Gezamenlijk optreden
NKS kreeg weinig
en
NCSU
bijval
I Roofmoord
Omweg naar morgen" of de
tragiek van voorbije liefde
ROOLVINK KRIJGT
STEUN KAMER
Russen nog achter op
VS in raketbewapeniiig
PvdA komt geheime
afspraak niet 11a
Nationaal filmfestijn
Kritiek PvdA op Loonwet
LICHT'
STAD
HUIS
Kleine AKZO
contra
grote AKZO
ROYALE
BUS
Boyoot Zuid-Afrika en Rhodesië
9
VRIJDAG 12 SEPTEMBER 1969
Ifadat de politiefotograaf zijn werk had gedaan, werd het stoffelijk overschot van de pompbediende weg
gevoerd.
YVervolg van pag. 1)
Nog niet kon worden vastgesteld
of er geld verdwenen is. Het is ech
ter waarschijnlijk dat de overval
door de weerstand van de heer Ale-
wyn is mislukt. Overigens bevond
het geld zich in een kluis en had de
pompbediende hoogstens 150 onder
zijn beheer.
Het benzinestation is in december
van het vorig jaar geopend. De heer
Alewijn was gisteravond om tien
uur zijn nachtdienst begonnen. Hij
had in Hooge Zwaluwe een elektro
technisch bedrijfje en deed het werk
van pompbediende erbij. Hij was
getrouwd en vader van een kind.
Koffie
„Het is onbegrijpelijk", zei ons
wachtmeester T. H. van Leeuwen.
„Nog geen drie kwartier tevoren
hebben mijn collega en ik koffie
met hem zitten drinken. De kopjes
staan nog op het bureau En
hij vervolgde: „Wij surveilleren hier
regelmatig. Dat gebeurt op verzoek
van de mensen van het nogal afge
legen benzinestation."
Adjudant B. Bold zei: „De dader
(of daders) kan alle kanten uit. We
weten bijvoorbeeld niet of men met
een auto het benzinestation van vo
ren of van achteren is genaderd."
Er kan verband bestaan met de
inbraak in het Shell-station aan het
Hugo de Gsootplein, waarbij 3000
werd buitgemaakt. Er zijn echter
geen aanwijzingen die in die rich
ting duiden.
Op de plaats waar de pompbediende werd ge
vonden zochten rechercheurs naar details, die
mogelijk aanwijzingen zouden kunnen inhouden
(door Dammis de Geus)
LAREN Tot op heden kan het
Nationaal Filmfestijn in de Singer
Concertzaal geslaagd worden ge
noemd. Na een stroom van binnen-
en buitenlandse korte films viel de
Bulgaarse speelfilm „Omweg naar
morgen" op door zijn bijzondere pro
blematiek. In ons land zijn Bulgaarse
films nauwelijks bekend. Wij herinne
ren ons „Zon en schaduw" en de
vorig jaar op het Filmfestijn vertoon
de „De langste nacht".
„Omweg naar morgen" is ook bij
zonder in een ander opzicht want de
film werd door twee regisseurs ge
maakt: Grisha Ostrovski en Todor
Stoyanov. Voor beiden bleek het een
(Van onze sportredactie)
DEN HAAG Met name de heren mr. Vrolijk en Voogd (beiden
PvdA) en de heer Vonhof (VVD) konden maar weinig waardering
opbrengen voor het aparte optreden van de Ned. Christelijke Sport-
unie en de Ned. Katholieke Sportfederatie ten aanzien van de
discussienota, die minister Klompé van Cultuur, Recreatie en Maat
schappelijk werk het licht heeft doen zien.
