Voorop moet blijven staan dat
het huwelijk een opdracht is
UB* ^^mmN
t
NCRV IS DOL OP
HISTORISCH GEWELD
DEZE
WEEK
Gezegd
Trauerkantaten
tATEROAG 16 JUU 1969
We hebben het deze week be-
leefd. President Nixon van de
Verenigde Staten duidde de acht
dagen van de maanrels aan ale
de „geweldigste week sinds de
shepping", terwijl hij Armstrong,
Collins en Aldrin, die als goud
vissen achter het glas zaten,
toesprak. En Nederlands tele-
vlslepresentator Henk Terlingen
zei, toen de maanlanding was
gelukt, dat je zo iets unieks niet
meer in je leven zult beleven.
Wie durft tegen te epreken.
Toch zal later worden bepaald,
hoe „historisch" deze week Is
geweest.
We hebben het meegemaakt.
Vla de televisie. Zelfs in het har
tje van de nacht, toen de eerste
menselijke stappen op de maan
werden gezet, keek één van de
drie Nederlanders, die thuis was.
De wereld reageerde uitbundig
en Rusland feliciteerde spontaan
en sportief, hoewel van zijn
nieuwsgierige Luna niets meer
werd gehoord.
De geschiedenis van de ruim
tevaart gaat verder. 14 november
een nieuwe tocht naar de maan
en in 1972 zal een ruimtestation
rond de aarde cirkelen. Om maar
wat te noemen. Zo overschaduw
de deze week het nieuws van de
maan het aardse nieuws. En er
was op onze planeet werkelijk
wel wat aan de hand. Senator
Edward Kennedy slipte met zijn
auto van een brug en de secreta
resse van wijlen zijn broer Ro
bert kwam bij dit ongeluk om.
Een dag nadat Nasser militant
hed verklaard, dat de wa
penstilstand niet meer van kracht
was, woedde boven het Suezka-
naal een luchtslag. De
Israëlische luchtmacht bleek su
perieur te zijn. De toestand is
gevaarlijk, maar in de Verenigde
taten en Rusland acht men een
volledige oorlog niet waarschijn
lijk. In West-Diritsland zijn de
politieke leiders geschrokken van
de resoluties, die op initiatief
van de jeugd in de Kerkedag in
Stuttgart werden aangenomen.
Juan Carlos is de Spaanse
kroonprins geworden. Hij heeft
zijn trouw aan Franco beloofd en
de eed op de grondwet afgelegd.
Ds .A. D. Wilfiam King, de eni
ge broer van de vermoorde ds.
Martin Luther King is dood bij
zijn huis gevonden. In het Ameri
kaanse bericht hierover wordt
niet van moord gesproken.
De kans bestaat, dat de prijs-
stop in het najaar wordt opgehe
ven. Het levensonderhoud is nau
welijks duurder geworden. Bij
het invullen van het belastingbil
jet hoect men straks de huur
waarde van de eigen woning niet
meer bij het inkomen op te tel
len. Maar de aftrekpost van het
onderhoud is dan ook niet meer
toegestaan.
Drie Rotterdamse zeezeilers,
die Engeland als reisdoel had
den, zijn naar alle waarschijnfijk-
heid op zee omgekomen. Bij een
aanvaring voor de kust bij Tou
lon kwamen 19 opvarenden van
een tanker om het leven.
De gunst van het publiek is
niet te berekenen. Twee bekende
horecabedrijven, Ruteck's in Rot
terdam en De La Paix in Den
Haag, moeten sluiten.
