Nederlanders in parlement
Europa rechtstreeks kiezen
V
Oud twijfelde
aan oprichting
PvdA; deed
tóch mee
Prikkeldraad als Drie van de vier
„vredeslinie"
MEER NAAR STEMBUS
Idee van Westerterp
Kamerdos
taboe
Betvêgénd vi
Voltooiing
EEG heeft
voorrang
alles
goed
en
wel
5
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1969
Als drs. Westerterp zijn zin krijgt, zullen de Neder
landers behalve voor gemeenteraad-, staten- en
kamerverkiezingen, in 1974 ook voor de verkiezing
van het Europees parlement naar de stembus gaan.
•fe Nederland kan een kieskring vormen
Geld voor onderzoek onder kiezers
Tegelijk met de statenverkiezingen
Het (beroeps)creatieve deel van de Nederlandse bevolking meent dat het
beleid van de overheid inzake kunstzaken veelal getypeerd wordt door lauwe
minzaamheid, dat een vruchtbaar exploiteren van de mogelijkheden in de
weg staat. In Amsterdam is de beroepsvereniging van beeldende kunstenaars
weer in actie gekomen: gisterochtend werd het Rijksmuseum bezet en het
Stedelijk museum sloot daarop schielijk zijn poorten, waarna de kunstrebellen
zich maar in de tuin ophielden. (Jirca acht overvalwagens hielden een voor
de kunstenaars provocerend oogje in het zeil. Vandaag zou een gesprek met
B. en W. van Amsterdam worden gehouden.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Het KVP-Tweede-Kamerlid drs. Th. E. Wester
terp heeft in de Tweede Kamer het idee gelanceerd de Nederlandse
vertegenwoordigers in het Europese parlement rechtstreeks door
de Nederlandse bevolking te laten kiezen, tegelijk met de verkie
zingen voor provinciale staten. Dat zou voor het eerst in 1974 kun
nen gebeuren.
Hoewel drs. Westerterp liet door
schemeren, dat zijn fraktie hier
over een initiatiefvoorstel bij de Ka
mer wil indienen, vroeg hij de rege
ring eerst geld beschikbaar te stellen
voor het houden van een onderzoek
onder de kiezers
Het Verdrag van Rome kent een
bepaling, waardoor rechtstreeks ver
kiezingen voor nationale afgevaardig
den mogelijk zijn. Nederland zou
daarbij een kieskring kunnen vor
men. Kandidaat mogen alleen leden
van de Eerste en Tweede Kamer zijn.
De Nederlandse „fraktie" in het Eu
ropese parlement telt veertien leden.
Momenteel worden die benoemd door
de voorzitters van beide Kamers. Drs.
Westerterp diende een motie in,
waarin wordt aangedrongen op uit
breiding van de beyoegdheden van
het Europese parlement. De motie
was mede-ondertekend door mr. H.
A. F. M. O. van Mierlo (D'66), ir. H.
Vredeling (soc.), mr. dr. C. Berkhou
wer (lib.) en mr. C. A. Bos (chu).
De motie bepleit ook een definitie
ve regeling van de Europese land
bouw financiering en het toekennen
van eigen financiële middelen aan de
Gemeenschap. Op de regering wordt
een beroep gedaan een regeling voor
BELFAST Britse militairen
zullen een „vredeslinie" aanleg
gen tussen het rooms-katholieke
en het protestantse deel van Bel-
Spel met vuur
IrGYPTE heeft met de grootscheep-
se aanval van Israëlische
strijdkrachten een koekje van eigen
deeg gekregen. Het heeft opnieuw
kunnen leren, dat het niet onge
straft vrijwel dagelijks bestands-
e' schendingen kan plegen en doen als-
of het daartoe het recht heeft.
V Het is evenwel de vraag, of presi-
dent Nasser zijn lesje geleerd heeft.
e! Want Israël heeft bepaald niet voor
het eerst krachtige vergeldingsmaat
A regelen genomen. De tijd lijkt voor-
e. bij. dal zulke acties tot terughou-
m dendheid leiden.
s| Hiermee is ook de zin van de aan-
Hl val van gisteren aan de orde gesteld.
ie Op zichzelf dient alle geweld, van
ii( welke kant het ook komt, te wor-
'f den vermeden. Temeer, als mag
worden aangenomen, dat het ave-
3 rechts zal werken.
