OOK RECHTERS MOETEN ZICH ROSITA (21) Laat een kleuter nooit alleen in het verkeer DEZE WEEK krijgt nog een kans Gezegd BEZWAREN TEGEN DE RECHTSPRAAK ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1969 2 De ruimtevaart heeft ook deze week ons in de ban gehouden. Alles was dan ook even verras send. Voor leek en deskundige. In Houston kwamen in twee zen dingen de maanstenen veilig aan, die de Apollo II naar de aarde had gebracht De geleerden wa ren enthousiast Dat was ook iedereen over de duidelijke foto's van de mense lijke stappen rond de Ameri kaanse vlag op de maan. Maar Mars bleef niet bij de maan achter en eiste ook een deel van de publiciteit op. De foto's, die de Mariner 6 van de Rode Planeet naar de aarde seinde, bleken een sensatie te zijn. Het landschap van Mars lijkt op dat van de maan. In het gebied van de evenaar, was, te gen de verwachting in geen spoortje van leven te bespeuren. Weer een week van de ruimte vaart dus. We hebben het mee gemaakt en ais bewijs voor het nageslacht kunnen we de gram mofoonplaat Man op de Maan en het boek Amerikanen op de Maan kopen. President Nixon van de Vere nigde Staten reist de wereld door. Voor Arië stak hij de „atoomparaplu" op als bescher ming van de landen. In Bangkok was niet iedereen enthousiast over de komst van de President en vloog een lege fles in de richting van zijn hoofd. In Viet nam bezocht Nixon op gevaar lijke plaatsen de Amerikaanse militairen. Senator Edward Kennedy heeft zijn moeilijkheden nog niet over wonnen. Weliswaar kreeg hij na zijn voorwaardelijke veroordeling een stroom van sympathiebetui gingen. Maar er is een aanklacht ingediend omdat hij gevaarlijk zou hebben gereden en de offi cier van justitie verzocht toestemming voor een lijkechou- wing op Mary Kopechne, die in zijn auto om het leven kwam. De Westduitse Bondskanselier Kiesinger (CDU) en zijn partijge noot Von Hasselt vinden dat de NPD niet neo-nazistisch is, maar een partij van ontevreden kie zers. In buitenlandse oren klonk dit pijnlijk. Door de westelijke Grote Drie zou Rusland gepolst zijn voor een Europese Veilig heideconferentie. De Russische schrijver Koez- netsof mag -in Engeland blijven. Hij vindt het in zijn eigen land te benauwd om te kunnen werken. In Nederland Is de P. C. Hooft- prijs toegekend aan de omstreden Gerard Kornelis van het Reve. De Paus reisde deze week naar het hartje van Afrika. Men hoopte, dat hij vrede zou kunnen bewerkstelligen tussen Nigeria en Biafra. Ondertussen stijgt het dodencijfer onrustbarend, zo blijkt uit een alarmkreet van dr. Middelkoop, de Nederlandse arts keert niet meer terug naar Biaf ra. Nederland doet niet meer mee aan het MRCA-project voor de ontwikkeling van een ge vechtsvliegtuig. De PvdA en an dere politieke partijen hebben ernstige financiële zorgen. De discussie over het al of niet subsidiëren van de partijen is begonnen. Uit Engeland kwam het nieuws, dat de rechtbank aan de mismaakte Softenon-kinderen een schadevergoeding (ca 180.000) heeft toegekend. Ook aan moeders is een som toege kend. Vlaardingen haalde zijn kaste lein en zeezeiler Bertus Zijdenbos uitbundig In. Daar was alle reden voor. Hij was met zijn Santa Ma ria drie jaar weg geweest. In Valkenburg ging het minder feestelijk toe. Hier trad de politie hard op tegen de terreur van en aantal jeugdige vakantievierders. Parijs lanceerde de nieuwe mode. Geen kortere rokken. Dat kon haast niet meer. Het worden broekpakken en verder ziet ie dereen maar. Ja en dan mogen de vakanties iriet vergeten worden in deze week van de mooie zomer van 1969... „Het ie tenslotte een bijzondere prestatie om in Nederland het Amerikaanse volkslied te spelen •n twee Amerikanen op de maan In de houding