V on Thaddens HoIIaedfahrt Wijs Iraakse regering op onmenselijke politiek Anti-conceptiva nu in vrije verkoop Staatsprijs voor Van het Reve Bernaclette sprak met Oe Thant Huib Goudriaan Reorganisatie in regering van Zambia iegoslaven werken aan kerncentrale [ij nsheerenland achter Biafra .Staatshoofd" Bernadette Nederlands comité tot minister Luns: Philips weer naar Sneek 9 WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1969 NORDHORN, dinsdagavond 26 augustus „Adolf geh ins Bett, wir wollen kein KZ!** De jongelui, die dolf von Thadden verzoeken naar bed te gaan, omdat ze geen fncentratiekamp willen, krijgen bun zin niet. Het is acht uur in I avond en de allesbehalve slaperige NDP-leider is zojuist te voet iaar geëscorteerd door agenten) via een zij-uitgang de stads- jiouwburg van Nordborn binnengekomen. Hij zit nu Nordhorn is de negende stad die hij bezoekt op h „Deutschlandfahrt 1969" rustig te praten met de partij- benden. In de zaal, die begint vol te stromen, houden NPD- jdebewaarders een oogje in het zeil. Buiten, rondom de stads- bouwburg, heeft de politie een kordon gelegd: 300 agenten, 20 fertuigen, twee waterkanonnen en 10 politiehonden. Voor de drankhekken roepen enkele honderden, voornamelijk Igdige, demonstranten anti-NPD-leuzen. Zelfs in de takken van fee lommerrijke bomen hangen betogers. Om stadsschouwburg, litiekordon, en demonstranten heen, verdringen zich ongeveer jeduizend duidelijk nieuwsgierige inwoners van Nordhorn. Wil- i ze een glimp van Adolf opvangen? In ieder geval wordt er ge- ot, gelachen en gescholden. Tussen het Duits klinkt com- ntaar in het Nederlands. Ge- jrgevend aan de oproep van linkse Duitse groepering ADF ktion Demokratischer Fort- iritt) om het protest tegen de 'D te ondersteunen, zqn voor- jonge Nederlanders naar rdhorn gekomen, jloewel Nordhorn maar enkele •meters van het Nederlandse tekamp ligt, is de opkomst geringer dan werd ver- (cht. Op grond van de West- itse wet, dat buitenlanders die h met de binnenlandse poli- bemoeien mogen worden gewezen, heeft de Duitse lane enkele jongelui de toe- ïg geweigerd. Bovendien zyn »te groepen Nederlanders, die van tevoren bekend was, ar thuis gebleven. Eén keer genoeg nkele demonstranten blijken op ifte zics afzijdig te zullen houden, 1 te zijn doorgelaten. Anderen ben zich door de bossen naar dhorn begeven. an de bij de grens aanwezige ou- Nederlanders valt een 62-jarige Selhandelaar uit Enschede sterk Hij draagt een bord met de tekst: n Thadden geh nach Haus: 0.000 habt Ihr ermordet. Wollen USAKA President Kenneth inda van Zambia heeft een be- I op vice-president Simon Kap- iwe gedaan zijn ontslagaanvrage ie trekken en nog een jaar vice- lident te blijven. p een persconferentie in Lusaka Ide Kaunda meer dat de regering torganisecrd en dat hij zijn gezag estigd heeft over twee groepen de bevolking, die in conflict wa rnet zijn regerende partij, ij kondigde beperkende maatrege- aan tegen de godsdienstige secte de Jehovahs getuigen in zijn I en besnoeide enige rechten van traditionele bestuurders van de Irincie Bartose. mEERENHOEK Twintig Joe- ïr dagen naar het Zuid-Beve- Ise 's Heerenhoek. Zij zijn con- itueel voor een jaar tewerkgesteld „Bredero's Bouwbedrijf Neder- N.V." e Joegoslaven gaan werken aan bouw van de kernenergiecentrale borssele. Zij hebben hun intrek omen in de voormalige pastorie de Kerkstraat. In dit huis heeft fcdero's Bouwbedrijf' de nodige fzieningen getroffen, waaronder [inrichten van slaapkamers, een ken, een gezamenlijke eet- en kersatiekamer. Ook douches en pakken werden aangelegd. IJNSHEERENLAND Evenals in merend hebben 123 