Israël is geneigd, de zaak anders te
stellen. Het vreest, dat het uitblijven
van krachtige tegenmaatregelen kan
worden beschouwd als teken van
zwakte. Voor de Arabische landen
zou dit een aanmoediging kunnen
zijn.
Deze gedachtengang bleek in een
vroeger stadium van het conflict
juist te zijn: vandaag echter zijn de
omstandigheden veranderd. Verne
derende uitvallen als die van giste
ren versterken alleen maar de hard
nekkigheid om de vijand te vernieti
gen.
De Arabische leiders zijn niet voor
rede vatbaar. Zij weigeren een ver
gelijk met Israël en spelen daarmee
dit land in de kaart. Want zolang
geen oplossing is bereikt, heeft Is
raël een reden om in de bezette ge
bieden te blijven.
Deze voortdurende aanwezigheid daar
brengt het echter ook dagelijks in
moeilijkheden. Zij dwingt bovendien
de onderling sterk verdeelde Ara
bische landen tot samenwerking. Niet
langer slaagt Israël erin. ze tegen el
kaar uit te spelen.
Moskou zou de lont bij het kruitvat
kunnen doven. Dat het dit nog niet
heeft gedaan, kan betekenen dat geen
onmiddellijk gevaar dreigt. Voorlo-j
pig kunnen de Russen nog profite-1
ren van de verwarring. Ook al spc-
len zij met vuur.
fast. Dit heeft generaal sir Ian
Freeland, opperbevelhebber van
de in Noord-Ierland gelegerde
Britse troepen gezegd. De
scheidslijn zal worden gebouwd
van hout en prikkeldraad.
De Britse regering overweegt
versterkingen naar Noord-Ierland te
sturen ter verlichting van de druk op
het contingent van 6.000 man Britse
troepen daar. Het zou gaan om een
bataljon van 600 tot 700 man. Meer
dan de helft van de Britse militairen
in Ulster is op het ogenblik in Bel
fast, waar de spanning tussen de pro
testanten en rooms-katholieken toe
neemt.
Moeilijkheden worden namelijk ge
vreesd tussen katholieke en pro
testantse toeschouwers bij de voet
balwedstrijd Noord-Ierland
Rusland in de kwalificatieronde voor
het wereldkampioenschap, die
woensdag wordt gespeeld.
Vervroegd
De explosieve politieke en
godsdienstige situatie heeft er bijna
toe geleid, dat de wedstrijd zou wor
den afgelast. Deze beslissing zou het
terugtrekken van Noord-Ierland in
het toumooi om de wereldtitel ten
gevolge hebben gehad.
Het ministerie van binnenlandse
zaken stelde oorspronkelijk als eis,
dat het tijdstip van aanvang vijf uur
zou worden vervroegd om de
toeschouwers in de gelegenheid te
stellen voor het donker thuis te zijn.
De protestantse extremist ds. Ian
Paisley heeft gisteren geen toegang
gekregen tot het bureau van burge
meester Lindsay van New-York. Hij
kreeg te horen, dat de agenda van de
burgemeester vol was. De predikant
noemde dit een achterstelling van de
protestanten, omdat Lindsay onlangs
wel de rooms-katholieke afgevaardig
de Bernadette Devlin had onvantgen.
Prinsessen niet
bij Prinsjesdag
DEN HAAG Van de vier Prin
sessen zal alleen Margriet de plechtig
heden ter gelegenheid van de ope
ning van de Staten-Generaal (vol
gende week dinsdag) bijwonen.
Prinses Beatrix zal niet aanwezig
zijn omdat zij in oktober haar derde
kind verwacht. Prinses Christina is
zojuist naar Canada teruggekeerd en
uiteraard zal ook prinses Irene ont
breken.
Koningin Juliana, prins Bernhard
en prins Claus zullen in de Gouden
Koets plaats nemen, die zoals gebrui
kelijk om precies één uur van het
paleis aan het Lange Voorhout ver
trekt In het tweede rijtuig zitten
prinses Margriet en Pieter van Vol
lenhoven.