De opvolgsters van zwemster
Ada Kok hebben zich bij de
jeugdkampioenschappen aange
diend: Het zijn de 14-jarige Lind
Boer en de 12-jarige Anke Rljn-
ders. Niet beïnvloed door maan-
en wereldnieuws ontslaat de
meerderheid van B. en W. van
Benthuizen de stedebouwkundi-
ge. Er wordt weer van een
bestuurscrisis gesproken. In de
provincie Utrecht werden KVP,
CHU en ARP het eens over één
conceptprogramma voor de Sta
tenverkiezing. Het was de week
•van de maan, maar ook van zo
mers vakantieweer met tempera
turen boven normaal. Een zee
wind bracht afkoeling in de soms
tropische hitte. Nederland heeft
vakantie met het koninklijke ge
zin in de villa De gelukkige Oli
fant in Italië. Maar het verkeer
eist weer veel doden. Vooral tij
dens het weekeinde
De mens mag trots zijn op
hetgeen hij heeft bereikt, ander
zijds bedenkend, dat hij slechts
heeft gevonden wat er reeds
voor hem was. Hij heeft noch de
aarde noch de maan gemaakt.
Hij heeft wel de maan be-
nttrï (Kardinaal Alfrink)
Het is een bekend feit dat in de afgelopen jaren van verschil
lende zijden is aangedrongen op een herziening van de bestaan
de echtscheidingswetgeving. Het spreekt vanzelf dat daarbij ook
gelet werd op andere landen om na te gaan op welke wijze daar
het moeilijke vraagstuk van de echtscheiding werd opgelost. Het
begrip „duurzame ontwrichting" is dan ook geen nieuwe vin
ding, want het wordt ook in andere landen gehanteerd. Het
Zwitserse Zivilgesetzbuch gebruikt als algemene grond voor echt
scheiding het woord „Zerrüttung", dat wil aangeven dat de ver
houding tussen de echtgenoten zo grondig is ontwricht, dat een
herstel daarvan niet verwacht kan worden. In de Franse tekst van
de Zwitserse wetgeving wordt het woord „insupportable" ge
bruikt, wat inhoudt dat de samenleving voor de echtgenoten
ondragelijk" is geworden.
In deze richting gingen ook
de gedachten van de voorstan
ders van een herziening van
onze echtscheidingswetgeving.
In dit verband kan als een bij
zonderheid vermeld worden
dat in 1952, toen het Herder
lijk Schrijven van de Herv. Sy
node „Het Huwelijk" ver
scheen, reeds deze zaak aan de
orde werd gesteld en als enige
grond voor echtscheiding de
totale ontwrichting van het hu
welijk werd genoemd. In dit
Herderlijk Schrijven werden
eveneens ernstige bezwaren
gemaakt tegen de „grote leu
gen" en aan de overheid het
advies gegeven de echtschei
dingswetgeving te herzien.
De visie op het huwelijk en op
de onderlinge verhouding van
man en vrouw is de laatste
jaren veranderd. Wie daarover
nadenkt en daarbij' met het
Evangelie te rade gaat, kan geen
genoegen nemen met een wet
geving, die niet meer in deze
tijd past. Niet alleen is de posi
tie van de vrouw anders ge
worden, maar ook worden te
recht aan het huwelijk andere
eisen gesteld. Wij spreken daar
mee geen oordeel uit over het
huwelijk van onze ouders of
grootouders, maar wij consta
teren alleen dat onze belevings
wereld, ook wat het huwelijk
betreft, anders is geworden.
In het kader van de voorge
stelde wetswijziging willen wij
dit met twee voorbeelden illus
treren. Onder de bestaande wet
geving is het niet voldoende dat
twee mensen de mislukking van
het huwelijk kenbaar maken om
echtscheiding te verkrijgen.
Wanneer wij het geval uitzon
deren dat er een derde in het
spel is en er van echtbreuk in
de zin van overspel gesproken
spel daadwerkelijk gepleegd is
(ook als dit niet wordt toege
geven), raakt de kern van de
zaak niet. Allereerst wordt
daarmee genegeerd dat de diep
ste oorzaak voor het mislukken
van een huwelijk van geheel
andere aard kan zijn dan over
spel. Er kan een diepgaand ver
schil in karakter zijn, dat maakt
dat twee mensen elkaar niet
meer kunnen verstaan. Er kan
ook bij één van de partners een
ernstige afwijking tot openba
ring komen die het huwelijks
leven stuk maakt.
