MODERNE LEGENDE RONDOM KEIZER WILHELMS VLUCHT Zegels sl 2 Grote misteter ruimt flink op haak UIT ZWEDEN Kwetsbaar Remise/verlies? j 1 1 1 te 1 ui 1'! i 2 1 pi 'v- Pf A' p fü i PUZZEL VAK DE WÉÉK ZATERDAG 18 OCTOBER 1969 i Drs. N. van der Blom, docent aan het Erasmiaans Gymnasium in Rotterdam, die onderstaand artikel schreef, is het niet eens met twee passages in hef boek van dr. Scheffer over November 1918. De auteur beweert daarin dat koningin Wilhelmina op de hoogte was van de komst van de Duitse ex-keizer Wilhelm II naar Nederland en betoogt voorts dat minister-president Ruys de Beerenbrouck over de rol, die de Nederlandse legatie in Brussel speelde bij de toelating van Wilhelm, onwetend is gehouden. Drs. Van der Blom nu wil deze „moderne legende" ontzenuwen. „In Eenzaam, maar niet alleen", zo beweert hij, „zegt Wilhelmina zelf dat ze volkomen verrast was door het bericht over Wilhelms komst. De onwetendheid van Ruys lijkt me eveneens zeer dubieus. Bovendien heeft de rol van Van Heutsz een aspect dat dr. Scheffer niet heeft genoemd." In zijn boek „November 1918: journaal van een revo lutie die niet doorging" (Am sterdam, 1968) wijdt dr. H. J. Scheffer een gedeelte (p. 60—66; 266276) aan de komst van de Duitse ex-kei zer Wilhelm II naar Neder land. Centraal staat in zijn verhaal de missive-Van Vol lenhoven. Op zaterdagavond 9 november vernam mr. Van Vollenhoven, resident-minister te Brussel, dat het vertrek van de keizer naar ons land voor de deur stond. Terstond gaf hij dat door aan de minister van Buitenlandse Zaken, Van Karnebeek. Van Vollenhoven schreef: „Ba ron Von der Lancken, deelde mij (zoo juistmededat Z.M. de Kei zer zoo mogelijk nog dezen nacht of anders morgenochtend vroeg naar Nederland zal vertrekken. Z.K. Majesteit zal den teeg nemen Luik - Maastricht. De Keizer ver zocht dat HM. de Koningin dade lijk verwittigd zal worden. Ik heb niet nagelaten onmiddel lijk brenger dezes naar Nederland te zenden bij gebrek aan het cijfer boekje, dat ik herhaaldelijk aan vroeg, maar niet ontvangen mocht. Ik hoop, dat Uwe Excellentie mij zal verontscluildigen, dat ik order gaf Haar te wekken. Ik zend tegelijkertijd een auto mobiel naar Eysden om de grensuacht order te geven alle Duitsche militaire autos door te laten..." In zijn in 1946 gepubliceerde memoires zegt Van Vollenhoven dat hij twee koeriers naar Den Haag had gezonden. Scheffer „De zinsnede in de memoires over de twee koeriers en de passage in het bericht aan Van Karnebeek. dat Van Vollenhoven de Koningin liet wekken, kan ons inziens niets anders betekenen dan dat Van Vollenhoven ook een koerier naor Wlfhélmlna had gestuurd." Deze zienswijze kan niet juist zijn. Al vaak, bedoelt Van Vollen- Keizer Wilhelm II wacht op het perronnetje van Eysden op zijn toelating in ons land. Deze foto van de hbs-er V. Sniekers werd wereldberoemd. hoven, heb ik om het „cijferboek je" gevraagd. Daar ik het niet heb ontvangen kan ik u geen codetele gram zenden, maar moet ik u dit bericht door een koerier doen overbrengen. Dat wordt, daar het al half acht is, nachtwerk. Tot mijn spijt heb ik dus brenger dezes order moeten geven u te wekken. Met .Haar" wordt In ambtelijke taal Z. Excellentie de minister bedoeld. Van Vollenhoven bedoelt zeker ook, dat ri.M. door Van Karnebeek zal worden ingelicht. De twee koe riers vallen, nu we zien dat H.M. niet door Van Vollenhoven werd gewaarschuwd, argelozer te ver klaren: bijv-, zó., dpt Van Vollenho ven uit Veiligheidsoverwegingen zijn koerier door een tweede man heeft laten vergezellen, omdat de Hef valt op