Minister Luns: Beloften aan
de Kamer ingelost
Ironie wijkt voor „degelijkheid"
Gulden behoudt waarde als
mark matig revalueert
ïoger personeel
In 1 'A' met 32 collega 's gesproken
Pittige discussie met Malik
Terug van belangrijke reis
Rapport Sanz
12 november
in de VN
Chileens bezoek op Soestdijk
Kritiek op
rol van VN
FINANCIEEL WEEKOVERZICHT
Mr. W J. Geertsema volgt mr. E. H. Toxopeus op
Rasechte liberaal leidt VVD-fractie in Kamer
Egypte verloor
slag bij Suez
9
ZATERDAG 11 OKTOBER 1969
Minister Luns vond het niet fijn van de Indonesiërs dat zij
hadden gezegd, dat hij op hun verzoek zijn rede over de kwestie-
West-Irian in een vriendelijke toon had gewijzigd. Hij liet dit
minister Malik weten, die toegaf, dat niet juist was gehandeld.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Alle beloften die hij aan de Tweede Kamer had
gedaan, heeft minister Luns, zo zei hij gisteren in Den Haag, ingelost.
Zo heeft hij in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties
lijn spijt erover uitgesproken, dat de kwestie-Biafra niet op de
agenda was geplaatst. Ook heeft hij sterk de aandacht gevestigd op
het aanbod van de Nederlandse regering speciale eenheden beschik
baar te stellen voor het vredesleger van de Verenigde Naties in het
Nabije Oosten.
Minister Luns is 17 dagen in de
herenigde Staten en Canda geweest.
New York bij de Verenigde Naties
'aren 87 ministers van buitenlandse
aken. Van deze topmensen in de
uitenlandse politiek had hij er 32
esproken. In de tijd, dat hij er was
ijn dan ook veel telegrammen van
lew York naar Den Haag verzonden.
In een zaaltje {Lange Voor-
outstraat 1) aangeduid als het
erscentrum van buitenlandse zaken
lad de minister ruim een half uur de
ijd om de Nederlandse pers over
ijn belangrijke reis in te lichten. En
fan die korte tijd werd nog een ge-
eelte in beslag genomen door een
net aparte apparatuur uitgeruste
PRO-verslaggever, die kans zag de
ewindsman exlusief te interviewen.
Na de blitz-conferentie snelde de
jhaaste bewindsman naar een ver
rek elders in het gebouw van Bui-
inlandse Zaken aan het Haagse
iein om te spreken met Gabriel
aldez zijn collega van buiten-
indse zaken van Chili. Er was dan
ok maar weinig 'tijd om te vertellen
10e het gegaan was met de op ver-
Dek van Indonesië „gewijzigde" re-
voering over West-Irian in de Al-
emene Vergadering.
Pittige discussie
Minister Luns gaf dan aan
ijn Indonesische collega een kopie
an zijn redevoering over het onder-
rerp West Irian. In zjjn hotelka-
ïer volgde een bespreking met de
idonesische minister van buiten-
ndse zaken Adam Malik. Deze be-
indsman, zijn assistent voor
tat-Irian-zaken dr Soedjarwo Tjon-
iegoro en het hoofd van de poli-
Iwke buitenlandse zaken Anwar Sani
erzochtcn Luns niets over West-Irian
zeggen en alleen te melden, dat hij
rapporten nog niet had ontvangen.
Het gevolg van dit verzoek was een
itige discussie in die hotelkamer
iet als resultaat, dat de Nederlandse
inister beloofde de Nederlandse
lie op de volksraadpleging in West-
ian wat vriendelijker te zeggen.
Maar van Indonesische zijde maak-
men later wereldkundig, dat de
Vervolg van pag. 1
B3 pet. wil gekend worden bij de
paling van de inkomensnorm, 00
wil invloed hebben op en ge
lord worden bij de secundaire ar-
idsvoorwaarden, 82 pet. wil mee
aten over reorganisatie, fusie en op-
ffing, 41 pet. vraagt invloed op be-
eming van chefs en directeuren, 18
vindt dit laatste niet nodig en 0
l. vindt deze invloed misplaatst.