te laten staan". (Carel Enkelaar. NOS-functionaris) Wie privé, d.w.z. niet-bedrijfématig, iriet de rechter in aanraking komt, moet alijd een groot financieel offer brengen, dat, indien zijn actie succes heeft, lang niet geheel op de tegenpartij kan worden afgewenteld. Deze toestand heeft twee oor zaken. Allereerst het Nederlandse systeem, waarbij niet alle werkelijk gemaakte kosten, maar slechts een bepaald door de rechter vast te stellen bedrag door de „verliezer" (in strafzaken soms: de staat) aan de „overwinnaar" moet worden betaald. door mr. F. H. Kernkamp (verbonden aan de balie te Rotterdam) Dit systeem bestaat ook in an dere landen, o.a. in Engeland. In principe is het juist, want er zijn zaken waarin beide partijen een re delijk standpunt innemen en het slechts van, voor niemand geheel voorspelbare afwegingen van de rechter afhangt wie tenslotte gelijk krijgt Het zou niet billijk zijn ie mand, die een dergelijke zaak ver liest en die b.v. een standpunt heeft ingenomen dat tevoren altijd door de rechter was gedeeld, ook nog eens te straffen met het beta len van de kosten van de tegen partij in volle omvang. Bovendien vraagt leder verstan dig mens eerst advies alvorens te gaan procederen. Het werk aan een advies verbonden, kan zeer aanzienlijk zijn en het honorarium navenant. Toch kunnen de kosten van een dergelijk advies natuurlijk niet ten laste van de tegenpartij worden gebracht. Er blijven dus altijd niet-verhaalbare kosten over. Door het gestegen kostenpeil speelt dit een veel belangrijker rol dan vroeger. Ook hieraan is wei nig te doen. Procederen is nu een maal vakwerk. Wie wel eens heeft meegemaakt hoe welbespraakte, gestudeerde mensen, zelfs niet-processueel getrainde juristen, hun eigen ijzersterke zaak ver prutsten. eenvoudig omdat zij niet wisten hoe de rechter aan te pak ken: zakelijk, bondig en met een zekere afstand in het ene geval, met een dringend beroep op zijn billijkheidsgevoel in het andere, zal direct beamen dat het meestal niet aan het publiek zelf onder wie vele ongeschoolden kan worden overgelaten hun rechtsza ken te behartigen. Er zou dikwijls heel weinig van de rechtspraak te rechtkomen. b.v. doordat de rechter niet eens zou begrijpen waarover de partijen nu eigenlijk kJbbelden. Er zijn dus deskundigen nodig, bij de gewone rechter doorgaans advocaten. Deze deskundigen zijn duur. Het moeten gestudeerde lie den zijn. Men kan erover twisten wat hun jaarinkomen moet zijn, maar het lijkt redelijk aansluiting te zoeken bij dat van de rechter. Dit laatste bedraagt op het ogen blik ruim f 30.000. Bijzonder be kwame of ervaren procesvoerders moet men vergelijken met presi denten van rechtbanken of zelfs van gerechtshoven. Men komt dan tegen de f 60.000. Wil een advo caat een met een rechter vergelijk baar inkomen hebben en een ou dedagsvoorziening opbouwen, dan moet hij gemiddeld ongeveer 100 per uur rekenen, in kleine zaakjes wat minder, in grote meer, om ook nog zijn kantoorkosten te kunnen dekken. Dit is voor vrijwel nie mand te betalen, die dergelijke kosten niet op zijn bedrijf (lees: grotendeels op de fiscus) kan af wentelen. Wanneer daarbij wordt bedacht dat men bij bepaalde processen ook nog talloze andere zorgen heeft bv. wordt blootgesteld aan publiciteit, sterke emoties moet on dergaan door telkens weer aan be paalde, soms tragische, feiten te worden herinnerd, of gedwongen wordt uiterst kostbare deskundige onderzoeken te doen plaateheb ben. wordt het duidelijk waarom zo- velen die procedeerden zeggen: eens, maar nooit weer. Hier is stellig sprake van een misstand. Daarin kan. wat het fi nanciële aspect betreft m.i. alleen verbetering worden gebracht, het zij door bezoldiging der advocaten