LERAREN „STAKEN" MORGEN
OP EEN NETTE MANIER
ragjggfe
Maan werd na vulkanische
activiteit dode planeet
Wintersportreizen per
trein al volgeboekt
ROUW IN
HANOI
alles
goed
i en
wel
Resultaten onderzoek nu bekend
Moskou bereid
met Amerika
te praten
Cursussen voor
ondernemingsraden?
„VREDES-
LIJN"
~se not
';-
MARTINI-
STER
Eigenbelang
DONDERDAG 11 SEPTEMBER H
Naast de spectaculaire acties van studenten, kunstenaars en hei-bezettende scholie
ren, ziet de wijze waarop een groep leraren morgen haar misnoegen gaat uiten, er wat
bleekjes uit. Er is aanvankelijk gesproken over een staking, maar dat woord moet men
tussen aanhalingstekens zetten. Formeel heet het dat leraren bij overheidsscholen niet
kunnen staken: leraren hij bijzondere scholen kunnen het wel, maar zij nemen daarmee
stelling tegen hun werkgever het schoolbestuur terwijl ze het ditmaal in feite
met de overheid aan de stok hebben.
De „staking" draait nu hoofd
zakelijk uit op géén-les-geven en
in plaats daarvan discussiëren.
In Hanoi barstten vrouwen
en kinderen in tranen uit toen
partijsecretaris Le Duan giste
ren het testament van Ho Tsji
Minh voorlas. In het testament
spoorde de leider o.m. aan tot
meer eenheid. De rouwplechtig-
heid werd o.m. bijgewoond door
meer dan honderdduizend men
sen. De begrafenis zelf geschied
de naar Ho's wens in alle stilte.
Een overzicht van de weekla
gende menigte, rechts premier
Pham Van Dong tijdens de cere
monie tussen de Jonge pioniers.
Frankrijk nog steeds
niet in de WEU
1 LONDEN De Franse zetel is
voor de veertiende achtereenvolgende
maal onbezet gebleven tijdens de
I eerste bijeenkomst na de vakantie
van de permanente raad van de
Westeuropese Unie. Zoals bekend
i boycotten de Fransen de zittingen.
De overige leden van de WEU heb
ben een beroep op Frankrijk gedaan
om weer deel te nemen aan de bij
eenkomsten. Britse autoriteiten
bestreden de Franse beschuldigingen,
dat Engeland de WEU 'gebruikt om te
proberen door een achterdeur toege
laten te worden tot de EEG.
Vrachtwagens
Het aantal vrachtwagens, dat met
iwaar walmende uitlaten over de we
gen rijdt, neemt (letterlijk) ziendero
gen toe, zo constateer ik en vele ande
re automobilisten met mij.
Dikwijls wordt men (vooral op
twee- of driebaans wegen) gedwongen
«en hele tijd achter zo'n vergif-spu
wend vrachtmonster te blijven rijden,
terwijl de zwarte gassen door de por
tierramen (en als je die hals-over-
kop sluit), het ventilatiesysteem en de
kieren onverbiddellijk en onhoudbaar
naar binnen dringen. En dan te we
ten, dat (volgens deskundigen) vijf mi
nuten rijden achter zo'n vrachtwagen
iet zoveel slechte invloed op je longen
ieeft alseen heel jaar roken!
Ik begrijp niet dat er ondernemers
lijn die hun chauffeurs met dergelijke
ivulkanen de weg op „durven" stu-
i (want de kwaal is vrij gemakke
lijk te verhelpen) en dat er chauffeurs
lijn, die hun mede- weggebruikers op
deze manier in het gezicht durven
.spuwen".
Nu dat wel het geval blijkt te zijn
lijkt mij de tijd voor minister Bakker
Ekomen om deze in ernstige mate
inemende vorm van lucht- en long
verontreiniging bij algemene maatre
gel van bestuur te verbieden, opdat
de verkeerspolitie de gifspuwers aan
de kant van de weg kan zetten.
