SPD: COALITIE MET FDP
Commentaar
Verbetering positie van
minder - draagkrachtigen
DUBCEK MOET UIT
PARTIJTOP WEG
...CDU is
Lof voor
SPD...
Staking bij
strokarton
volledig
Kind verbrand - ouders
en buurmeisje gewond
Het Kwartet
Verdeling
zetels
in de
Bondsdag
Von Thadden miste
de Bondsdagbus
kleiner...
spreuk
Crita)
HET WEER
Wind west
Compliment
Met ingang van volgend jaar
Watersnood
130 doden
De laatsten...
Lankhorst ook
kandidaat
voorzitter PSP
I
Nieuwe Leidse Courant
Maandag 29 september 1969 50ste jaargang
vooraanstaande
prot. christelijke
dagbladen
Directeur: F. Diemer
Hoofdredacteur: Dr. E. Diemer
CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMGEVING
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in teghenspoet!"
Hoofdkantoor Leiden
Steenstraat 37
Postbus 76
Telefoon 31441
Abonnementsprijzen p. w. 1,10, p. m. 4,70, p. kw. j 14,10
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
BONN De zetelverdeling in
de Bondsdag ziet er zo uit (met
tussen haakjes die
van 1965):
CDU
193
(196)
CSU
49
49)
totaal CDU/CSU
242
(245)
SPD
224
(202)
FDP
30
49)
496
496
Gering verlies voor de christendemocraten
Alleen flinke zetelwinst voor socialisten
Verslagen liberalen zitten weer op de wip
BONN Een zelfbewuste Willy Brandt liet gisteravond
onmiddellijk nadat de uitslagen van de verkiezingen voor de
Westduitse Bondsdag meer houvast boden weten, bereid te zijn
tot besprekingen met de liberale FDP, die zich nauwelijks in
de Bondsdag had kunnen handhaven.
Als voorzitter van de enige partij (de SPD) die aanzienlijke
winst had geboekt, wees hij een „coalitie van verliezers" (CDU,/
CSU en FDP) van de hand.
Vannacht namen vertegenwoordigers van SPD en FDP al
contact met elkaar op. oMrgen zal nader beraad over coalitie
mogelijkheden worden gevoerd.
Ook I filly Brandt moest een sper
vuur van vragen van verslaggevers
doorstaan. Hij stipte o.m. aan dat
zijn SPD samen met de liberale FDP
toch maar de grootste combinatie
vormt eii bovendien heeft CDU zon
der de Beierse CSU een geringer
aantal stemmen dan de SPD al
léén In elk geval staat als eerste
punt op zijn programma een gesprek
met de liberalen.
jY'ö de verkiezingsuitslag moest
bondskanselier Kurt Georg Kicsin-
ger zich een uur lang beraden, tvat
hij als eerste reactie zou moeten zeg
gen aan de journalisten. Hij kon te
vreden lachen, uant zijn CDU bleef
de grootste partij, maar de socialis
ten halveerden hun traditionele ach
terstand en daarom liet Kiesinger
zich niet over de (on)mogelijkheid
iiati een nieuwe grote coalitie uit
Brandt betoogde dat de kiezers die
I op de FDP hadden gestemd bewust
hadden gekozen voor de al geruifne
I tijd nagestreefde coalitie SPD/FDP.
Hij zag daarom een voldoende meer
derheid voor een regering aanwezig.
Socialisten en liberalen hebben samen
254 zetels (224 en 30). De christende
mocraten behaalden er 242. SPD en
FDP hebben een meerderheid van 12
zetels.
De conclusie van Brandt was voor
de FDP nogal pijnlijk, omdat zij
gelet op het zetelverlies 40 pel van
haar mandaten had moeten afstaan.
Eer kon worden gesteld dat een zeer
groot deel van de FDP-aanhang zich
van het naar links gerichte beleid
van voorzitter Waller Scheel had af
gewend en een motie van wantrou
wen had aangenomen.
Een goede naam behoudt ook
in het duister zijn glans.
