V er zekeringspaleis
van 75 meter hoog
Stemmen meer Arabieren
op communistische partij?
Commentaar
Evangelist Kieviet
over werk in België
Jan v. d. Berg eerde
Adr. C. Schuurman
Ruimte(vaarders) op het balkon
Maaninterview
Griekenland in
december uit
Raad van Europa
HONGAARS
VUUR BUEEK
AANSTEKELIJK
Israël op 28 oktober naar de stembus
CHU:~Erken
Oost-Duitsland
Melkhandelaar
aeen
kreeg
parkeerplaats |j
VRilJ'DAG 10 OKTOBER 1969
Het korte bezoek van de Amerikaanse astronauten aan Nederland gisteren bestondhoe kan het anders, voorna
melijk uit hoogtepunten. Een rustig ogenblik in hun stormachtige dagindeling was wel het gesprek met de konink-
lijke familie. Hier de ruimtevaarders en hun echtgenotes met Koningin en Prins op het balkon van het paleis
te Amsterdam. Een geëigende af sluiting van het „staatsiebezoek" van de maanpioniers.
Ondanks een brief van de Neder
landse Vereniging van Huisvrouwen,
ondanks de steun van de Stichting
Melksanering Rotterdam en van het
Centraal Bureau Rotterdamse Melk
handel, ondanks een gloedvol betoog
van de heer L. den Adel (soc.), die
vaststelde, dat het hier niet ging om
een wagen, die een bedrijfspand zou
moeten bevoorraden maar om een
rijdende winkel van een melkhande
laar.
Wethouder mr. H. C. G. L. Polak
hielp hem uit de droom: reeds lang
voor er parkeerbepalingen voor de
Zoutmanstraat bestonden verkocht
de heer Van der Meer niet van zijn
wagen uit, maar van een ruimte in
de benedenverdieping van een flatge
bouw.
Hij zag de afwijzing als een „glorie
dag van de heer C. N. van Dis (sgp)."
Want deze zag indertijd reeds, toen
aan een daar gevestigde handelaar
parkeerontheffing werd verleend,
een stroom verzoeken om parkeeront
heffing aankomen. Welnu, die stroom
is er en als men daaraan toegeeft is
parkeren in de Zoutmanstraat een
onmogelijkheid.
TILBURG Oud-staatssecretaris
van buitenlandse zaken, mr. M. van
der Stoel, gelooft dat de Raad van
Europa in december zal besluiten
Griekenland uit de raad te verwijde
ren. Dan immers zal een rapport
ter tafel liggen van de commissie die
zich verdiept heeft in de vraag of
in Griekenland via de kolonelsrege
ring de mensenrechten worden ge
schonden.
Mr. Van der Stoel stelde in zijn
lezing voor studenten van de katho
lieke hogeschool te Tilburg dat het
duidelijk is dat de Griekse dictators
het statuut van de raad van Europa
aan hun laars lappen.
De Westelijke landen dienen vol
gens hem via de NAVO druk uit te
oefenen op de junta.
Mr. Van der Stoel meent dat de
wijze waarop de VS zich opstellen in
de Griekse kwestie van essentieel be
lang is voor de oplossing ervan. Ook
stelde hij dat de EEG er verstandig
aan zal doen de associatie van Grie
kenland met de zes op te schorten.
Zestig miljoen voor tweeduizend mensen
Tijdens de rondgang op de ex
positie Maanvaart in de RAI te
Amsterdam liet Henk Terlingen
zich de unieke kans niet ontgaan
om oog-in-oog met de ruimte
vaarders te staan, aan wie hij
tijdens hun reis en landing zoveel
aandacht had besteed: hij stelde
Armstrong, Aldrin en Collins
kernachtig geformuleerde vra
gendie de ruimtevaarders even
slagvaardig wisten te beantwoor
den.