Nadat in de morgenuren de NSF
aan bod was geweest, lieten NCSU
en NKS. bij monde van NKS-vice
voorzitter G. de Kruyver hun stand
punt horen. Daarop was kritiek om
dat de bonden aan het probleem top
sport waren voorbijgegaan. NCSU-be-
stuurdcr W. F. H. Grashoff stelde
echter duidelijk: „Ons uitgangspunt
is dat wij er zijn voor de jeugdvor-
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Minister Rool-
vink van sociale zaken zal het
niet moeilijk krijgen bij de ver
dediging van zijn wet op de
loonvorming, die hem de be
voegdheid geeft in bepaalde si
tuaties in te grijpen in het
systeem van vrije loonvorming
door cao's onverbindend te ver
klaren, de lonen te bevriezen of
de geleide loonpolitiek tijdelijk
weer in te voeren.
Voorwaarde is dan wèl, dat hij zich
akkoord verklaart met het amende
ment van de regeringspartijen, dat
partijen bij een cao die onverbindend
verklaard dreigt tc worden, gelegen
heid krijgen het hogere loon om te
zetten in spaarloon, betere pensioen
voorzieningen enzovoorts.
Eigenlijk is dat het bekende com
promis dat CNV en NKV ter tafel
gebracht hebben, maar dat door het
NW werd afgewezen. Het socialisti
sche Tweede- Kamerlid Van Lier zei
gisteren bij de behandeling door de
Kamer, dat dit wetsontwerp voor
minstens de helft van het bedrijfsle
ven onaanvaardbaar is. Hij zag niet
in hoe de minister er dan mee zou
moeten werken.
Voor hem, maar hij kreeg geen en
kele steun uit de regeringsbanken, is
deze Loonwet het bewijs voor de
juistheid van de stelling, dat de stem
van de werkgevers zwaarder telt bij
Economische zaken (de prijsstop) dan
die van de werknemers bij sociale
zaken.
Bezwaren
De democraat Nypels was bereid
het experiment te wagen. De over
heid moet nu eenmaal bevoegdheden
hebben. Daarmee bevond hij zich in
gezelschap van dc woordvoerders
van de regeringspartijen. De heer Ny
pels had wel bezwaren tegen de toe
passing van de aan de minister toege
kende bevoegdheid. Het parlement
moet in alle gevallen tijdig gehoord
worden en de maatregelen mogen al
ken maar gebruikt worden als con
junctureel- politiek instrument.
Wat de inschakeling van het parle
ment betreft, ook de regeringspar
tijen spraken zich daarvoor uit. De
anti-revolutionair Boersma voegde
er nog aan toe. dat hij kon instem
men met artikel 8. waardoor minis
ter Roolvink in individuele cao's kan
ingrijpen als het economische belang
dat vordert, mits de mogelijkheid
van spaarloon er nog in zit en mits
het bij hoge uitzondering wordt toe
gepast
Overdreven
Hij vond de kreet: dit betekent
uitgebreid overheidsingrijpen, over
dreven. Hij beschuldigde de heer
van Lier ervan de „duivel met Beël
zebub" te willen uitdrijven. „De heer
van Lier heeft bezwaren tegen de
liberale maatschappij, daar kan ik
inkomen, maar nu is hij op het ge
bied van de lonen nog liberaler dan
de liberalen".
Ook de heer Nypels merkte dat op:
de socialisten willen vrijheid, de libe
ralen enig overheidsingrijpen. De li
beraal Rietkerk: het is een oud negen
tiende eeuws vrijheidsideaal dat vak
beweging en PvdA elk overheidsin
grijpen verwerpen, behalve wanneer
het te laat is.
De vakbeweging had wat meer be
scheiden moeten zijn bij de kritiek
op het wetsontwerp, zoals „ernstige
loonpolitieke crisis" en „wij willen
niet medeplichtig zijn aan deze wet
geving", vond Rietkerk.
Amendement
De christelijk-historische heer Kik
kert vond het overheidsingrijpen,
mits het door amendementen wat be
perkt wordt gerechtvaardigd. Hij
kondigde aan eventueel nog een
amendement in te zullen dienen op
artikel 11, dat minister Roolvink
machtigt tijdelijk voor één jaar
weer de geleide loonpolitiek in te
voeren. De heer Kikkert wilde ook
hier vooraf inschakeling van Stich
ting van de Arbeid. SER en parle
ment.
