30 stemmen en 1 stem tegen. Maar de rapporteur van de com missie, ds. S. S. Cnossen, meende das ds. Janse de zaak omkeert. Als hij tegen de synode zegt u behandelt uw broeders niet goed, dan moet hij be denken dat broeders als ds. B. Telder en ds. Mulder aanvankelijk met de kerken niet goed hebben gehandeld. Dr. J. Douma. eveneens lid van de commissie, merkte op dat men niet al te bang moest zijn voor tolerantie. Ds. D. van Houdt keurde beperking van de belijdenis tot de twaalf arti kelen af. Er wordt in de twaalf arti kelen zoveel niet genoemd wat in de drie formulieren wel aan de orde wordt gesteld: drieenheid, doop en avondmaal, verkiezing en verwer ping. Als men zou gaan doorvoeren wat men toepaste ten aanzien van zondag 22 van de catechismus, dan staat de deur open voor dwaalleer. Ds. Janse heeft daartegen opge merkt dat hij wil trachten te zien wat de Here bezit is te doen. Met de vorige standpunten heeft ds. Janse bedoeld dat het rapport het stand punt van de particuliere synode in hoofdzaak juist heft genoemd en niet veel nieuws heeft gegeven. Het had op een ander niveau ge- kund.z Het had profetischer gekund. Ds. Janse is bezorgd over sommige dingen in de vrijgemaakte kerken. De Here ziet ze ook. Als er verdruk king en leugen in de stad is zal Sion als een akker omgeploegd worden, zegt de Here in Micha 3. Dan zeg ik, kijk, zo is de Here, aldus ds. Janse. Ds. J. Kok, de praeses, ging oom in op de tolerantiegedachte. Er is niet alleen een oecumenistische, maar ook een heidense en een humanistische terminologie de kerken binnenge- drongn. Erasmus gebruikte het woord tolerantie om de waarheid wet te drukken. Later verdedigde de re monstranten en de mensen van de Franse revolutie deze tolerantie. Maar de humanistische tolerantie is in strijd met de schrift. De schrift grenst die tolerantie af. De synode heeft nu twee delen van het rapport van de zaak-Kampen besproken. Er wacht nu nog een deel, namelijk dat deel van het rapport dat betrekking heeft op de gebeurte nissen rondom de breuk in Kampen NIJMEGEN/ENSCHEDE Prof. dr. I. J. Poelhekke die gisteren tij dens de Diesviering van de katholie ke universiteit in Nijmegen een rede zou uitspreken, heeft daartoe geen gelegenheid gehad. Tijdens de open bare senaatszitting in de aula eisten studenten van een actiegroep vanaf het balkon discussie met de hoogle raar. De senaatsvergadering van de Technische Hogeschool Twente heeft beslist dat studenten van de TH mo gen meepraten in de senaat van deze hogeschool. Voortaan zal een perma nente vertegenwoordiging van de studenten aan de beraadslagingen kunnen deelnemen. De studenten hebben dezelfde inbreng als de staf leden. 9 tn id in juli 1967 toen de ouderlingen V van Dijk en D. J. Gritter uit de meente wegliepen „van achter ontrouwe meerderheid van de ke raad". Staatssecretaris Van Vee Van onze parlementsredacti UTRECHT Derden dienen inspraak te hebben bij de bestt over het openbaar worden van heidsstukken. De overheid recht op privacy, hetgeen iets anders is dan een rcgentenmeii teit. Dit zei staatssecretaris Van 1 van binneniandze zaken gisterei Utrecht bij de opening van het gres over de openbaarheid van c heidsdocumenten van de studiek voor documentatie en administral organisatie. De staatssecretaris ni de dat het instellen van de com sie-Biesheuvel. die zich bezigh met de overheidsvoorlichting, een wijs is dat de regering ernst ro met een goede voorlichting. Door de gecompliceerde o heidstaak is het vrijwel onmo? dat de burger nog alles overziet, dus de staatssecretaris. Prof. mr, S. F. L. Baron van W bergen, een van de forumleden] over dit onderwerp discussie? noemde als belangrijkste redenen overheidsstukken, indien niet I evrtrouwelijk, openbaar te ma het feit dat door de openbaarheü burgers de gelegenheid hebben vloed uit te pefenen op de over! In de tweede plaats meende I Van Wijnbergen dat door de o( heid de burgers weten waarom J bestuurd worden en dat daardoor gezag meer acceptabel wordt, vond het voorts zinvol om de ai zen van de Raad van State en bekend te maken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 2