leden van de kormde Kerk in Mijnsheerenland I het lot van Biafra aangetrokken, hebben een petitie ondertekend, fin de synode van de Hervormde k is gevraagd er bij de Nederland- ggering op aan te dringen „alles te I om een wapenstilstand te bevor- ok wil men, dat de regering „de Pingen van voedsel en medicamen- jbevordert". Sie Deutschland zum 2 x ins Unglück stürzen'" Niet alleen Nederlanders heffen in spreekkoor soortgelijke leuzen aan in het al om zes uur 's avonds roerige Nordhorn. Leden van extreem linkse Duitse groepering (studenten van de SDS, leden van de APO) fluiten, joe len, proberen te discussiëren met NPD'ers, en roepen: „Sieg Heil", „Adi raus", „Nazis", „Ein Adolf ist schon zu viel gewesen'. Het zijn deze beschuldigingen die Adolf von Thadden, leider van de uiterst rechtse „National Demokra- tische Partei Deutschlands' NPD op de verkiezingsbijeenkomsten van de laatste dagen voortdurend naar zijn hoofd geslingerd heeft ge kregen. Met rotte eieren. Von Tluiddem verweer Op de persconferentie in Nordhorn in de vooravond verweert von Thadden zich tegen de verwijten dat zijn partij neo-nazistisch zou zijn. De partij is in tegenstelling tot de NSDAP niet racistisch, noch imperia listisch noch een „reine Führerpar- tei", maar democratisch, zegt de lei der. Von Thadden zegt blij te zijn dat de ruim dertig Nederlandse journa listen eens een partijbijeenkomst kun nen bijwonen. „Dit kan ertoe bijdra gen dat de mening over de NPD en haar voorzitter wordt herzien." Volgens hem schilderen de rege ringspartijen in Bonn „tegen beter weten in" de NPD af als een fascis tische beweging. Op de vraag van een Nederlands journalist of de NPD de vrees van het Nederlandse volk voor een nieuw Duits nationalisme niet kan begrijpen, antwoordt hij dat deze vrees het resultaat is van de tegen zijn partij gerichte propagan da. Adolf von Thadden vertelt „voor een legale speelwei van de commu nisten" te zijn, als hem wordt ge- vraagd of hy de communistische par tij zou willen verbieden. Hjj zegt het probleem van de Oder-Neissegrens binnen het kader van een Europees vredesverdrag opgelost te willen zien. In ieder geval zal het nooit door een oorlog mogen worden geregeld. Hij antwoordt op een vraag, geen contacten met Nederlandse partijen te hebben, maar veel positieve zowel als negatieve brieven van Nederlanders te ontvangen. Niet vlekkeloos De persconferentie verloopt ook al niet vlekkeloos. De Nederlandse eige naar van „Am Stadring" verklaart bij het begin: „Als er hier of voor het huis maar iets gebeurt, laat ik jullie allemaal eruit smijten!" Von Thadden concludeert droogjes dat men dan be ter eigener beweging kan gaan. De persbyeeenkomst wordt voortgezet in een schoolgebouw. Adolf von Thadden is met een ge pantserde personenauto in Nordhorn aangekomen. De wagen is speciaal zo gemaakt voor de verkiezingscampagne 1969. Later op de avond geeft een Nordhorner als commentaar (wel te kenend voor de stemming): Adolf Hitler had ook zo'n auto." In de stadsschouwburg zijn overi gens op z'n minst 500 van de 750 zit plaatsen bezet. Als von Thadden zijn toespraak om half negen begint, klinkt er ook boegeroep van tegen-demon stranten die een kaartje hebben ge kocht. Von Thadden zegt: „Deze verkie zingsstrijd plaatst ons voor een si tuatie die tot dusver niemand voor mogelijk had gehouden." Hij heft een klaagzang aan over de „onscrupu leuze, leugenachtige methoden" van CDU, SPD en Duitse pers en televi sie gericht tegen de NPD. „Onze ordebewaarders zouden de monstranten met latten hebben gesla gen, maar de waarheid is dat onze mensen door demonstranten worden aangevallen. Omdat