Volgens de heer Fluitman blijkt uit
ltstgenoemde cijfers de loyaliteit
n het hoger personeel tegenover de
lilips- onderneming.
Een ondernemingsraad vindt 64
belangrijk, slechts 50 pet. is voor
inder van een ombudsman. Het ant-
oord op de vraag naar de image
het bedrijf luidde: 17 pet.
lilips loopt in de pas, 16 pet.
drijf olopt in de pas, 16 pet.
achter en 13 pet. geen oor
lel.
Bij het meelopen in de maatschap-
ilijke veranderingen zegt 22 pet.,
it Philips voorop loopt en 56 pet.,
it het goed in de pas blijft; voor
t personeelsbeleid gelden als per-
ntages: 19 (voorop), 54 (in de pas)
(komt achter). Slechts 4 pet.
ndt, dat Philips met de salariëring
orop loopt en 26 pet. meent, dat
bedrijf met de salarissen achter
jft.
Salarissen
Wat betreft de salarissen vindt het
ger pesroneel voor 16 pet., dat het
rcentage loonsverbetering bij het
ïer personeel hoger moet zijn dan
het lagere.
8 pet. neemt genoegen met een
Ifde percentage, dat toch nog in
d een groter bedrag betekent,
chts 12 pet. zou genoegen nemen
!t een zelfde verhoging in geld
lor het lager en hoger personeel en
pet. wil voor het hoger personeel
0 kleinere toeneming van het sa-
fis in geld dan voor het lager perso-
el.
Slechts 5 pet. van het hoger perso-
el zou de belangen door een vak-
feniging behartigd willen zien, 67
door de vereniging van hoger
rsoneel, zoals thans het geval is.
heer Fluitman voegde hieraan
dat het hoger personeel zich iden-
iceert met de leiding en hiermee
'komen solidair is; de belangen
het hoger personeel lopen
'komen parallel met die van de
Iderneming.
Nederlandse minister zijn speech had
gewijzigd. Dat vond minister Luns
niet zo fijn. Hij liet dit minister Ma-
lik weten, die toegaf, dat niet juist
was gehandeld.
West-Duitsland
Wanneer Brandt Bondskanselier
wordt in West-Duitsland verwacht
minister Luns een duidelijker buiten
landse politiek met een betere ver
houding met Frankrijk en ook een
toenadering tot de Oosteuropese
landen.
Kroonprins Paul van Grieken
land, oudste zoon van het ko-
ningspaar-in-ballingschap Kon-
stantijn en Annemarie, was wel
een beetje verbaasd over de
grote belangstelling die de inter
nationale pers in Rome voor zijn
nieuwe broertje aan de dag leg
de. Even leek het alsof hij dacht:
„Dat is nou allemaal wel mooi,
maar zien jullie eigenlijk roei
wat voor een lekkere wijnbal
ik heb?"....
REACH De Nederlandse schaker
Rob Hartoch is gisteren in het zone
schaaktornooi in Reach weinig suc
cesvol geweest.
Eerst verloor hij zijn hangpartij uit
de vierde ronde tegen de Tsjech
Smejkal en la.ter moest hij in een
wedstrijd voor de vijfde ronde ook
zijn meerdere erkennen in de Zweed
Andersson.
Na vijf ronden leidt de Tsjech
Smejkal met 4 punten. Hartoch is 17e
met een punt.
NEW YORK De vergadering van
de Verenigde Naties zal op 12 no
vember het rapport van de VN-afge-
vaardigde Ortiz Sanz over de daad van
vrije keuze in West-Irian behandelen.
De Indonesische minister van buiten
landse zaken. Adam Malik, heeft ge
zegd het rapport te hebben gelezen.
Hij was het niet eens met alle con
clusies, maar wilde er verder niet over
praten. Verwacht wordt dat Neder
land en Indonesië een gemeenschap
pelijke resolutie zullen indienen ter
vermijding van een langdurig debat.
