Situatie land- en tuinbouw
ernstiger dan bij Verolme
„Inval was volstrekt geen
daad
van agressie
Mr. Grosheide bepleit
inspraak leerlingen
Drs. Zijlstra op CBTB-bijeenkomst:
Regering moet met een
landbouwplan komen
«Meer troepen
naar Ulster
Vijf maal zoveel
doden in Biafra
Onder invloed
bromfietser
doodgereden
Bolivia s
nieuwe
president
Nieuwe regering in Praag
Husak: Als staatsman gefaald
Manoeuvres
in Polen
99
Grote vissterfte na
afvallozing fabriek
KVP en VVD voor
a.r. radicalen niet
aanvaardbaar
7
MAANDAG 29 SEPTEMBER 1969
(Van onze sociaal-economische redactie)
ZWOLLE „Als ons kleine landje bijna op zijn kop wordt
gezet door het feit dat één bedrijf met maar 10.000 werknemers
(Verolme) door verkeerde beslissingen in moeilijkheden komt,
hoeveel te meer moet dan niet het feit dat in de land- en tuin
bouw jaarlijks duizenden bedrijven in moeilijkheden verkeren en
vaak buiten hun schuld, als een zweepslag over ons publiek ge
weten gaan."
den. zullen snel moeten worden af
geschaft. Anders zullen ook wij,
aldus de heer Zijlstra» ons genood
zaakt zien de fruitteelt op soortge
lijke wijze te beschermen.
Een zogenaamde invoerkalender,
waarbij de invoer van fruit uit der
de landen aan bepaalde perioden
wordt gebonden, heeft bij ons altijd,
sterke bestrijding gevonden en op
zeer goede gronden- De heer Zijl
stra voegde hieraan toe dat wij als
exportland dé grootst mogelijke te
rughoudendheid betrachten bij het
nemen van dergelijke maatregelen,
maar hij meende dat ons lidmaat
schap van de EEG meebrengt dat
wij ook in dit opzicht één lijn zul
len moeten trekken-
DRS. R. ZIJLSTRA
BELFAST De Britse troepen in
n Noord Ierland zullen met zevenhon
derd man worden versterkt. Dit is mee
gedeeld nadat zich zaterdagnacht in
at Belfast nieuwe ongeregeldheden had-
ei den voorgedaan tussen katholieken
f. en protestanten. Hierbij raakten acht
mensen gewond, onder wie een vijf
tienjarige jongen die door een onbe
kende in het been werd geschoten.
Met traangas en rookbommen
ij moesten pojitie en Britse militairen
'een einde maken aan de gevechten
die ontstonden, nadat drie huizen tus
sen de katholieke en protestantse
wijk met benzinebommen in brand
waren gegooid Enkele uren tevoren
hadden tweeduizend protestante "ul
tra's" op een bijeenkomst gezworen
de grondwet van Ulster te "bescher-
men".
Toen ongeveer driehonderd jon
gelui later op de avond met stenen
en brandbommen een aanval deden
op het politiebureau aan de katholie
ke zijde van de „bestandslijn" ont
stonden nieuwe gevechten. Volgens
de politie is in de protestantse wijk
Shankill met mitrailleurs geschoten.
Op diverse plaatsen zijn de katholie
ken begonnen barricades op te wer
pen.
ORLOE (Biafra) Sinds de
luchtbrug van het Rode Kruis ge
staakt is (in juni), is het aantal doden
per dag als gevolg van verhongering
in enkele gebieden van Biafra vervijf
voudigd.
Dit heeft ds. Egemb Igwe, vertegen
woordiger van de Wereldraad van
Kerken in Biafra en secretaris van
Joint Church Aid, zaterdag op een
persconferentie gezegd.