Bij de afzetting zijn ongeveer 1700
militairen betrokken. Zes muziek
korpsen zorgen voor de muzikale op
luistering. Het muziekkorps van de
troepenmacht in Suriname staat op
gesteld aan de zijde van het Binnen
hof tegenover de Ridderzaal. De sa
luutschoten worden afgevuurd door
een batterij van de 11e afdeling Rij
dende Artillerie. Deze batterij bestaat
uit zes stukken en staat opgesteld op
het Malieveld.
Voor het laatst in zijn loopbaan zal
hoofdcommissaris J. H. A. K. Gual-
thérie van Weezei van de Haagse
politie te paard vóór de Koninklijke
stoet rijden. In februari gaat de
j hoofdcommissaris met peqsioen.
landbouwfinanciering pas goed te
keuren, als de Gemeenschap over die
eigen middelen beschikt en de be
voegdheden van het Europese parie
zijn uitgebreid.
Langdurig sprak de Kamer over de
komende Europese topconferentie in
Den Haag. die overigens nog niet he
lemaal vaststaat, zei minister Luns
van buitenlandse zaken. Nederland
zal bepaalde voorwaarden aan die
bijeenkomst stellen.
Wat zijn dan die voorwaarden, wil
den dr. W. J. Schuyt (kath.v.) mr. C.
A. Bos (chu) drs. J. Boersma (arp)
en ir. H. Vredeling (soc.) weten. De
laatste vond, dat Nederland de aan
wezigheid van de Europese commis
sie op die top moet eisen.
Mr. Van Mierlo pleitte voor de
instelling van een commissie, die in-
tergou vernementeeel overleg over po
litieke en militaire samenwerking
tussen de zes landen moet gaan voor
bereiden.
Drs. Westerterp bracht de fraude
bij het afgeven van uitvoerrestituties
aan de orde. Volgens dit Kamerlid is
er in een jaar tijd voor bijna een
half miljard gulden gefraudeerd.
Minister Luns zegde de Kamer toe
dat er voldoende waarborgen in het
ultra-centrifuge-verdrag zullen wor
den ingebouwd. Overigens maakte de
bewindsman zich geen zorgen over
West-Duitsland. Als de Bondsrepu
bliek graag verrijkt uranium wil pro
duceren, dat geschikt is voor de vér-
vaardiging van kernwapens. Is het
daar wetenschappelijk toe in staat.
Het parlementaire tenue is nu ook
voor Tweede-Kamervoorzitter mr.
Van Thiel een zaak geworden voor
ultrabuitengewone gebeurtenissen.
Hier bergt hij zijn jacquet op in de
garderobe. Ook de griffiers mogen
„in burger" verschijnen, maar gis
teren waren de boden in het Ka
mergebouw nog gestoken in het ge
bruikelijke deftige zwart.
een biografische visie op prof. mi
N. Samsom NV Alphen aan den Rijn
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG „Oud heeft werk verricht dat van betekenis
zal blijven voor de struktuur van onze maatschappij. De inhoud,
die aan onze demokratische spelregels moet worden gegeven is
door zijn theoretische kennis en zijn praktische toepassing mede
beïnvloed. Zijn werk in het parlement, waar hij een der grootsten
was, heeft bijgedragen tot de belangstelling en daardoor tot de
instandhouding van ons demokratisch bestel."
Aldus het liberale Tweede-
Kamerlid H. J. L. Vonhoff in
zijn gisteren verschenen boek
„Bewegend Verleden" over de
eminente liberale staatsman
prof. mr. P. J. Oud, lid van de
Tweede Kamer, minister van
Financiën, burgemeester van
Rotterdam en minister van
Staat. Het boek geeft een voor
treffelijk beeld van Oud als par
lementariër en partijman. Wel
enkele onvolledigheden.
Vonhoff schrijft zelf dat het beeld
van een man als Oud, dat op papier
groeit, een vertekend beeld is. Zeker
als het wordt geschreven door een
bewonderaar van Oud. Het leven van
Oud wordt dan ook door een liberale
bril opgediend. Niets over het
persoonlijk leven van Oud, dat in een
biografie toch thuishoort. Vandaar
misschien de ondertiteling biogra
fische visie?