ANONIEM
.•Het is, omdat ik juist haar schoe
nen gepoetst heb."
Barometerstand: heden 10 uur
76 em (1013 millibar), dalend.
Zon
en maan
september zon op 6.39, onder
18.20; maan op 19.44. onder 12.41;
3 okt. L.K.
Wisselende bewolking en op
de meeste plaatsen droog weer.
Zwakke tot matige westelijke
wind, ongeveer dezelfde tempe
raturen als vandaag.
DE BILT Een diepe depres
sie. die het afgelopen weekeinde
van Schotland naar de Noorse
westkust trok, veroorzaakte op
het noordelijke deel van de
Noordzee een zware storm. Een
frontensysteem dat bij deze de
pressie behoort, passeerde de af
gelopen nacht een groot deel van
ons land en bracht hierbij op
vele plaatsen regen.
Achter dit front wordt met
een noordwestelijke wind onsta
biele lucht aangevoerd waarin
zich enkele buiten kunnen ont
wikkelen. Morgen zullen de win
den meer westelijk worden. Er
zal dan een gebroken bewolking
zijn waarbij de middagtempera-
turén tot ongeveer dezelfde waar
den zullen oplopen als vandaag.
Vooruitzichten voor woensdag:
aantal uren zon: 1 tot 7; min.
tmp.: omstreeks normaal; max.
tmp.: 0 tot 5 graden onder nor
maal; kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 70 procent;
kans op een geheel droog etmaal:
30 procent.
Waarnemers zien de vreemde ver
klaring van Brandt voor de neder
laag van de FDP (zij viel terug van
9.5 naar 5.8 pet en van 49 naar 30 ze
tels) als een krampachtige poging om
alsnog zijn vurigste wens (wisseling
van de macht) in vervulling te doen
gaan. Want de vice-kanselier had er
op gerekend, de CDU-CSU als groot
ste partij te zullen voorbijstreven en
zelfs de meerderheid in de wacht te
slepen.
Deze opzet is niet gelukt. De CDU-
CSU moest maar drie van haar 245
zetels afstaan; de SPD kwam van 202
op 224, maar de FDP duikelde van 49
naar 30 en belandde bijna onder het
minimum van 5 pet, dat de NPD van
von Thadden (met 4.3 pet) noodlottig
is geworden. (Voor vollediger gege
vens zie men elders in dit nummer -
Red.).
-Tijdens de verkiezingscampagne zei
Brandt, geen ondergeschikte rol meer
te willen spelen in een grote coalitie
met de CDU/CSU. Hij liet herhaalde
lijk uitkomen, dat zij zo de moge
lijk zich voordeed alleen genoegen
zou nemen met het kanselierschap.
De FDP. die na enkele jaren oppo
sitiepartij te zijn geweest eveneens
graag wil regeren, zal haar kans grij
pen, maar ongetwijfeld zal de CDU.
CSU sterke aantrekkingskracht blij
ven uitoefenen op de meer conserva
tieve liberale politici. Of de vooruit
strevender vleugel onder leiding van
Scheel hun de baas kan blijven, moet
nu blijken.
De SPD heeft niets aan een ver
deelde FDP als partner, aangezien
een coalitie van die partijen voort
durend in gevaar zou zijn, als bijvoor
beeld tien van de 30 FDP-leden van
tijd tot tijd „uit de boot" zouden val
len. Als er zeven met de oppositie
zouden meestemmen zou het de so
cialisten onmogelijk worden gemaakt,
te regeren.
«INSCHOTEN Ruim 1800
werknemers in de strokartonin
dustrie in. Oost-Groningen zijn van
daag een 24-uursstaking begonnen
om kravht bij te zetten aan hun loon
eisen. Alle zes strokartonfabrieken in
Oude Pekela de Union. Kroon, Ce
res, Brittannia, Erica en Free en co
liggen stil. Ook in de fabriek De
DOllard in Nieuwschans en in Ons
Belang in Stadskanaal wordt niet ge
werkt.