Miljoenen mensen zouden volgens
hem sterven, als ook de kerken hun
uchtbrug zouden stopzetten. Tot en
met augustus hebben de kerken, die
n Joint Church Aid samenwerken,
tachtig miljoen dollar uitgegeven
voor hulp aan de slachtoffers van de
oorlog in Biafra.
iocialistische Jeugd
oyeert acht leden
AMSTERDAM Wegens on
toelaatbare groepsvorming zijn acht
leden van de Socialistische Jeugd
door de Amsterdamse afdeling
geroyeerd. De heren hadden een
eigen secretariaat ingesteld en in
feite een aparte organisatie, een
zogenaamde Socialistische Eenheids-
jongerenbeweging, opgericht. Dit
werd door het SJ-congres in Utrecht
liet democratisch geacht.
Met deze woorden deed vandaag
drs. Zjjlstra, voorzitter van de chris
telijke boeren- en tuindersbond, in
de algemene ledenvergadering een
beroep op de regering de problemen
van de land- en tuinbouw ernstiger
te nemen. De heer Zjjlstra vroeg om
een landbouwreconstructieplan van
de regering naar het voorbeeld van
de herstructurering van Zuid-Lim
burg. Hjj noemde verschillende maat
regelen die onderdeel van een derge
lijke nota zouden moeten uitmaken:
Bij de belastingheffing zal meer
rekening moeten worden gehouden
met het inkomen va nde zelfstandige
ondernemer dat twee doeleinden dient,
namelijk verschaffen van levenson
derhoud voor het gezin en voorzie
ning in een vermogensbehoefte door
vorming van eigen vermogen. Een
fiscale politiek die de eigen vermo
gensvorming bij de zelfstandige on
dernemer bevordert, is dringend
noodzakelijk.
Vroiiwen-tUcnstplicht
Jaren geleden wees ik reeds op het
dat alleen de mannen een
van hun leven voor het vader-
moesten afstaan, terwijl de vrou-
pn vrijuit gingen.
Vele vrouwen kwamen juist vanach-
het keukenfornuis vandaan en gin-
verschillende plaatsen in de maat-
jhappij bezetten.
De zaak is toen doodgebloed, vooral
de bewering dat wel iedere man
kan spelen doch niet iedere
rauw geschikt is voor verpleegster.
Bovendien zijn er voor de mannen
ntra's voor opkomst (kazernes), ter-
fjl men niet weet hoe de vrouwen
te vangen.
iBij de oprichting, heden ten dage,
|n zoveel grote kastelen van verzor-
ftg zal het opvangen wel niet zoveel
meer opleveren; en de bewe-
dat niet in iedere vrouw een
rpleegster schuilt, gaat ook niet op,
in die grote huizen huishoude-
werk de boventoon voert,
zitten vrouwen in de regering en
volksvertegenwoordiging. Ver-
wordt, dat van hen een actie
uitgaan tot de vorming van een
rplicht leger van verzorgsters, om-
t vrijwilligheid hier op den duur te-
rt schiet.
A. van Rooijen I
worden geboden om het bedrijf te
beëindigen".
De CBTB-voorzitter vroeg de ban
ken en het borgstellingsfonds alle
soepelheid te betrachten bij herfinan
ciering, zodat de kwekers niet te
gronde gaan aan de lasten van een
te dure topfinanciering. Het is daar
om ook nodig dat de kwekers zelf
alle mogelijkheden benutten die de
rijksgroepsregeling zelfstandigen biedt.
Herzien
Onze minister van landbouw staat
op dit moment pas interventie bij
de appelprijs toe op basis van klas
se 2, terwijl Frankrijk dit doet op
basis van de prijs van klasse 1. De
heer Zijlstra vroeg of er in de hui
dige situatie niet voldoende rede
nen liggen om deze beslissing van
onze minister van landbouw te her
zien.
Vervoerssubsidies en produktie-
subsidies zoals die in Frankrijk gel-
Beteugelen
Een verdere beteugeling van de
overproduktie in het kader van het
markt- en prijsbeleid van de EEG;
maar hiermee mag niet bedoeld zijn
dat de prijzen van melk, tarwe en
suikerbieten zodanig zouden moeten
worden verlaagd dat als gevolg daar
van de produktie zou gaan inkrim
pen.
Prijsverlaging is geen middel waar
een minister van landbouw in deze
tijd naar mag grijpen.