ROTTERDAM In het vorige gei
teen heeft het Hongaars Staatszigeu-
lerorkest geconcerteerd in de Grote
toelenzaal, waar men in de enorme
uimte onmogelijk de sfeer kon schep-
i, die de toehoorders bij zo'n orkest-
f erlangen.
Nu treedt het gezelschap enige ma-
en op in de Groote Schouwburg aan
iet Zuidplein waar die intieme sfeer
i listeravond er wèl was, wat vooral
en goede kwam aan de solisten en
aan de drie dansparen. Zo was het
ien genoegen te luisteren naar de
ang van Mimi Endrédi en Séndor
iakucsi, die met levendige voordracht
rachtten te vergoeden, dat misschien
'vel niemand van de toehoorders hun
-iedjes begreep.
(Van een medewerker)
JERUZALEM Met meer
dan gewone belangstelling kij
ken de Israëlische politieke lei
ders uit naar de houding van de
Arabische stemmers bij de op
dinsdag 28 oktober te houden
parlements- en gemeenteraads
verkiezingen.
Onder de 1.748.451 stemgerechtig
den in Israël bevinden zich ongeveer
150.000 Arabische burgers. Twintig
duizend van hen brengen voor het
eerst een stem uit in de staat waar
zij zijn opgevoed en onderwijs heb
ben genoten, maar waar zij volgens
vele banden met de Arabieren buiten
Israël vijandig tegenover moeten
staan.
Verscheidene politici hebben laten
doorschemeren dat de wijze waarop
■de Arabieren stemmen bepalend zal
zijn voor de Israëlische binnenlandse
politiek jegens de Arabischei minder
heid, die ongeveer vijftien procent
van de bevolking uitmaakt.
Helemaal gerust is men niet .op .de
Arabische stemmen. Hoewel deze
kiezers de keuze hebben uit lijsten
van zestien politieke groeperingen, is
hun in werkelijkheid een beperkt
heid opgelegd. De Arabieren kunnen
Vrouwen Geref. Gemeenten bijeen
J (Van een onzer medewerksters)
GOUDA Gisteren kwamen
ionderdvijftig leden van de tach-
ig verenigingen uit het hele land
'aar Gouda voor de jaarlijkse
ontactdag van de Bond van
aeisjes- en vrouwenverenigingen
'er Geref. Gemeenten, 's Mor-
ens had de vergadering een
iet-officieel karakter, waarhij
Vooral ideeën uitgewisseld wer-
len over de organisatie en het
verk der verenigingen.
In de middagvergadering viel het
«ent meer op de bezinning. Ds. H.
- üjksen, erevoorzitter van de bond
n predikant te Gouda, zei dat iedere
'egeerte te herleiden moet zijn tot
Pt verlangen om God lief te hebben,
- eren, de gemeenschap met Hem te
Waren door het offer van Christus.
Wanneer die begeerte in ons leeft,
zullen we ook naar de vervulling zoe
ken. Die begeerte en dat zoeken moe
ten hun stempel zetten op het werk
van de verenigingen: het arbeiden in
Gods Koninkrijk.
Spreker van deze middag was ouder
ling-evangelist Kieviet. Hij is in ja
nuari door de gemeente van Gouda
uitgezonden naar Merksem: een voor
stad van Antwerpen met 30.000 inwo
ners.
De laatste jaren hebben verschil
lende kerkelijke instanties Antwerpen
en omgeving als evangelisatieterrein
uitgekozen met het gevolg dat er nu
ongeveer 700 kerkelijk meelevende
protestanten zijn. De boodschap van
het evangelie vindt maar weinig ge
hoor bij deze mensen, daar ze dikwijls
teleurgesteld zijn In Rome en nu van
geen godsdienst meer willen weten.
Dat is ook de ervaring van de heer
Kieviet.