Rotterdam E. H. van Haaren
tezwaard slotwoord (2)
Op de tweede landelijke vergade-
ng van de bezwaarden in de SGP te
eerdam (waar de heer D. A. de Jong
it Alblasserdam, inzender van de kri
tiek op ds. M. van Beek te Opheus-
den, niet aanwezig was), heeft ds. Van
Beek met nadruk stellig genomen te
gen scheuring van de partij,
i' Hij is opgekomen voor de onverkor
te handhaving en uitdraging van de
oeginselen, op de wijze waarop dat
k.m. door ds. Zandt werd gedaan.
Overigens, is de heer De Jong de
eie van (meest) syn. Geref. Gemeen-
predikanten van enkele jaren gele
den vergeten? En is het hem ontgaan
dat sinds 1953 geen meditaties van
predikanten van de Geref. Gemeenten
«i Nederland (meer) in De banier ver-
jchijnen?
*'1euw-Lekkerland A. de Gruijter
HOUSTON De geboorte en
de kinderjaren van de maan
ongeveer gelijktijdig met de aar
de is met hevige crisis ge
paard gegaan, maar zij werd ver
volgens een dode en „zeer kalme
rustige planeet". Dit is de voor
lopige conclusie, die geleerden
in het Nasa-maanlaboratorium
menen te mogen trekken uit de
bestudering van de maanstenen
en het maanstof, dat de astro
nauten van de Apollo-11 naar de
aarde hebben meegenomen.
WASHINGTON Amerikaanse
autoriteiten hebben officieuze aanwij
zingen van Russische zijde ontvangen,
dat het Kremlin het voorstel van pre
sident Nixon voor besprekingen over
beperking van de strategische be
wapening zal aanvaarden.
Verwacht wordt, dat een officieel
antwoord zal worden meegebracht
door de Russische minister van bui
tenlandse zaken Gromiko, die zondag
voor de 24ste zitting van de Algemene
Vergadering der Verenigde Naties in
New York zal aankomen.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Rogers wordt maan
dag in New York verwacht Hij zal in
de loop van de week met Gromiko
confereren.
Amerika en Rusland hebben al lang
in beginsel overeenstemming over
besprekingen over een beperking van
de kernwapenwedloop. Maar tijd en
plaats van de besprekingen moeten
nog worden vastgesteld.
De nieuwe Amerikaanse regering
was bereid de besprekingen na 31
juli te openen. De Russen hebben
daarop nog niet geantwoord.
Genève, Wenen en Helsinki worden
genoemd als mogelijke steden voor
het houden van de besprekingen.
ROTTERDAM De Federatie
metaal- en elektrotechnische in
dustrie bestudeert of landelijk cur
sussen voor ondernemingsraden kun
nen worden gegeven. Dit naar aan
leiding van een initiatief van de af
deling Dordrecht van de metaalbond.
Hier is kort voor de vakantie een
proef genomen met een scholings
cursus, met de bedoeling om bij wel
slagen voor alle bij de metaalbond
in Dordrecht aangesloten bedrijven
een dergelijke cursus te organiseren.
Men is over de proef uitermate te
vreden en zal op de ingeslagen weg
voortgaan. De FME overlegt met de
vakbonden over de mogelijkheden
van landelijke uitbreiding, waarbij
uit diverse variaties kan worden ge
kozen.
In Dordrecht houdt een curato
rium, waarin werkgevers en vak
bonden zitting hebben, toezicht op
het verloop van de cursus. Het leer
programma in deze stad is ontwor
pen dour het Nederlands instituut
voor efficiency te Den Haag. Een
docent van de sociale academie te
Rotterdam is cursusleider.
