Sneller meerderjarig
Johannes' visioenen
in kindertekeningen
Rotterdam dankt ontstaan
aan Westlands edelman
S
DEZE
WEEK
TENDENS IN EUROPA:
Gezegd
Teken
voor
vrede
•■jÊi jBjllB
Zingen voor
NCRV-radio
Peter Alexande
in operetteland
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 196',
Onlangs moest in Amerika een man voor de
rechtbank verschijnen, omdat hij zijn zoon tot
dienstweigering had aangezet. „Mijn zoon heeft
ook mijn toestemming nodig om te kunnen trouwen",
was het argument van deze pacifistische vader, „ik
weiger hem toestemming om te gaan vechten."
Hier heeft men in een notedop het hele probleem
van de meerderjarigheid, of liever: meerderjarig
heden, want ze zijn er in verschillende soorten.
Men kan „meerderjarig" zijn in strafrechtelijke zin,
of in de zin van oud genoeg voor militaire dienst
of om te mogen trouwen. Daarnaast bestaat er een
civielrechtelijke meerderjarigheid (die overigens niet
altijd samenvalt met de stemgerechtigde leeftijd),
en dan is er nog de leefijd waarop men passief
stemrecht krijgt of een kind mag adopteren.
In een aantal Europese lan
den is er een duidelijke tendens
naar verlaging van de civiel
rechtelijk meerderjarige leef-
DE LEZER moet het ook deze
week vooral van de buitenland
redactie hebben, maar die hoefde
dan ook geen duimen te draaien.
De frank, de leren, de Russen en
Chinezen zijn zeker de belang
rijkste onderwerpen, al zijn onze
suikerverrassingen en zelfs onze
Damslapers natuurlijk veel aar
diger.
De Franse frank duikelt 12'/2
procent. Pond Sterling en Belgi
sche frank staan onder zware
druk, maar bezwijken niet De
Franse landbouw doet in de EEG
voor spek en bonen mee en ons
Landbouwschap noemt dat de eer
ste stap op een heilloze weg,
want wat betekent die EEG dan
nog?
Noord-lerland op de rand van
een burgeroorlog. Straatgevech
ten tussen fanatieke protestanten
en even fanatieke rooms-katho-
lieken in Londonderry en Belfast.
Britse troepen herstellen min of
meer de orde. Troepen van de
Ierse republiek trekken bij de
grens samen. Er vallen vele do
den.
Wat van de Russisch-Chinese
gevechten in het oude Toerkestan
te denken? Peking beweert dat
Moskou zijn oorlogsplannen klaar
heeft liggen. Maar de rode woord
keus is altijd nogal gekruid.
In Amerika schokt de vijfvoudi
ge moord in het huis van de
filmster Sharon Tate. Nixon komt
met zijn plan tegen de armoede.
Meer politiek toezicht op de pro-
duktie van strijdgassen en bacte
riologische wapens. De maan
mannen komen gezond uit hun af
zondering en worden als helden
gehuldigd door alles wat in de
States héél hoog is. In Vietnam
duurt de felle strijd voort.
Verder in de wereld: de Veilig
heidsraad behandelt het conflict
IsraëlLibanon. Moskou waar
schuwt Kairo tegen een openlijke
oorlog. De Roemenen versterken
hun onafhankelijkheid. Praag ziet
met zorg de komende week tege
moet, omdat de Russische inter
ventie dan een jaar geleden is.
De zaak van bisschop Defregger
wordt niet opnieuw behandeld.
In ons land de trieste moord in
Asperen een man legt al spoe
dig de bekentenis af dat hij zijn
vrouw heeft gedood. Er woedden
grote branden: wasserij in Mep-
pel, groothandel in Utrecht, raffi
naderij in Pernis. Twee zeelui ko
men na maanden uit Chinese ge
vangenschap weerom.
Er is tevredenheid over de va
kantiespreiding. Abi Nathan kan
zijn vredesschip kopen en, zoals
gezegd, we hebben nog steeds
de slapers op de Dam, al gaat
de stad er nu wel wat tegen
doen. Het monument is weer even
schoon.