Onttrekken van produktiefactoren
aan het produktieproces. Voor be
ëindiging van bedrijven zal een
hogere beëindigingspremie moeten
komen en een betere omscholings
regeling; uitbreiding van het aantal
centra voor vakopleiding; verruiming
van de keuzemogelijkheden met
betrekking tot de beroepen en
gunstige toeslagregelingen naar het
voorbeeld van de mijnwerkers.
Betere oriëntatie van de produktie
op de afzet.
Een sterke opvoering van de
voedselhulp aan ontwikkelings
landen.
Fruittelers
Uitvoerig ging de heer Zijlstra in
op de grote moeilijkheden waarmee
thans de fruittelers te kampen heb
ben. Bij duizenden kilo's tegelijk
worden de appels en peren door- i
gedraaid, vernietigd of aan het vee
gevoerd. Als oorzaak van de grote
moeilijkheden noemde drs. Zijlstra
de devaluatie van de Franse frank,
waardoor de concurrentiepositie van
het Franse fruit enorm is versterkt;
voorts past Frankrijk een andere
interventieregeling toe, zodat de
Franse telers meer geld voor hun
fruit krijgen wanneer dit uit de
markt wordt genomen.
De heer Zijlstra constateerde dat
er een duidelijke en helaas nog ver
der toenemende overproduktie aan
de gang is. die hoofdzakelijk op re
kening moet worden geschreven van
Frankrijk. Een wezenlijke oplossing
van het fruitvraagstuk zag hij dan
ook in een verbetering van de vraag-
aanbodverhouding.
In dit verband vroeg de heer Zijl
stra om een snelle beslissing over
een Europese rooiregcling. Een der
gelijke sanering vond hij onvermij
delijk. „Hoe je het ook wendt of
keert, een aantal bedrijven zal het
niet kunen bolwerken.
De ondernemers van deze bedrijven
zal een goede mogelijkheid moeten
NIEUWE PEKELA Onder in
vloed van alcohol heeft de 28-jarige
automobilist H. S. uit Odoorn zater
dagavond de zestienjarige bromfiet
ser Ajold de Roos doodgereden. S.,
die werd ingesloten, had zijn rij
bewijs op 28 juni van dit jaar moeten
inleveren, omdat hem de rijbevoegd
heid was ontzegd wegens het rijden
onder invloed.
MEPPEL De 35-jarige mevrouw
Oud-Gelmers was zaterdag in de
binnenstand op slag dood, toen zij
door onbekende oorzaak in aanra
king kwam met een personenauto.
DEN HAAG De 37-jarige ramen-
monteur F. J. van Deursen is zondag
morgen in een ziekenhuis bezweken
aan verwondingen die hij opliep bij
een autobotsing op de Loosduinse-
weg.
ERICA De 43-jarlge H. Kroeze
uit Weiteveen (Emmen) is zaterdag
morgen omgekomen bij een verkeers
ongeluk. In zijn bstelauto had hij op
een kruispunt geen voorrang ver
leend aan een personenauto be
stuurd door de 29-jarige M. H. uit
Emmen. Deze raakte bij de botsing
ernstig gewond.
Voormalig legeraanvoerder ge
neraal Alfredo Ovando (rechts)
is sinds vrijdag president van
Bolivia. Hij heeft deze functie
overgenomen na een geslaag
de coup van Luis Siles, die,
ofschoon Ovando beloofde hem
geen haar te zullen krenken,
veiligheidshalve toch maar poli
tiek asiel in Chili heeft gevraagd
en gekregen.
Als dreigend decor van de .^ui-
vering" in de Tsjechoslowaakse
top houden strijdkrachten van
Polen, Oost-Duitsland en ook
Tsjechoslowakije de zg. Oder-
Neisse-'69-oefeningen in Polen.
Hier leggen soldaten een ponton
brug aan.
(Vervolg van pag. 1)
PRAAG Het centrale comi
té van de Tsjechoslowaakse
communistische partij heeft gis
teren de resolutie herroepen van
het partij presidium van 21 au
gustus 1968, waarin de inval van
de troepen van het Warschau
pact werd veroordeeld.