en eventuele andere procesvoer ders uit de staatskas (zoals in sommige landen achter het ijzeren gordijn), hetzij door verplichte rechtsbijstandsverzekering. Zowel in het ene als in het andere geval moet natuurlijk gewaakt worden voor de onafhankelijkheid van de balie. Waarom zou echter op het gebied van de rechtszorg niet kun nen wat op het gebied van de gezondheidszorg in grote lijnen reeds lang een feit is, zonder dat de onafhankelijkheid van de arts is aangetast. Veel van de bestaande wrevel met betrekking tot de rechtsbede ling hangt m.i. samen met de bo ven geschetste omstandigheden. Er zijn echter mensen die van oor deel zijn dat veel ernstiger kritiek moet worden geuit, speciaal je gens de rechters. Een van de meest gehoorde kreten in dit ver band i9 dat er klassejustitie zou worden bedreven. Hiervan geloof ik niets. Klasse justitie betekent dat een rechter tot een ander oordeel komt dan juist zou zijn, alleen omdat degene met wie hij te maken heeft, tot zekere klasse behoort. Welnu wij zijn nu op het terrein van het strafrecht de rechter moet met de sociale achtergrond van een verdachte rekening houden. Ik denk aan de zwerver die ik eens bijstond en die tegen Kerst mis altijd een delict pleegde omdat het buiten zo koud en in de ge vangenis zo warm en gezellig was. Moet nu de rechter voor hetzelfde delict als deze man pleegde de zelfde straf geven aan een overi gens oppassende ambtenaar met een gezin, voor wie gevangenis straf geen verzetje betekent, maar schande en ontslag uit de dienst? De vraag stellen is haar beant woorden. Is er dan geen kritiek mogelijk? Ja, wel degelijk, maar geen wezen lijk andere dan op vergelijkbaar overheidsoptreden: de rechtspraak is niet efficiënt en zij is paterna listisch. Het is niet toevallig dat de rech ter paternalisme verweten wordt. Maatschappelijk vervult hij immers een functie die als het ware ge knipt is uit de vaderrol in het ge zin: de orde handhaven, zonodig straffen. Door de speciaal in het verleden gevolgde wijze van recru- teren van rechters, door hun onaf zetbaarheid, door hun „oppassen de" leefwijze en door het voortdu rend uitoefenen van macht en de daaraan dikwijls verbonden gevoe lens van zelfoverschatting, zijn echter sommige rechters gekomen niet tot een vaderhouding in de goede zin van het woord dat is hun werk maar tot bevoogding. Daarbij trachten zij hun normen in de plaats van die van de maatschappij te stellen. Hierbij moet echter wel worden aangetekend dat de rechter slechts een beperkte armslag heeft. Hij moet binnen het raam van de wet blijven. De „Johnson is moorde- naar"-rechtspraak was, toen een maal vervolging was ingesteld, on vermijdelijk. De vervolging moet men de regering verwijten. Rege ring en parlement hadden boven dien door tijdige wetgeving kunnen voorkomen dat het yerouderde ar tikel (waarop destijds ook degenen die Hitler een moordenaar vonden, werden veroordeeld!) in stand bleef. Al slaat zo een deel van de kritiek op de rechterlijke macht te rug op regering en parlement, die inderdaad ernstig tekort schieten in het tot stand brengen van een moderne wetgeving, er zijn toch allerlei voorbeelden van bevoog ding (in deze zin) die wel aan de rechter kunnen worden verweten: het tutoyeren van verdachten, het uit de hoogte bejegenen van lang harige knapen, het op zondag, d.w.z. zonder enige kans op rechtsbijstand berechten van relle tjesmakers, het opleggen van rela tief veel te strenge straffen aan personen die een protesthouding tegen de maatschappij innemen, de geringe aanpassing aan de veran derende zeden, de marihua- na-rechtspraak (als ik goed ben ingelicht zo onschuldig als thee). Toch ben ik op het punt van dit paternalisme niet erg