de progressieve krachten niet krachtig genoeg waren, namen onze ordebewaarders de latten af en sloegen terug!" (De zaal applau disseert krachtig). „Het is ook gebeurd dat de televisie een communist bestelde om hem als een gedresseerde hond op mijn lesse naar af te laten rennen. Toen vier ordebewaarders ingrepen, kwam de camera erbij." Opnieuw applaus èn gejuich. Een NPD-tegenstander roept dat discus sie nooit door von Thadden wordt toegestaan. Hij antwoordt: „De NPD is de partij bij welke het meest wordt gediscussieerd. Een tegenvraag: Hebt u Brandt of Kiesinger op een bijeen komst wel eens in discussie zien tre den? Ik ben trouwens bereid op elke intelligente vraag in te gaan. En in telligente wagen zijn in uw belang, want u wilt zich toch zeker niet in het openbaar door domheden blameren?" Applaus. Von Thadden gaat zo door steeds op een lakonieke toon, rus tig, soms bezwerend en „glad als een aal" zoals een Duitse journalist zegt. Over de aanwezighid van Nederlan ders in Nordhorn merkt hii op: „We zijn allemaal voor een geïntegreerd Europa, maar de Europese eenheid is nog niet zover dat Duitsers bij hun verkiezingen Nederlandse hulp, en Nederlanders bij hun verkiezingen Duitse hulp nodig hebben." Von Thadden wijt de „escalatie van ADOLF VON THADDEN: leugenachtige methoden van tegen- standers de macht overneemt" en „Wanneer de NPD de volgende oorlog begint". Inmiddels zijn de demonstranten buiten hun oorlog tegen de NPD be gonnen. Bij het opdringen tegen de dranghekken de jongelui willen naar „Adi" om te discussiëren wordt een betoger gewond. Het is de enige gewonde van deze avond. Bij eerdere aanvallen op de drang hekken worden twee demonstranten door de politie meegenomen en weer losgelaten. Nordhorn heeft een vre dige NPD-rel vergeleken met vooraf gaande bijeenkomsten. Als von Thadden is uitgesproken vraag ik mensen die de zaal verlaten om commentaar. Een NPD-lid: „Ik ben hier en lid omdat ik dertien jaar grenswachter aan de grens met de Oostzone ben ge weest Is dat voldoende?" Een niet-NPD-lid: „Onzin, wat ik vanavpnd heb gehoord." Een ander: „Deze partij is volkomen ongevaar lijk.'' „Hochges pielt" Om twaalf uur staat nog een groep jonge mensen voor de stadsschouwburg te praten. Nordhorn lijkt te slapen. Van de 22.420 inwoners hebben er de vorige keer 492 op de NPD ge stemd (2,2 procent) hoor ik in het redactielokaal van de plaat selijke krant, waar vrolijk schnapps wordt gedronken: Nordholm heeft zelden zoveel belangstelling gehad. De redacteuren vinden het wel jammer dat uitgerekend de NPD op visite is geweest. „Komt u ook eens als echte democraat spreken? Maar de NPD? De oude „Parolen", maar ze krijgen geen kans meer. Het wordt nu wat „hochgespielt" door de link se studenten, die sommige bur gers om recht doen roepen. Maar gevaarlijk, nee. Wacht maar op de verkiezingsuitslag, wat de Duitsers dan zeggen! Proost!" NPD-verkiezingspamflet: Vei ligheid door recht en orde. geweld tegen de NPD" aan de com munisten: „Het aan de touwtjes trek ken van de KPD en de ADF, die de broederlijke hulp van de „Genossen" uit Holland hebben ingeroepen." Verraad van natie" De NPD-leider verwijt zijn tegen standers dat ze zijn partij als neo- nazistisch betitelen, omdat „we Oost en Midden-Duitsland vrij willen heb ben'. Maar met de socialisten Ernst Reuter en Kurt Schumacher noemt Von Thadden „Anerkennungs- und Verzichtpolitik" verraad aan de natie. Hij zegt dan honend dat Kiesinger de anti-propaganda begint af te zwak ken om vragen van buitenlandse zijde te voorkomen als: „Wanneer de NPD Eerste Kamer akkoord (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG De Eerste Kamer heeft gisteren het wets ontwerp voor vrije verkoop van voorbehoudmiddelen aanvaard. Tegen stemden de twee leden van de Boerenfractie en de AR- senatoren H. Algra en P. C. Elfferich. Door het wetsontwerp wordt het wetboek van strafrecht gewijzigd, waardoor verkoop van anti-concep tiemiddelen aan minderjarigen bene den achttien jaar niet meer strafbaar is en de voorbehoudmiddelen open lijk kunnen worden verkocht. De ge meenten kunnen de verkoop en verstrekking van middelen ter voor koming van zwangerschap nu alleen nog verbieden, indien dat geschiedt buiten besloten ruimten. De verkoop per automaat in consultatiebureaus en horecabedrijven Is ook vrij. Prof. dr. P. Verdam (arp) had nogal wat bezwaren tegen het wetsont werp. De AR-senator kon niet aan de indruk ontkomen, dat de regering met dit wetsontwerp een eerder aar zelend genomen beslissing een abso luut karakter geeft. Dr. E. Brongersma (soc.) betreurde het dat de regering dit wetsontwerp heeft losgekoppeld van het wetsont werp medische hulpmiddelen, waar door de controle op de anti-concep- tische middelen moeilijk uitvoerbaar wordt. Minister Polak van justitie zegde het Kamerlid toe de geruchten te onderzoeken, als zouden momen teel in ons land veel ondeugdelijke voorbehoedmiddelen worden ver kocht, afkomstig van te grote voorra den in het buitenland. De Kamer ging akkoord met het wetsontwerp dat de hygiëne op de kampeerplaatsen regelt. Het toezicht op kampeerterreinen komt nu in handen van de provincies te liggen, in tegenstelling tot het oorspronke lijke wetsontwerp, die deze taak aan de gemeenten opdroeg. PSP tegen NEW YORK Bernadette Devlin, het 22-jarige Britse Lagerhuislid dat ijvert voor de belangen van de rooms-katholieke minderheid in Noord-Ierland, heeft gisteren een twintig minuten durend onderhoud met Oe Thant gehad. Ze zei na af loop dat Thant zijn medeleven had betuigd met de bevolking van Ulster. Bernadette, gekleed in een oranje- groen minijurkje, betoogde dat de En gelse premier Wilson en zijn Noord- ierse collega Chichester Clark hun' trots opzij moeten zetten en de VN om hulp moeten vragen. Zij kondigde aan dat op 19 septem ber een vliegtuig met medicamenten, dekens en voedsel uit New York naar Belfast vertrekt.' „Ik vertrouw erop dat ik een miljoen dollar bij elkaar heb, als ik volgende week naar huis ga", aldus Bernadette, die erover klaagde dat de gehate protes tantse B-specials hun wapens nog niet hadden ingeleverd. Inmiddels hebben de Ierse unionis ten een driemanschap gevormd dat „in Amerika de andere kant van de Noordierse medaille" zal tonen. De leider van het drietal is Laurence Orr. Hij wil een televisie-debat in de VS met Bernadette Devlin. Stormloop op Heintjes film MüNCHEN Een grote politie macht is gisteren in München op de been geweest om een enthousiaste menigte in toom te houden in ver band met de première van een lange kleurenfilm met Heintje in de hoofd rol. Bij deze première was Heintje in eigen persoon aanwezig. Hij zong na afloop enkele liedjes en werd beloond met een langdurig applaus. In de film is Heintje een wees, die uiteindelijk twee goede ouders krijgt, allerlei gevaren en wederwaardighe den het hoofd biedt en daartussen door zijn liedjes ten beste geeft. Bernadette Devlin, het 22-jarige Britse Lagerhuislid dat ijvert voor de belangen van de katholieke minderheid in Noord-Ierland, bewijst wel dat politiek succes niet gebonden is aan leeftijd: zij heeft gisteren een gesprek gehad met secretaris-generaal van de Verenigde Naties Oe Thant. Toen zij in een oranje met groene mini-jurk bij het VN-hoofdkwartier