Vonhoff verdedigt Oud door dik en
dun en waagt het niet te twijfelen
aan het gelijk, dat Oud in liberale
kringen altijd wilde hebben. Het'
hoofdstuk oyer de Indonesische
kwestie met de botsing tussen Oud
en de liberale minister van buiten
landse zaken Stikker, is daar een
sprekend voorbeeld van.
Aan de ene kant verweet Oud
Stikker, dat deze zich niet hield aan
partij afspraken, aan de andere kant
verweet hij de'bewindsman dat deze
zich als minister niet geheel onafhan
kelijk instelde. In beide gevallen had
Oud gelijk, schrijft Vonhoff.
Geen kontakl
Het conflict met Stikker was overi
gens geheel te wijten aan de onder
linge verstandhouding tussen beiden.
Stikker was volgens Vonhoff
volstrekt ongeïnteresseerd in die
kleine problemen, die elk kamerlid
wel eens met een bevriende minister
wil bespreken.
De motie van wantrouwen, het af
treden van Stikker en de hele gang
van zaken rond diens heengaan, is
dan ook ongetwijfeld voortgesproten
uit het gebrek aan tijdig kontakt tus
sen de minister en de geestverwante
kamerfractie. Naar Ouds opvattin
gen, dus ook naar die van Vonhoff.
moet dat geweten worden aan de
omstandigheid, dat Stikker niet erg
geïnteresseerd was in de partij zelf.
Toch was Oud geen heilige, konsta-
teert Vonhoff. Hij was als persoon
lijkheid te markant, om geen
uitsteeksels te hebben, waaraan men
zich lelijk kon bezeren. Ook libera
len. Dat ondervond minister Visser
van Defensie in de kwestie-Van der
Putten.
Opvallend is dat Vonhoff Oud niet
afvalt, hoewel hij zelf Indertijd als
secretaris van de Amsterdamse afde
ling heeft geprobeerd Oud en de
Eerste Kamerfractie te verzoenen.
Oud had daar geen behoefte aan. Hij
had immers gelijk!
„Vrijblijvend"
Vonhoff somt veel eigenschappen
van Oud op, die bij elkaar welhaast
onverenigbaar lijken. Maar dat was
nu juist het markante van Oud.
„Zorg dat ik me niet voor je hoef te
schamen", is de raad die de jonge
Oud van zijn vader mee krijgt als hij
de Tweede Kamer binnentreedt. En
als hij het tot minister van Financiën
brengt: „Dat had je me wel eens
kunnen vragen, of je dit zou doen".
Debatten over buitenlandse politiek
interesseren Oud weinig: „Dat ont
aard altijd in vrijblijvend gebabbel".
Amusant is de onthulling, dat Colijn
in 1939 geprobeerd heeft Oud, die
toen burgemeester van Rotterdam
was, in zijn kabinet te krijgen. Als
het kabinet het eind van de rit niet
zou halen dan zou Oud burgemeester
van Amsterdam worden. Een promo
tie. vond Colijn. Maar Oud trapte er
niet in.
Hij bleef in de Maasstad-
Uitvoerig gaat Vonhoff in op de
oprichting van de Partij van de Ar
beid. Oud werkte aan de toetreding
van de Vrijzinnig Demokratische
Bond van harte mee, omdat hij daar
in een mogelijkheid zag de politieke
starheid van voor de oorlog te door
breken.
Twijfel
Vonhoff onthuld, dat Oud echter
vanaf het begin aan de PvdA heeft
getwijfeld. Oorzaak daarvan was het
verlangen van Oud de „grand old
man" in de nieuwe partij te worden.
Maar het socialisme, dat zich snel op
de voorgrond drong, ruimde geen
plaats in voor een man die het socia
lisme afwees.
1572
Willem de Zwijger geniet in stilte van
zijn glaasje "VLEK".
Sinds 1550 gestookt volgen»
hetzelfde oude recept.
Een zeer voordelige merkjenever.
]V/TOOIE tas heb je, zei ik be-
wonderend. Je denkt dan goed
te doen!