Over het bekende artikel 10, dat
voorziet in het bevriezen van de lo
nen door verlenging van de arbeids
contracten tot maximaal anderhalf
jaar, werden geen harde noten ge
kraakt. Volgende week zullen de an
dere partijen aan het woord komen
en zal minister Roolvink antwoor
den.
ming in al haar facetten. De topsport
waar wij overigens bedenkingen
tegen hebben laten wij dus gaarne
over aan de NSF."
Kamerlid Voogd hanteerde in dit
verband zelfs het begrip „ivoren to
ren mentaliteit". Hij vond het maar
een vreemde zaak dat deze bonden
eigenlijk de NSF in de steek lieten.
Het gebrek aan eenheid manifes
teerde zich overigens duidelijk nu de
NKS als NSF-lid met een niet-lid (de
NCSU) in zee was gegaan.
De Kruyver daarover: „Al jaren
proberen wij elkaar te vinden. Dat
gaat voetje voor voetje, maar een
eenheid lijkt haalbaar." De NKS was
met name ontevreden over de vrij
negatieve reactie van de NSF (i.e. dr.
W. van Zijll) over de discussienota,
direct na het verschijnen daarvan.
Geen sandpunt
Gisteren kregen de sportbonden ge
legenheid hun standpunten voor de
vaste Kamercommissie te vertolken.
De NSF concludeerde dat in de dis
cussienota een standpunt ten aanzien
van het sportbeleid ontbreekt, omdat
als taken van de overheid worden
gezien het bijspringen in financie
ring, verbetering en uitbreiding van
de accommodaties en bijspringen om
kwaliteit en kwantiteit van de sport-
opleidingen te verbeteren.
De NSF betreurde het dat een plan
ning voor deze zaken .geheel ontbrak,
overigens was het effect van de
reactie van de NSF die een staats-
Van Zijll zich beperkte tot de discus
secretaris gewenst acht met verant
woording voor o.m. sport en lichame
lijke opvoeding gering, omdat dr.
sienota en verder stelde dat de NSF
in het komende voorjaar (Van Zijll:
„Het politieke klimaat is dan, van
wege de verkiezingen, beter) een
eigen beleidsnota op tafel zal leggen.
Daarom verzuimde de heer Van
Zijll fraaie kansen om de Kamercom
missie mee te krijgen. Op kritieke
puntert ontweek hij concrete vragen,
dit om niet op de NSF-nota vooruit
te lopen.
Gemist
De sportbeweging miste daardoor
de mogelijkheid om met een groot
aantal feiten te komen; met name de
financiële nood en het gebrek aan
accommodaties hadden de geïnteres
seerde comniissleleden kunnen over
tuigen. Want dat was hèt bezwaar
van de NSF: De overheid schuift alle
verantwoordelijkheid op sportgebied
af op lagere regeringsorganen.
Na de NSF kwamen de Ver. van
Nederlandse Gemeenten, de Landelij
ke Contactraad en het Interprovin
ciaal Overleg Sportraden hun op
wachting maken. Weliswaar wilden
enkele commissieleden daarna de
heer De Kruyver tot een discussie
uitlokken over topsport, maar toch
kreeg hij een kans het NCSU/NKS
geluid te laten horen.
Men legde veel meer de aandacht
op kader- en jeugdvorming en vindt
juist dat de sportexcessen (vooral via
de TV) te veel aandacht krijgen. Ver
der voerde de NKS/NCSU-woord-
voerder een pleidooi voor een gere
gelde beloning voor de vrijwillige
krachten.
Grashoff daarover: „Wij willen
meer financiële armslag voor onze
verenigingen. Uiteindelijk ligt daar
de basis van onze werkzaamheden,
en nu is het zo dat de meeste vrijwil
ligers veel meer werk moeten verzet
ten dan eigenlijk van hen kan wor
den verwacht. Daar moeten we van
af."