In een communiqué wordt gezegd
dat deze troepen in actie zijn ge
komen „om het Tsjechoslowaakse so
cialisme te verdedigen tegen contra
revolutionaire machten". De invasie
was volstrekt geen daad van agressie
tegen het Tsjechoslowaakse volk".
Het centrale comité herriep ook
het antwoord op de uitnodiging van
de communistische partijen van de
vijf Warschaupactlanden om deel te
nemen aan de conferentie van
Warschau van 14 juli 1968. De toen
malige Tsjechoslowaakse partijlei
ding sloeg in dit antwoord deze uitno
diging af.
Intussen is in Praag ook een nieu
we federale regering gevormd. Pre
mier Ce.rnik heeft de zuivering zelf
overleefd, want hij kreeg opdracht
een nieuwe regering te vormen. Daar
mee is hij gisteren gereed gekomen
en vandaag is het kabinet reeds geïn
stalleerd.
De nieuwe regering telt in totaal
acht nieuwe ministers, die de plaats
innemen van de bewindslieden die te
„liberaal" bevonden zijn. Gehand
haafd zijn minister van buitenlandse
zaken Marko, van defensie Dzur, van
binnenlandse zaken Pelnar en van
sociale zaken Stancel.
In een drie uur durende rede heeft
partijleider Husak een scherp oordeel
uitgesproken over Dubcek en de zij
nen. Husak zei dat zijn voorganger
veel fouten heeft gemaakt en als
staatsman met grotè verantwoorde
lijkheid heeft gefaald.
Husak wees erop dat de partij de
eerste stap heeft gezet naar consoli
datie. Waarnemers leiden hieruit af
dat de zuivering zal worden voortge
zet tot in de laagste partijgelederen
toe.
De partijleider zei voorts dat Dub
cek verantwoordelijk is geweest voor
het binnentrekken van de troepen
van het Warschaupact in Tsjechoslo
wakije.
Als
„Als het partijpresidium destijds
de principes van het marxisme en
leninisme in acht had genomen en
energiek de anti-socialistische krach
ten van rechts had bestreden en
vooral in zijn betrekkingen met de
Sowjetunie en .de partijen van de an
dere „rode" landen blijk had gegeven
van verantwoordelijkheidsgevoel en
begrip voor internationale verhou
dingen, dan zouden de troepen ons
land niet zijn binnengerukt", aldus
Husak.
Hij verweet Novotny de klas-
I senstrijd te hebben verlamd en de
j weg bereid te hebben voor de rechtse
I groeperingen vooral op ideologisch en
1 cultureel terrein.
HORST De 68-jarige J. Schol ten
uit Krefeld is in een ziekenhuis
overleden aan de verwondingen die
hij dinsdag opliep bij een verkeerson
geval op de kruising midden Peelweg
- Griendtveenseweg onder Horst. Bij
deze botsing werden drie bejaarde
dames, van wie een de echtgenote
van S., gedood.
DEVENTER Vele duizenden vis
sen In kanalen en de haven bij De
venter sterven aan zuurstofgebrek en
vergiftiging, doordat de chemische fa
briek van Noury en Van der Lande
zijn afval rechtstreeks in de haven
loost. Op vele plaatsen ziet de bodem
van het water wit van de gestorven
vis, en aan de oppervlakte zwart van
de naar zuurstof happende vissen.
Het ziet ernaar uit, dat ook het wa
ter tot ver buiten Deventer, evenals
de visrijke singelgrachten binnen de
stad, vergiftigd zullen worden.
Een ambtenaar van het ministerie
van landbouw en visserij heeft inmid
dels vastgesteld, dat het zuurstofge
halte in het water tot 1 milligram
per liter fs gedaald. De kritieke
grens ligt bij 3,5; normaal is het zuur
stofgehalte zeven tot tien milligram
per liter. Mensen die dagelijks op het
industrieterrein verkeren, klagen
over de stank die hen op de keel
slaat, en hoofdpijn veroorzaakt.