In Nieuwe Pekela hebben 60 werk
nemers van de kartonnagefabriek
Sparreboom, die niet onder dezelfde
c.a.o. vallen als de strokartonarbei
ders, uit solidariteit het werk neerge
legd.
Wel gewerkt wordt er in De En-
dracht in Appingedam (400 werkne
mers), de Hollandia te Coevorden, de
Erica te Oostwold, Beukema te Hoo-
gezand „De Halm te Hoogkerk.
Vanmiddag om drie uur zouden de
stakers een massavergadering houden
op het marktplein in Oude Pekela.
Tot de algehele staking werd zater
dag opgeroepen tijdens een door 800
mensen bezochte vergadering in Ou
de Pekela. De actie wordt niet
gesteund door de vakcentralen.
Westduitse kiezers hebben een
compliment verdiend omdat zij
bij de verkiezingen van gisteren voor
een recordopkomst hebben gezorgd,
«'as dat niet gebeurd, dan zou de
rechts-extremistische NPD met vrij
grote zekerheid de Bondsdag zijn
binnengewandeld.
Er bestaat nog altijd een neiging, de
Duitsers bijna vijfentwintig jaar na
de capitulatie etiketten op te plakken
die herinneren aan de Hitlerperiode.
Zij die dit niet konden laten hebben
nu enkele gegronde redenen hun
vooroordelen overboord te gooien.
Temeer als zij zien, dat in andere
Europese landen het extremisme van
rechts (maar ook dat van links) veel
sterker om zich heen grijpt dan vol
gens de uitslagen van gisteren in
West-Duitsland het geval is. De cij
fers spreken een eigen, duidelijke
taal.
De Westduitsers wezen niet alleen de
NPD de deur, zij bezorgden ook de
SPD een stemmenwinst, die resul
teerde in toeneming van het aantal
Bondsdagzctels met 22. Wellicht min
der dan de socialisten hadden ver
wacht, maar bepaald niet over over
het hoofd te zien.
Weinig waardering hadden de kie
zers voor de liberale FDP, die zich in
1966 in de oppositie manoeuvreerde,
maar daar weinig plezier aan heeft
beleefd. De ruk naar links, die zij
sindsdien uit tactische overwegingen
maakte, heeft bovendien als boeme
rang gewerkt.
Dat de van alle kanten bestookte
CDU/CSU haar verlies tot drie zetels
wist te beperken en daarmee de
grootste partij in de Bondsrepubliek
bleef, mag ak een succes worden be
schouwd. Vooral als men beseft, dat
zij al twintig jaar achtereen aan het
bewind is.
Mogelijk moet zij er zich op voor
bereiden dat SPD en FDP haar in de
oppositie zullen willen dringen, ook
al verloor de laatste bijna 40 procent
van haar zetels. Voor de liberale lei
ding immers kan de verleiding groot
zijn, toch met de socialisten in zee te
gaan.
De mogelijkheid dat de FDP opnieuw
een coalitie met de CDU/CSU zal
aangaan is niet geheel uitgesloten. De
liberalen zijn nu meer dan ooit on
derling verdeeld. En de vraag blijft In
de komende dagen (of wellicht we
ken), aan wie zij voorkeur willen ge
ven.
Het dingen naar de gunsten van de
FDP is gisteravond al begonnen. Het
wordt een kwestie van loven en bie
den. Politieke en economische wensen
moeten met elkaar in overeenstem
ming worden gebracht. En dat zal
heel wat hoofdbrekens kosten.
(Van een onzer verslaggevers)
Z«;OLLE Minister Roolvink
hoopt per 1 januari volgend jaar drie
TUNIS Overstromingen in Jiet
zuiden van Tunesië hebben tot nu
toe 130 doden geëist. Meer dan dertig
duizend mensen zijn dakloos. Eenhe
den van het Tunesische leger zijn
naar het geteisterde gebied gestuurd
voor hulp. Er is ook een beroep ge
daan op het internationale Rode
Kruis. In de streek Gamouda zijn
verscheidene bussen met toeristen
door de genie van het leger ontzet.