bezorgd: het gaat vanzelf over. De zittingen zijn openbaar. Er is een pers die tijdig het maatschappelijk geweten, al thans dat van de Kamermeerder heid kan wakkerschudden. Oudere, dikwijls uit conservatieve kring af komstige rechters gaan met pensioen. Nog even en er zijn rechters die in hun studententijd de aula van de universiteit bezet hebben gehouden! Wat zouden die van ordeverstoring denken? Straf fen, jazeker, maar zo streng? Wel zouden nog organisato rische verbeteringen kunnen wor den aangebracht ter vermijding van verstarring. Wij leven niet meer in de tijd van de postkoets, maar in die van het verhuiskosten- besluit Waarom zouden in ons kieine landje rechters niet regel matig kunnen worden overge plaatst, i.v.m. hun onafhankelijk heid door een college van presi denten. Waarom geen benoemin gen voor vijf of tien jaar (na Grondwetswijziging). Men kan dan een zwakke figuur ook weer eens kwijt. Mijn grootste bezwaar tegen de rechtspraak is evenwel dat zij niet efficiënt werkt. In het bedrijfsle ven, maar ook in de vrije beroepen zoals bij de medici, is het al lang gemeengoed dat men slechts effi ciënt kan werken door specialisa tie en gebruik maken van ar beidsbesparende werkmethoden. Rechters echter specialiseren zich niet, integendeel, zoals zij zelf toe geven, weigeren zij zich te specia liseren omdat dat nadelig is voor hun carrière. Als voorbeeld kan de speciaal in Rotterdam belangrijke aanva ringsrechtspraak dienen. Te Rotter dam worden naar schatting jaar lijks enige tientallen zeeaanvarin gen en een nog groter aantal bin- nenaanvaringen in behandeling ge nomen. Daarbij zi>n rederijen en verzekeraars betrokken, die speci ale afdelingen hebben die niets anders doen dan dergelijke claims afhandelen. De advocaten die dit soort zaken behandelen, werken zich eerst enige jaren in de mate rie in onder verantwoordelijkheid van een oudere advocaat. In die tijd maken zij zich o.m. met het jargon vertrouwd. Het is dan ook begrijpelijk dat in de meeste aanvaringszaken de ter zake kundige cliënten en hun advocaten wel ongeveer gelijk denken over de afloop en daarom tot een schikking komen. Soms echter zijn er verschillen van in zicht. Deze zijn vrijwel steeds van he type: schip A denkt dat schip B alle schuld heeft, terwijl B denkt dat A mede schuld heeft, b.v. voor 50 of 25 percent. B heeft dus vol gens alle betrokkenen zeker schuld. Nu komt het herhaaldelijk voor dat in een dergelijke zaak de rechtbank zegt: A heeft alle schuld, B gaat vrijuit Heel iets anders dus dan beide partijen dachten. Geheel onvermijdelijk is dit soort beslissingen niet, maar wanneer zij vaak voorkomen, bete- BIJLAGE VAN HET KWARTET J)e Rotterdammer Nieuwe Haagse Courant Nieuwe Leidse Courant Dordts Dagblad kent dit dat de rechter onvoldoen de zaakkundig is, hetgeen uit dit soort zaken (daarom is het een goed voorbeeld) blijkt omdat de partijen en hun advocaten wel zaakkundig zijn en zij dikwijls ach teraf van elkaar horen hoe over de zaak werd gedacht. Als al kennelijke missers vallen op een terrein waarvoor duidelijke regels gelden en waarop Rotter dam bepaald een reputatie heeft op te houden, moet men vrezen dat er andere terreinen zijn waarop het publiek (misschien zonder dat het zo duidelijk wordt) evenveel of nog meer te kort komt. De remedie is snel gegeven: laat een paar rechters een cursus aan de Zeevaartschool volgen, praktijk opdoen aan boord van een schip, de Engelse en Amerikaanse aanvaringsrechtspraak doorwerken en vervolgens na een of twee jaar een pittig examen afleggen. Men heeft dan prima aanvaringsrecji- ters. Het is eenvoudig te dwaas dat nu de maatschappij steeds inge wikkelder wordt en daarom ieder zich specialiseert, de rechter