Commissievoorzitter G. A. Kieft
liet NSF-secretaris Van Zijll nog
eens herhalen dat zijn organisatie
eerst de ministeriële nota afgehan
deld wil zien en pas daarna met een
eigen nota op tafel zal komen. Een
daarmee konden de Kamerleden het
dan doen.
Vertraging Chinese kernprogram
In overeenstemming met het
moderne karakter van de stad is
het nieuwe stadhuis van Eind
hoven een toonbeeld van de
esthetische functionaliteit van de
hedendaagse architectuur: het
complex heeft een kantoorge
bouw van vijftig meter hoog. er
is een carillon met 45 klokken,
dat ook door een elektronische
speelband kan worden bediend.
In het lage gedeelte zijn alle
ruimten voor het publiek en de
vertrekken voor het college van
B. en W.
LONDEN Rusland be
schikt thans over vrijwel even
veel inter-continentale strategi
sche raketten als Amerika. Maar
de Amerikanen hebben nog een
voorsprong op het gebied van
ballistische raketten die vanaf
duikboten worden afgevuurd en
j bij de produktie van projectielen
met meervoudige kernkoppen.
De verhouding op het gebied van
j duikbootraketten voor middelgrote
afstand bedraagt nu 160 (Rusland)
656 (VS). De Russen bouwen echter
in hoog tempo om hun achterstand in
te .halen. Vier duikboten van het
Amerikaanse polaristype worden per
jaar in dienst gesteld door de
Russische marine (Amerika heeft er
41).
Dit staat in het jaarrapport The
military balance 19691970, dat is sa
mengesteld door het Instituut voor
strategische studies te Londen, een
particuliere instelling van militaire
en politieke deskundigen.
In het rapport staat verder dat zo
wel Rusland als China geregelde ge
vechtstroepen langs hun wederzijdse
grens hebben gelegerd. Rusland heeft
zijn sterkte in dit grensgebied ver
hoogd met zes divisies tot 21.
De Chinese strijdkrachten zijn vol
gens de deskundigen met ongeveer
600.000 man uitgebreid en beschikken
in het grensgebied met Rusland over
artillerie en gevechtstanks.
Vertraging
Het Chinese kernprogramma on
dervindt een ernstige vertraging.
Volgens het rapport beschikt China
over voldoende splijtbaar materiaal
voor ongeveer 100 atoombommen met
een explosieve kracht van 20 kiloton
TNT. Eerder was verwacht dat China
tegen 1967 over ballistische kernra
ketten voor middelgrote afstand zou
beschikken, maar er zijn nog geen
berichten over de voorbereidingen
voor de bouw van lanceerplaatsen.
Ook is niets bekend van proeven in I
oceaangebieden die voor dergelijke I
raketten noodzakelijk zijn. Voorts
twijfelt men eraan dat China in staat
is voldoende klassieke wapens te pro
duceren voor een botsing met de
Sowjetunie.
De Arabische landen tenslotte zijn
momenteel beter uitgerust dan voor
de juni-oorlog met Israël.
filmdebuut. De film analyseert aan
de ene kant het jeugdig idealisme
van een groep studenten, anderzijds
het maatschappelijk succes van de
ouderen.
Verwijdering
Deze „polen" zijn niet met elkaar
in evenwicht, integendeel jong be
strijdt oud, oud bestrijdt jong: een
verschijnsel dat ook westerse landen
kennen.
Het thema is de verwijdering tus
sen een student en een studente die
verliefd op elkaar zijn geworden.
(Zie de foto die wij gisteren plaats
ten). De maatschappij stelt echter an
dere eisen; de menselijke liefde is
van minder belang. Na jaren ontmoe
ten zij elkaar toevallig. Hij Boyan
een geslaagd ingenieur die op weg
is naar Wenen om een lezing te hou
den; zij Neda een archeologe
die op zoek is naar oude culturen. De
regisseurs laten door flashbacks het
verleden doorschemeren dat voor
hen verder weg lijkt dan het in we
zen is.