dat Nederlandse filatelisten in toenemende mate postzegels van de Scandinavische landen aan hun verzamelge bieden toevoegen. Dit zal wel mede worden veroorzaakt door de uitbreiding van het aantal emissies dat deze postadministra ties in omloop brengen. V6ór 1950 kwamen er maar heel spaar zaam bijzondere uitgiften van die landen aan de markt. In de laatste twintig jaar zijn 50—80% meer zegels (dus: catalogus nummers) in Scandinavië uitgegeven. Natuurlijk wijzen echte verzamelaars de moderne excessen in de uitgiftepolitiek van zekere landen van de hand. Anderzijds willen wij toch ook als we een land eenmaal verzamelen, dat het land van onze uitverkiezing regelmatig zegels uitgeeft. Enkele interessante emissies uit de noordelijke landen kan ik vandaag bij u Introduceren Noorwegen herdacht 10 oktober met de uitgifte van twee zegels het feit dat In het land reeds tweehonderd jaar geleden de eerste volkstelling werd gehouden. De afbeeldingen op de zegels zijn: 65 Ore een moderne ponskaart en 90 öre een paar rijtjes Isotypen. zoals die gemeenlijk statistieken verduidelijken. In Noorwegen zullen op 3 november aanvullende waarden verschijnen ln de permanente reeks met de afbeelding van koning Olav V. De nieuwe zegels zijn kr. 1, kr. 1.50 en kr. 2. Het is vooral Zweden dat de laatste jaren ambitieuze initiatieven toont om de eventuele achterstand, als door mij hiervoor bedoeld, in te halen Deze postdienst slaagt daarin niet alleen qua hoeveelheden; er is ook kwaliteit en dat Is veel voornamer, want een postzegel gaat als een visitekaartje van zijn land de wereld rond. Op 13 oktober kwamen twee boekjes met herdenkingszegels In de verkoop Zij waren gewijd aan de schrijver Hjalmar Söderberg (10 zegels van óre 45) en aan de dichter Bo Bergman (10 zegels van öre 55). Deze literatoren zouden geestelijke tweelingen genoemd kunnen worden. Zij waren leeftijdgenoten, school- en universiteitskameraden en later ook echte vrienden voor het leven. Söderberg (1869-1941) ontwikkelde zich als stijl- en vertelkunstenaar. Zijn novelle ..De Jeugd van Martin Birck" en „Dokter Glas" zijn meester werken van de Zweedse literatuur. Bergman (1869-1967) was een lyricus. Bekend Is zijn jeugdwerk „De macht die tot een melodie wordt". Tot op hoge leeftijd (hij werd 98 Jaar) getuigde Bergmans werk van onnavolgbare klaarheid. Op de zegels, die bij het eeuwfeest van deze geboorten verschenen, zijn de portretten van de kunstenaars gegraveerd. In Finland viert men vandaag. 18 oktober, het eeuwfeest van de geboorte van de schrijver Johannes Llnnankoski. Op 24 november wordt herdacht dat honderd jaar geleden de Finse schoolraad werd ingesteld Het onderwijs kon er zich eerst recht ontwikkelen, toen het land In 1917 zijn nationale zelfstandigheid verkregen had. De schoolwetten van 1921 en 1924 schreven de algemene leerplicht voor en sindsdien Is er een stormachtige ontwikkeling waar te nemen. Finland heeft thans 6659 lagere. 577 middelbare en 653 vakacholen. Voorts bezit Finland zes universiteiten en acht hogescholen. Op de zegel zijn tymbolische afbeeldingen met betrekking tot het onderwijs te zien. reis liep over het op 9 november (op)roerige Rotterdam. Het bericht van Van Vollenhoven is m.i. zonder veel verwijl door Van Karnebeek ten paleize over gebracht. Op maandag 11 november kwam de ministerraad bijeen. Aalberse, minister van arbeid, heeft daarvan genoteerd dat Ruys de Beeren brouck, minister-president, daar meedeelde dat hij was opgeschrikt door een telegram uit Maastricht. Het meldde dat de keizer over de grens was