LIJKT DICTATUUR
Geld voor
hoge rekeningen?
Geld voor een
kostbare studie?
Geld voor
de verhuizing?
Geld voor
een grote uitgave?
Geld voor u:
Prof» Verdam: Weg
met de provincies
VROUW (24) KLAAGT
BURGEMEESTER AAN
In Gorkum is cle maat vol
RAADSLEDEN (NA ONTSLAG)
GEEN VERTROUWEN MEER
Burgemeester duldt
geen tegenspel
Sowjet-leiders
naar Frankrijk
ÜE
AMRO-Lenmg
(voorbeeld: f3500.- lost u af in 18x f217.26
of 24xf 169.57)
AMRO-Lening
(voorbeeld: f 1500.- lost u af in 18x f 93.50
of 24x f73.10)
AMRO-Lening
(voorbeeld: f4000.- lost u af in 18x f248.29
of 24xf 193.80)
AMRO-Lening
(voorbeeld: f 6000.- lost u af in 18x f367.81
of 24x f285.71)
AMRO-Lening
Elk bedrag tussen f700.- en f 10.000.-
Een folder met alle inlichtingen ligt voor
u klaar bij elk kantoor van de
AMSTERDAM-ROTTERDAM BANK.
Britse troepen
uit de NAVO?
5
Dl NS DAG 14 OKTOBER 1969
GORKUM „Terwijl geenszins de verdiensten van burgemees
ter van Rappard voor Gorkum in het verleden kunnen worden ont
kend, is de grilligheid van zijn karakter er de oorzaak van dat nu
een bestuurscrisis in Gorkum is uitgebroken. De Gorkumse wet
houders en raadsleden hebben deze grilligheden lange tijd kunnen
verdragen. Nu op onwaardige wijze taktieken ontplooid worden
waarbij „hoofden" van wethouders moeten vallen, weigeren wij
verder aan deze onwaardige wijze van besturen mee te doen."
Zo motiveren twee wethouders en negen raadsleden van Gor
kum het ontslag dat ze gisteren tegen middernacht tijdens een spe
ciale raadsvergadering hebben ingediend. Een ontslag dat direct is
ingegaan.
Namens deze elf werd een verkla
ring voorgelezen door de heer J. H.
M. Eckhardt (prot.-chr.). Deze luidde
als volgt: „Nu de uitslag van de
stemming voor wethouder (van socia
le zaken en huisvesting) ten gunste
van de heer Killian is uitgevallen en
deze hierdoor duidelijk jegens de pu
blieke opinie is gerehabiliteerd, zijn
wij als raad van Gorkum niet uit de
problemen.
Sinds november 1968 is gebleken
dat de voorzitter van het college van
burgemeester en wethouders er niet
in is geslaagd, ondanks een publieke
lijk afgelegde verklaring, een zake
lijke sfeer in het college te scheppen
en in stand te houden, laat staan
teamwork te bewerkstelligen.
Maat vol
Burgemeester ridder Van Rappard
tegen alles wat kwaad is
Herverdeling Nederland op congres ARP
(Van onze parlementsredactie)
UTRECHT Tijdens een con-
res van de ARP in het Jaar-
eursrestaurant te Utrecht is
intensief gedokterd aan
'•en bestuurlijke herverdeling in
ederland. Een commissie van
L!e partij, die snel werkte, bracht
n ilangs een rapport uit, waarin
e erd gepleit voor de instelling
an gewesten, die de plaats van
e provincies zouden moeten in-
-lemen.
„Inderdaad", zei commissielid prof.
r. P. J. Verdam, wij zeggen: „weg
et de provincie. Het beste kan men
1 anmatig te werk gaan volgens be-
aaide schema's, structuurschetsen
volgens de landkaart.
De moeilijkheid van de bestuur-
ike herverkaveling is natuurlijk de
ronding. Dan vallen er gebieden
ssen wal en schip en moet men
inatuurlijk te werk gaan". „Maar",
itoogde de hoogleraar, „de provin-
es zijn toch ook vaak kunstmatig".