De normen en waarden van hun
tijd zijn veranderd. Tijdens een rit in
de auto naar Sofia is er een leegte
die niet opgevuld wordt. En op het
vliegveld komt er dan ook een af
scheid dat wroeging in zich heeft
„Omweg naar morgen" is eerder
sympathiek dan een artistieke daad
van betekenis. De problematiek is te
lang uitgesponnen om blijvend te
kunnen boeien. Dit neemt echter niet
weg dat deze film nuttig kan zijn bij
het discussiewerk.
De experimentele film „Kristal" in
opdracht van de gemeente Amster
dam gemaakt door leerlingen van de
Nederlandse Filmacademie heeft
geen draad om 't lijf. Het is een boei
end experiment vol beweging, kleur
en muziek. Het is een film die doet
denken aan de „sad movies" van
Wim van der Linden. De gekste situa
ties komen er in voor, zoals een man
in een gestreept truitje die gestreepte
pap eet in een kamer met gestreept
behangpapier. Bepaalde beeldinstel
lingen zijn verrassend en zelfs het
geluid is perfect, hetgeen zelden voor
komt in het Filmacademiewerk.
Expositie
De tentoonstelling van zwart-wit
foto's van John Taylor, hoofd van de
sektie film en visuele kunsten van de
Wereldraad van kerken ln Genève is
verrassend.
Door middel van zijn foto's vestigt
hij de aandacht op de noden in de
wereld, om voorbeelden te noemen
foto's van vluchtelingenkampen, hon
gersnood en armoede. Uit zijn oeuvre
blijkt een warme belangstelling voor
de mens. Doch ook de wereldgods
diensten vormen zijn object, waarvan
hij prachtige impressies heeft ge
maakt. Taylor heeft vele kerken gefo
tografeerd die in architectonisch op
zicht byzonder zijn. Foto's met een
enorme dynamiek zijn die van de
menselijke techniek, van moderne
beeldhouwwerken en van steden.
John Taylor kreeg gistermiddag de
Gouden Eekhoorn uitgereikt voor
zijn film „Homo Homini" die vorig
jaar op het eerste Filmfestijn werd
bekroond door een internationale ju
ry. De gedachte van de rechten van
de mens kwam in deze film het best
tot uitdrukking.
De organisatoren van de Wereldten
toonstelling 1970 in Osaka hebben
John Taylor uitgenodigd een bij
drage van foto's en grafisch werk in
te zenden.
Drs. J. A. Hes. directeur van de
stichtingen die het Filmfestijn organi
seren, vertelde dat de Stichting Film
centrum, Het Nederlands Filminsti
tuut en de Stichting Film en Jeugd
van 5 tot en met 9 oktober tijdens de
Internationale Filmweek in Arnhem
een studieconferentie organiseren
met als thema „De toekomst in het
oog". Doel van de conferentie is des
kundigen en belangstellenden bijeen
te brengen, die zich kritisch willen
bezinnen op de cinematografie en de
relatie tussen film en samenleving.
Dit proces wil men trachten te be
naderen aan de hand van toekomst
verwachtingen, zoals die in verschil
lende perioden in film tot uitdruk
king zijn gekomen. Men wil tevens
bekijken of deze verwachtingen heb
ben beantwoord aan het maatschap
pelijk gebeuren, zoals dit zich nu
heeft voltrokken, het programma
krijgt een filmhistorische, sociologi
sche achtergrond met een knipoog
naar de futorologie, waardoor ook de
science fiction (specialiteit van drs.
Hes) zijn plaats kon krijgen.
Het programma vermeldt onder
meer een inleiding over de toekomst
in het oog van de Franse filmpionier
Georges Méliès door Jac. Dirkse.
Voorts wordt Kubricks „2001, A Spa
ce Odyssey" vertoond, waarbij prof.
dr. Sj. Groenman, hoogleraar in de
sociologie te Utrecht een inleiding
zal houden. De cultureel antropoloog
Arthur Thomas (Engeland) zal een
inleiding houden over „film as a ti
me machine".