Co-op, de suikeroorlog beu.
gooit de suiker voor een cent de
kilo op de markt, een Delftenaar
geeft een dubbeltje toe (maar het
is allemaal natuurlijk wél koppel
verkoop) en als dat zo doorgaat
wordt het leven in augustus nog
goedkoper dan in juli, toen het
dank zij de uitverkoop al zo was
meegevallen.
De Rotterdamsche Droogdok
Maatschappij zal voor 230 miljoen
gulden twee zeer grote container
schepen voor Amerika bouwen.
De fiscus ving het eerste halfjaar
veel minder niet-kohierbelasting
dan hij had geraamd, maar ande
re belastingen zorgden voor rui
me compensatie.
„Thuis maakt mijn moeder mijn
bed op. Hier doet de gemeente
het" (Slaper op de Dam)
tijd, of, om het juridisch te zeg
gen, van de leeftijd waarop
men ..handelingsbekwaam"
wordt. Over het algemeen
houdt handelingsbekwaamheid
in, dat men het recht heeft om
te trouwen, overeenkomsten
aan te gaan, onroerende goede
ren te bezitten of te verkopen
en een testament te maken zon
der toestemming van de ouders.
De leeftijd die hiervoor staat is
veelal dezelfde als die waarop
*^en stemgerechtigd wordt.
In de meeste ledenstaten van
de Raad van Europa is deze
leeftijd 21 (op Cyprus en Malta
18, in IJsland en Zwitserland
20). In Japan begint de meer
derjarigheid met 20, in sommige
landen van het oostelijk blok
en in Israël daarentegen al met
18 jaar, terwijl de grens weer
bij 21 jaar ligt in Australië,
Brazilië, Chili, Canada en de
Verenigde Staten (met uitzon
dering van enkele staten, waar
de vrouwen op hun 18e en de
mannen op hun 21e als meer
derjarig worden beschouwd).
Naar het voorbeeld van
IJsland, waar de handelingsbe-
kwame leeftijd onlangs tot 20
werd verlaagd, overwegen nu
ook Noorwegen, Zweden en De
nemarken de leeftijdsgrens
minstens een jaar te verschui
ven, want 21 zo redeneert
men is hoog voor deze tijd.
„In biologisch opzichtzijn de
jongeren van vandaag eerder
volwassen dan die van enkele
tientallen jaren geleden", aldus
een uitspraak van de Zweedse
minister van justitie H. Kling.
„De school geeft ze een op
voeding, die ze in staat stelt het
hoofd te bieden aan de eisen
van de moderne maatschappij.
Ze nemen in hoge mate actief
deel aan de discussie over be
langrijke actuele vraagstukken
en ze blijken over liet algemeen
bizonder goed op de hoogte van
sociale en economische
kwesties. Al spoedig nadat ze
zijn gaan werken, worden ze fi
nancieel onafhankelijk.
Ook in andere opzichten ma
ken ze zich los van de invloed
van hun ouders. Velen trouwen
en krijgen kinderen op zeer
jonge leeftijd. Over het alge
meen lijken ze lang voor hun
éénentwintigste al volledig onaf
hankelijke persoonlijkheden,
die graag bereid zijn op eigen
benen te staan en hun eigen
verantwoordelijkheid te dragen
zowel op financieel als op ander
gebied."
Een rapport van een Britse
parlementaire commissie komt
tot dezelfde conclusie. Hierin
wordt aanbevolen de jongeren
al met 18 jaar het recht te ge
ven te trouwen zonder toestem
ming van de ouders, overeen
komsten te sluiten, onroerende
goederen te bezitten, een testa
ment te maken en (met uitzon
dering van de gehuwde vrouw)
een onafhankelijk domicilie te
kiezen.
Er bestaat dus in Europa een
duidelijke tendens naar verla
ging van de meerderjarige leef
tijd. Dit brengt echter ingewik
kelde problemen met zich mee.
Interne voor elk land afzonder
lijk, maar ook internationale.