Het (tijdelijke) lozen van het afval
gebeurt, totdat een nieuw riool van
het bedrijf naar de IJssel is aange
legd. Het oude riool was door het
afval dusdanig aangetast dat het
moest worden vervangen.
Volgens ir. H. J. J. van der Werff
directeur van Noury en Van der Lan
de, is er bij het overleg van zijn
bedrijf en de gemeente Deventer ge
rekend op een zodanig hoge water-
stand van de IJssel, dat het afvalwa
ter zonder vervuiling te veroorza
ken zou kunnen worden afge
voerd. De waterstand blijkt echter
lager dan werd verwacht.
BUNNIK Dc radicalen binnen
de ARP zijn tegen nauwe samenwer
king van dc drie grote christelijke
partijen zoals die wordt voorgesteld
in het rapport van de Commissie
Duidelijkheid van de Achttien.
De radicalen vinden het klein re
geerakkoord dat de commissie
voorstaat zinloos als het grootregeer
akkoord, het regeren van de drie
confessionele partijen met een vierde
partner, daar niet op volgt.
Indien dit grootregeerakkoord tot
stand komt, dan zijn voor de radica
len de WD en de KVP geen aan
vaardbare partijen. Wel wil men dit
akkoord aangaan met de PvdA, CHU,
D'66 pn de PSP.
Het moet echter ook mogelijk zijn
dat de ARP zonder de andere
christelijke partijen tot een progres
sieve concentratie komt, aldus de-
AR-radicalen zaterdag op een verga
dering in Bunnik.
De radicalen vinden dat de rege
ring te weinig waarborgen heeft ge
vraagd voor een goed beleid bij Ver
olme voor de subsidie van 25 mil-
joen. De regering had moeten bedin
gen dat er in de top van dit concern
een regeringsfunctionaris werd aan
gesteld. Zij menen dat de a.r. fractie
de motie van de socialist Nederhorst
had moeten steunen.
Ernstige kritiek hebben de radica
len op de Loonwet van minister
Roolvink. Ofschoon zij geen bezwaar
hebben tegen regeringsingrijpen,
schaadt volgens hen deze wet het so-
ciaaleconomisch klimaat.
De radicalen van de Belgische
christelijke volkspartij gaan samen
met die van de ARP een conferentie
houden over de Europese ge
meenschap. Hoewel m eneen progres
sieve Europese partij niet afwijst,
vinden zij dat er allereerst over an
dere zaken dan partijen moet worden
gesproken.
Een ieder, die bij mij binnen
treedt krijgt een appel aangeboden.
Merkwaardig hoe gek men dan kijkt
en welke excuses verzonnen worden
om niet te hoeven bijten.
Ik had het van te voren kunnen
weten, maar ben gewoon bezweken
toen ik het zag staan: drie kilo No
tarisappelen voor negenenzeventig
cent.
De James Grieves, de bellefleuren,
de Jonathans, die deden me niks,
maar Notarisappelen....
Ze zijn me een dierbare herinne
ring uit de hongerwinter. Die herfst
van 1944 laadde de appelbomen bij
de oude notaris in onze laan zich
met karrevrachten.
Het waren grasgroene appelen,
niet te bewaren en met emmers vol
gingen ze de buurt in. „Al Nota
risappelen gehad?, riep je elkaar toe
en de kinderen hielpen rapen en
plukken.
Uit pure dankbaarheid sleepte de
buurt wederkerig voor het nota-
rispaar, dat niet meer de boer op
kon. Een busje melk, een pondje
aardappelen, een reepje spek, een
paar eieren.
Onze hongerwinter is niet zo bar
geweest. Louter omdat we allemaal
sam-sam deden. Niet op strikte ruil-
basis, maar gewoon: delen wat je
hebt.
Die Notarisappelen waren anders
wel een zorg. Laten rotten kon je
niet over je hart verkrijgen, maar
opeten in het vereiste tempo ge
doogde de maag niet. Omdat we al
lemaal bergen binnen haalden was
er ook geen weggeven meer bij.
