STRAND WORDT ONBEREIKBAAR
Aanslag op Vrijheidsbeeld verijdeld
Zonder verbindingen raken
wij in tien jaar verstopt
ZATERDAG 16 AUGUSTUS
De afgelopen zonne-weekeinden
hebben het weer eens bewezen: de
Nederlandse kust kan haar dagjes
mensen niet bergen. De voor Europa
bijna unieke omstandigheid, dat die
kust over de volle lengte een brede
zoom van strandzand heeft, doet
daar niets aan af. De dagtoerist moet
het doen met enkele spaarzame me
ters om zich te kunnen laten bruin-
bakken temidden van de transistors
en huilende kinderen, die in de mie
renhoop vergeefs hun ouderlijke kuil
zoeken. Nederlands kust lijkt de
rust te hebben uitgebannen. Iedere
zonnige dag opnieuw moeten hon
derdduizenden constateren, dat hun
balkonnetje of stadstuintje meer re
creatief genoegen bieden dan Hol
lands stranden, die vol zijn en slechts
bereikbaar wanneer men er uren
kruipen in autofiles voor over heeft
Tóch: voor wie de rust
zoekt, is zij er wél. Alleen:
men zal zich moeite moeten
getroosten. De stranden
bieden ruimte genoeg om
een veelvoud van de strand-
gasten van nu op te vangen,
maar zij zijn met de auto
vrijwel niet te bereiken.
Het aantal slagen is te
gering en is er al een weg
naar het strand, dan is er
onvoldoende parkeerruimte.
De Wassenaarse Slag is
daar een treffend voorbeeld
van: de parkeerplaats in de
duinpan achter het strand
biedt plaats aan slechts 500
auto's, terwijl er op topda
gen ten minste 2500 zouden
moeten kunnen staan.
Hoe zal dat moeten als er
straks, over zo'n vijftien jaar.
een slordige 400.000 auto's hun
weg naar zee zullen zoeken?
Deskundigen zijn ervan over
tuigd: als er niet tijdig maatre
gelen worden getroffen, zullen
chaotische toestanden ontstaan.
Spookbeelden voor menige
kustplaats, die zich overspoeld
zal zien door dagjesmensen, aan
wie nauwelijks iets wordt ver
diend; hoogstens een zak patat.
Dat laatste is ook de reden,
waarom veel gemeenten er wei
nig voor voelen dure voorzie
ningen te treffen: kostbare we
gen en parkeerterreinen, die
maar enkele maanden van het
jaar nut hebben.
Al enkele jaren geleden heeft
de ANWB er in een rapport op
aangedrongen de kust te
ontsluiten. Speciaal voor het
autotoerisme. Ir. C. A. Kuysten,
directeur verkeer en recreatie:
„We hebben toen een schema
aangegeven, volgens welk het
strand gemakkelijker bereik
baar wordt. Het gaat er van uit,
to,
BIJLAGE VAN
HET KWARTET
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
dat er meer toegangen moeten
komen.
Dit zou kunnen door twee uit
het achterland komende toe
gangswegen in de duinen met
elkaar te verbinden en vanaf
deze verbindingsweg om de ki
lometer looppaden naar het
strand aan te leggen (zo'n vijf
in totaal).
Langs de verbindingsweg
moeten dan ruime parkeer
plaatsen worden aangelegd.
Wanneer men dit op een drietal
plaatsen doet en voorts de ca
paciteit van de huidige toegan
gen vergroot, zal dit voldoende
zijn om de over tien jaar ver
wachte anderhalf miljoen dag
bezoekers op te vangen".
De ANWB-directeur geeft
toe, dat het niet zomaar ver
werkelijkt zal kunnen worden.
,.Er zijn in Zuid-Holland veel
gebieden, die voor de water
winning worden gebruikt en die
dus ontoegankelijk zijn voor
verkeer. Daarnaast 'krijgt men
ook te maken met tegenstrijdi
ge gemeentelijke en andere be
langen. En natuurlijk is er de
vraag wie een en ander moet
betalen".
Dat het een vrij kostbare
zaak zal worden, staat vast.
Wat de wegen betreft bijvoor
beeld zal men brede vierstrooks
banen moeten maken omdat ze
een zodanige capaciteit moeten
hebben, dat ze bij plotseling op
komend slecht weer alle bad
gasten tegelijk kunnen verwer
ken.