Bij schietpartij in
Chicago een dode
CHICAGO Bij een schietpartij
op een bouwterrein in een negerwijk
van Chicago zijn gisteravond een do
de en acht gewonden gevallen. Poli
tiemannen, die een op diefstal be-
werden plotseling onder vuur geno
men vanaf een bouwplaats. Over en
weer werd geschoten.
Een negersergeant uit het Ameri
kaanse leger werd dodelijk getroffen.
Hij was met verlof om de begrafenis
bij te wonen van zijn jongere broer,
die begin deze week in een gevecht
met de politie was doodgechoten.
Zeven agenten en een 12-jarig
meihje werden gewond. Pas toen een
helikopter was ingeschakeld, werd
het vuren gestaakt.
De minister van buitenlandse zaken van Chili, Gabriël Valdez voor
een driedaags bezoek in ons land heeft gisteren een bezoek gebracht
aan paleis Soestdijk. Hier koningin Juliana met haar Chileense gast.
NEW YORK Minister Luns
heeft tijdens zijn verblijf in de VS
in een vraaggesprek met The Voice
of America, een radio-omroep, ge
zegd weinig bewondering te hebben
voor de rol die de V.N- gespeeld
heeft bij de overdracht van de sou-
vereinitêit over westelijk Nieuw
Guinea aan Indonesië.
Ook had hij veel kritiek op het
Amerikaanse aandeel in de ge
beurtenissen en op wijlen Robert
Kennedy, die in die tijd minister
van justitie was.
Mr- Luns zei dat Nederland in
1962 onder zeer sterke Amerikaan
se druk was komen te staan, nadat
ambassadeur Bunker zijn visie op
het geschil over Nieuw Guinea ter
kennis van Washington had ge
bracht. De Nederlanders waren ge
dwongen hun verantwoordelijkheid
jegens het volk van Nieuw Guinea
te verraden'', aldus Luns-#
„Wij wisten dat de (Nederlands-
Indonesische) overeenkomst verre
van volmaakt was", zei hij. .,Ik heb
weinig bewondering voor de rol van
de V.N., omdat zelfs de minst cy
nische mensen daar wisten dat het
werkelijk verraad was".
AMSTERDAM De kapitaal
stroom uit het buitenland naar
Nederland, welke deze week be
gon, trok ter beurze ten zeerste
de aandacht, omdat daaraan vast
zit de gedachte, dat de gulden
wel eens met de Duitse mark
kan revalueren. De obligatie-
markt was beter van toon, ter
wijl de tarieven van daggeld een
flinke daling ondergingen. Bij
een matige opwaardering van de
Duitse mark verwacht men geen
revaluatie van onze valuta.
Afgelopen nacht is de 4 pet. export-
heffing resp. importrabat in de
Bondsrepubliek opgeheven, hetgeen
de hogere waardering van de Duitse
mark in „zwevende toestand" rond
de 96 cents voor een deel com
penseert. Het wachten is nu op het
nieuwe kabinet, dat 20 oktober a.s.
gaat optreden en ongetwijfeld de
wisselkoers van de Duitse munt aan
een vaiste pariteit zal binden.
Hoe hoog het revaluatiepercentage
zal zijn, moet worden afgewacht. Een
koers van 96 cent, zoals de mark nu
doet, komt overeen met een opwaar
dering van ongeveer 6 pet. Als men
de 4 pet. exportheffing ervan aftrekt,
blijft er een opwaardering van 2,/z
pet. over. Natuurlijk moet men af
wachten, hoe de „zwevende" mark in
de komende dagen zich ontwikkelt.
Dat kan een lagere, maar zeker ook
een opwaartse richting zijn.
Prof. Zijlstra, de president van de
Ned. Bank, heeft dezer dagen nog
eens met de grootste stelligheid ver
klaard, dat Nederland niet zal reva
lueren. Alleen als Duitsland heel
sterk zou opwaarderen, dan kan men
een zekere aanpassing van de gulden
voor mogelijk houden.
Prof. Posthuma, oud-directeur van
de Ned. Bank, heeft gezegd, dat, als
Nederland zou revalueren, wij ons in
een uiterst precaire positie zouden
brengen. De inflatore ontwikkeling
sedert 1961 (toen de gulden met de
mark meeging), heeft een uitholling
van het bedrijfsleven veroorzaakt.