De handelingsbekwame leef
tijd valt in de verschillende
landen vaak samen met die
waarop men stemgerechtigd
wordt en men zou dus kunnen
denken, dat verlaging van de
eerste ook die van de tweede
met zich mee zou moeten bren
gen. In sommige landen, zoals
Denemarken, Cyprus en Malta,
is men echter meerderjarig in
civielrechtelijke zin voordat
men stemrecht verkrijgt. In
Oostenrijk is het net omge
keerd. Hier mogen de jongeren
stemmen op 20-jarige (en bin
nenkort misschien al op 19-jari-
ge) leeftijd, maar mondig zijn
ze pas op hun éénentwintigste.
Tot nu toe kwam verlaging
van de meerderjarigheidsgrens
meestal tot stand onder revolu
tionaire regimes, die zich van
de steun der jonge garde wil
den verzekeren door ze ver
vroegd stemrecht te geven. Dit
was bijvoorbeeld het geval in
Frankrijk tijdens de Revolutie,
toen men de leeftijdsgrens van
25 naar 21 jaar verschoof, en
later in de Oosteuropese landen
onder het communisme. Het is
ook heel goed mogelijk, dat
sommige landen om redenen
van binnenlands politieke aard
niets voelen voor verlaging
van de stemgerechtigde leeftijd,
en zij zullen daarom misschien
afwijzend staan tegenover ver
vroeging van de civielrechte
lijke meerderjarigheid.
In internationaal opzicht zou
den er problemen kunnen
ontstaan door verschillen in de
wetssystemen der betrokken
Staten, met name bijvoorbeeld
voor particulieren, die onroe
rend goed bezitten in het bui
tenland, of die wensen te trou
wen of zich te vestigen in een
ander land.
Door
Frangois Bernard
medewerker van de
Raad van Europa
Een kort voorbeeld is meer
waard dan een uitvoerig betoog.
Neem de kwestie van het trou
wen. In Schotland was het
vroeger voor de wet voldoende,
als een paar in aanwezigheid
van getuigen de wens uitsprak
met elkaar te willen trouwen.
Een geboortebewijs was niet
nodig, evenmin als toestemming
van de ouders voor trouwlusti
gen beneden de 21, zoals dit
door de Engelse wet werd ver
eist. De jonge paartjes, vluch
tend voor het ouderlijk gezag,
namen de bus of de trein tot
aan de grens en hielden stil bij
het eerste huis aan de Schotse
kant, de smidse van Gretna
Green. Daar sfbot de smid hu
welijken voor het aambeeld in
plaats van het altaar, een bij
baantje dat hem geen windeie
ren legde. Deze onregelmatige
huwelijksvoltrekking 'was even
zeer geldig als 'een huwelijk
gesloten volgens de Engelse
wet.
Tegenwoordig, en in feite al
de laatste dertig jaar, worden
dergelijke huwelijken niet lan
ger zonder meer erkend, maar
toch hangt er nog steeds een
waas van romantiek om Gretna
Green. Dit illustreert op zijn ei
gen wijze het belang van een
zekere mate van eenheid in de
wetgeving der Europese landen,
ook voor de minder roman
tische aspecten van het meer
derjarig zijn.
Momenteel kan vrijwel geen
enkel land nog een volledig
zelfstandig economisch beleid
voeren. Is het dan niet onrede
lijk, dat bijvoorbeeld een 19-ja-
rige ondernemer rechtsgeldige
overeenkomsten kan sluiten in
het ene land, om vervolgens te
merken, dat zijn handtekening
geen waarde is in het andere?
Wil men dus inderdaad verla
ging van de handelingsbekwa
me leeftijd, dan is een zekere
mate van overeenstemming tus
sen de landen onontbeerlijk.
Natuurlijk blijft elke keuze al
tijd enigszins willekeurig, maar
toch dienen alle landen eenzelf
de leeftijdsgrens voor civiel
rechtelijke meerderjarigheid
aan te nemen, zodat complica
ties voortkomend uit onderling
verschillende wetten op dit
punt, niet meer mogelijk zijn.