in New York aankwam, viel haar een ontvangst ten deel als die van een staats hoofd: er waren dranghekken geplaatst en er was een uitgebreide bewaking van de veiligheidsdienst. De Tweede Kamer ging echter eer der dit jaar akkoord met een amen dement van de socialist Masman, waardoor de provinciale overheid wordt ingeschakeld. Alleen de heer Van Wijk fnac.soc.) stemde tegen het wetsontwerp. Zowel de KVP- als de CHU-fraktie lieten de minister we ten, dat zij het oorspronkelijke I (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG De terecht stelling van vijftien spionnen voor Israël in de Iraakse hoofd stad Bagdad was voor het Ne derlands comité voor steun aan joden in Arabische landen op nieuw aanleiding een telegram te sturen naar minister Luns. Het comité vraagt de regering andermaal stappen te onder nemen „om de Iraakse regering tot bezinning te brengen over haar onmenselijke politiek". Begin dit jaar schijnt een soortge lijk telegram (de eerste executies) voor de minister aanleiding te zijn geweest iets te doen. Welke stappen ondernomen zijn wenst men geheim te houden, maar ze zouden indruk hebben gemaakt. In het telegram wordt tevens ge vraagd of de waarnemers van de VN en het Internationale Rode Kruis, die de positie van de Palestijnse vluchte lingen in Israël bestuderen, ook de 'Joodse minderheden in de omringen de Arabische landen willen onder vragen over hun positie, die volgens het comité vaak mensonterend en discriminerend is. Discriminerend Het comité is begin dit jaar opge richt als reactie op de openbare te rechtstellingen in Bagdad. Het dage lijks bestuur, bestaande uit dr. F. J. Krop, Mgr. dr. A. C. Ramselaar en Mathieu Smedts, deed gistermiddag op een persconferentie, een een scherpe aanval op de discriminerende wetten, die met name in Irak de positie van de joodse miderheid be dreigen. Het comité legde er de nadruk op, dat men geen politieke stellingname heeft, maar dat men de buitenwereld wil wijzen op de rechten van de mens, op de rechten van de joodse minderheden. De kleine groepen joden, die nu nog in de Arabische landen zijn tienduizenden zijn al gevlucht worden bedreigd door wetten, die „een uniek verschijnsel zijn in de tweede helft van de twintigste eeuw". In Irak zou een aantal an ti-joodse wetten opgeheven worden: de regering heeft deze belofte echter gebroken. Het comité publiceerde in dit ver band een opzienbarende briefwisse ling tussen het comité en de Iraakse ambassadeur in Brussel (in Neder land is er geen) van begin dit jaar. Men verzocht de heer Hachem Khalil om de aanvragen voor vertrekver- gunningen van joden in Irak (1500 in totaal) gunstig te beoordelen. De ambassadeur antwoordde ech ter. dat de joden in zijn land niet, zoals de Arabische vluchtelingen in voorstel beter vonden dan het huidi ge. Ook ging de Kamer akkoord met de wijziging van de Visserijwet waar door de sportvissers op meer plaatsen mogen gaan vissen. Er is echter een beperking: er mag niet „gepeurd" worden. Dat blijft het „voorrecht" van de beroepsvisser. Israël, als „tweede klas" onderdanen, worden behandeld. „Maar het schijnt dat Israël zijn macht over alle joden in de hele we reld wil uitstrekken. Men zou er zelfs in geslaagd zijn anderen ook hiervan te overtuigen. De dag zal niet ver zijn, dat de Nederlandse Joden onder het Israëlisch regime zullen worden gebracht". Beledigend „Dat is natuurlijk een ronduit bele digend antwoord", zei dr. Ramselaar gistermiddag verontwaardigd. Een volgende brief, waarin om een onder houd werd verzocht, leverde ook niets op. Daarom las de journalist Mathieu Smedts ook een telegram voor, dat