Belangrijk vindt de ANWB
ook, dat er meer afslagen voor
fietsers en bromfietsers komen.
Dat betekent dus ook meer
vanuit het achterland bereikba
re rijwielpaden. Ir. Kuysten:
„Om de stromen op te vangen,
zal het fietspadennet beter
moeten worden afgestemd op
een sterke verschuiving in de
richting van de bromfiets. Op
het ogenblik zijn nog veel pa
den alleen toegankelijk voor
fietsers".
Ook de provincie is ervan
overtuigd dat er meer afslagen
moeten komen. In een twee
jaar geleden uitgegeven rapport
(dat nog in studie is) wordt
gesteld, dat op het kustgedeelte
tussen Hoek van Holland en de
grens tussen Noord- en
Zuid-Holland zeker 44 slagen
nodig zijn, aanzienlijk meer
dan thans. Ook uit dit rapport
blijkt echter, dat hier grote be
dragen mee zijn gemoeid.
Ir. Kuysten: „Het rijk zou.
daarvoor waarschijnlijk wel
moeten opdraaien. Maar bij
CRM vindt men de aanleg van
groenzones tussen de steden be
langrijker dan ontsluiting van
de stranden". Hij ziet dan ook
niet, dat er op korte termijn
veel zal kunnen gebeuren. Zijn
advies daarom aan fervente
strandgasten: stap op de fiets,
dat gaat sneller en voorkomt
ergernis.
Optimistischer is de ANWB
ten aanzien van het Deltage
bied. „Wanneer de dammen er
eenmaal zijn, zal er veel nieuw
strand komen. Dat wordt een
geweldig interessante zaak, ze
ker ook voor de Rotterdammers
omdat deze stranden door het
nieuwe wegennet vlak baj de
deur komen te liggen", aldus de
heer Kuysten.
„Er zal een heel nieuwe ont
wikkeling komen, die echter
ook problemen met zich brengt.
Zo zal er ongetwijfeld een grote
vraag ontstaan naar verblijfsre-
creatie: tweede huisjes, bunga
lows en terreinen voor stacara
vans en bungalowtenten. Een
ander vraagstuk is dat van het
openbaar vervoer. Zal het mo
gelijk blijken badgasten tot
vlak bij het strand af te zet
ten?"
Voor het „oude gebied" is dat
openbaar vervoer trouwens
even belangrijk. De ANWB
vindt, dat de badgast nog steeds
te weinig mogelijkheden heeft
om met bus, tram of trein bij
het strand te komen.
fiMu
Ir. Kuysten: „Dat wil zeggen:
vlak bij het strand. Je kan een
badgast niet nog eens een paar
kilometer met al zijnspullen
door de duinen laten sjouwen".
dabei zijn, maar omdat ze het
aLgemeen belang dienen, lijkt
subsidie van CRM en Econo
mische Zaken mij alleszins re
delijk".
Dat de Nederlandse kust voor
de dagtoerist moet worden ont
sloten, daarvan is iedereen
overtuigd. De chaotische toe
standen op de weinige toevoer-
wegen, de overvolle treinen
naar Zandvoort en Hoek van
Holland van de laatste week
einden onderstrepen die nood
haak.
Vrij recente tellingen hebben
uitgewezen, dat de groep, die
Omdat de aanleg van nieuwe
wegen in het „oude gebied"
vrijwel onmogelijk is, ziet hij
veel in nieuwe spoorlijnen: een
lijn naar een punt tussen De
Wassenaarse Slag en Zand
voort, een naar Oostvoome via
Hellevoetsluis, een naar Sche-
veningen vanuit het nieuwe
centraal station in Den Haag (is
al gepland) en een naar een
punt benoorden Wijk aan Zee.
„Zulke lijnen zouden voor de
spoorwegen natuurlijk niet ren-
zijn weekeinde aan het strand
wil doorbrengen snel groeit. Nu
al trekt 2,5 procent van de be
volking van Zuid-Holland er op
zonnige vrije dagen naar toe. In
1980 zal dit, zo wordt geschat, 4
procent zijn. Waar zullen die
straks allemaal moeten blijven,
als er niet tijdig nieuwe voor
zieningen worden getroffen?
De capaciteit van huidige
trekpleisters is al overschreden.