Om deze verschillen op te
heffen, voor zover ze tussen de
ledenstaten momenteel bestaan
of in de toekomst zijn te ver
wachten, heeft de Juridische
Commissie van de Raad van
Europa een advies opgesteld,
waarin wordt aanbevolen deze
kwestie in studie te nemen als
onderdeel van het Intergoever-
nementele Wërkprogramma van
de Raad.
Het Trio Digno Garcia is vanavond te horen en te zien in het AVRO-tv-programma op NedJ
Drie speellieden-zangers, die pure Spaanse muziek ten gehore brengen. Voor hen geen i
trische, maar de klassieke gitaren, waaruit zij niettemin voldoende geluid kunnen halen ter F
leiding van hun vurige zang.
De visioenen von Johannes op Patmos, weergegeven in De
Openbaringen", behoren nog altijd tot de moeilijkste Bijbel
passages, ook voor theologen en andere geleerden. CVK, IKOR
en RKK, menen dat juist deze verwonderlijke, maar boeiende
mededelingen van Johannes bijzonder sterk moeten werken op
de kinderlijke fantasie en daarom schrijven zij een wedstrijd uit.
Er worden twee kleurenprogram-
ma's vertoond, en wel op de zon
dagen 24 en 31 augustus, waarin
Aart Staartjes op tekst van ds.
Karei Eykman vertelt over de dro
men van Johannes. Bert Bouman
maakt er tekeningen bij.
Een hele opgave, want de uit
zendingen komen in het program
ma Woord voor Woord, dat
slechts enkele minuten zendtijd in
beslag neemt. In de eerste uitzen
ding wordt verteld wat Johannes in
zijn visioenen zag en dat eindigt in
een verklaring over „een wereld
zoals God heeft bedoeld".
Aan de kinderen wordt dan ge
vraagd, dit perspectief zelf aan te
vullen in eigen tekeningen.
Op 31 augustus wordt verteld
van Johannes' gedachten over de
toekomst.
Alles is min of meer gericht op
het verlangen haar wereldvrede en
de mogelijkheden daartoe. Daarom
is de wedstrijd getiteld „Teken
voor vrede" e.n daarom ook zullen
de Ingezonden tekeningen drie we
ken later, op 21 september, wor
den getoond op het scherm. Wij
staan dan aan de vooravond van
de vredesweek en het is de be
doeling daarbij te laten zien hoe
kinderen zich vrede voorstellen.
Dit programma zal een half uur
duren, want de zendgemachtigden
verwachten een stroom van teke
ningen, waaruit toch een selectie
zal moeten worden gemaakt.
Ook voor volwassenen lijkt ons
dit een hoogst interessant experi
ment, dat zeker waard is met be
langstelling te worden gevolgd,
omdat het heel leerzaam kan zijn
en daardoor aanwijzingen kan ge
ven bij de opvoeding.
Wie gewend is, de serie Woord
voor Woord te volgen, begrijpt al
dat het boek De Openbaringen
simplistisch zal worden behandeld
in de inleidende uitzendingen, en
dat is ook goed, anders is het
voor kinderen veel te ingewikkeld.
Het is dus niet juist, uitleg en
inleiding exegetisch te lijf te gaan.
Elk kind, dat een tekening stuurt
krijgt als beloning een door Bert
Bouman getekende vouwplaat.
De grondslag van de huidige wereldstad
Rotterdam werd ruim 600 jaren geleden
gelegd in het Westland, in het Hof van de
heren van Wateringen in Wateringen.
Twee oorkonden uit 1358 bevestigen dat.
Heer Willem van Wateringen en zijn
vrouw Janna van Tellingen schenken hun
rechten aan de bewoners van de plaats,
waarop nu Rotterdam is gebouwd om het
hun mogelijk te maken, hun woongebied
uit te breiden. Een maand later wordt de
ze toezegging bevestigd door Hertog Al-
brecht van Beieren, die in zijn brief zegt.
dat de mensen van Rotterdam met de
grond van Heer Willem mogen doen wat
zij willen. Men krijgt zelfs toestemming
om muren te bouwen en vesten te ronden.