1 UTRECHT De vraag naar wintersportreizen in de periode van Kerstmis
,tot eind maart is zo groot, dat de treinen naar de wintersportcentra zo goed
als volgeboekt zijn. De mogelijkheden om extra-treinen in te leggen in de
'dagen voor Kerstmis zijn nu al bijna uitgeput. Dit hebben de Nederlandse
Spoorwegen bekend gemaakt. Ook de wintersportreizen van de buitenlandse
«poorwegen zijn volgeboekt. Wie nu nog een wintersportreis wil boeken, heeft
«en grote kans nul op het rekest te krijgen
Vrijdag zal het Nasa-laboratorium
maanmateriaal ter beschikking stel
len van Amerikaanse en buitenlandse
geleerden en maandag zal officieel
het resultaat van de studie van het
maanmateriaal bekend worden ge
maakt.
Volgens de Nasa-geleerden zijn de
voornaamste conclusies, die uit het
onderzoek kunnen worden getrokken:
Er is geen bewijs van leven op de
maan.
Geen aanwijzingen zijn gevonden
dat zich bacillen in de maanbodem
bevinden. Ook heeft het maanstof
geen giftig effect op aards leven.
De maan moet ongeveer drie mil
jard jaar geleden ongeveer gelijk
tijdig met de aarde gesmolten zijn.
Evenals bij de aarde steeg na de for
matie van de planeet de temperatuur
en bestond de maan uit gesmolten
rots. Maar terwijl de aarde zich bleef
ontwikkelen en er leven ontstond,
„stierf" de maan na ongeveer 500
miljoen jaar.
Men heeft niet kunnen ontdekken,
dat maanmateriaal economisch voor
deel voor de aardbewoners kan ople
veren. Aan de hand van de erosie
van kalium- en argonelementen in
het maanstof is vastgesteld, dat de
maanmassa tussen de 2,3 miljard en
3,7 miljard jaar geleden gestold moet
zijn. Dit komt ongeveer overeen met
de oudste stenen op aarde.
Tijdens de periode van vulkanische
activiteit is de maan door iets getrof
fen, dat de grote vlakten mares of
zeeën vormde. Doordat de maan
geen beschermende atmosfeer heeft
werd zij gebombardeerd door mete-
rorieten, die de vorm van het maan
oppervlak gestalte gaven.
De kracht van de botsing is zo he
vig, dat het oppervlak van kleinere
stukken materiaal smelt en gedeelte
lijk in glas verandert. Ongeveer vijf
tig procent van het maanstof in de
zee der stilte bestaat uit glas. Er zijn
geen aanwijzingen, dat er ooit water
op de maan is geweest.
Op de ene school praten de
leraren onder elkaar, op een
andere met de leerlingen en op
een derde komen ook de ouders
erbij. Een en ander speelt zich af
in een beperkte kring. Van de
vijfhonderdzoveel VWO- en
HAVO-scholen doen er maar
Het moet toch mogelijk zijn
de vrede zelfs in Noord-Ierland
ingang te doen vinden, dachten
de Britse soldaten in Belfast en
ze hebben dan ook snel een be
gin gemaakt aan de bouw van
de „vredeslijn" aldaar: het is
een weinig tolerante barrière
van prikkeldraad en hout en
dient om de protestantse en ka
tholieke regionen van elkaar te
scheiden. Beide partijen dienen
nu hun eigen barricaden af te
breken en misschien dat het dan
tot een vredesberaad kan ko
men
Neger maakt voor
het eerst kans
voor stad Detroit
DETROIT Voor het eerst in de
geschiedenis van Detroit heeft een
neger de voorverkiezingen om het
burgemeesterschap gewonnen. De
56-jarige Richard Austin kreeg bijna
125.000 stemmen tegen 105.000 stem
men van een andere kandidaat De
feitelijke stemming is op 4 november.
Wie rondtrekt langs onze
westkust en een stuk achter
land en daar hart en hersens
bij gebruikt zal altijd wanke
len tussen bewondering en af
keer.
Bewondering om wat er ge
presteerd wordt; afkeer om
dat de intimiteit, het ver
trouwde en voor de ouderen
de herinneringen weg ge
vaagd worden.