Hoe ik het gedaan heb weet ik
l\€>iarisap/9(>ifh
niet meer, maar ik maakte er gelei
van. Kramp in mijn handen van het
persen, dat wel.
Gelei, heel rinsig op de bietenpan-
nekoeken, waarin bloedwei van het
slachthuis als eiwit dienst deed. Ge
lei in de roggepap. Bij het lepelen
moest ik aldoor naar het behang
kijken, dat zo nodig vernieuwd be
hoorde te worden.
Potje gelei als verjaarsgeschenk,
het succes van heel die lange koude
winter!
Is het wonder dat Notarisappelen
mijn huishouding verstand tot moes
maken en me met graagte een on
wijze voorraad naar huis doen sle
pen? Hoe onpraktisch ook in onze
moderne diepvriestijd, het
oer-instinct van de eekhoorntjes en
juffrouw Mier speelt me toch tel
kens parten. Als ik naar mijn aard
te werk ging, had ik een kelder met
flessen inmaak en een zolder met
rekken fruit en kool.
Daar ik kelder noch zolder bezit
heb ik me beheerst en alleen een
onvoorstelbare hoeveelheid augur
ken in het zuur gelegd en een lading
zoetzuur van kwetsen en meloenen.
Nog net te bergen in hoekjes van
mijn flatkasten.
Want let op mijn woorden. Het
wordt een barre winter. Nog nooit
heeft het zo eikels en kastanjes ge
regend als in deze herfst, en die
appelen is ook al een voorteken
Zelfs de mode rekent er op met
maxi en lange wollen dassen!
Giftig?
I De heer Van der Werff ontkent,
I dat het afvalwater giftige stoffen hc-
I vat. Tien procent van het afval be-
1 staat naar zijn zeggen uit loog en
I zuur: negentig procent is organisch
wat zuurstofgebrek in het water ver-
oorzaakt.
Volgens de Deventer hengelaars
die knarsetandend deze massale vis
sterfte gadeslaan, lijden de vissen
niet alleen aan zuurstofgebrek. Zij
wijzen met handenvol dode vis op
merkwaardige verkleuring, aantas
ting van het slijmvlies en het verlies
van schubben.
Dit is het voorlopige embleem dat de
astronauten van de Apollo-12, Con
rad, Gordon en Bean hebben uitge
kozen voor hun maanlanding op 14
november. Het schip is gekozen naar
aanleiding van de status van het trio
als marine-officier.
UTRECHT Staatssecretaris mr.
J. H. Grosheide heeft inspraak voor
leerlingen op de Nederlandse scholen
hepleit tijdens een bijeenkomst in
Utrecht van de onderwijsafdelng
huishoud- en nijverheidsonderwijs
van de katholieke vereniging van di
recties, docenten en consulenten bij
het beroepsonderwijs.
"De Nederlandse scholen zijn In
het algemeen nog niet ingesteld op
inspraak van de leerlingen. De leeaar
en de auteur van het leerboek zeg
gen hoe het is en de leerling moet dit
accepteren, anders krijgt hij een on
voldoende wellicht ligt dit iets
anders in het onderwijs in de creatie
ve vakken
De didactiek vraagt aanpassing. De
leerling moet zelf zoeken, ontdekken
en oordelen. De school zal de leerlin
gen in staat moeten stellen te oorde
len over schoolorganisatorische za
ken. Het beleid moet zichtbaar wor
den gemaakt in de school. Dit alles
betekent dat schoolbesturen en -di
recties tijd en gelegenheid moeten
bieden voor overleg en discussie", al
dus de heer Grosheide.
Hij wees er ook op, dat de oplei
ding van de leraar in het democrati-
seren van het onderwijs een plaats -
zal moeten vinden. De staatssecreta
ris meende voorts dat de inhoud van
het beroepsonderwijs zo gewijzigd
dient te worden, dat de leerling
eenmaal in de maatschappij opgeno
men zonder al te grote bezwaren
van functie en misschien zelfs van
beroep kan wisselen.