Toen Janne van Teilingen met Willem, van
Wateringen trouwde (beiden stamden uit een
aanzienlijk geslacht) kreeg Janne van haar
vader, Simon van Teilingen, als huwelijksge
schenk enkele van zijn lenen, namelijk Bokels-
ambacht en Bleiswijk, met de rechten en tienden
die er aan verbonden waren. Het Huis te Wee
na. dat in Bokelsambacht lag, bleef echter ,n
het bezit van de Bokels, die het weer in leen
hielden van de heren van Putten.
In deze greep uit Rotterdams geschiedenis
komen al een aantal namen voor die nu nog
een bekende klank hebben. In de eerste plaats
is daar het Rode Zand, een straat in de omge
ving van het gebouw van Vroom en Dreesmann
aan de Hoogstraat. Van Bokelsambacht stamt de
Beukelsdijk, die nu nog loopt van de Schie tot
aan de Weena in de omgeving waarvan het
Huis te Weena, het huis van de Bokels, heeft
gestaan.
Aan het eind van de dertiende eeuw wordt
Rotterdam, nog niet als stad, maar als een topo
grafische aanduiding van de plaats, waar twee
ambachten aan elkaar grensden genoemd. Er
begon zich een gehucht te vormen, dat van toen
af aan snel uitbreidde en in aanzien toenam,
zodat het reeds in 1340 stadsrechten verwierf.
Vanaf 1340 kon Rotterdam hoewel laat
gaan wedijveren met de overige steden in Hol
land. In die tijd behoorde Rotterdam toe aan
drie heren. De havenstad was van de Graaf
van Holland, de ene helft van de binnenstad
ran Ghisebrecht Bokel en de andere helft van
Outgier van Cralingen.
Willem van Wateringen komt pas later op het
toneel, als hij in 1352 trouwt met Joncvrouwe
Jeanne van Benthem van Teilingen, dochter
van Simon van Teilingen en Agniese Bokel,
die een nicht was van graaf Willem V. In 1353
was deze Willem van Wateringen baljuw van
Rijnland en houtvester van de Haarlemmer
hout. Hij was bovendien een gunsteling van
graaf Willem V én in aanzien de eerste van
zijn geslacht.
Door zijn huwelijk met Janna van Teilingen
steeg zijn aanzien nog meer. Door graaf Willem
V werd hij begunstigd met het aanzienlijke
leengoed Teilingen. Toen het echtpaar was
overleden, lieten zij geen wettige kinderen na.
In 1367 kwamen de Rotterdamse goederen
„de ambachten van Bokelsdijc, Bloemendijc
ende dat Roodezand" weer aan de Bokels.
Bleiswijk bleef echter met Teilingen verbonden.
Uit deze gegevens is duidelijk, dat het ge
slacht Van Wateringen maar korte tijd de Rot
terdamse goederen in bezit heeft gehad. In die
korte tijd echter heeft Willem van Wateringen
de grondslag gelegd voor de latere groei van
de huidige ivereldstad. Kort gezegd: Rotterdam
dankt het ontstaan aan een Westlands edelman.
C. KEIZER
li-I» -1. t> Ti&rHjjpgi
ir -V» i*
f:
r- 'vr-r Wfont V-V. J&htiir '3»»- sf L
.jwÉSiif»
r i :'"r v v
nwrt (frOu *lt - *{rè -1
bitten
Vai< j ->> P •'«Wb* 'Th s^"
I r Sesjfif-I-- --"fv--r'-
-ft- De tekst van de zich in het
Rotterdams Gemeentearchief
bevindende oorkonden luidt:
„Wij Willem van der Waterin
gen, Ridder, Heer van Tylingen,
Vrouwe van der Wateringen,
Heer Willems wyff voorsz mae-
cen cond allen luyden, dat wy
geoorloft hebben, consenteren
en oorlof geven der poorte van
Rotterdam haer vesten te
maecken, ende te delven tot
haren beste oirbair in onse am-
bagte, dat sy hebben sullen
binnen der poorte van Rotter
dam voirsz. Ende dat sal wesen
behouden ons, ende onse na
komelingen ons regt van alle
vervalie, die binnen den am-
bagte voorseyt verschijnen sul
len nae der Poortregt van Rot
terdam, one den derden pen
ning daer off te hebben. Ende
dit sal onse Schoute, die nu is,
off hier namaels wesen sal,
verwinnen met den Schepenen
van Rotterdam voirsz die nu
sijn, off hier namaels sullen
wesen, ende dat beregten na
der poorte regt also verre, als
ons ambagt binnen der vesten
van Rotterdam comt. ende om
dat wij dit vaste, ende gestade
gehouden willen hebben der
poorte van Rotterdam voorseyt
van ons, ende van onse .nako
melingen, soo hebben wij
desen brieff In kennisse der
waerheyt open besegeit mit
onsen segele. gegeven op den
agsten dagh in april, in 't jaer
ons Heeren duysent drie hon-
dert agt en vyftlgh".