En de wegen er naar toe zijn
verstopt: het strand wordt on
bereikbaar
Vijfenzeventig Amerikaanse FBI-rechercheurs arresteerden in februari
van dit jaar vier negers en een knappe blonde tv-omroepster. Zij verhinder
den daarmee op het allerlaatste ogenblik een komplot om het New Yorkse
Vrijheidsbeeld op te blazen. De samenwerking werd verhinderd doordat een
New Yorkse politieman, Raymond Wood, drie maanden daarvoor de
gevaarlijke taak op zich nam om het extremistische „rechtse bevrijdings
front" te infiltreren.
Wood achterhaalde de plannen van de
groep, die zichzelf beschreef als
..pro-Castro en pro-Rood China", het
Vrijheidsbeeld op te blazen, alsmede het
monument voor George Washington, ge
legen tussen het Capitool en het Witte
Huis in Washington, en de befaamde
Vrijheidsklok in Philadelphia. Tevens
kwam hij te weten dat de „knappe blonde
vrouw", de 22-jarige Michèle Duclos, een
bekende tv-persoonlijkheid in Montreal,
zich bij de groep zou voegen vanuit Ca
nada.
Michèle Duclos arriveerde Inderdaad in
New York. Zij was een actief lid van de
..afscheidingspartij" in Canada, die vol
ledige vrijheid wenst voor de Frans-Ca
nadezen. Dank zij het werk van politie
man Wood werd een schuilplaats met 22
staven dynamiet gevonden in een stuk
onbebouwd terrein in de buitenwijken van
New York. Onmiddellijk legden politie
mannen een onopvallend kordon rond het
weiland en toen een lichtblauwe auto met
nog meer springstoffen in de buurt van
het weiland stopte, klapte de val dicht.
Het Vrijheidsbeeld is de meest beken
de sculptuur in de Verenigde Staten. Het
beeld werd het Amerikaanse volk ter ge
legenheid van het eeuwfeest der Onaf
hankelijkheid in 1876 aangeboden door
het Franse volk. Omstreeks 1870 opperde
de Franse historicus, jurist en latere se
nator Edouard Laboulaye het idee. de
Verenigde Staten een gedenkteken aan
te bieden als getuigenis van de Frans-A
merikaanse vriendschap tijdens de Vrij
heidsoorlog (1770 - 1776).
In 1875 kwam een Frans-Amerikaans
Genootschap tot stand met Laboulaye als
voorzitter en >met het doel de nodige
gelden bijeen te brengen. Toen het ge
nootschap in Frankrijk een oproep deed
om financiële hulp, stroomde het geld
binnen. Aanvankelijk waren de kosten
voor het op te richten monument op
250.000 dollar geschat, maar al snel
bleek dat de schatting aan de lage kant
was. Opnieuw deed het Genootschap een
beroep op .het Franse volk en het liet
zich andermaal niet onbetuigd. In 1880
was het vereiste bedrag uitsluitend
door particuliere giften bijeengebracht.
De bekende Elzasser beeldhouwer Fre
deric Bartholdi werd door niemand min
der dan. Ferdinand de Lesseps, de bou
wer van het Suezkanaal (die na de dood
van Laboulaye voorzitter van hei
Frans-Amerikaans Genootschap was
worden) uitgenodigd het monument te
bouwen.
„Miss Liberty" reikt (het voetstuk mee
gerekend) tot een hoogte van 93 meter.
Hij ging voor het maken van een ont
werp naar de Verenigde Staten. Toen hij
de haven van New York binnenvoer werd
hij geïnspireerd door een conceptie, die
de Godin der Vrijheid zou uitbeelden,
staande voor de poort van de Nieuwe
Wereld. De Vrijheid zag hij in de ge
daante van een vrouw, die de ketenen
der tirannie verbreekt en het licht van
de vrijheid over de aarde verspreidt. Zo
ontstond het beeld van de „Liberty, En-
lighting The World", de Maagd aan wier
voet een gebroken kluister ligt, die in
haar linkerhand een gedenkplaat houdt,
waarop de Onafhankelijkheidsverklaring
is gegrift, en in de rechterhand een bran
dende toorts waarmee zij de wereld ver
licht.
Het Vrijheidsbeeld waarvoor Gustav
Eiffel, de man van de beroemde Parijse
toren, het geraamte ontwierp werd In
Parijs gebouwd. Het is met voetstuk 93
meter-hoog. De breedte van „Miss Liber
ty's" gezicht bedraagt drie meter en de
ogen hebben een omvang van ruim 60
centimeter. De -neus is bijna één meter
vijftig lang en de arm. die de fakkel torst,
meer dan 12 meter.