Moet anders
Het waren vooral bestuurders, die
kin dit congres meededen. En zij ac-
het rapport, dat een aan
zet is tot de discussie, nog niet met
3n juich. Dat het bestuur in onze
erk veranderende samenleving an-
moet, werd door niemand
j istredei
liepen de meningen nogal
teen. Zo wees de heer W. A. Fibbe
R9tterdam, als voorzitter van de
e' ijnmondraad uit ervaring sprekend,
ni^op, dat het gewestbestuur zoveel
diken moet krijgen, dat het de moei-
waard is om te beginnen. De moei-
ikheid doet zich voor, en je breekt
nek erover, zei de heer Fibbe, dat
in grote, sterke gemeente in het ge-
de taken niet over kan dragen,
Wettelijke richtlijnen van bovenaf
lsfjn beslist nodig. Maar de heer M.
a" Prooijen (Sprang-Capelle) was er
'eer voorstander van dat de ge-
leenten vrijwillig het gewestelijk
estuur tot stand zouden brengen.
Samenvoegen
In zijn inleiding op de discussie
nderstreepte prof. Verdam vooral
ft belang van het gemeentebestuur
1 het contact tussen burger en
Daarom moet men niet te
il werken met het samenvoegen
enfan gemeenten. Hoewel, wat er op
/alholen gebeurt, is natuurlijk goed.
Aan de andere kant moeten de ge-
'eentebesturen het ook niet alleen
oor het zeggen hebben, vooral als
®t om de streekbelangen gaat.
De gewesten mogen geen vierde
jr. 'estuurslaag vormen. Dat wordt te
lb 'gewikkeld. Dan zag prof. Verdam
ever de provincies verdwijnen. En,
ervolgde hij, zijn die provinces
een wonderlijke eenheden, die hier
o daar vreemd aan elkaar hangen?
reel taken van de provincies kunnen
sn de gewesten toevallen.
Een forum met dc heer M. H. L.
Weststrate als voorzitter en dr. P. J.
Boukema, mr. S. J. Hartkamp, mr. L.
A. van Splunder en drs. H. van Rul
ler als leden beantwoordde de vele
vragen. Dankbaar was dit gezelschap
voor de suggestie van burgemeester
M. W. Schakel (Hoornaar) om zeker
de politietaak aan het gewest toe te
vertrouwen.
Drs. G. M. Kerkhof uit Middelburg
zag de bemanning van de gewesten
somber in. Het is al zo moeilijk goe
de mensen in de gemeenteraden en
Provinciale Staten te krijgen. Hoe
moet het dan met al die gewesten (de
commissie denkt aan 30 tot en met
50).
Ten slotte nog de opmerking van
de heer S. van Tuinen (Dokkum): De
conclusie van de commissie om de
provincies te onthoofden, vind ik
lichtvaardig. Deze en de andere op
merkingen heeft de snelle commissie
genoteerd en men zal er verder mee
werken.
In feite zijn de tegenstellingen
naar binnen en naar buiten slechts
verdiept, waardoor een goed en voor
uitziend beleid ten aanzien van Gor
kum geschaad wordt.
Er is geen enkele reden om te ver
onderstellen dat, zelfs al zou dit con
flict geheel worden opgelost, de raad
binnen kortere of langere tijd niet
opnieuw voor de zoveelste kwestie
wordt gesteld.
Dit geldt temeer waar u in uw
requisitoir stelt dat de raadsleden die
niet inzien wat u stelt, de nauwgezet
heid van geweten missen die voor de
uitoefening van een functie op het
publieke domein voor alles de be
noemde of de gekozen bestuurders
dient te sieren.
Eens is de maat vol en dc zaak om
de persoon van de .heer Killian van
vanavond is de druppel die de em
mer doet overlopen.
Ik wil dan, mede namens de vol
gende raadsleden verklaren, dat zij
geen vertrouwen meer stellen in het
beleid van de voorzitter van het col
lege en besloten hebben hun raadsze-
tel ter beschikking te stellen met in
gang van 14 oktober".