Niet voor niets vliegen de
prentbriefkaartenboekjes van
de persen en trekken de ten
toonstellingen van „zo was
het eens...." veel bezoekers.
Het probleem van de wij
kende glazen stad speelt in
het Westland, maar ook in de
weiden rond Zoetermeer. op
de brede inval;, wegen en door
de industrieterreinen.
De burger ziet het aan. De
één blij met de nieuwe toren
flat, waarin eens zijn hokje
zal zijn; de ander triest om
het gesloopte of te slopen
huls, dat zo dierbaar was.
Onzichtbaar voor de burger
spelen tallozen mee in dit
overweldigende spel: de bestu
ren en commissies, de plan
nenmakers en de bouwers.
Bijna door niemand en bij
na nooit kan het totaal
overzien worden.
Daarom dacht ik, dat het
boekje dat (zoals het officieel
heet) aan beide Kamers der
Staten-Generaal door de mi
nister van cultuur, recreatie
en maatschappelijk werk is
aangeboden, namelijk: Op
bouwwerk in een industrie
stad, geschreven door drs. A.
C. M. Kok, wel voor velen
interessant zou zijn.
Ook al is die industriestad
wat buiten ons rayon gelegen.
Het blijkt namelijk Beverwijk
te zijn, dat tot na de Tweede
Opboiiivivcrk
Wereldoorlog eerder met aard
beien dan met industrie geas
socieerd was. Stads was het
ook niet, al sprak men trots
van „het stedeke Beverwijk",
dat van Floris V de stadsrech
ten gekregen zou hebben. In
1912 haalde het nog geen 7000
inwoners....
Zeven jaar (van 1901-1968)
is de schrijver directeur ge
weest van de Beverwijkse So
ciaal Culturele Raad en het
boekje verhaalt van de werk
wijze en natuurlijk van de
resultaten van dat werk.
Beide Zijn boeiend en
misschien zelfs inspirerend
voor andere gebieden, waar al
les weer anders zal zijn, maar
het hoofdprobleem toch het
zelfde blijft.
Het gaat er om, hoe in een
verstedelijkte samenleving, de
burger uit zijn anonieme indi
vidualiteit gehaald kan wor
den om aktief mee te doen
aan de „brainstorming", waar
uit wilde onuitvoerbare èn
reële ideeën kunnen ontsprui
ten.
Waar de opstandigen hun
gal kwijt kunnen en de te tra
gen wat opgevijzeld kunnen
worden.
Wie er 3,70 voor over
heeft moet het echt eens- le
zen: Opbouwwerk in een in
dustriestad (72 blz.). versche
nen bij de Staatsdrukkerij en
de boekhandel heeft het.
Om eerlijk te zijn, zo'n boek
je brengt niet die heerlijke
verrukking van de heimwee-
plaatjes. Voor wie het oude
Kennemerland gekend heeft
met zijn vrijheid en ruigheid,
met de romantiek van oude
buitenplaatsen en kasteeltjes,
is die nieuwlichterij een
stukje waar je nog op kauwen
moet. Maar dat hebben we op
de tafels van vermenigvuldi
ging ook moeten doen en ze
zijn ons nuttig gebleken. Dat
kan toch niemand tegenspre
ken!
enkele tientallen mee en andere,
veel grotere sectoren van het
voortgezet onderwijs (beroeps
onderwijs, MAVO) zijn bij deze
actie in het geheel niet be-
betrokken.
In de kring van de schoolbesturen
wordt de actie niet als een construc
tieve bijdrage ter oplossing van de
problemen gezien, maar het is on
waarschijnlijk dat men de „stakers"
met sancties zal treffen. Voegt men
hier nog bij dat de onderwijsinspec
tie doet alsof haar neus bloedt, dan
ziet de hele onderneming er tot nu
toe niet erg indrukwekkend uit.
