WESTDUITSE SOCIALISTEN ZOUDEN OP WINST STAAN Vandaag valt besluit over lot Dubcek Wapenstilstand CDU en SPD in ruzie om mark Wat doen de FPD en NPD it de ER va~ ^ort voor ^est* Von Thadden rekent op derde plaats Huidverzorging Discussies over revaluatie verbieden? TISSOT SAPHIR 7 VRIJDAG 26 SEPTEMBER 1969 L duitse Bondsdagverkiezingen nog weinig te zeggen over de kansen van de twee grote par tijen, waarvan er één straks de kanselier mag aanwijzen. De opiniepeilingen lopen niet ver uiteen. Zij voorspellen winst voor de socialisten (SPD) en ver lies voor de christen-democraten (CDU/CSU). Het ene onderzoek concludeert, dat de SPD als grootste partij uit de strijd tevoorschijn zal komen, zonder de meerderheid in de Bondsdag te behalen. Een andere peiling laat de CDU/CSU met een kleinere voorsprong dan vier jaar geleden veroverd werd op nieuw als eerste eindigen. De Times heeft een eigen .markt onderzoek" laten verrichten. Het re sultaat was: SPD 47.4 pet., CDU/CSU: 40.5 pet. en de liberale FDP: 5.8 pet. De rechts-extremistische (waarover in de krant van morgen meer) komt volgens de Times- enquête met 3,3 pet. niet in het stuk voor, omdat het minimum percentage van het totaal aantal stemmen, dat recht geeft op zetels in de Bondsdag, 5 is. Bij de verkiezin gen in 1965 zagen de cijfers er als volgt uit: CDU/CSU 47.6 pet., SPD '9.3 pet., FDP 9.5 pet. en NPD 2 pet. De socialisten onder leiding van vice-kanselier (tevens minister van buitenlandse zaken) Willv Brandt denken de laatste tijd hardop, dat zij de meerderheid zullen veroveren en de medewerking van pDU/CSU of FDP het land kunnen regeren. Zij eisen de eer op voor alle goede dingen, die het deel van de Westduitsers zijn en weigeren verant- woordelijkheid te dragen voor ont- wikkelingen, die de welvaartsdroom <unnen verstoren. Vooral minister Karl Schiller van economische zaken is daar sterk in. Schiller Deze bekwame bewindsman heeft nauw met zijn collega's van de CDU/CSU samengewerkt, zo zelfs, dat hij moeilijkheden met zijn partij genoten kreeg. Naarmate de verkie- ingen naderden kwam echter de dad in de samenwerking. Om de ver antwoordelijkheid voor oververhit ing van de Westduitse economie op ijn collega Franz Joseph Strauss van financiën te kunnen afschuiven, drong hij aan op revaluatie van de nark, nadat Frankrijk geweigerd lad. de frank te devalueren. Zijn opzet, de CDU/CSU in de per- oon van Strauss in discrediet te ren gen. mislukte. Sindsdien hebben ie feiten Schiller geen gelijk ge- leven. En als straks de door wilde takingen afgedwongen loonsverho- ingen gerealiseerd worden; zullen ij die voor het wel en wee van de Westduitse economie verantwoorde- jk zijn, het toejuichen dat de iark vorig jaar niet duurder werd Smaakt. Overigens had de devalua- ie van de Franse frank al een aan wijzing in die richting gegeven. De vraag is slechts of de Westduit- kiezers (er zijn bijna 39 miljoen temgerechtigden, maar er is geen templicht) het verhaal van de chrandere Schiller zullen geloven, dat zij zich laten overtuigen door feiten, die tot dusver Strauss ge- jk hebben gegeven. Hetzelfde geldt oor Willy Brandt, de kanselierskan- idaat. die zich als minister van bui- nlandse zaken niet kon doen gel en en de Westduitsers duidelijk pro- eert te maken, dat zijn visie op het rrein van de buitenlandse politiek echts een kans maakt, als hij kanse er wordt. De kanselier Vandaar dat de belangrijkste agzin van de CDU luidt: ..Op de inselier komt het aan!" „De CDU eeft zo zegt een verkiezingspam- et bewezen dat zij regeren kan iet 30 korte maanden als nummer Maar 20 lange jaren als nummer 1. oalities komen en gaan. Van belang ijft steeds de leiding. De CDU heeft n duidelijk program. Bondskanse- t Kiesinger zal het verwezenlijken