Bij de namen die onder deze ver
klaring stonden, waren op één na alle
fracties vertegenwoordigd. Alleen
de tweemansfractie van de CHU deed
er niet aan mee. De namen zijn: wet
houder C. J. de Ronde (Soc.), wet
houder R. S. Killian (kath. v.), de
heren C. H. Potters, J. B. Eikelen
boom, M. P. Romijn, G. H. Wil-
lemstein en A. de Jong (allen soc.), de
heer W. J. van Beers (kath. v.), de
heer H. Slob (lib.) en de heer J, H, M.
Eokhardt (prot. chr.).
Weigering
Het citaat aan het begin van dit
verslag werd niet in de raadsverga
dering uitgesproken. Dit is ontleend
aan een perscommuniqué dat na af
loop werd verstrekt. Dir communiqué
was niet alleen een nog uitgebreidere
motivering van het ingediende
ontslag, maar vooral een verklaring
voor het feit dat deze elf in de verga
dering weigerden over de aan de or
de zijnde affaire in debat te gaan.
Want de vergadering was tenslotte
bijeengeroepen om een uitspraak te
doen naar aanleiding van beschuldi
gingen aan het adres van wethouder
Killian. Deze zou zich immers, aldus
de burgemeester, misdragen hebben
bij het beheer van de portefeuille
van sociale zaken. Hij zou daar zijn
persoonlijke belangen mee bevorderd
hebben.
Aan die affaire werd door de ande
ren, en vooral door de burgemeester
zelf, wel uitvoerig aandacht geschon
ken. Nadat de heer Romijn namens
de elf kort en bondig had gezegd dat
ze de beschuldiging onjuist achtten,
werd door andere sprekers aange
toond dat de heer Killian wel dege
lijke onjuiste dingen had gedaan.
De heer L. Th. Fennema (CH) viel
de vijf fractievoorzitters aan, die
destijds zeer snel met een voor de
wethouder ontlastende verklaring
waren gekomen: „Ze hebben die ver
klaring afgegeven, zonder eerst alle
stukken te hebben ingezien. Dat is
een hachelijke zaak. Het zal moeilijk
zijn om dat tegenover de kiezers te
verantwoorden".
Ten aanzien van de beschul
digingen zei hij dat aan weers
zijden fouten zijn gemaakt, zo
wel door de wethouder als door de
directeur van sociale zaken, de heer
I. H. de Vey. In het feit dat de wet
houder op 2 september met ziekte
verlof ging, zag hij al een zekeTe
schuldbekentenis opgesloten. Hij be
redeneerde dat de wethouder, die
grossier is in rookwaren, met een
bijstand trekkende winkelier een
dermate overtrokken contract had
gesloten, dat die winkelier daar nooit
beter van kon worden. „Of ging men
van de gedachte uit dat de overheid
toch wel zou bijbetalen?"
Hij besloot met de conclusie dat dc
heer Killian op sociale zaken niet
meer te handhaven was en dat deze
zijn particuliere belangen dermate
had laten prevaleren, dat het zijn
fractie uitermate moeilijk zou vallen
om .hem nog vertrouwen te schen
ken.
De heer A. M. Weststrate, de SGP'er
in de protestants-christelijke fractie
vond ook dat de genoemde fractie
voorzitters „zich danig in de vingers
hebben gesneden". In de continuering
van het wethouderschap van de heer
Killian zei hij géén enkel vertrouwen
te hebben.
Van de WD-fractie sprak me
vrouw A. Nieuwstad-van Beest, die
vond dat de wethouder duidelijk zijn
ongeschiktheid had laten blijken:
„Hij heeft niet beseft waar zijn plaats
als wethouder is."
Volgens haar was hier sprake van
„een aan zekerheid grenzende schijn
van eigenbelang". „Maar doorslagge
vend is voor mij dat hij schaakblind
is. Hij is zich niet voldoende bewust
Verzamelaars vind ik bewonde
renswaardige lieden. Men moet er
volharding, netheid en nóg verstand
ook voor hebben om het goed te
doen.
De eerste verzamelaarster die ik
in mijn prille leven leerde kennen
was het meisje naast-me-in-de-bank.