Toch brengt hem dit niet tot moe
deloosheid.
in feite slechts stemmen op een van
de twee aan de socialistische Verenig
de Arbeiders Partij verbonden Arabi
sche lijsten, op de Verenigde Arbei
ders Partij zelf, op de rechtse tegen
hanger daarvan, de Gahal, of op de
(pro-Nasser) communistische partij,
Rakah.
Steun
Bij vorige verkiezingen bracht de
meerderheid van de Arabische kie
zers zijn stem uit op de Verenigde
Arbeiders Partij. Nu wordt echter ge
vreesd dat de Arabieren de tegen
Israël agerende communistische Ra
kah zullen steunen. Bij de in septem
ber jl. gehouden verkiezingen voor
de Histadroeth, de vakbond, stemde
32 procent van de Arabieren commu
nistisch. Dit heeft onder meer tot
gevolg dat onder de negentien afge
vaardigden uit Nazareth er negen
communist zijn.
Om in de gemeenteraad niet zo'n
grote, de Arabische terroristen welge
vallige communistische fractie te krij
gen heeft de Israëlische regering nu
alvast bepaald dat op 28 oktober in
Nazareth wel parlements- maar geen
gemeenteraadsverkiezingen zullen
worden gehouden. Deze gemeente
raad zal zijn vierjarige periode volle
dig uitzitten, hetgeen betekent dat
eerst volgend jaar raadsverkiezingen
zullen worden gehouden.
Ook hebben 860 notoire Arabische
communisten een reisbeperking door
Israël gekregen. Het mag dan niet
helemaal volgens de spelregels van,
de democratie zijn, begrijpelijk Is dat
Israël zich verzet tegen een partij
binnen zijn grenzen die openlijk Ara
bische aanvallen toejuicht.
Televisie
Dat in Israël de televisie zijn in
trede heeft gedaan is ook aan de
verkiezingsstrijd te merken. Zij
speelt zich af vóór de televisie, de
radio en in kranteninterviews en niet
zoals bij de vorige verkiezingscam
pagnes in zalen met sprekers. De
sinds de zesdaagse oorlog van 1967
gewijzigde situatie door het bezet
houden van grote delen Arabisch ge
bied en de sterke Israëlische drang
naar vrede spreken eveneens een
woordje mee.
De Nationaal Religieuze Partij (pro
pageert) meer Israëlische landbouw
nederzettingen in de gecontroleerde
Arabische gebieden, „de groene grens j
die ons veiligheid geeft". In een ver- j
kiezingsmanifest van deze partij heet
het: „Wij geloven onvoorwaardelijk j
in de goddelijke belofte, uitgesproken
door de profeten, dat het volk van
Israël zal terugkeren tot de grond
van zijn voorvaderen om het te die
nen en' het te beschermen". J
Een van de vier nieuwe partijen
die meedingen naar zetels in het 120
leden tellende parlement, de Erets
Jisraeelpartij, heeft een program dat
slechts „vrede" omvat. Voor dat doel
wenst zij dat de gecontroleerde Ara
bische gebieden bij Israël worden ge
trokken en dat de daar wonende Ara
bieren worden aangemoedigd te emi
greren naar de Arabische landen.
„Geen Arabisch land heeft ooit in
Israël bestaan. Israël wil vrede en
als de Arabische landen dat niet wen
sen, dan moeten zij ondervinden dat
Israël hun eenzijdig een vrede op
legt", zo redeneert deze groepering.
Het is niet te verwachten dat zij veel
stemmen krijgt.
Hoe zeer de vrede inzet is van de
verkiezingen bewijst ten overvloede
de splinterpartij die onder de naam
van Vredeslijst de verkiezingen in
gaat.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Prins Bern-
hard zal dinsdagmorgen een van
Nederlands hoogste kantoorge
bouwen openen, namelijk dat
van de Nationale Nederlanden
aan de Prinses Beatrixlaan. Het
gebouw bestaat uit enorme kel
ders, parkeerterreinen, een klei
ne laagbouw, waarin garages en
een gigantische kantine en een
kantorentoren, die met zeven
tien verdiepingen en een hoogte
van 75 meter het hoogste kan
toorgebouw van Den Haag is.