i ons land veilig de jaren zeventig nnenleiden." En het behoeft niet te ïrwonderen. dat herinnerd wordt an de periode onder Adenauer en flfs die onder Erhard. Op een van zijn vele verkiezings- jeenkomsten kon Kiesinger echter jn verkiezingsleus: „Op de kanse- :r komt het aan", lezen: „Het gaat et om de kanselier, want achter iesinger wacht Strauss. Deze heeft een interview met Bild-Zeitung :hter stellig ontkend, dat hij kanse- ïr wil worden. Voor hem is Kiesin- nog altijd de man, waar het op ikomt. Hetgeen niet wegneemt, it het optreden van Strauss, ook op Kiesinger Kanselier Kurt Georg Kiesin ger heeft niet alleen vanwe ge zijn zilvergrijze haar en zijn knappe verschijning de sympathie van veel Westduitse vrouwen. Aangezien de Bondsrepubliek ongeveer vier miljoen meer vrouwelijke dan mannelijke kiezers heeft en Kiesinger voor het eerst als kanselier naar de gunsten van „het volk" dingt, kan het vrouwvolk de balans in zijn voordeel doen doorslaan. Per slot van rekening zijn het de vrouwen, die in de meeste ge vallen het eerst merken, dat er in de volkshuishouding iets scheef is gegaan. Met de CDU aan het bewind hebben zij in de afgelpen 20 jaren niet te klagen gehad. Wellicht zullen talrijke Westduitse vrouwen het zekere voor het onzekere nemen en zich bij de stembus herinneren, wat Kiesinger tij dens zijn campagne beweerd heeft, ,,Op de kanselier komt het aan!" Brandt Vice-kanselier en minister van buitenlandse zaken Willy Brandt vindt dat de tijd rijp is voor een wisseling van de macht. Hij is er echter niet in geslaagd duidelijk te maken, waarom. Verwierf hij als bur gemeester van Berlijn sympa thie door zijn doorzettingsver- moge, als minister maakte hij nauwelijks indruk. Hij heeft het zelfs nodig gevonden te laten weten, na de verkiezingen niet meer in aanmerking te willen komen voor de portefeuille van buitenlandse zaken. Als zijn partij de meerderheid niet ver overt maakt hij kans op het kanselierschap, als de FDP weer op de wip komt te zitten. Tenzij nieuw zetelverlies tot een crisis bij de liberalen leidt, zich uitend in verzet tegen een coalitie met de socialisten. Bi) de presidentsverkiezingen bleek de eenheid in het libera le kamp al ver te zoeken. Minister Brandt zal dan ook nog even geduld moeten hebben! Scheel De voorzitter van de FDP. Walter Scheel, heeft zich ook gerealiseerd, dat er veel meer vrouwen dan mannen naar de stembus zullen gaan. Op de verklezingstoer maakte hl| praatjes met vrouwen in win kelcentra. die het leuk vonden, dat hij zomaar met haar bab belde over de prijzen en de mode. Van de vraag, wat zijn partij de vrouwen eigenlijk te bieden heeft, maakte hij zich echter af met de opmerking: „Mij". Waarbij de nieuwe vraag rijst of deze kalende Rijnlander, die In 1966 weduw naar werd en dit jaar her trouwd is, niet aan zelf overschatting doet. Over de kansen op een coalitie met de SPD heeft hij gezegd: ..Brandt is de fatsoenli|kste. eerlijkste en bekwaamste politicus, met wie je te maken kan hebben. Ik zou niet hetzelfde van Kiesinger kunnen zeggen". Waarmee de laatste het dan maar weer moet doen... Schiller De knappe minister van eco nomische zaken, Karl Schiller lijkt de „komende man" te zijn in de SPD. Hij heeft samen met zijn collega van financiën goed werk gedaan en had wie zal het hem misgunnen de wind mee. Om zijn werk goed te kunnen afleveren en als geslaagd de verkiezingen te kunnen ingaan, probeeerde hij echter enkele kunstgrepen uit te halen ten koste van de minister van financiën: CSU-voorzitter Strauss, die de „zwarte piet" echter te rugspeelde. Deze affaire heeft hem in de SPD echter geen kwaad gedaan. Mocht Brandt er voor de derde keer niet In slagen, de SPD het kanse lierschap te bezorgen, dan maakt Schiller een