Die eerste-klassekinderen ben ik vrij
wel vergeten, maar haar zie ik nog
voor me, Liesbeth Warmelink. Ze ver
zamelde rupsen... Dikke vette langha
rige oranje-zwarte rupsen en nog
dikkere, nog vettere bleekgele naak
te rupsen.
Ze wriemelden in flessen voorzien
van de juiste bladeren en op de
flessen etiketjes. Een stuk we
tenschappelijk werk in spe.
Ze bleef met haar liefhebberij een
eenling. Wij lafaards griezelden al
leen maar.
Maar toen kwam er de rage van
het verzamelen van sinaasappelpa
piertjes. Dat was nog eens wat. Een
sinaasappel was als een kleinood
verpakt in een vloeidun hevig
geïllustreerd blaadje. Soms zelfs met
een goudopdruk.
Een stukje luxe uit verre landen,
waar de zon altijd scheen, goud en
diamanten voor het rapen waren en
de mensen dansten en zongen.
Onderontwikkelde gebieden
bestonden nog niet in de officiële
taal. De wereld was groot en goed.
De kinderen kwamen op school
met blauwe schriften volgeplakt
met de zijdeachtige papiertjes, zorg
vuldig glad gestreken.
Natuurlijk startte ook ik. maar
verder dan drie bladzijden kwam ik
niet.
De papiertjes scheurden onder
mijn strijkende vingers, de stijfsel
klodderde bij het opplakken.
Bepaald frustrerend werkte bo
vendien, dat mijn broer postzegels
was gaan verzamelen. Geen dom
achter elkaar rijen van plaatjes,
maar een systematisch album. Met
deskundigheid praatte hij over
Verzamelen
tandjes en stempels en eerste-dag-
enveloppen.
Hij heeft die verzameling nog,
uitgegroeid tot een belegging. Dat is
natuurlijk het ware. Koning Faroek
spaarde lucifersmerken, een liefheb
berij waar hele boeken over
geschreven zijn. Toen hij halsover
kop troon, paleis en Egypte moest
verlaten, bleef de verzameling met
die van horloges en snuifdozen ach
ter. De horloges en snuifdozen zul
len wel een bezitter gekregen heb
ben.
Misschien liggen de lucifersmer
ken nog in de kelder.
Suikerzakjes heb ik wel verza
meld, maar alleen om door te geven
aan de ware collectionneurs. De
sleutelringen hebben me menig ex
tra pot mayonaise, flacon afwas-
spul, flessen frisdrank, theeworstjes
en zelfs eens een pot jam, die tot op
de bodem verstijfd drie jaar in mijn
kast heeft gestaan, doen kopen. Al
lemaal omdat aan die sleutelring
een blij gezicht vastzat van het be
voordeelde kind.
Maar nunu heb ik iemand ont
dekt, die koffiekopjes-onder-
leggertjes spaart! Van die mooie
wattige rondjes met een versiersel
tjes, bekend onder de naam druppel
vangers.
Dat is^ nog eens een spaarderij
waar je moeite voor moet doen! Ten
eerste een kop koffie in een restau
rant drinken, en lang niet alle hore-
ca-bedrijven serveren die morslap-
jes. Maar als hét kopje mèt onder-
leggertje komt!
De kunst van de ober om het
druppelloos neer te zetten. De kunst
van mij om niet onmiddellijk een
bons tegen het kopje te geven...
Eén druppel en het verzamelstuk
is bedorven.
Ben ik in gezelschap, dan vraag ik
gewoon aan de omzittenden hun bij
drage.
Die gezichtenzo van ach, ze
is niet wijzer.
Dan stromen ze toe. ook van de
omringende tafeltjes. Maar dat hoeft
niet, want er is nog geen ruilmarkt.
van zijn gemaakte fouten. Dat doet
me het ergste vrezen voor de toe
komst. Daarom is hij voor mij niet te
handhaven."
Het andere vrouwelijke raadslid,
mevrouw C. van Emmerik-Viveen
(soc.) drukte zich gematigder uit: „De
heer Killian had dit beter niet zo
kunnen doen. Hij heeft de schijn te
gen zich. Zijn grootste fout is ge
weest dat hij, terwijl hij zich bevond
in een scheve positie, in een soort
bezetenheid is blijven doordrijven.