PRAAG Het centrale co
mité van de Tsjechoslowaaksc
communistische partij heeft de
voormalige partijleider Alexan
der Dubcek en zqn naaste mede
werker Smrkofsky uit een aan
tal partüfuncties ontheven.
De hervormingsgezinde Dubcek
verliest zijn zetel in het partijpresi
dium en zijn functie van voorzitter
van het federale parlement. Hij mag
echter aanblijven als lid van het cen
trale comité.
Met nog zes man is Smrkofsky uit
dit comité gestoten. Hij is ook geen
voorzitter van de Volkskamer en af
gevaardigde in het parlement meer.
Ten tijde van de liberalisering was
Smrkofsky voorzitter van het Tsje-
choslowaakse parlement.
Door deze besluiten van het' cen
trale comité zijn vrijwel alle „libera
le" politici uit partijleiding en rege
ring verdwenen. Hun plaatsen zijn
ingenomen door ultra-conservatieve
figuren. De meesten van hen, zoals
Kolder, Kapek en Svestka, vervulden
belangrijke functies onder het bewind
van Novotny.
Het centrale comité heeft ook het
bureau van de partij voor de Tsje-
chische districten gereorganiseerd.
Als lid van dit bureau zijn ontslagen
premier Cernik, de voorzitter van de
I Tsjechische nationale raad, Cisar, en
I nog vier functionarissen.
Voor vervolg zie pagina 7
SMRKOVSKY
wijzigingen aan te brengen in de so
ciale verzekeringssector (kosten 80
miljoen per jaar), waardoor er enige
verbetering zal komen in de positie
van een aantal groepen minder
draagkrachtigen. Het geldt hier ver
beteringen in de ouderdomswet, de
ziekenfondswet en de kinderbijslagwet
voor kleine zelfstandigen.
De minister, die dit vandaag mee
deelde op de algemene vergadering
van de CBTB in Zwolle, zal om te be
ginnen de inkomensgrens van de spe
ciale ziekenfondsverzekering voor be
jaarden tot ƒ9.660 optrekken, waar
door een verschuiving ontstaat van
de verijwillige verzekering, waar de
premies aanzienlijk hoger zijn, naar
de bejaardenverzekering. Het aantal
personen in de bejaardenverzekering
zal daarvoor opklimmen van 753.000
tot 890.000.
De wijziging in de ziekenfondswet
komt erop neer, dat uit de algemene
middelen 14 miljoen kan worden ge
bruikt voor de vrijwillige zieken
fondsverzekering, waarbij hoofdzake
lijk kleine zelfstandigen verzekerd
zijn. Minister Roolvink denkt speciaal
aan premiereductie voor minder
draagkrachtige echtparen.
In de derde plaats zal de kinder-
bijslagregeling voor kleine zelfstandi
gen worden uitgebreid. De maximum
inkomensgrens voor kinderbijslag
voor het tweede kind wordt opge
trokken tot het minimumloon plus zes
j procent vakantibijslag. De maximum-
1 grens voor het recht op kinderbijslag
voor het eerste en tweede kind wil hij
dienovereenkomstig verhogen.
Dit betekent, dat de inkomensgrens
waaronder men recht heeft op bijslag
voor het tweede kind zal worden ver
hoogd van ƒ6300 tot f7950.
De grens waaronder men recht heeft
op bijslag voor het eerste en tweede
kind zal worden opgetrokken van
5900 tot 7450.
Over de arbeidsongeschiktheidsver
zekering zei minister Roolvink, dat
zijn gedachten meer gaan in de rich
ting van een volksverzekering dan
naar een afzonderlijke verzekering
voor zelfstandigen, zoals de SER heeft
geadviseerd. Een voorziening voor
niet-loontrekkenden kan echter nog
niet op korte termijn worden ver
wacht.
Voorts deelde de minister mee. dat
onder verantwoorcdeljjkheid van de
SER binnenkort begonnen zal worden
met een diepgaand onderzoek naar
alle facetten van de uitvoeringsorga
nisatie der sociale verzekering met de
bedoeling tot vereenvoudiging tc ko
men.