Het is tevens een kostbaar ge
bouw geworden: 60 miljoen.
President-directeur J. van der Vel
den zegt hierover: „Wat je in het
wonen investeert, is goed
geïnvesteerd. U moet begrijpen, dat
liet complex een dagelijkse woonka
mer is voor tweeduizend mensen. Als
werkgever ben je verplicht voor deze
mensen een aangename sfeer te
scheppen. Daartegenover staat, dat
dit op de duur voor de maatschappij
ook z'n nuttig rendement zal afwer
pen".
Per personeelslid is precies een be
drag van ƒ28.326 geïnvesteerd, bijna
net zoveel als de kosten van een zie
kenhuisbed. Het interieur van dit gi
gantische verzekeringspaleis is ont
worpen door het architectenbureau
Ooyevaar, Stolle en Van Gooi. Dit
bureau was de winnaar van een
prijsvraag onder een, aantal gerenom
meerde architecten.
Half werk
Toch is er tot nog toe slechts „half
werk" geleverd, omdat het oorspron
kelijke plan uitging van twee hoge
kantoortorens voor vierduizend
werknemers. Nadat het eerste plan
was ingediend, ging de Nederlanden
van 1845 op het fusie-pad en kwam
tot een goed contact met de Natio
nale Levensverzekeringsbank.
Toen werd besloten, dat de aldus
Sympathiekverzorgd en duidelijk
DELFT De organist van dc
Nieuwe Kerk, Jan J. van den Berg,
heeft op sympathieke wijze zijn
leermeester Adr. C. Schuurman gc
huldigd voor zijn 40- jarig jubileum
als organist-kerkmusicus met een
concert te zijner ere, waarbij de
sopraan mevrouw Annie Gnossen
medewerking verleende.
Vele composities van de jubilaris
stonden in het middelpunt van de
belangstelling. In de orgelwerken,
waarin het kerklied centraal is ge
steld, viel steeds een persoonlijk ge
luld te beluisteren, waarbij het voort
bouwen op de compositorische arbeid
van voorgangers (met name van
Schuurmans leermeester Cornelis de
Wolf) geleidelijk tot een nieuwer
klankidioom heeft geleid, zoals in de
tot besluit gespeelde Variaties en Fuga
over de 116e psalm.
Van de vocale composities noemen
wij vooral psalm 126 voor sopraan
en orgel. Annie Gnossen heeft deze
moeilijke compositie met haar fraai
stemgeluid muzikaal voorgedragen.
Van de orgelwerken mogen wel af
zonderlijk vermeld de Passacaglia
over psalm 51 (waarbij het ostinate
basthema is ontleend aan de eerste
koraalregel) en een bijzonder mooi
Ricecare over psalm 22.
Combinatie
In een meditatie over een melodie
van Schuurman (Gezang 250) heeft
de concertgever op een gelukkige ma
nier een combinatie tot stand ge
bracht met „Verlosser Vriend",
Het programma werd door de or
ganist aangevuld met de d-moll Toc
cata en Fuga en het koraal „Vater
unser im Himmelreich", beide van
Bach, een Benedictus van Max Reger,
Francks nogal langademige Prière
en een Finale over psalm 72 van Cor
nelis de Wolf. Een boeiend program
ma, dat technisch verzorgd en met
grote duidelijkheid (Van den Berg
stemt zijn spel terdege af op de ko
lossale ruimte van de Nieuwe Kerk)
ten gehore werd gebracht.
Dat in ons land de orgclcultuur in
het algemeen hoog genoteerd staat
is bekend. Maar dat het orgelreper
toire vooral in deze eeuw met vele
goede Nederlandse composities Is ver
rijkt heeft Jan J. v. d. Berg nog
eens duidelijk aangetoond.