Hij had er buiten moeten blijven."
Ook de heer Kroef van de
PvdAcFRACTIE LEGDE EEN
PvdA-fractie legde een persoonlijke
verklaring af. Hy vond het de heer
Killian sieren dat deze aanvankelijk
had toegegeven fouten te hebben ge
maakt. „Maar dat deed hij niet meer,
toen hij zich verzekerd wist van de
medewerking van een aantal raadsle
den. Dat is geen democratische me
thode."
Burgemeester Van Rappard, die
van enkel zijden te horen had gekre
gen dat het gewone werk onder al
het geharrewar lijdt, bestreed dit:
„Dit heeft op de uitvoering van de
werkzaamheden geen enkele invloed.
Het betekent wel veel verspilling van
energie. Het noopt tot dubbel, zoal
niet vierdubbel werken."
De heer Romijn had hem verweten
dat hij van wantrouwen was uitge
gaan. Hij zei daarover: „Ik ben er in
alle opzichten van overtuigd dat dit
wantrouwen gerechtvaardigd was."
Triest
Hij wees er ook nog eens op dat hij
liever gezien had dat de wethouder
uit eigen beweging geruisloos was
verdwenen: „Ik heb er geen behoefte
aan om iemand die op de grond ligt
nog na te trappen. Het is op verzoek
van de heer Killian in de openbaar
heid gekomen. Ik heb alleen gezegd:
„Man. weet wat je doet. Ik vind dit
een intens trieste zaak, waar ik
persoonlijk geen enkele voldoening
van heb."
De heer Van Rappard benadrukte
nog eens dat hij niet zijn persoon
lijke gevoelens tegenover de heer
Killién wilde botvieren: „De persoon
Killian raakt me helemaal niet, be
halve dan door het feit dat ik mede
lijden heb met mensen die door hun
eigen stommiteiten in de puree ra-
ken."
Hij herhaalde nog eens wat hij
reeds in zijn schriftelijke memoran
dum had gesteld: „De raad is even
schuldig als de heer Killian als ze
zijn fouten dekken".
En dit alles speelde zich af onder
de ogen van enkele honderden
toeschouwers, opeengepropt in de
raadzaal, op de gang, op de trap en
in de wethouderskamer. Een publiek
dat, ondanks vermanende woorden,
herhaaldelijk blijk gaf van instem
ming of afkeuring.
Even werd er tactisch vuurwerk
afgestoken, toen de burgemeester zijn
voorstel om de wethouder te
ontslaan, introk. Hij motiveerde dat
met de constatering dat elf mensen
niet of nauwelijks hun standpunt uit
de doeken wensten te doen.
Van die elf sprong onmiddellijk de
heer Romijn op: „Dat is helemaal
niet erg. Dan komen we met een mo
tie, waarin we ons vertrouwen in de
heer Killian uitspreken".
Na een schorsing gebeurde dat, en
de motie werd met 14 tegen 5 stem
men aangenomen. En daarna kwam
dan, als klap op de vuurpijl, de ver
klaring over het massale vertrek van
de elf.
Conflict
In hun na afloop verstrekt commu
niqué zeggen zij nog: „Zeer bewust
hebben déze elf raadsleden zich be
perkt tot het belangrijkste vraag
punt, de integriteit van wethouder
Killian, omdat anders door een Baby
lonische spraakverwarring men door
de bomen het bos niet meer zou kun
nen onderscheiden, terwijl ze de voor
hen laatste raadszitting zelf in de
hand wensten te houden, en niet tot
een onwaardige vertoning laten uit
groeien".
En: „In het algemeen kan burge
meester Van Rappard geen tegenspel
van anderen verdragen en zich ook
niet neerleggen bij de meningen van
anderen.