Het werd bij „stukjes en beetjesver
vaardigd. Er waren 350 onderdelen waar
mee men nog el gemoedelijk omsprong.
Zo werd bijvoorbeeld het hoofd op de
Parijse Wereldtentoonstelling van 1878
tentoongesteld. Twee jaar eerder was de
arm. die de fakkel draagt, al in Philadel
phia geëxposeerd ter gelegenheid van de
viering van het eeuwfeest van de Ameri
kaanse onafhankelijkheid.
Verpakt in 214 kisten ging „Miss Liber
tyop 4 juli 1884 scheep naar Amerika.
Dit bericht verwekte in de Verenigde Sta
ten grote onrust, want het geld voor het
voetstuk, dat de VS zouden bekostigen,
was er .nog niet. De campagne van
loseph Pulitzer (wiens naam nog voort
leeft in de bekende prijs) in de „New
York World" had succes en toen het
beeld arriveerde was het bedrag voor het
voetstuk bijeen.
Op 28 oktober 1886 werd het Vrij
heidsbeeld in tegenwoordigheid van de
beeldhouwer Bartholdi door president
Grave Cleveland ingewijd. In het voetstuk
waarop het beeld staat (4 verdiepingen)
is een lift aangebracht. De wachtende
bezoekers kunnen de daar aangebrachte
citaten lezen. Het zijn uitspraken van
Benjamin Franklin (1706 - 1790). Thomas
Jefferson (1743 - 1826). Ralph Emmerson
(1808 - 1882), Abraham Lincoln (1809 -
1865), Thomas Wilson (1858 - 1923) en
Franklin D. Roosevelt (1882 - 1945).
Laatstgenoemde hield bij de 50e verjaar
dag van „Miss Liberty" in 1936 aan de
voet van het beeld een toespraak, waarin
hij memoreerde: „Het was de hoop van
hen. die ons het beeld schonken en te
vens de hoop van de Amerikaanse natie
die het ontving, dat de Godin der Vrijheid
en die van de Vrede dezelfde zouden
zijn;"
Het bronzen Vrijheidsbeeld op Bedloe's
Island in de haven van New York trekt
reeds van verre de aandacht van iedere
bezoeker. Op het voetstuk van dit beeld
is een grote plaat bevestigd, waarop een
sonnet gebeiteld staat van de Joodse
dichteres Emma Lazarus, een hulde aan
de vrijheid en aan de Verenigde Staten
als 't toevluchtsoord van de onderdruk
ten.
Emma Lazarus overleed in 1887 op
slechts 38-jarige leeftijd. Haar sonnet,
,.The New Colossus", werd in 1903 op
het voetstuk aangebracht. De Neder
landse vertaling luidt: „Houd. Oude We
reld. al uw schoons, maar stuur hen, die
berooid en vermoeid zijn, de verdrukten,
die maar éér) bede kennen: vrij te zijn.
Zend hen, die In de storm vergaan, tot
mij, ik wijs de poort, waar het Licht der
Vrijheid gloeit."
Pas in 1924 werd het Vrijheidsbeeld tot
Nationaal Monument verklaard en in 1937
werd het grondig gerestaureerd, want
..Miss Liberty" begon enkele „schoon
heidsfoutjes" te krijgen. Zij barstte en
scheurde. Bovendien kreeg zij een ver
warmingsinstallatie in het voetstuk om
haar droog te houden. De verlichting in
de fakkel, van waaruit men een fan
tastisch uitzicht over New York heeft,
bestaat thans uit dertien 1000 watt lam
pen. drie 2000 watt gloeilampen en zes
400 watt kwikdamp lampen.
„Miss Liberty" is in kleinere afmetingen,
ook wat dichter bij huis, te zien. In Parijs
op de Pont de Gienelle is een reproduk-
tie te vinden van „La Liberté éclairant
Ie Monde". De thans 79-jarige „Miss Li
berty" heeft de tand des tijds glansrijk
doorstaan. Zij heeft al zo veel jaren het
ideaal der Vrijheid hoog gehouden en
degenen, die haar voor het eerst zagen
nieuwe hoop gegeven en een gevoel van
veiligheid.