Ze zuchtte echter: „Mooi is ie.
maar ik vind het wel lastig. Zie ik
had altijd één tas. Simpel, praktisch
Als die kapot ging, nou dan een
nieuwe. Eenmaal alles overladen en
klaar. Maar nu heb ik er deze bij
gekregen en wissel ik van tas. Pure
ellende heb ik er al mee gehad
„Iets vergeten bij het overladen?"
„Erger. Zie je, door altijd één tas
te gebruiken, wen je aan de hand
greep. het gewicht. Nu ben ik, hoe
zal ik het zeggen, de balans kwijt.
De ene keer deze, lichter en toch
groter dan die andere. Dan weer dat
compacte geval. Ik heb er al een
paar schoenzolen aan versleten
Hoe kan een vrouw schoenzolen
aan een tas verslijten?
Het ging zo.
Ze was op bezoek bij een vrien
din. die net naar de kapper moest.
Ze kletsten natuurlijk te lang, zodat
in een ren afscheid moest worden
genomen. Zo van „nou dag" en weg
wezen. Van de vriendin wandelde ze
naar kennissen, waar een verjaar
dag was. Een kamer met visite.
Toen wou ze haar neus snuiten en
pakte de tas. Klep open... en daar
was een volmaakt vreemde inhoud.
Een slangenleren portefeuille, een
goudglanzende sigarettenkoker
Een minuut later was ze de kamer
uit, mét tas. „Ben wat vergeten..."
had ze geroepen en was terug gehold
naar de vriendin. Gesloten huis,
Naar de, gelukkig bekende, kapper.
Nieuwe ias
Vriendin onder de droogkap. Stame
lend, hijgend verhaal: „Ik heb jouw
tas meegenomen. Mijne staat vast
bij jou thuis, mijn sleutels, alles zit
er in...."
De vriendin bekeek tas met be
vreemde blik: „Nooit eerder gezien.
Ik heb mijn tas gewoon hier bij me"
en ze grabbelde naast haar stoel.
Er ging een lichtje branden. Die
volle kamer. Vele tassen.... Van wie
had ze een tas gegapt?
Terug naar de verjaardag. De
gastvrouwe deed de deur open, ter
wijl ze net op weg naar de keuken
was. „Ha, ben je daar weer. ach
help me even...."
Er moeten bladen binnen gebracht
worden en nog zoekend naar de
woorden om het vreemd komen èn
gaan èn komen te verklaren zette ze
de tas in de gang op een tafeltje om
de handen vrij te hebben voor de
bladen met kopjes.
In de kamer, ergens in een hoekje
de eigen tas.
Dan weer een bel. Gastvrouwe
deed open. In de gang wat gilletjes
en gelach. Blozend kwam een opge
wonden mevrouw binnen. Iedereen
riep: „Heb je hem?"
Ze knikt en legt hakkelend uit:
..Sorry zeg, voor al het tumult. Zo
stom van meik had die tas hele
maal niet vergeten bij de bloemen
winkel. Hij stond gewoon hier in de
gang op dat kleine tafeltje
„En toen", zei mijn vriendin be
rouwvol, „heb ik helmaal niks ge
zegd.... ik durfde niet
Resultaat overleg:
BONN Frankrijk en West-Duits-
i land zijn het erover eens dat de in-
I terne voltooiing van de EEG de on-
misbare basis moet blijven voor een
toekomstige politieke unie in Europa.
Dit moet voorrang hebben boven
onderhandelingen over toetreding van
Engeland tot de EEG.
Dit is de kern van het resultaat
van het eerste overleg tussen de
Franse president Pompidou en de
Westduitse regeringsleider Kiesinger,
dat gisteren in Bonn werd afgesloten.
Frankrijk heeft zich nog niet wil
len vastleggen op een datum voor de
onderhandelingen met Engeland en
andere landen, die tot de EEG willen
toetreden. Deze datum zou mede
moeten afhangen van de Europese
topconferentie, die in november in
Den Haag zal worden gehouden.
Een ander resultaat van het overleg
is dat Frankrijk zich bereid heeft ver
klaard zijn plaats in de Westcuropese
Unie weer in te nemen. De Franse
boycot was een besluit van president
De Gaulle.
Verlaan: stop
schietoefeningen
op Vlieland
DEN HAAG Het Tweede Ka
merlid N. Verlaan (Boerenpartij)
heeft minister Den Toom van de
fensie gevraagd onmiddellijk maatre
gelen te nemen tot stopzetting van
schietoefeningen op Vlieland, waarbij
concentraties van zeehonden en vo
gels gevaar lopen.