Tal van bedrijfstakken zijn in nood
gekomen en die zou nog groter wor
den, als de export via een revaluatie
van de gulden moeilijker werd ge
maakt en de import gemakkelijker
door lagere prijzen in guldens uitge
drukt.
,99
Hot money
Niettemin was er deze week een
golf van „hot money" naar ons land
te constateren, welke veroorzaakt
werd door de gedachte, dat de gulden
ook wel eens een hogere koers zou
kunnen krijgen. Alles is mogelijk, als
men rekening houdt met het feit, dat
officiële ontkenningen van autoritei
ten dikwijls waardeloos zijn gebleken
te zijn. Ook moet men de kracht van
een „springvloed" op onze gulden
door de internationale specualtie, zo
die eens mocht komen, niet on
derschatten.
Maar voorlopig blijven wij het
houden op onze eerder uitgesproken
prognose, dat de gulden het beste de
gulden kan bljjven, als de Duitsers
het met hun revaluatie niet te gek
maken. Onze betalingsbalans lokt be
paald niet tot het opwaarderen van
onze valuta in deze tijd.
De 7Vs pet. staatslening steeg deze
week van 95.30 tot 97.20, gisteren
96.70 pet., terwijl de 8 pet. Bank voor
De nieuwe fractieleider is niet zo slim,
als zijn voorganger en daardoor politiek
kwetsbaarder. Hij spreekt niet zo gemakke
lijk en is voor velen nog de man, die inder
tijd geruchtmakende vragen stelde over het
even geruchtmakende tv-programma „Zo is
het toevallig".
betrekkelijk, dat zelfs partijgenoten zich aan
hem ergerden. Maar echt boos worden kon
men niet op de joviale, goedlachse commissa
ris- in- spé. Hij was altijd zichzelf, hoewel de
buitenwereld wel eens de indruk kreeg dat de
man goed theater kon spelen.
Eigenlijk had hij een geweldige politieke
smak moeten maken. Tenminste, zo hoort het
te gaan met jonge politici, die als een komeet
omhoog schieten en gevestigde opvattingen
aan hun laars lappen.
Een wereldverbeteraar was hij ook niet. Eis
ten socialisten beslissende zeggenschap voor
bijvoorbeeld werknemers, dan konden ze van
oxopeus een beetje krijgen. En hij was ook
niet te beroerd iets aan de gekozen premier te
doen, zoals D'66 eiste. Maar dan niet kiezen,
aanwijzen door de Tweede kamer.
De rit van oxopeus is niet foutloos gewor
den. Veel brokken heeft hij echter niet ge
maakt. Hij heeft zich ook niet kunnen waarma
ken als opvolger van de grote Oud. Maar wie
in de WD zou dat wel kunnen?
Als een komeet
Voltooid verleden
GEERTSEMA
(Van onze parlementsredactie)
Volgende week dinsdag beginnen in
de Tweede Kamer de algemene beschou
wingen over het beleid, dat het kabinet-
De Jong het komende jaar denkt te gaan
voeren. Vergeleken met vorig jaar is er
wenig nieuws te verwachten, of het zou
het optreden van de nieuwe WD-fractie-
voorzitter mr. W. J. Geertsema moeten
zijn. De doorgaans met ironie doorspekte
speech van mr. E. H. Toxopeus zal plaats
maken voor het degelijke, oer-liberale
betoog van een even degelijke en ras
echte liberaal Geertsema.
Toxopeus was een van de weinigen, die het
politieke gedoe in Den Haag soms met leedver
maak aanzag. Voor hem was het allemaal zo
Want als een komeet zo snel steeg mr.
Toxopeus in d vadrlands politieke hirarchie.
Als onbekend Bredase advocaat stapte hij in
1956 's lands vergaderzaal binnen. Zelfverze
kerd, blakend van energie. Zo zelfverzekerd,
dat oude rotten in het vak zijn spoedige val
voorspelden.