goede kans in 1973 kanselierskandidaat te worden. Intussen zal hij bij de verkiezingen van zondag al voor velen aanleiding zijn om hun stem opnieuw of voor het eerst aan de SPD te geven. Strauss Minister van financiën, Franz Joseph Strauss, voorzitter van de Beierse CSU (zusterpartij van de CDU, die in alle andere Westduitse deelstaten op treedt) is het invloedrijke zor genkind van de christen-demo craten. Hij spreekt (te) vaak te veel en te luid en ziet zich telkens gedwongen te ontken nen. dat hij belangstelling heeft voor het kanselierschap. Hoewel hij zelf op de nationa listische toer draait, gaat hij het felst te keer tegen de rechts-extremistische NPD van Adolf von Thadden. Wellicht om de kritiek op zijn eigen doen en later de wind uit de zeilen te nemen? Mocht de CDU/CSU na de verkiezingen naar de oppositiebanken wor den verwezen, dan zal dat voor Strauss een nieuwe persoonlijke tegenslag zijn. Daar staat tegenover dat de Beierse slagerszoon in zijn po- litieke loopbaan voor heler vu ren stond. verkiezingsbijeenkomsten, de indruk wekt van een zeer ambitieus politi cus, die zijn tijd afwacht. De liberalen Slaagt geen van de grote partijen er in. de meerderheid in de Bondsdag in de wacht te slepen, dan kan een merkwaardige situatie ontstaan, als het de liberale FPD van Walter Scheel niet zou geluk ken, boven de 5 pct.-limiet te blij ven en de rechts- extremistische NPD van Adolf von Thadden met de hakken over de sloot 30 verte genwoordigers de bondsdag zou binnenvoeren. Beide grote partijen zouden in dat geval wel gedwon gen zijn, de grote coalitie met al haar bezwaren te prolongeren. Want geen van beide kan zich ver oorloven, met de NPD in zee te gaan. Men gaat er echter van uit, dat de FDP ook dit jaar nog wel buiten de gevarenzone zal blijven en als dal zo is, dan zou zij een van beide partijen aan een meerderheid kunnen helpen, voorzitter Scheel heeft al laten door schemeren, dat hij voorkeur heeft voor de socialisten. Bij de verkiezing van dr. Gustav Heinemann (socialist) tot president van de Bondsrepubliek gaf hij al de doorslag ten nadele van de christen- democraat dr. Gerhard Schroeder. Opgevallen is toen echter, dat lang niet alle liberale afgevaar digden zich aan het parool van hun voorzitter hielden. Het had weinig gescheeld, of Schroeder was toch pre sident geworden. Duitse kwestie Wat de buitenlandse politiek be treft kunnen SPD en FDP het wel met elkaar vinden, sinds Scheel Erich Mende als voorzitter opvolgde. Economisch meer conservatief, maar politiek progressief staat de FDP op het standpunt, dat Bonn zijn aanspraak op alleenvertegenwoordi ging van Duitsland moet opgeven. De verhouding tussen de beide Duit se staten moet bij verdrag worden geregeld. Dit zou echter niet het ka rakter mogen hebben van een ak koord tussen twee vreemde staten. De oplossing zou onderdeel moeten zijn van een Europese regeling. Veel Duitsers zullen niet erg gelukkig zijn met deze overigens zeer openharti ge politieke plannen. Dit jaar doen 13 partijen en politie ke organisaties aan de verkiezingen mee. Negen daarvan maken geen en kele kans, waaronder de Aktion De- gevaardigden, die geen stemrecht hebben, omdat West-Berlijn niet bij de Bondsrepubliek hoort, maar nog steeds onder de viermogendhedenre- geling valt. De veTdeling van de ech te stemhebbende zetels was tot dus ver: CDU/CSU 245, SPD 202 en FDP 49. In de nieuwe Bondsdag zal West- Berlijn dertien socialisten, acht chris ten- democraten en een liberaal af vaardigen. Dat betekent, dat de socia listen twee zetels moesten afstaan aan de christendemocraten. De verdeling van de Bondsdagze- tels over de deelstaten was bij de vorige verkiezingen als volgt: Uitslagen door J. den Boef mokratischer Fortschritt