Het hoofdbestuur van de Neder
landse Vereniging tot Bescherming
van Dieren heeft de minister even
eens verzocht de schietoefeningen zo
danig te houden, dat gevaar van
neervallende granaten in het zeehon
denreservaat Eijerlandse Gat abso
luut vermeden wordt.
Vonhoff
Ouds loyaliteit ten opzichte van de
Vrijz. Dem. Bond, waarin hij als po
liticus groot geworden was en die
hem voerde naar eervolle ambten als
minister en burgemeester, hebben
hem tot deze verkeerde keuze ge
bracht, konstateert Vonhoff.
„Bewegend Verleden" schenkt
grote aandacht aan de oprich
ting van de WD en het politie
ke leiderschap van Oud. Hier
manifesteerde Oud zich als par
lementariër in hart en nieren,
met groot gezag in de Kamer,
maar ook als partijman.
P. J. D.
Posttarieven
Tot mijn verbazing las ik uw com
mentaar van 6 september, waarin u
indirect pleit voor een terugkeer naar
middeleeuwse toestanden. In de voor
gaande eeuw is moeizaam een eind
gekomen aan het systeem van particu
liere postbestelling. Vooral het platte
land heeft hiervan geprofiteerd, daar
het eerst toen mogelijk werd tegen
een uniform tarief iedere binnen
landse bestemming te bereiken. Ver
andering in dit systeem zou met name
voor moeilijk bereikbare adressen een
dusdanige verslechtering in de com
municatie betekenen, dat er
waarschijnlijk weer nieuwe probleem
gebieden zouden ontstaan.
Een methode van bijv. (één keer per
week bestellen is dan nl. niet uitgeslo
ten. Of is u mogelijk in de (ook in uw
eigen bladen opgenomen) berichtge
ving ontgaan dat de particuliere post-
besteller in Leeuwarden o.m. stelde
het niet onredelijk te vinden als een
brief voor iemand in de Biesbosch een
gulden port zou moeten kosten?
M.i. zal de (zij het niet met zoveel
woorden) door u bepleite mogelijkheid
slechts kunnen leiden tot een afro
ming van de postale werkzaamheden
in de dichtbevolkte woongebieden. De
rest is immers niet „aantrekkelijk".
Moet dit dan voor die rest worden
gecompenseerd via het belastingbiljet?
Naar mijn mening ligt de problema
tiek anders.
Na 1945 zijn de posttarieven kunst
matig laag gehouden, terwijl de alge
hele prijsontwikkeling een heel ande
re tendens had (en nog heeft). Bij een
arbeidsintensief bedrijf als de post
dienst moest dit onvermijdelijk leiden
tot grote exploitatietekorten. Als voor
beeld van deze lage tariefstelling wil
ik het bijzonder lage nieuwsbladtarief
noemen, dat goeddeels verantwoorde
lijk is voor het exploitatietekort.
Wanneer dan uiteindelijk een nood
zakelijke aanpassing van de posttarie
ven tot stand komt roept men allerwe-
ge moord en brand. Maar men beseft
niet dat het salarisbeleid van de
rijksoverheid (in tegenstelling tot pro
vincies en gemeenten) lange tijd heeft
gemaakt dat geen personeel van vol
doende gehalte kon worden aange
trokken, dat er in de randstad ook.nu
nog personeelstekort bij de postdienst
bestaat en dat de zaak meermalen met
kunst- en vliegwerk wordt gaande ge
houden.
War postbesteller vroeger een be
geerde functie, tegenwoordig is dat
beslist niet het geval, mede door de
vele vroege-, late- en nachtdiensten,
die een aanslag vormen op het ge
zinsleven.
Bij het door u „in hel algemeen
belang" geadviseerde „aftasten van
andere mogelijkheden" lijkt het mij
noodzakelijk het vorenstaande vooral
niet uit het oog te verliezen. Kruide
nierspolitiek geeft hier geen oplos
sing, evenmin als de bekende
„slag-op-de-kop-van-jut".
Den Haag P. dc Roos