En toch: wie in de archieven van
ons onderwijs duikt, zal de grootste
moeite hebben een precedent te vin
den van wat zich morgen gaat afspe
len. De klas kon te groot, het salaris
te klein, de wet te ingewikkeld en de
bevoegdheid onderontwikkeld zijn,
maar het Nederlandse onderwijs
draaide altijd en overal door. De ac
tie van een groepje scholen, aange
voerd door het Twickelcollege in
Hengelo, heeft dan ook meer bete
kenis dan dat er even een radertje
niet precies zo zal functioneren als
men gewoon is. het is voor het eerst
sinds lang, zeer lang dat een docen
tengroepering zich welbewust distan
tieert van de bestaande orde.
NETTE MANIER
Men gaat hierbij op een heel nette
manier tewerk, maar de ontwikke
ling van de actie heeft hier en daar
droeve reacties uitgelokt over ver
deeldheid onder de leraren, doorkrui
sing van het overleg met het departe
ment en dergelijke. Het is de vraag
of aan deze zaak zo zwaar getild
moet worden; men kan er ook best
een gezonde ontwikkeling in zien.
De leraren van VWO en HAVO
zijn georganiseerd in vier verenigin
gen: twee die niet levensbeschouwe
lijk gebonden zijn,één protestants-
christelijke en één rooms-katholiek
georiënteerd; de Raad van Leraren
overkoepelt dit geheel. Maar dwars
door deze structuur heen lopen an
dere scheidslijnen en verbindingen.
Daarvan is bij de discussies over de
Mammoetwet die nu de grote
steen des aanstoots is naar buiten
zelden iets gebleken, maar nu ziet
men langzamerhand een reële varië
teit van onderwijspolitieke meningen
in het 'beeld komen.
Er zijn enthousiaste vernieuwers
en behoedzame figuren; radicalen die
de wet verwerpen omdat ze de so
ciale ongelijkheid zou versterken,
maar ook leraren die zich vooral om
hun rechtspositie druk maken (enzo
voorts). De Twickelgroep stelt zich
niet extreem op maar opereert met
wat meer temperament dan het offi
ciële toporgaan. Haar bedoelingen rei
ken ook verder.
De Raad van Leraren redeneert: er
komt nu net een nieuw overleg met
het departement en dat moet men
niet door wilde acties in gevaar bren
gen. De „stakers" van morgen vinden
dit al te braaf gepraat; zij eisen een
orgaan dat duidelijk medezeggen
schap geeft.
JONGE DOCENTEN
Een van de aantrekkelijke kanten
van de actie is, dat zij hoofdzakelijk
steunt op jonge docenten die niet ge
remd worden door herinneringen aan
wat vooraf ging. Minister Cals had
in zijn wetsontwerp een zekere in
spraakmogelijkheid opgenomen via
„maatschappelijke organen". De for
mulering was erg gematigd, maar er
zaten zoveel haken en ogen aan dat
de minister zijn opzet heeft moeten
loslaten. Na deze zeldzaam gecompli
ceerde politieke soesa wordt nu, met
een wat ander accent, de kwestie
van medezeggenschap heel onbevan
gen opnieuw aan de orde gesteld
en waarom ook niet Een nieuwe ge
neratie kan proberen er beter uit te
komen.
Geïnteresseerde toeschouwers
(ouders bijvoorbeeld) moeten overi
gens niet de illusie hebben dat meer
medezeggenschap zonder meer beter
onderwijs garandeert. Een van de
charmante bedoelingen van de Mam
moetwet was meer ruimte te schep
pen voor de expressievakken. Daar
van is echter bar weinig terecht ge
komen: de vertegenwoordigers van
de nuchtere kennisvakken hebben zo
hard ingesproken dat het schuchtere
geluid van de muzen er zwaar door
overstemd werd.