HAARLEM De heer G. Kla
ver, directeur vand het import- en
groothandelsbedrijf A. Klaver en
zoon te Alkmaar, overweegt een
proces tegen AKU en Koninklijke
Zout-Organon als deze concerns na
voltooiing van hun fusie zoals is
aangekondigd gaan opereren on
der de naam AKZO.
Deze naam wordt door de fa. Kla
ver namelijk al tientallen jaren ge
bruikt als wettig handelsmerk voor
de invoer van krenten en rozynen,
waarvan (de kleine) AKZO bijna
een derde beheerst Misschien pie
kert de grote AKZO intussen over
nóg een fusie
Om te bewijzen dat buschauffeurs
een onmisbare plaats bezetten in
het gemeenschapsleven, heeft
prinses Anne van Engeland het
opleidingsinstituut voor busbe
stuurders in High Ercall, Shrop
shire, bezocht.
Tijdens de rondgang raakte de
prinses zo in de ban van een op
leidingsdubbeldekker, dat ze
achter het stuur plaatsnam en
een gedeelte van het oefen-
parcours foutloos aflegde. De in
structeur ivas in de wolken, maar
hij mocht deze goede kracht niet
in dienst nemen....
AMSTERDAM Ad Fontes, cul
tureel niaandblad voor het christelijk
onderwijs, is na een kwakkelend be
staan van ongeveer vijftien jaar, nu
definitief opgeheven. In het laatste
nummer wordt de opheffing meege
deeld.
Begin volgend jaar komt er een
nieuw tijdschrift, dat zal uitgaan van
de besturenraad van het christelijk
onderwijs. De redactie van Ad Fontes
zal aan het nieuwe blad gaan mee
werken.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Op het laatste
moment heeft de fractie van de
Party van de Arbeid in de Twee
de Kamer zich onttrokken aan
een geheime afspraak, die ge
maakt was met de regerings
partijen.
KVP. VVD, ARP en CHU hadden
de heer Den Uyl laten weten wel
voor de motie van zijn partijgenoot
Wierenga over de onderdrukking van
de niet-blanke bevolking van
Zuid-Afrika te willen stemmen, mits
de tekst van deze motie zodanig ge
wijzigd zou worden, dat niet meer
over economische en politieke boycot
van Zuid-Afrika en Rhodesië gespro
ken zou worden, maar er bij de rege
ring op zou worden aangedrongen ai
het mogelijke te doen om de politiek
van de Verenigde Naties tegen de
apartheid te laten slagen.
De indiener van de motie, de heer
Wierenga zegde toe deze wijziging te
zullen aanbrengen. Hij was zelfs al
op de hoogte van de stemverklaring
die KVP'er Mommersteeg dan zou af
leggen.
Verworpen
Op het laatste moment, gisteren bij
de aanvang van de vergadering, zei
de heer Den Uyl: Nee, we doen het
niet. De motie werd daarna verwor
pen met 68 tegen 42 stemmen. Voor
waren PvdA, D'66, PPR, PSP, CPN
en de anti-revolutionairen Boertien
en Boersma. Daarmee was ook de
kans verkeken dat andere in de mo
tie genoemde punten, zoals een wa
penembargo voor Zuid-Afrika, Rho
desië en Portugal, in de Tweede Ka
mer een meerderheid kregen.
Het is niet duidelijk waarom drs.
Den Uyl van mening veranderde. Wel
is bekend dat woensdagmiddag, zoals
gewoonlijk, het dagelijks bestuur van
de PvdA bijeen is geweest.
W oorden wisseling
De regeringspartijen waren nogal
verbolgen, hetgeen tot uiting kwam
in een scherpe woordenwisseling tus
sen de a.r. Aantjes en Den Uyl toen
de heer Wierenga, in plaats van een
stemverklaring af tc leggen, nog eens
uitgebreid de discussie over deze
zaak ging heropenen.
Als de wijziging doorgevoerd zou
zijn, zou deze motie voor de christe
lijke partijen de meest verstrekkende
verklaring zijn geweest met betrek
king tot de apartheidspolitiek.