gekomen. Scheffer trekt daaruit de con clusie dat Ruys dus niet van Van Karnebeek het grote nieuws heeft gehoord, en dat deze Ruys onwe tend heeft gehouden inzake de mis sive uit Brussel. Ik vraag me af of dit beroep op wat Aalberse niet zegt, wel juist is. Zo'n argument heeft altijd zijn bezwaren. Ruys kan bovendien te goeder trouw, na op 10 november over het bericht uit Brussel te zijn ingelicht, op 11 november alleen het daarna binnengekomen tele gram hebben genoemd, waarbij vergeleken, omdat dat een fait ac compli meldde, de missive van se cundair belang was geworden. Intussen: stel dat Scheffer gelijk heeft. Dan zitten we wel met een door Van Karnebeek omspeelde Ruys, die onwetend zou zijn ge weest. Nu brengt die onwetend heid van Ruys zijn eigen proble men meel Het bewijs daarvan op p.275 bevredigt allerminst. Laat ik eerst de feiten noemen. Al wel vlug na 10 november (de datum ontbreekt) was Ruys in het bezit van de copie van een rapport van ene luitenant Brouwer uit Maastricht aan GS III, de afde ling militaire Inlichtingen van de generale staf. Het bevatte de fei ten van Eysden en moet de man hebben genoemd, die door Van Vcllenhoven naar Eysden was gestuurd: Verbrugge van 's-Gra- vendeel. Half december schreven kranten dat het gevolg van de keizer tegen de sergeant, die weigerde het ge zelschap toe te laten, zou hebben gezegd dat onze regering van 's keizers komst wist. Daarop vraagt Ruys op 31 december speciaal over deze kwestie rapport aan de opperbevelhebber Pop. Op 8 janu ari komt dat af en merkt Pop op: „Omtrent de rol, welke de Heer Verbrugge vervulde, kan dezer zijds niets naders worden gemeld.' Dat .dezerzijds' was aan Ruys niet verloren en hij noteert op 10 januari: ,Hoe en op wiens last is Verbrugge te Maastricht per auto mobiel (toen Iets als een rege- rlngshelicopter) gekomen? Bereid de de Nederlandsche legatie te Brussel de overkomst van den ex-keizer voor?' Op deze vragen wist alleen Brussel antwoord. Van Karnebeek, die daar navraag deed. kreeg echter, althans schriftelijk, nooit antwoord. Zo ook Ruys. Soheffer zegt nu, na de notitie van 10 Januari te hebben geci teerd, dat Ruys over Verbrugge al had kunnen weten door het rap port aan GS III. Volkomen juist. Ter verklaring veronderstelt Schef fer dan, dat Ruys op 31 december en 10 januari van Verbrugge .niet (meer) wist'; en dat hij dat rapport dus niet of slecht had gelezen. Deze veronderstelling heeft m.i. de waarschijnlijkheid niet mee. En ze gaat uit van Ruys' onwetend heid als gegevenl Van die onwe tendheid ben Ik niet zonder meer overtuigd. Ik heb in elk geval enke le vragen. 1. Brouwer, die n.b. in Verbrug- ge's auto naar Eysden was ge gaan. noemt Verbrugge. Waarom vraagt Ruys pas op 10 januari naar hem? Bij deze Verbrugge lag het begin voor wie de kluwen wilde ontwarren. Ruys moet dat direct hebben gezien. Zoiets vergeet men niet 2. Waarom vraagt Ruys. als Van Vollenhoven na 10 januari (wat wonderlijk) niet antwoordt, niet door? Ik heb geen overwegend be zwaar, aan een onwetende Ruys te geloven, maar zag daarvoor dan wel graag bewijzen aangevoerd. Het probleem is: wat Ruys doet brengt een grote onwaarschijnlijk heid mee. als hij onwetend zou zi|n geweest. In het andere geval is zijn gedragslijn logisch. Vanaf het begin, toen hij op 10 november van Van Vollenhoven's stap hoor de, en op 11 november dan zelf daarover zweeg, tot het in de doofpot laten verdwijnen van dit hete hangijzer na 10 januari. Uit Scheffers verhaal blijkt niets van kennis van Ruys over 's keizers komst van vóór 10 november. Die voorkennis