Maar die val bleef uit. Twee en een half
jaar later stapte hij doodgemoedereerd het ka
binet binnen als minister van binnenlandse
zaken. Zes jaar bleef hij excellentie en hij zou
het nog wat langer geweest zijn, ware het niet
dat juist zijn opvolger mr. Geertsema bij de
val van het kabinet- Marijnen het liberale
been stijf hield.
Toxopeus heeft zelf eens gezegd, dat een
restauratie van dat kabinet heel goed mogelijk
was geweest. Mr. Geertsema kwam echter met
een lijst pur sang liberale eisen en zette daar
mee de VVD buiten spel. Voor Geertsèma bete
kende dat het einde als fractievoorzitter,
oxopeus volgde hem op en sinds die tüd
raakte de Wassenaarse burgemeester wat in de
vergetelheid.
Flair
Toxopeus zorgde daar wel voor met zijn
soms rake uitspraken, de flair waarmee hij de
fractie achter zich praatte en zijn houding van
de alles- beter- wetende man.
Niet dat hij dacht de wijsheid in pacht te
hebben. Maar het air dat hij af en toe demon
streerde tegen politieke vijanden, met name
socialisten, was dodelijker dan het grofste poli
tieke geschut. Toxopeus kon je laten geloven,
dat je politiek maar een nul was.
Wist Toxopeus het dan altijd? Nee, vooral
bij de begrotingsbehandelingen moest hij nog
al eens erkennen weinig van details te begrij
pen.
En nu dus de Wassenaarse burgemeester, die
heel wat meer moeite zal hebben het liberalis
me te verkopen. Hij spreekt niet zo gemakke
lijk en is voor velen nog de man. die indertijd
geruchtmakende vragen stelde over het even
geruchtmakende tv- programma „Zo is het
toevallig..."
Maar dat is voltooid verleden tijd. Zelf zegt
hij, dat hij zich nu wel tweemaal zou beden
ken. weer eens vragen te stellen over een al
dan niet kwetsend programma. Hij is verdraag
zamer geworden.
Zo verraste hij zijn partijgenoten door bij de
behandeling van de begroting van justitie te
pleiten voor erkenning van homofiele verhou
dingen. Hij raakte toen danig in de clinch met
de liberale minister Polak.
Ook op het gebied van commissarissen kan
men hem moeilijk als conservatief verslijten.
Hij is zelf geen commissaris en voelt er veel
voor een lijst met bedrijfsfunkties van zijn
mede- Kamerleden te publiceren. Al was het
alleen maar om de KVP de loef af te steken.
(In de VVD- fractie zitten verhoudingsgewijs
minder commissarissen dan in de club van
Schmelzer.)
Mr. Geertsema is lang niet zo slim als zijn
voorganger en daardoor politiek kwetsbaarder.
Maar daar staat tegenover dat hij betere con-
takten met partij en fractie heeft en bereid is
meer naar hen te luisteren.
Geertsema voelt er weinig voor in 1971 weer
fractie- voorzitter te worden. Als de partij
hem er uitdrukkelijk om vraagt, is hij wel
bereid. Maar als het enigszins kan, dan liever
Wassenaar.
Kolonels van VVD
Joek.es en Portheine? „De kolonels van de
WD" heeft een lid van de oppositie eens
smalend gezegd. „Droogpruimen" vinden de
liberale jongeren.
Wiegel? Dit jongste Kamerlid bouwt de
laatste maanden energiek aan zijn politieke
image, vervult de meeste spreekbeurten in het
land. (belangrijk voor de opstelling van de
kandidatenlijsten) en roert zich in de Kamer
meer dan bijvoorbeeld Geertsema. Maar hij is
nog te jong en onervaren, vindt men.
Blijft alleen Vonhoff over, de grote gezette
man met de bulderende stem, die iets heeft
van Toxopeus' ironie en duidelijk laat merken
een Amsterdammer te zijn. Met andere woor-
ioen. Hij plaatst zichzelf links in de WD en
werpt zich op als „ideoloog" van de partij.
Schrijft boeken over illustere voorgangers en
maakt volgens insiders In 1971 de beste kans.