bestaande uit een combinatie linkse groeperin gen en de nieuw opgerichte commu nistische partij. Verder zijn er de Beierse partij, de Volkspartij, de Cen trumpartij, de Vrije sociale unie. de Partij voor geheel Duitsland, de Onaf hankelijke arbeiderspartij, de Vredes- unie en Bond van Duitsers. Alleen de FDP en de NPD zijn niet kans loos, als men de CDU/CSU en de SPD buiten beschouwing laat. CSU SPD FDP 11 8 2 7 9 1 29 26 7 2 3 0 i 74 66 13 18 21 6 16 12 3 g 35 23 10 49 30 7 4 4 0 245 202 49 de uitslagen van 150 tot 250 van de in totaal 54.000 stemdistricten uit het gehele land nodig hebben om een voorlopige prognose te berekenen. In 1965 moesten zij hiermee nog wach ten tot de uitslagen van volledige kieskringen bekend waren. Bij kleine marges tussen partijen krijgt het brein het echter moeilijk, aangezien rekening wordt gehouden met onnauwkeurigheden tot één pro cent. Dit kan zich tevens voordoen, wanneer het om tienden van procen ten gaat bij de vraag, of de NPD de vereiste 5 pet. haalt en haar intreden in de Bondsdag zal doen. Voorzichtig Dat overigens nooit blind kan wor den gevaren op de techniek bleek PRAAG Over de debatten op de voltallige vergadering van het Centrale Comité van de Tsje- choslowaakse communistische partij, die gistermiddag om twee uur in het kasteel van Praag begonnen, is nog niets uitgelekt. Op deze vergadering zal worden beslist over het lot van Alexander Dubcek en Josef Smrkovsky, de twee liberale lei ders, die het symbool zijn ge worden van de „Praagse lente". Wel is bekend dat partijleider Husak twee rapporten heeft inge diend, een over de huidige toestand in de boezem van de partij en een over de problemen van de partijka ders. Verwacht werd dat de zitting vandaag zou worden afgesloten, maar dat de resultaten pas zaterdag of zondag bekend worden gemaakt. Nog voordat de vergadering begon deelde radio-Praag mee dat het Cen trale Comité van de afdeling Praag een aantal leden heeft geroyeerd. Een van de geschorsten is Bohumil Si mon, tot voor kort algemeen secreta ris van het Comité. GRENS DICHT Intussen is aan dc grensovergang tussen Beieren en Tsjechoslowakijc het „IJzeren Gordijn" weer neergela ten. Sinds woensdag worden studen ten en journalisten uit de Westerse landen niet meer in Tsjechoslowakye toegelaten. Het blad van de Tsjechoslowaakse communistische partij, Rudo Pravo, stelde gisteren de voormalige mi nister van binnenlandse zaken. Josef Pavel, verantwoordelijk voor de uit gifte van valse paspoorten en andere persoonlijke documenten aan voor aanstaande hervormingsgezinde poli tici. Pavel zou onder meer parle mentsvoorzitter Josef Smrkovsky voorzien hebben van vervalste iden titeitskaarten voor zijn hele gezin. Rudo Pravo noemde in dit verband ook de voorzitter van de Tsjechische nationale raad, Cestmir Cisar. het voormalig lid van het partijpresi dium. Josef Spacek, en andere functi onarissen. onlangs nog bij de parlementsverkie zingen in Noorwegen. De electroni- sche breinen hielden tot het laatst toe vol. dat de socialisten een krappe zege hadden behaald. Later bleek dui delijk, dat de vier coalitiepartijen sa men met de zij het kleine —over winning gingen strijken. En nu maar afwachten! Aan deze actie is volgens Rudo Pravo ook meegedaan door een vroe gere medewerker van het parle- mentssecretariaat, Vieem Kahan, die met zijn vrouw naar Joegoslavië is gevlucht. De valse papieren waren nodig om arrestatie door de Russische veiligheidsdienst te voor komen. In Ostrava werd een 19-jarige arbeider bestraft met een loonkorting van twintig procent van zijn jaarsa laris wegens belediging van Russische militairen in juli. Een me deplichtige kreeg een voorwaarde lijke straf van een half jaar. BONN Wij zullen in de nieuwe Bondsdag de