dit niet doet. Een huisarts zal er niet over denken een blindedarmopera tie uit te voeren, hoe eenvoudig deze ook moge zijn. Een pas uit een straf- of onteigeningskamer gekomen rechter oordeelt echter mee over de navigatie van de Nieuw Amsterdaml Daarom speci alisatie, en snel. Geef de rechters dan ook een dicteermachine en wat typistes, zodat zij niet alles met de hand behoeven te schrijven en laat alle werk waarvoor een dure, geleerde kracht .niet nodig Is, zoals de be ruchte rol, door administratief personeel uitvoeren. Ze is als ster geboren bij de gratie van de AVRO. Mieke Verstraete was haar petemoei en Cees de Lange, humorist van professie, bakerde haar. Nu heet ze Rosita Bloom en moet ze maar zien, hoe ze het redt als „ster". Met die ene o extra in haar achternaam („Nee, ik heet ge woon Blom, hoor, maar dat is niks voor op de planken!") en haar haardstede fijn bij vader en moeder in Den Haag. heeft ze al wenkbrauwen laten op trekken: „Is ze soms een zusje van VPRO-Phil?" Welnee, wel nee, Phil heeft écht twee o's in haar naam. Geen familie, Ro sita kent haar niet eens. Ze vindt, dat Phil weer andere din gen doet en kan dan zij. Voorlopig is zij geweldig geïn teresseerd in haar sterren- toekomst. De AVRO kan haar nu wel tot „star" hebben ge bombardeerd, maar de uitnodi gingen zullen dat moeten waar- maken. De eerste kwam van Bob Tou- ber: Rosita mocht direct mee in de Knokke-ploeg. Ze heeft op het festival geen slecht figuur geslagen, maar de Nederlanders konden alleen maar op het randje de Duitsers achter zich laten om niet op de laatste plaats te raken. Bijzonder veel zoden zet dit niet aan de dijk voor de nieuwe ster. Maar de AVRO geeft haar, als prijs voor het winnen, van avond haar tweede kans. Zij treedt in haar hele eigen tv- show, waarin ze nog eens al haar begaafdheden want die bezit ze! op het scherm kan tonen. Zang en dans... ze blinkt er in uit na ijverige studie. „Dat ik ook kon acteren, heb ik pas ontdekt tijdens die serie voor de AVRO. Toen móést ik eenvoudig acteren, het was een van de opdrachten". Toneelschool? O nee, nooit ge daan. 't Is zomaar aangewaaid.... laten we liever zeggen: door studie verworven. Rosita, u hebt het zelf kunnen zien, maétkte wat van haar gespeelde scènes, zij gaf er blijk van, emo ties te kunnen uitbeelden. „A star is bom'- was een leuk programma; wie er nooit naar keek, heeft iets gemist. Waarschijnlijk is het voor wei nig kijkers een echte verrassing geweest, dat Rosita bij het af- val-systeem tenslotte als beste en meest veelzijdige artieste overbleef. Ze deed het allemaal telkens net beter dan de ande ren aan wie ze volop concur rentie had. En daar staat ze nu. Rosita. Tenger, blond, een gezichtje vol sproeten, tot voor kort een ty piste met driejarige hbs, wat zang- en balletlessen en een stille hunkering naar „de Büh ne". Dochter van beroepsdan sers, die haar vernoemden naar de allround-artieste Rosita Sa- rano, die ooit een faam bezat als Caterina Valente nu. Een beetje dromerig, niet ge weldig geïnteresseerd in jonge- renproblemen van welke aard ook, niet progressief, niet in protest, alleen maar heel erg bereid om verder te werken aan een artistieke carrière. Is ze niet bang, dat er geen plaats zal zijn voor haar tussen de velen van het moment? Neen, ze gelooft in een goede BhmHHH toekomst; voorlopig helemaal al leen. Met haar 21 jaren denkt ze nog niet aan verloven of trouwen... later misschien, la ter. Vanavond krijgt ze de kans, zichzelf waar te maken in die beloofde show. Met Willem Nij- holt als gast. Ach ja, het staat Een moeder van vier kinderen zei op een verjaardagsfeestje, trots de kring van familieleden rondkijkend: „Die kinderen van mijdie zijn zó