ligt overigens wel in de lijn van wat ik hier vragenderwijs stel. En dat Aalberse alleen over het telegram rept, zou m.i. wel eens kunnen aanduiden, dat de re gering al eerder van de komst wist, maar dat alleen de wijze van toe lating Ruys c.s. heeft ogeschrikt. Opvallend is dus, dat Verbrugge zo laat, in Ruys' notitie, verschijnt. En dan meteen weer, geruisloos, verdwijnt. In de kranten wordt, voorzover bij Scheffer te zien, zijn naam niet genoemd. Zoveel temeer die van Van Heutsz! De reis van de adjudant-gene raal van de Koningin, die zich op invitatie van het Duitse hoofdkwar tier op 5 november naar Spa begaf om dan in de avond van 9 novem ber naar Maastricht terug te keren en daar verrast te worden door, eventueel verrast te doen. over de geruchten nopens den troons afstand van den keizer', die daar de ronde deden, heeft destijds veel gerucht gemaakt. Op 10 de cember zegt Ruys, vragen beant woordend in de Tweede Kamer: ,Noch rechtstreeks, noch zijdelings heeft eenig regeeringspersoon zelf (inzake de komst van de keizer) iets verricht of eenigen stap door een tusschenpersoon genoemd Wij hebben het al meer betoogd, een fraai bod blijft kwetsbaar als de andere partij tegenspel heeft en zijn kaart op de Juiste waarde weet te schatten en daarvan boven dien gebruik maakt. Deze stelling kan niet beter worden toegelicht dan met on derstaand voorbeeld. Toen noord na passen van zuid en west met twee ruiten opende, was het zuid duide lijk dat er een aardig contract moest inzitten. En hopend dat schoppenaas bij oost zou huizen, eindigden zuid en noord dan ook op klein slem ruiten. Op het eerste gezicht een juist bod. dat evenwel alleen met medewer king van oost kon worden gerealiseerd. 75 5 O AHV854 3 A H 4 H V 3 2 V A 10932 O 7 B 6 5 Correspondentie aan de heer B. J. Nuys, Burg. Baumannlaan 163c, Rotterdem. Oost kwam namelijk uit met klaver negen, die via de boer en de vrouw voor de aas van noord werd. Noord speelde drie keer troef, harten vijf naar de aas en een harten getroefd. Daarna volgde schoppen vijf. Oost sloeg de aas en speelde weer klaver. Nu kwam noord met de heer aan slag en op de tweede schoppenhonneur ging de verliezen de klaver weg. Aldus miste noord alleen schoppen boer. Maar het contract kan op twee manieren worden downgespeeld. Allereerst door de simpele uitkomst schoppen aas en een schoppen getroefd. Maar ook de klaveruit komst kan tot down leiden, als noord op schoppen vijf de boer legt. Weliswaar komt zuid dan aan slag en kan vanuit noord nogmaals schoppen worden gespeeld, maar dan slaat oost wel en de verbinding tussen noord en zuid is verbro ken, omdat zuid niet meer aan slag kan worden gebracht. Bijna even simpel dus, althans wanneer oost de zaken goed aan» voelt Een geheel ander geval is het tweede spel. Na de klaveropening van zuid wil elke bridger zich wel op de plaats van noord bevinden. Een kaart om van te smullen, zo als men ziet. H 9 7 A H V 8 7 O AHV74 - H ver e n cha jee eop an A 4 3 C? 104 O B 10 AHB1087 Uiteraard leidde deze kaart tot groot slem, maar in welke kleur? Ruiten of harten? Met open kaarten is gemakkelijk te zien dat hi ruiten moet zijn (oost heeft Immers vier keer harten boer). Noord loste dat probleempjef handig op. Na één klaver Het hij twee ruiten horen en na drie klaver vier harten. Zuid begreep na deze bieding dat hij de keuze had en liep daarom terecht door naar zeven ruiten, dat zoals u ziet, gemakkelijk Is te maken. Met het aanbreken van de herfst worden de lange dagen met mist weer een groot pro bleem voor de vliegvelden. Sinds de Britse luchtmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog vaten met brandende olie langs de startbanen plaatste, heeft men gezocht naar doeltreffende be strijdingsmiddelen tegen mist. Hoever is men thans van een oplossing verwijderd? Het Amerikaanse genoot schap van mistbestrijders, een informele club van onderzoe kers die grote belangstelling hebben voor dit onderwerp, meent dat een definitieve oplos sing niet ver weg is. Binnen vijf jaar. zo zeggen zij, zal on geveer 75 pet. van de huidige vliegvertragingen of uitstel kun nen worden voorkomen. Dat zal zeker moeten gebeu ren, want de almaar groter en sneller worden vliegtuigen zul len maar een minimum aan ver traging kunnen hebben. IVlist kan een illusie maken van de tijdwinst die de supersonische giganten opleveren. Mistbestrijding is in de eerste plaats een veiligheidsprobleem. want ondanks een snelle voor uitgang in de ontwikkeling van automatische landingsappara- tuur, is goed zicht op de baan voorlopig nog noodzakelijk. In de tweede plaats kost mist de luchtvaartmaatschappijen han den vol geld. Men schat dat alleen al in de Verenigde Sta ten circa 250 miljoen wordt uit- wordt generaal Van Heutsz ge daan.' Genoemd wordt generaal Van Heutsz". Ik vraag me af, of deze mededeling niet als doel kan heb ben gehad de aandacht op Van Heutsz te concentreren. En ik voel de neiging te denken dat deze luid ruchtige .Wanderer nach Spa' de bewegingen van Verbrugge heeft gecamoufleerd. Van Heutsz' .uit drukkelijke verklaringen' (p.271) als Nederlands generaal werden blijkbaar voldoende geacht Ver brugge, ambtenaar, heeft nooit verklaringen behoeven af te leg gen: voor de regering wel het best. De Koningin had voor deze reis van Van Heutsz, die. naar later verklaard werd. een uitsluitend mi litair karakter had, haar toestem ming verleend. Scheffer merkt op dat, zolang de koninklijke archie ven niet werkelijk toegankelijk zijn, het laatste woord over de rol van het hof inzake de vlucht van Wil helm II niet gesproken is. Hij ziet voorlopig twee mogelijk heden: of Wilhelmina wist van te voren van 's keizers komst, of de mededeling die zij doet in .Een zaam maar niet alleen', dat zij, toen ze in de vroege morgen van 10 nov. volgens Scheffer dus door de koerier! werd gewekt, compleet verrast was. is juist; het Militaire Huis zou dan buiten haar om zijn opgetreden. Voor zover Scheffer voor de eerste mogelijkheid steunt op zijn interpretatie van de missive- Van Vollenhoven en van diens me moires en dat is, meen Ik. voor vrijwel de volle honderd procent dient deze te worden geschrapt. De tweede mogelijkheid blijft dan m.i. als de enige over: H.M. de Koninging was niet op de hoogte. Het Militaire Huis heeft dus wel bulten haar om gehandeld. Want In Van Heutsz' onwetendheid gelooft niemand. Wie weer achter hém stond(en), Is een vraag die (nog) niet te beantwoorden valt Het leek van belang, om Schef fer met Scheffer vergelijkend, at tent te maken op de onbevredigen de bewijsvoering inzake Ruys' on wetendheid, an op de onjuiste in terpretatie van de missive met de dus niet te handhaven conclusie ten aanzien van de Koningin, die Scheffer daaruit trok. De welver diende ruime verspreiding van zijn boek maakt het temeer gewenst dat op deze twee belangrijke pun ten wordt gewezen. Correspondentie aan de heer H. J. J. Slavekoorde, Goudreinetstraat 125, Den Haag. De grens tussen remise en ver lies is dikwijls uiterst klein. Eén onberaden zet kan een zekere re mise in verlies doen veranderen. Zó subtiel zijn soms deze kans wisselingen dat er af en toe een meester