Over de werkgelegenheid in de
landbouw en de afvloeiing van boeren
en landarbeiders zei de minister, dat
betrekkelijk weinig gebruik wordt
gemaakt van de mogelijkheden die
geboden worden op het gebied van
omscholing op de centra voor vak
opleiding. studiekostenvergoeding, be
roepskeuzevoorlichting e.d.
Er worden bijzondere maatregelen
overwogen en de beroepsovergang
van zelfstandigen uit de landbouw
naar een ander beroep in loondienst
mogelijk te maken. Over arbeids
krachten beneden 50 jaar is al overleg
met het ministerie van landbouw
geopend.
VLAGTWEDDE Een echtpaar en
zes kinderen in de leeftijd van drie
tot vijftien jaar zijn vannacht in
nachtkleding gered uit een brandend
hotel aan de Schoolstraat in Vlagt-
wedde.
Het gezin woonde in het hotel,
waar geen gasten logeerden. De in
boedel ging verloren.
DEN HAAG De groep van
veertig PSP-ers, die onlangs in
Utrecht vergaderde en afsprak
tegenkandidaten voor het bestuur te
stellen, heeft de heer H. J. Lankhorst
naar voren geschoven. De heer
Lankhorst is onlangs afgetreden als
lid van de Tweede Kamer.
De initiatiefnemer van de Utrecht
se bijeenkomst, de heer J. Vogt uit
Wageningen is eveneens door de
groep kandidaat gesteld.
De kandidaat van het PSP-bestuur
voor het voorzitterschap is de heer
P. Burggraaf, die sinds het aftreden
van de heer Wiebenga vice-voorzitter
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Bij een brand
aan de Jacob van Campenplein
is zaterdagnacht de zesjarige
Janske Bekking om het leven ge-
komen. Haar ouders en zeven
I andere kinderen konden ter
nauwernood aan de vuurzee ont
komen. Het echtpaar Bekking en
het zesjarige buurmeisje Anneke
Spa moesten uit het raam
springen. Zij zijn met ernstige
verwondingen in het ziekenhuis
opgenomen.
Over de oorzaak bestaat nog geen
zekerheid. De brandweer vond op de
eerste etage, waar het vuur begonnen
is. wel een butaangasfles waarvan de
afsluitkraan openstond. Op de eerste
etage woonde mevrouw Spa-Verbeek,
die gisternacht echter niet thuis was.
Haar twee kinderen sliepen bij de
bovenburen.
Omstreeks kwart over vier ontdek
te een zoon de brand. Hy alarmeerde
de familieleden en hielp de kinderen
via een dakraam .dakgoot en regen
pijpen naar veiliger plaats. De weg
naar beneden via de trap was door
de vlammenzee al afgesneden. Het
echtpaar Bekking en Anneke Spa kwa
men in ernstige moeilijkheden en
waren gedwongen naar beneden te
springen. Zwaar gewond, maar niet
levensgevaarlijk, werden ze naar het
ziekenhuis gebracht.
Onder bed
Bij de nablussing vonden brand
weerlieden op de tweede etage het
stoffelijk overschot van het meisje.
Ze was onder bed gekropen, kenne
lijk om zich voor de vlammen te
verbergen.
Via een ladder werd het lijkje aan
de achterkant afgevoerd, dit ter
voorkoming van eventueel oplaaiende
emoties by het publiek, dat in groten
getale aa n de voorkant het blus-
singswerk gadesloeg. De buurtbewo
ners discussieerden heftig met de
aanwezige politiemannen omdat zij
van mening waren dat de brandweer
te laat zou zijn gearriveerd.
Behalve de onafgesloten butaan
gasfles op de eerste etage, werden in
het pand nog twee gasflessen gevon
den. De vader en moeder en ook de
kinderen, die bij buurtbewoners wer
den ondergebracht, waren erg
overstuur en konden rechercheurs
nog geen zinnige verklaring geven
over het gebeurde.
De schade wordt geschat op
80.000.