P. J. D.
Ned. Gemeenten van 98 tot 99.60 pet.
opliep.
Staatslening
De Staat heeft inmiddels van de
gelegenheid gebruik gemaakt om een
beroep op de kapitaalmarkt te doen.
Er zijn twee emissies gelanceerd, een
7-jarige en een 25-jarige lening van
het acht procent rentetype. De zeven
jarige lening wordt tegen pari uitge
geven, de andere tegen 98 pet. Het
bedrag der leningen is niet vast
gesteld; dat komt eerst na de
inschrijving.
Op deze wijze wil de minister van
financiën eerst eens afkijken tot wel
ke bedragen er wordt ingeschreven.
Naar ons gevoelen is de kortlopende
lening de meest aantrekkelijke, min
of meer te vergelijken met de on
langs gelanceerde 8 pet. obl. lening
Amrobank. Nu het buitenland erg op
de gulden gesteld is, kan men een
zekere belangstelling van die zijde
voor de emissies van de Staat ver
wachten en ongetwijfeld zal de mi
nister van financiën graag een flink
bedrag geconsolideerd hebben.
Inmiddels heeft de Franse frank
een verzwakking ondergaan en de
Centrale Bank van Frankrijk heeft
het disconto van 7 op 8 pet gebracht.
De ongerustheid over het lot der la
biele frank is erdoor toegenomen en
men kan in Frankrijk vanwege loon
eisen en stakingen nog wel eens een
moeilijke periode tegemoet gaan.
Alles bij elkaar genomen, ziet de
internationale monetaire toestand er
bepaald niet rustig uit en we kunnen
begrijpen, dat de effectenbeurs nog
niet in een „hoera-stemming" is ge
bracht.
Koersherstel
Van de internationals had Kon.
Olie de eerste dagen der week te
lijden onder voortdurend aanbod van
Amerikaanse zijde, waardoor de
koers van dit fonds tot 155 terug
liep. Toen het aanbod opdroogde,
ontstond er een snel koersherstel en
kwam de notering op circa 162.
Gisteren was er echter weer aanbod
van buitenlandse zijde en liep de
koers van Kon. Olie tot 159.60 te
rug.
„Goede neus"
Thomassen Drijver is in gesprek
met andere EEG-blikfabrikanten om
te komen tot een nauwere samenwer
king. Zoals men weet, bezit de Ame
rikaanse Continental Can een aande
lenpakket in Thomassen Drijver
en diverse Europese blikfabrikanten
maken gebruik van licenties,
verstrekt door de Cont. Can.
De beurs heeft een „goede neus"
gehad vorige weken en door geregel
de aankopen van Thomassen Drij
ver de koers geleidelijk opgedreven.
Gisteren was de notering ƒ77 en nu
is het afwachten, of een fusie of zo
tot stand kan komen.
Mosje Dayan verklaart
TEL AVIV Generaal Mosje Day
an, Israëlisch minister van defensie,
heeft gisteravond gezegd, dat israël
de slag aan het Suezkanaal, die afge
lopen zomer is geleverd, heeft gewon
nen.
Egypte was er niet in geslaagd de
versterkte linie langs het Suezkanaal
te doorbreken, zoals president Nasser
van Egypte in maart zich voorgeno
men had, aldus Dayan in een
toespraak tot ingenieurs en architec
ten.
Dayan gaf te kennen, dat het resul»
taat van de Egyptische actie, waar
mee een miljoen Egyptische soldaten
gemoeid was, niets heeft opgeleverd.
De Israëlische militaire leider
meent verder, dat de mutaties in de
Egyptische legerleiding het gevolg
waren van onzekerheid, die op zijn
beurt weer onzekerheid in Egypte te
weegbracht.
MADRID Eduardo Tarragon
heeft gisteren zijn ontslag aangebo
den als lid van het Spaanse parle
ment. Het is voor de eerste keer dat
dit onder het bewind van Franco ge
beurd. Zijn reden is „de onmogelijk
heid om het bewind van binnenuit te
laten evolueren". De ontslagaanvrage
heeft grote beroering gewekt in poli
tieke kringen in Madrid.