W. H. Wolvekamp
ontstane Nationale Nederlanden twee
hoofdkantoren zou krijgen, één in
Rotterdam aan de Schiekade en het
nieuw te bouwen kantoor in Den
Haag. Alle zaken die te maken heb
ben met levensverzekeringen zijn of
worden nog in Rotterdam geconcen
treerd, terwijl de activiteiten op het
gebied van de schade in de nieuw
bouw is ondergebracht.
Dit bracht als het ware een echte
volksverhuizing met zich mee: perso
neel moest van Rotterdam naar Den
Haag en omgekeerd. Samen met de
ondernemingsraad heeft de directie
hiervoor goede regelingen in het le
ven geroepen. Ieder morgen vertrekt
er nu van het Rotterdamse Centraal
Station een speciale „Nationale Ne
derlanden-trein" met vijfhonderd
werknemers naar station Laan van
Nieuw Oost Indië in Den Haag en
's middags na voldane arbeid ulte-
uitermate in omgekeerde richting.
Parkeerterrein
Op de plaats waar men aanvanke
lijk de tweede toren had gedacht, is
een ruim parkeerterrein. Dat blijft er
tot er inderdaad de behoefte ontstaat
om die tweede toren alsnog te bou
wen. Over de drukke Schenkkade is
men ook nog bezig met de bouw van
een parkeergarage voor het perso
neel. Als deze volgend jaar voltooid
is, is er parkeerruimte voor ruim ze
venhonderd auto's.
Probleem voor directeur Van der
Velden: Hoe krijg je je mensen veilig
over de straat. „Het beste zou zijn
een ondergrondse tunnel van garage
naar kantoor. Dan ben je van alle
narigheid af. Ik moet toch serieus
deze mogelijkheid eens gaan onder
zoeken".
De verhuizing van Rotterdam naar
Den Haag en van Den Haag naar
Rotterdam is volgens een schema
door eigen mensen op de minuut uit
gevoerd. Het is een gigantisch karwei
geweest. De mensen die niet bereid
waren om vanuit Rotterdam in Den
Haag te gaan werken en omgekeerd,
zijn echter te tellen.
Witteveen
Dinsdagmorgen is het dan zover,
dat het gebouw wordt geopend.
Daarna zal minister Witteveen van
I Financiën spreken over: „De kapi-
(aalmarkt als zenuwcentrum in onze
j economie". Verwacht wordt dat hij
j dan ook iets zal zeggen over de posi-
tie van onze gulden, nu in Duitsland
de koers van de mark „zwevend" is.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Volgens de twee-
j de versie van het Ontwerp politiek
program van de CHU, dat morgen
in de Unieraad zal worden be
sproken, moet Nederland grotere
politieke druk uitoefenen op de re
gimes in Portugal en Griekenland.
De CHU vertrouwt op de NAVO
als een bondgenootschap, gestoeld
op de beginselen van democratie,
persoonlijke vrijheid en rechtsorde.
Dc regering moet daarom alles in
het werk stellen om de democratie
in Portugal en Griekenland te her
stellen.
De Unie streeft ook naar erken
ning van de DDR. „Een feitelijke
erkenning van de Oder-Neissegrens
door de NAVO (met West-Duitsland
voorop) is een eerste vereiste. In
het ontwerp wordt er rekening mee
I gehouden, dat de Bondsrepubliek
zich niet meer tegen erkenning van
I deze grens zal verzetten (vooral
nu de sociaal-democraten in Duits-
i land zonder CDU gaan regeren
- Red
I Wat de ontwikkelingshulp be-
Het nieuwe hoofdkantoor van de
Nationale-Nederlanden in Den Haag,
een imposant bouwwerk van majes
tueuze architectonische allure.
Wel beter
J-Jet VPRO-televisieprogramma is
ten dele beter geslaagd dan ver
leden week, doordat er meer eigen
werk in te vinden was en er later
op de avond enige actie ontstond
vanwege in de uitzending gevoerde
telefoongesprekken met reagerende
kijkers.