zelfstandig, zó intelligent ook hè die laat ik nu rustig alleen naar school gaan. Dat kunnen ze best. Zelfs die van vier al Er ging géén kreet van afgrijzen op. Niemand had een woord van kritiek. De trotse moeder kreeg alle complimenten die ze had verwacht. allemaal al lang op de band. Ro sita kan vanavond tussen vader en moeder in naar zichzelf op de buis kijken. Of het haar zal bevallen? Ho pelijk niet helemaal, want dan houdt ze ruimte voor gezonde zelfkritiek. PHÉ WIJNBEEK Maar t de volgende dag ston den er weer een paar kleine berichtjes in de krant. Bericht jes over kinderen die in het verkeer dodelijk waren gewond. Wie het bijhoudt, kan zeker drie berichten per week vinden. Want drie keer per week ge middeld wordt er in het Neder landse verkeer een kind dode lijk gewond. De cijfers spreken duidelijke taal. De laatst beschikbare, die van 1966, laten het zien: 147 kinderen beneden de zeven jaar dodelijk gewond; 1722 ernstig tot zeer ernstig gewond. Onder het totaal aantal verkeersslacht offers, dat jaarlijks genoteerd moet worden, komt een belang rijk aantal kinderen voor. Klei ne kinderen. Kinderen, die „zo maar" in een vrolijke bui, de straat oprenden, achter een bal aan, achter een vriendje aan. En ook: kleine kinderen, die alléén in het verkeer waren. Kinderen die alléén naar school gingen, omdat „ze zo intelli gent" waren, dat ze wel èlle verkeersregels uit het hoofd konden opzeggen. Kinderen vaak ook van ouders die plegen te zeggen: „Kinderen moeten maar vroeg leren hoe het is in het verkeer. Jong geleerd, oud gedaan..." Met die opvatting is in elk geval mevrouw V. I. van der Does-Enthoven uit Den Haag, het helemaal on-eens. Zij is voorzitster van het Comité ter Bevordering van de kleuter bescherming en in die kwaliteit heeft ze de beschikking over zoveel materiaal, zoveel rappor ten, zoveel studies, dat ze wéten kan dat het een foutieve opvat ting is. Ze zegt: ..Het kan gewoon niet. Het is onmogelijk een klein kind van beneden de ze ven jaar alleen te laten lopen in het verkeer. Er zijn talloze we tenschappelijke onderzoekingen geweest, die dat hebben aange toond. De verkeersdeskundigen zijn het tamelijk eens wat betreft de „veilige leeftijd". Die ligt, volgens hen, zeker boven de acht jaar. „Een kind jonger dan acht jaar kan niet alleen naar school", zeggen zij. Hoe intelli gent een kind ook mag zijn, hoe zelfstandig het ook is opgevoed, het blijft een kind. En een kind is impulsief, en speels. En bo vendien: klein en onbeschermd. Het leeft in een ander wereldje, met eigen, kleinere en grotere verhoudingen. Een wereldje, waarin de snelheid van een na derende auto niet of verkeerd wordt geschat. Op al die zaken wil het Co mité Kleuterbescherming wij zen. Graag. En met nadruk. Want het blijft nodig. Ook op het platteland waar men, met minder druk verkeer, geneigd is minder waakzaam te zijn. Daarom is er voor dit jaar ook weer een nieuwe actie op touw gezet. Een actie, waarbij de hoofdleidsters van alle kleu terscholen worden aangeschre ven met het verzoek aandacht te schenken aan het probleem van de verkeersveiligheid en te pogen moeders te bepraten. Be praten in die zin, dat men bij voorbeeld bij roulatie kinderen naar school brengt, of ver van school wonende kinderen bij zich laat overblijven. Er kan een heleboel gebeuren om de kleinen in het verkeer wat meer bescherming te ge ven. Maar het allerbelang rijkste heeft men samengevat in één (slag)zin: „De kleuter in het verkeer.. Nooit alleen..!" Die slagzin zou elke moeder en vader, zich eigen moeten ma ken. Het is misschien een mooi onderwerp van gesprek op het volgende verjaardagsfeestje.... S1ETZO DIJKHUIZEN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 12