Op 8 mei 1358 geeft Hertog
Aibrecht van Beieren toestem
ming om: „eene Veste te maec
ken om hare rtede also groot,
als hem duncke oorbaerlyck
wesen, also verre gaende, als
heur vrijheden, ende poort regt
strecket, ende om Vesten te
ronden, ende tot heure praffyt
te maecken, wij hem heur vrij
heden meere, ende geven poort
regt te hebben dat rode sant,
dat aen der poort gelegen la,
ende Here Willem van der Wa-
teringe, ende syne gesellinne,
Vrouwe Jan van Teyfingen, toe
behoort, also verre, als sij des
overdragen sijn met Heere Wil
lem, ende sijne Vrouwe voirsz
in alle maniere, als heur hand
vesten begrepen hebben".
'AO
Verscheidene koren zijn
beluisteren in het NCRV-radi
programma „Veel gevraaj
gewijde muziek", dat woensi
om 6 uur de ether ingaat
Het meisjeskoor Heldria
het Ned. Hervormd Manne
koor uit Scheveningen, zing
met orgelbegeleiding van Haer
Herzog.
Onder leiding van Frits h£
velink en begeleid door organ ei
Wim Hardenbol zingt het Gr^
I.J.E. koor uit Rotterdam-Zu j
„Lied van eeuwig leven"
„Ons eeuwig morgenrood".
In het programma „Te De,^
Laudamus" op de ochtend
zaterdag 23 augustus is gemej
tezang te horen, uitgevoerd!
de Scheveningse Prins Willel
kerk. Wim de Ruiter leidde f
samenzang, voor het instrunw
tale gedeelte zorgden de or#
nist Sander van Marion en f
trompettist Theo Lannen.
Dit is Peter Alexander,
gids door operetteland, vt
avond bij de NCRV op Ned.
De operette is te zien als
voorloopster van de musU
maar behoudt toch het heel
gen romantische, met veel kit
en fleur en meeslepende n
ziek.
Het NCRV-programma bil
een selectie uit bekende operl
tes, waarvan menige melol
gemeengoed is geworden in
le landen. Peter Alexander, li
lemaal in stijl, is in gezelschj
van o.oIngeborg Hallstt
Sylvia Lydi en May Strassbé
NCRV en KRO sami
in schoolradio
NCRV en KRO hebben elkl
gevonden in samenwerkl
voor tal van schoolradiopi
gramma's over de meest uitej
lopende onderwerpen. Dat
een aanwinst.
De KRO deelt ons mede, l
hierdoor het aantal uitzend
gen belangrijk is toegenoni
Van de NCRV kregen wij t
geen volledig programma v|
de komende winter, van
KRO wel. Hieruit blijkt, dat
KRO in totaal zevenentwiri
verschillende series zal ti
zenden. Hiervan zijn er twill
gemaakt in samenwerking t
de NCRV, die ze dus ook
haar programma neemt
Er is o.a. een serie voor g
tere leerlingen over nieil
psalmberijming, maar er J
ook lessen over herbouwd R
terdam, over gehandicapte K
deren, over letterkunde, j
jongste geschieden'" vele
dere zaken.