Verdrietig was het daarbij wel te
horen hoe zinloos zulke reacties zijn,
wanneer men een handige discussiant
als Jan Haasbroek tegenover zich
heeft. De klachten gingen stuk voor
stuk de mist in bij nietszeggende
antwoorden. Maar het kijkpubliek
heeft er nota van kunnen nemen, en
dat is ook al belangrijk.
Het nieuwe programma van de
gebroeders Haasbroek, „Zendtijd"
genaamd, was uiterst onevenwichtig
van opzet. Kitsch met een extra
trein vol banaan-etende meisjes, die
hadden gesolliciteerd naar de titelrol
in de musical Tjeempie, die de
VPRO (naar de roman van Remco
Campert) gaat maken, plus een slor
dige happening op het perron en ge
wilde spot met de beide „schattige
dames uit de rij" (zoals Jan Haas
broek ze eerder in het NOS-radio-
programma „Iks" noemde). Die spot
was, naar wij uit een van de tele
foongesprekken vernamen, bedoeld
als bewijs „hoe ondeskundigen met
het medium televisie kunnen
knoeien".
Daartussenin plotseling een serieus
gesvrek met een vooraanstaande
SPD-er in Duitsland, die Nederland
verweet arme Willy Lages verkeerd
beoordeeld en veel te zwaar gestraft
te hebben. Een onderhoud dat moest
dienen om te demonstreren dat de
VPRO de drie Duitsers in Breda
wenst vrij te zien. Ook deze uitzen
ding riep telefonische reacties op.
Het geheel was vrij aardig om aan
te zien voor een kritiekloos publiek.
Te lang
Veel te lang echter duurde de re
portage van de prijsuitreiking aan
Louis van Gasteren; er werd zolang
naar de redevoeringen geluisterd,
dat de uitreiking zelf n.b. niet meer
kon worden uitgezonden. Anderzijds
konden we weer gelukkig zijn met
de vertoning van de bekroonde film
„Bronbeek bijv.".
Adèle Bloemendaal toonde zich
nog eens de uitzonderlijk knappe,
heerlijk-onbeschroomde cabaretière
in een eigen show, en omdat het al
lemaal zo uitliep moesten toe de
show met Rosita Bloom en de echt-
parenquiz bij de TROS missen.
De VPRO had ook nog een goede
documentaire over Che Guevara en
interessante informatie over werk
en inzichten van jonge cineasten in
Italië.
Een mankement bij dit totaalpro
gramma blijft de gebrekkige presen
tatie: er wordt te veel voorgelezen
om ook maar aan enige spontaneïteit
te kunnen denken.
Saab-motor met
inspuiting
Saab brengt begin volgend jaac
naast het bestaande type 99 het type
99E Automatic, uitgerust met een
motor met benzine-inspuiting en
met een automatische transmissie.
Het brandstof-inspuitsysteem is af
komstig van Bosch. In de nieuwe
versie van cïe Saab 99 zal de motor
10 DIN pk meer ontwikkelen, d.w.z.
87 DIN pk of 95 SAE pk totaal. De
prijs is nog niet vastgesteld.
treft, pleit het ontwerp-program
voor een verdubbeling in vier jaar
(tussen 1971 en 1975). Het volgen
de kabinet zal dus moeten streven
naar twee procent van het nationaal
inkomen, iets wat de PvdA al eer
der heeft bepleit, maar dan op
een vroeger tijdstip, bijvoorbeeld al
in 1972.
1 sflRHnip
(Van een onzer verslaggevers) ipjp
ROTTERDAM Met 25 tegen 15
stemmen besloot de gemeenteraad
donderdag dat de melkhandelaar C.
H. van der Meer geen ontheffing
krijgt van de parkeerbepalingen voor
de Zoutmanstraat.