KLAAGZANG
Aan het overleg tussen het ministe
rie en het onderwijs is een klaagzang
te wijden met evenveel coupletten
als toegevoegd kunnen worden aan
het zeurende lied van het potje met
vet op de schoorsteen. Dat er, zoals
sommigen beweren, niet genoeg
overleg wordt gepleegd, lijkt in z'n
algemeenheid een sterk verhaal: aan
dé uitwerking en invoering van de
Mammoetwet zijn schrikbarend veel
vergaderingen gewijd. Toch blijkt dit
niet bevredigend uit te pakken
waar ligt dat aan?
Voor een deel kan de verklaring
schuilen in een oud euvel dat zo nu
en dan de kop weer opsteekt: het
overleggen van stukken in plaats
van overléggen. De hoofdmoeilijk
heid moet echter zijn dat de mogelijk
heden om tot gunstige overlegsresul-
taten te komen, erg beperkt blijven.
In het gros van de betogen van het
departement aan de ene kant en het
onderwijs aan de andere, staat rede
lijkheid tegenover redelijkheid. Wat
het onderwijs vraagt, laat zich zeer
wel verdedigen, maar wat het krijgt,
laat zich ook niet uitvlakken.
De financiële ruimte voor een vi
sionair onderwijsbeleid dat recht
doet aan al wat kleuterschool en uni
versiteit en nog een paar instellingen
daartussen terecht begeren die
ruimte is voorlopig niet te zien.
Er wordt dan ook geen groots be
leid gevoerd. Men kan hoogstens hier
en daar een besmettingshaard van
vernieuwing inbouwen. De Mammoet
wet is er zo een: niet daverend ge
slaagd, maar goed genoeg om heel
wat in beweging te brengen. Dat zal
met ongemakken gepaard gaan en er
zal geprotesteerd worden: toch beter
dan wanneer er niets gebeurd was.
Josephine Baker, (een legendari
sche naam in de wereld van de
lichte muziek), is nog altijd een
veel gevraagde vedette bij bijzon
dere manifestaties. Gisteren was ze
even in Nederland. Na een vluchtig
oponthoud op Schiphol vertrok ze
linea recta naar Groningen om (mu
zikale) luister bij te zetten aan de
feestelijkheden daar.
"LIET eigenbelang van de meeste
Afrikaanse staten is mee oor
zaak van het drama in Biafra, waar
aan slechts door onvoorwaardelijke
capitulatie een eind schijnt te kun
nen komen. Met minder is het regime
van Gowon niet tevreden.
Ook op de jongste zitting van de Or
ganisatie voor Afrikaanse eenheid
keerden slechts enkele staten zich te
gen de onverzoenlijke Nigeriaanse
houding. De rest hoopt met Gowon
op een snelle nederlaag van Biafra.
De oproep aan beide partijen om de
strijd te staken en onmiddellijk vre
desbesprekingen te beginnen „in het
belang van Afrika en de eenheid van
Nigeria", betekent dan ook alleen, dat
Biafra snel moet capituleren.
President Nyerere van Tanzania heeft
dat op de conferentie van Addis Abe
ba onder woorden gebracht. Zijn me
ning is die van een zeer onafhanke
lijke Afrikaanse leider en klinkt dus
niet verdacht.
Zijn beschuldiging luidde, dat de
meeste Afrikaanse landen de mili
taire nederlaag van Biafra wensen,
omdat zij bang zijn voor het uit de
hand lopen van afscheidingsbewegin
gen in eigen kring.
Als gevolg hiervan is elke mogelijk
heid om over een vreedzame oplos
sing te onderhandelen uitgesloten.
Mant de Verenigde Naties bemoeien
zich er niet mee, omdat het hier een
Afrikaanse aangelegenheid betreft.
Ook Nederland meent dat alleen vla
de Afrikaanse landen iets voor Biafra
kan worden gedaan. In feite geeft het
toe (gezien het resultaat van Addis
Abeba) dat er niets kan worden on
dernomen.
Het is beschamend dat. alle goede be
doelingen ten spijt, een afwachtende
houding wordt aangenomen, terwijl
het slachtoffer ligt dood te bloeden
op de Afrikaanse operatietafel.
f