aan te pas moet komen om het haarfijn uit te leggen. En dit laatste betekent dan dat de spelers niet in de gaten hebben dat de grens tussen remise en ver lies zo juist verlegd is. Neem nu opgave 1. waarin zwart aan zet is. Hij speelde 1 Lc7 2. Kd7 Kb6 3. Kc8 en gaf zich toen gewonnen, vast overtuigd dat het „uit" was. Maar'klopte dat wel? In opgave 2 verdedigde zwart zich actief met 1. Dc5 en hoop te waarschijnlijk op 2. Txh5tl? Kg8 3. Th4 e4. Zwart deed keurig wat van hem werd verlangd: Zich ac tief verdedigen. Dat is immers be ter dan passieve weerstand? Maar wat zwart niet voldoende inzag was: de smalle grens tussen re mise en verlies. Opgave 3 is een zeldzaamheid De hier gegeven stelling komt voor in een van Pachmans theorie- boeken. Hij zegt ervan: de stelling is ongeveer in evenwicht. Het is een positie uit een van de varian ten der Paulsen-verdedlging van het Siciliaan8. BIJ de oplossing zul len wij de zettenreeks precies ge- (1) Uit een partij LeonardKalte- necker (Kamp. v. Canada 1965). ven. Maar hoe staat het nu met zwart: Remise of verloren? Tussen haakjes: Boleslavski is het niet met Pachman eens! OPLOSSINGEN: Hieronder da oplossingen var. de op gaven uit de rubriek van II oktober (Ver rassingen). (1) SchmidtKopeke. De verrassende (2) Uit een partij ZinnGeorgadse (Batumi 1966). - bij voorbeeld 1. Dxf7 2. Txh7t Kg8 3. Th8 mat. Aan de andere kant dreigt ook 2. Dxq6. Als zwart zijn dame met 1 Te6 dekt. wint nu 2. Txh7t enz., omdat tenslotte Te6 blijft instaan. (2) RoyshteynYaklr. Het melaje mot de witte stukkon won als volgt: 1. Pd5l Pxd5 2. Txh5tl gxh5 en nu niet 3. exd5t? (waarop f7-f5 zou volgen) maar heel slim 3. eStll en nu liep het alle maal heel fijn neer het mat toe: 3 f5 4. exf6 en passant Kg8 5 Dg5t Kf7 6. Lg6t Ke6 7. DfS mat. (3) WaskanSerebrjakov. Hier komt die correcte matvoering: 1. Lf8l Pxb3t 2. axb3 Txf8 3. Txh8t? KxhR (en pas .nu) 4. Dh6t Kg8 (4. Ph7 5. Tht) 5. Pd5ll en dat wint. Slaat zwart dit paard dan komt eerst Thll Maar redt zwart eerst zijn dame dan ruilt wit eerst op f€ en maakt er vervolgens met Thl een eind aan. (3) Uit een corr. partij tussen K. Schmidt en H. J. Fischer (BdF). 'MM m gegeven aan vertragingen en uitstel van vluchten. Zowel in de Verenigde Staten als in Europa worden uitgebrei de mistbestrijdingsprogramma's uitgevoerd. De onderzoekingen richten zich voornamelijk op het vinden van het juiste be strijdingsmiddel voor een be paald type mist. Onzekere facto ren zijn nog de tijd dat het middel werkt en de omvang van het gebied dat maximaal kan w. rden beïnvloed. De experimenten zijn in we zen hetzelfde. Vanuit een vliegtuig of vanaf de grond wordt in de mist droog ijs, zout zo fijn als talkpoeder of andere chemicaliën gestrooid. De minis- cule mistdruppeltjes klonteren rond deze ingestrooide kernen, worden grotere druppels die een betere zichtbaarheid geven of regenen uit. Vooraanstaande onderzoekers zoals Roger C Flynn, mistdes- kundige van de Air Transport Association, zijn zeer optimis tisch over deze methoden. Het heeft reeds geresulteerd in het tijdelijk oplossen van de mist, waardoor vliegtuigen konden landen of starten. Het laatste nieuws op het ge bied van mistbestrijding is de zg. „grote misteter" (zie foto). Het apparaat bestaat uit een pijp die in uitgeschoven toe stand een lengte heeft van der tig meter. Heen en weer zwaai end worden over een groot ge bied chemicaliën in de mist gestrooid. De misteter wordt reeds op een aantal Ameriki se vliegvelden beproefd. Elk type mist vraagt eigen bestrijding, al naar lang het ontstaan. Er