liberalen van de derde plaats verdringen, want ik blijf er van overtuigd dat wij acht tot twaalf procent van de stemmen zullen krij gen", zo heeft de leider van de ui terst rechtse NPD, Adolf von Thad den, gisteren op een persconferentie in Bad Godesberg verklaard. In een verkiezingstoespraak in Bonn zei Von Thadden, dat de vrees dat zijn partij een nieuwe nazipartij is, wordt veroorzaakt door wat hij noemde dè „bloedige propaganda" van zijn tegenstanders bij de verkie zingen. In München moest de NPD-leider tijdens een verkiezingsbijeenkomst in een waterkanon van de politie bescherming zoeken tegen NPD-te- genstanders. Tevoren had hij vanuit een kogelvrij podium en achter een kordon van 800 politiemannen tot on geveer 4000 toehoorders het woord gericht. Daar dezen voor het meren deel betogers waren, ging_ zijn toespraak in een fluitconcert, sieg-heil-geroep en het geknal van vuurwerk ten onder. In een waterka non verliet de NPD-voorzitter ten slotte de bijeenkomst. zacht-zuiver-gezond PUROL en PUROL-poeder De zetels De zetelverdeling in de in 1965 ge kozen Bondsdag van 518 leden was: CDU/CSU 251, SPD 217 en FDP 50. Hiertoe behoren 22 Westberlijnse af- Hamburg Nedersaksen Bremen Noordrijn-Westl Hessen Rijnland-Palts Baden-Wuertter Beieren Saarland Direct na het sluiten van de stemlo kalen (om zes uur zondagavond) be ginnen de Duitse tv- en radiostations met het geven van uitslagen en an der nieuws. Zij proberen tussen 7 en 8 uur al de door twee electronische breinen berekende eindstand te ge ven. Het officiële eindresultaat wordt pas na middernacht verwacht. De ene computer staat in Bad Go desberg bij Bonn, de andere in Dues- seldorp. Men heeft een nieuw sys teem uitgewerkt, zo meldt DPA, vol gens hetwelk de computers slechts ral Er zijn zo'n paar dingen waarover de gemiddelde Nederlander niet wil praten. Dat is zijn inkomen en het geld dat vrouwen aan hun kleding besteden. Eigenlijk is dat heel mal, want in onze geordende maatschappij met C.A.O.'s en openbare begrotingen kan van driekwart der bevolking tot op een haar uitgerekend worden wat er verdiend wordt, terwijl het mooi of lelijk van kleding door heel wat anders dan de prijs alleen wordt bepaald. Wordt op de man of de vrouw af gevraagd naar deze zaken, dan ge ven we een half antwoord. Daar kunnen gekke situaties uit voortko men. Een poosje geleden werd aan een vrouw, bij een van die overrom pelende straatinterviews gevraagd, waar ze haar jurk en haar sjaal had II gekocht. Ze antwoordde: „Die jurk...o die kocht ik in Londen. En die sjaal? Die komt uit Parijs". Twee dagen later las ze tot haar grote schrik: „Mevrouw X koopt haar garderobe uitsluitend in het buitenland.." Snobistischer kon het niet! De werkelijkheid was, zoals ze sniklachend vertelde, dat ze de jurk inderdaad in Londen had gekocht tijdens een vakantie, maar...drie jaar geleden en in de uitverkoop van een zeer populair magazijn. De sjaal was een cadeautje geweest op een tentoonstelling in Parijs, wat het ding dan ook duidelijk toonde, want het was bedrukt met reclame leuzen... Voor de rest bezit ze heel gewoon, wat ze zo hier en daar in onze ver trouwde Nederlandse winkels op de kop tikt... Toen welde in mij weer, voor de zoveelste keer. het berouw op over een leugen op dit gebied eens in Niet vragen wanhoop verteld. Het is nu al onge veer twintig jaar geleden, dus voor uit maar... Een fraaie zomerse dag. waarop ik in overmoed hoedloos naar de krant ging om daar te horen, dat ik subiet naar de kerk moest voor het huwe lijk van de dochter van professor Gerbrandy. Voor geen goud zou ik hoedloos in die kerk zitten, maar even een taxi heen en weer naar huis...daar kwam mijn zuinige aard tegen in opstand. Toen het lumineu ze idee...voor het