„Rapporten van deskundigen of
hun adviezen komen vrijwel nooit tot
stand zonder dat de burgemeester in
de door hem gewenste richting
meespreekt. Kan hij bij besprekingen
niet direct zijn zin doordrijven, dan
staat hem de veelvuldig toegepaste
taktiek van „verdeel en heers" ten
dienste. Door gekonkel achterom
werd vaak het beleid bepaald, vooral
de laatste anderhalf jaar, waardoor
de intermenselijke verhoudingen in
het college van B, en W. en in de
raad grondig werden bedorven.
j Hij doorkruist het persoonlijk
j werk der wethouders en heeft regel
matig contact buiten de portefcuille-
i houders om met dienst- en afde-
j lingshoofden over rapporten die door
j de portefeuillehouders zijn geprodu-
I ceerd.
Zo kunnen de wethouders onder
Van Rappard nooit volwassen wor
den. En de wethouder die zich vol-
I wassen wil gedragen, komt met hem
in conflict. In feite is er geen sprake
van collegiaal bestuur, doch van een
sterk op dictatuur gelijkend beleid."
MOSKOU De Russische par
tijsecretaris B-reznjef, premier Kosi-
gin en president Podgorny hebben
een uitnodiging aanvaard voor een
bezoek aan Frankrijk. Zoals bekend
ging de Franse president Pompidou
de vorige week akkoord met een be
doek aan Rusland in 1970.
Aan haren heen en weer geschud
EINDHOVEN De 24-jarige me
juffrouw W. van der Sanden uit Eind-
kunnen ontlenen aan de officiële me-
stitie in Den Bosch een aanklacht we
gens mishandeling ingediend tegen
burgemeester ir. H. Witte. De eer
ste burger zou haar in de Burgerhal
van het nieuwe stadhuis aan de ha
ren heen en weer hebben geschud.
Deze zaak zou zich hebben afge
speeld op donderdag 25 september
's middags na drie uur. Geleidelijk
waren kleine groepen jongeren het
stadhuis binnengesijpeld. Uiteindelijk
waren er zo'n dertigtal jongens en
meisjes, die op de grond gingen zit-
Door toestand in IJlster
LONDEN De Engelse minister
van defensie, Denis Healy, heeft het
Lagerhuis gisteren gewaarschuwd
dat de ongeregeldheden in Noord-Ier-
land wellicht nog jaren zullen voort
duren en dat Engeland misschien ge
dwongen zal zijn troepen te ontrek
ken aan de NAVO om de rust in
Ulster te handhaven.
Bernadette Devlin, de militante
rooms-katholieke afgevaardigde, zei
tegen de Lagerhuisleden dat niet
godsdienstige maar economische pro
blemen aan de basis van de ongere
geldheden liggen. Zij verzekerde dat
de Unionisten de Noordierse pro
testanten de godsdienst uitspelen
om de macht in handen te houden.
ten en liggen, zongen en met knik
kers speelden.
Lankmoedig
Zij meenden zich deze vrijheden te
kunnen ontlenen aan de officiële me
dedeling dat het nieuwe stadhuis
het huis van de gemeenschap voor
iedereen was. Het personeel heeft
het geheel een uur lang lankmoedig
aangezien.
De emmer liep tenslotte over toen
de groep een aantal knikkers van de
Burgerhal de grote marmeren trap
af liet rollen, zodat zij een gevaar
opleverden voor de achtduizend be
zoekers, die s* avonds het nieuwe ge
bouw zouden bezoeken. De groep
maakte daarna aanstalten om de per-
soneelskantine te bezetten.
Intussen verscheen dc burgemees
ter van Eindhoven. Achter hem zette
dc jonge vrouw treiterend een lied
in, waarop hij zich omdraaide en
haar volgens de officiële lezing bij de
schouders greep. De politie werkte
de relschoppers het stadhuis uit.
Twee dagen later verontreinigde -de
groep het nieuwe fontein.
Franse winkeliers
en politie slaags
PARIJS Zeker vijfentwintig ge
wonden zijn gistermiddag gevallen
bij een vechtpartij tussen Franse
winkeliers en de politie. De twee
groepen raakten slaags tijdens een
demonstratieve optocht van 15.000
kleine zelfstandigen. Tevoren had
men een bijeenkomst in Pare des
Princes gehouden.
De winkeliers willen voornamelijk
veranderingen in de belastingheffing
en de sociale verzekeringen,