w bijv mist gevormd bij aam van warme lucht over koud ter. Aan het oppen-lak zal warme lucht sterk afkoelen er ontstaat mist. Deze kan zelfs tot ongeveer 1500 hoogte uitbreiden. Een andere mistvorm dii hindernis is voor het vli< verkeer, is de zg. frontmistj ze wordt gevormd wanneer de lucht verzadigd wordt warme regendruppels die warmere lucht op hoger nii naar beneden vallen. Het is aanduiding van een nader warmtefront. In het binnenland komt stralingsmist voor. De wan die overdag is opgeslaj wordt 's nachts aan de atro feer afgegeven. In de ondr luchtlagen die op deze i worden gekoeld, condenseer! vochtigheid tot mist, die als dikke deken over het landscl 1,gt" PAUL van LANGSTRI II Na 1. Lc7 2 Kd7 Kb6 3 Kc8 gaf zwart zich gewonnen. Wat vindt U daarvan? Zwart aan zet speelde 1. Wat zal er gebeurd zijn? Wit aan zet. De stelling Is remise, zegt Pachman. Wat vindt U ervan? HOR. 1. standvastig, 7. stad in N.H., 13. bergplaats, 14. metaals<* 16. meer op de grens van de Ver. Staten en Canada, 17. oude lent maat, 18. gewicht (afk), 20. geit, 21. onbekende, 22. muzieknoot, 23.! in Italië, 26. wijze van doen, 28. hemelgeest, 30. familielid, 31. vo woord, 33. plaats in Gelderl., 35. foei, 36. bijwoord, 38. lédger (afk), trustee (afk), 40. danspartij, 41. doortochtgeld, 42. planeet, 43. spljsta 44. horizon, 45 banknoot (afk), 46. muzieknoot, 48. gebod, 50. lidwo (Fr.). 51. sprekers. 55. water in N.-Brab., 56. voorwerp om te malen, I hijswerktuig, 59. schilderstuk op hout. 62 verhaal. 64. priester (afk), I mount (afk), 66. paard, 68. lidwoord (Fr.), 69. bekende afkorting, 70.1 de, 72. bijb. figuur, 74. rekening, 76. aandoenlijk, 77. schadelijk. VERT. 1overdadig eten en drinken, 2. touw (Mal.), 3. in het jaar onl Heren (afk. Lat.), 4. zeker papier, 5. maanstand, 6. niet vast, 7. afsluitl 8. slede. 9. zeer snel lopen, 10. ledger (afk.), 11. Ierland, 12. vis, bekzlekte van het pluimgedierte, 19. katjesdragende heester, 21. kort 24. lidwoord (Fr.). 25. dorp in N.-Brab., 26. geloofsheld, 27. titel (al 29. staat soms boven drukwerk, 30. votre excellence (afk), 32. beg 34. hoog bouwwerk, 35. afgelopen uit, 37. kleefmiddel, 40. tweemaal (Li 44. zeker kantoorboek, 45. verhindering, 47. plaats in Z.H., 49. bed der belasting, 51. wijnglas. 52. voegwoord, 53. atmosfeer (afk), 54. maangodin, 56. scheik. element (afk.), 58. bergplaats. 60. rivier in It! 61. duw, 63. tegen. 66. wiel, 67. gem. in N.-Brab, 71. lidwoord, 72. mi je8naam, 73. voorzetsel, 75. aardrijkskundige aanduiding (afk.). OPLOSSING VAN DE VORIGE PUZZEL Hor.: 1 ballon. 6 kameel. 12 riem. 14 Lies. 16 as. 18 Ee. 19 sip. 21 en. 22 ma. 23 stengel 26 oorzaak. 29 kind. 30 kavel. 32 arak. 33 el. 34 eb. 36 tas. 37 pa. 38 re. 39 gnoe. 41 dame. 43 te. 44 terreur, 45 rij, 47 Leek. 49 Oene, 52 Aa, 54 nr. 55 ris, 57 Ie. 58 hé. 59 dreg, 61 Bogor, 63 roer. 65 droevig, 67 Langres, 69 Ee, 70 L.O.. 71 ego. '3 Ee. 74 8t. 75 term. 77 Lund. ?g kaneel. SO oasser Vert.: 2. ar, 3 Llenden. 4 leeg. 5 om. 7 al, 8 mier, 9 eenzaam, 10 es, 11 I ker, 13 pl. 15 rakker. 17 stil, 19 slat poes. 22 maar, 24 en, 25 e.k.. 27 i 28 ar. 31 vaardig. 35 boter. 37 parel, gel. 40 eek. 41 duo. 42 ere, 46 lad 48 Engelen. 50 nergens, 51 eerste, arre. 56 solo. 58 hees, 60 e.o 6' 62 ra. 64 o.r„ 66 vore. 68. neus. 72 75 ta. 76 me. 77 la. 78 de INZENDINGEN Oplossingen, uitsluitend op bf kaart, worden voor donderdag i ons bureau verwacht. In de linl bovenhoek vermelden: „Puzzel lossing". Er zijn drie prijzen: i van f 10 en twee van f 5.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 16