taxigeld een hoed kopen... Ik vloog het eerste het beste grote magazijn binnen en graaide in de restantenbak. Een monsterachtige verzameling kakelotten in afgrijse lijke kleuren. Tot opeens uit de zëe van ellende de parel opgedoken werd...Een hoed om te bezingen... Dè hoed, die alles sloeg. Prijs 2,99.... Waardig, zelfbewust en hoofd ge dekt kon ik ter kerke gaan. Maar journalisten leven stenl. Die zelfde middag was er in Noordwijk een concours d'elegance van me vrouwen met honden en auto's. Heel chic Den Haag en Rotterdam was uitgetogen. Buiten mededinging van de prijzen deed het publiek ook mee aan de elegance. En ik daartussen, met mijn hoed...van 2,99... Toen kwam het vreselijke ogen blik! Een mevrouw, die ik vagelijk kende en van wie ik wist dat ze bij Jacques Fath, Dior en Patou kind aan huis was. wendde zich minzaam tot mij en vroeg: „Mag ik vragen, die béééééldige hoed....van welk Huis Zeg nu zelf...kon ik zeggen „uit de bak gegraaid...? Ik heb iets vluchtigs gestameld van een modistetje in Brussel...en ben ijlings weggekropen in de me- nigte..stel je voor dat ze het adres zou vragen... En toch was ik enorm trots op mijn koopje. Maar ze moeten je zul ke dineen niet vragen...O zo. BONN Bondskanselier Kie singer en de minister van bui tenlandse zaken Willy Brandt hebben gisteravond besloten vandaag te spreken over een verbod op openbare uitlatingen over opwaardering van de mark. Zy besloten hiertoe nadat de CDU en de SPD geprobeerd hadden poli tieke munt te slaan uit het sluiten van de Westduitse wisselmarkten om de stroom van speculatief geld uit het buitenland tot staan te brengen. Het voorstel voor een verbod over openbare uitlatingen over de positie van de Mark kwam van Brandt. Kie singer antwoordde dat hij het zou aan vaarden als het voor zes maanden zou gelden en gekoppeld was met de be lofte niet te revalueren. Brant is er tegen een tijdslimiet vast te stellen. Verwacht werd dat zij vandaag een compromis zouden bereiken. In een tv-debat tussen de leiders van alle partijen die aan de verkiezingen van zondag deelnemen, zei Kiesinger dat hij het sluiten van de wisselmark ten voor het eerst met de president van de Bundesbank Karl Blessing be sproken had tijdens het bezoek dat de Franse president M. Pompidou aan Bonn heeft gebracht. Kiesinger zei dat de minister van economische zaken Karl Schiller, een sociaal-democraat, hierover niet was geraadpleegd. Schil ler is de grote ij veraar voor een op waardering van de mark. Tot maandag dicht De Duitse deviezenbeurzen blijven intussen tot maandag dicht. De ver lenging van de sluiting met een dag werd bekendgemaakt doorKiesinger. Aanvankelijk zou de sluiting alleen lot zondag gelden. Willy Brandt noemde deze maatre gel „in hoge mate onverantwoorde lijk". Minister Schiller van econo mische zaken keurde Kiesingers stap eveneens af. De deviezenmarkten werden geslo ten om te voorkomen dat grote hoe veelheden marken zouden worden aangekocht door speculanten, in de verwachting dat de mark na de soci alistische verkiezingszege snel zou worden hergewaardeerd. Minister Schiller heeft Kiesinger geschreven, dat hij het onjuist achtte de onrust in het land nog langer te laten duren en heeft verzocht om een spoedzitting van het kabinet van daag. Kiesinger heeft echter pas voor maandag het kabinet bijeengeroepen en wil nu dat tot die tijd de beurzen gesloten blijven om tijd te winnen voor het nemen van beslissingen. pure horlogemodc: nauwkeurig, sjiek, vrouwelijk een kunstig geslepen saffier beschermt wijzerplaat en uurwerk 1 zéér apart model kleurige wijzerplaat f179 2 klassiek rond model met rode band doublé f137. goud f 230. 3 hoogst modern: emaille met zilver f225.—

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 7