aan de Iraakse ambassa deur verzonden is. Daarin wordt weer om een onder houd gevraagd, terwijl de officiële verklaring van de Iraakse regering, dat er geen discriminerende wetten zouden zijn, sterk in twijfel wordt getrokken. Ofschoon het comité ervan over tuigd is, dat het resultaat gering is, gaat men half oktober een grote de monstratieve bijeenkomst beleggen in Parijs, waar de comité's uit de hele wereld vertegenwoordigd zullen zijn. Men was op de persconferentie verheugd over de (vrijwel zekere) toestemming van de Nederlandse re gering om joodse vluchtelingen uit de Arabische landen in ons land toe te laten. MUIDEN Minister Klompé van Cultuur, recreatie en maat schappelijk werk, heeft gister middag in het Muiderslot de Staatsprijs voor Letterkunde, de P. C. Hooftprijs-1968, uitgereikt aan Gerard Kornelis van het Reve. De minister zei dat zij mèt Van het Reve meent, dat de bedoelingen van de auteur zelf en niet de opvat tingen van bepaalde lezers prevale ren. Na lezing van de pleitrede, die Van het Reve als „verdachte" in 1967 voor het Amsterdamse gerechts hof hield, had de minister met volle overtuiging besloten de prijs aan hem toe te kennen. Het juryrapport overtuigde haar van de letterkundi ge betekenis van de auteur. „Daarmee was de toekenning ech ter nog geen afgedane zaak", aldus de minister. Zij oordeelde dat Van het Reve een controversiële figuur mag he ten. Daarom las zij nog andere ge schriften, waarin Van het Reve zijn opvattingen over het schrijverschap heeft verduidelijkt. „De bewijzen van uw overgrote gevoeligheid duiken voortdurend op in uw werk. Maar juist daarop be rust uw meesterschap, dat een an der standpunt vindt in de ironie, waarin u de personen en verbeel dingen pleegt onder te dompelen. Vergeet dan vandaag noch morgen te bedenken, dat de Staatsprijs een bevestiging is van dat kunstenaars schap dat u zelf niet zou kunnen en willen missen", zo hield mejuffrouw Klompé de auteur voor, die zij de „burger-schrijver" Van het Reve noemde. In het juryrapport, waarmee de meerderheid van de jury instemde, wordt onder meer gezegd: Van het Reves technische vaardigheid om de verhalende feiten te laten reflecte ren in het bewustzijn van een on- volwassene, op eenvoudige wijze, is al gebleken in zyn eerste verhaal. Onovertroffen in onze letteren is Van het Reves uitbeelding in vele verhalen van eenzame, overgevoelige jongens met een door de werkelijk heid beknot fantasieleven. Hun be zeerd zelfgevoel dringt hen voort durend tot het zoeken van compen saties op zijwegen. Van het Reves werk wekt, behalve uiteraard weerstanden, ook grote weerklank. Het is duidelijk dat de authenticiteit en de hartstocht waar mee het geschreven is, het persoon lijke element van algemene beteke nis hebben gegeven. In zijn dankwoord zei Van het Reve zich te jong te vinden om de prijs te zien als een finale waardering. Als onvoorwaardelijke erkenning van misschien ooit voluit te ontplooien talent. Als vertrouwen in zyn artisticiteit en als aanmoediging aanvaardde Van het Reve de prijs „van ganser harte en oprecht dankbaar". SNEEK Philips overweegt zich weer in Sneek te vestigen. In juli 1967 werd de grote vestiging met 270 man personeel gesloten. De gebouwen werden verhuurd aan een meubelbe drijf en een zeilmakerij. Het meubel bedrijf heeft opdracht gekregen het complex voor 1 december over te dragen aan Philips. De andere firma heeft nog geen huuropzegging ont vangen. Het ls nog niet bekend welke pro ducten Philips in Sneek gaat ver vaardigen en hoeveel man personeel ",1 worden aangetrokken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 9