De bestaande wetgeving houdt
4 v
ia 'V IhJc" „„„Min «setoff hc< hVV>
•- 9
-
moet worden, staan de echtge
noten voor de vreemde situatie
dat zij een echtscheidingsgrond
in de zin van de bestaande wet
geving moeten fingeren om hun
huwelijk ontbonden te krijgen.
Aangezien de andere echt
scheidingsgronden minder in
aanmerking komen, wordt dan
de beschuldiging van overspel
gekozen. Wanneer de beschul
digde dit niet tegenspreekt bijv.
door niet op de dagvaarding te
verschijnen, wordt aangenomen
(in juridische zin) dat de be
schuldiging waar is. Zij hebben
nu aan de eis van de wet vol
daan en kunnen hun huwelijk
laten ontbinden.
Het tegenargument dat de
grote leugen vaak geen leugen
is omdat in vele gevallen over-
daarmee echter geen rekening,
tenzij men voor dergelijke ge
vallen in de moeizame proce
dure van een scheiding van
tafel en bed een oplossing wil
zien.
Maar belangrijker is dat bij
deze tegenargumentatie over
het hoofd gezien wordt dat de
bestaande wetgeving uitgaat
van'een verouderde huwelijks
opvatting, die aan de waar
dering van het huwelijk tekort
doet. Het huwelijk is immers
meer dan een instituut of een
maatschappelijk instelling. Naar
bijbelse visie is het huwelijk
een verbond van twee mondige
mensen, die voor elkaar verant
woordelijkheid dragen. De taak
van de overheid is, voor dit
verbond die rechtsregels te vin
den, die zoveel mogelijk met de
aard daarvan overeenstemmen.
De overheid kan echter de
verantwoordelijkheid, die de
echtgenoten elkaar schuldig zijn,
niet van hen overnemen. Wan
neer deze echtgenoten tot het
verdrietige inzicht komen dat
voortzetting van hun huwelijk
geen perspectief biedt en on
danks alle bezwaren besluiten
uit elkaar te gaan, heeft het
geen zin een ontbinding van het
huwelijk door wettelijke bepa
lingen te verhinderen. Het enige
gevolg daarvan is dat of een
schijnhuwelijk in stand wordt
gehouden of dat andere, niet
gelegaliseerde verhoudingen
ontstaan.
Het ligt voor de hand dat een
eenzijdig besluit niet zonder
meer geaccepteerd wordt. De
nieuwe wetgeving tracht daar
voor de juiste bepalingen te vin
den. Maar voorop moet blijven
staan dat het huwelijk allereerst
een opdracht is, waarvoor de
huwelijkspartners de verant
woordelijkheid dragen.
Als tweede voorbeeld wijzen
wij op het begrip schuld, zoals
dit in de bestaande wetgeving
een rol speelt. Om echtscheiding
te verkrijgen moet één van de
partners de schuld van overspel
op zich nemen. Aangenomen dat
de beschuldiging op waarheid
berust, wat in vele gevallen wel
zal opgaan, is daarmee dan be
wezen dat de betrokkene de
meeste schuld draagt voor de
mislukking van het huwelijk?
Wie met de misère van mis
lukte huwelijken in aanraking
komt, weet hoe kronkelachtig
de Wegen worden, wanneer ge
tracht wordt de schuld op het
spoor te komen. Het is mogelijk
dat iemand door wangedrag het
leven van de huwelijkspartner
tot een kwelling maakt. Maar
het kan ook zijn dat de oorzaak
van de vervreemding in beide
partners ligt, wat juridisch veel
moeilijker is vast te leggen.
Daarom kan het voor de rechter
in bepaalde gevallen voldoende
zijn dat beide partners de mis
lukking van hun huwelijk er
kennen, zonder dat een onder
zoek plaats vindt wie daarvoor
de meeste schuld draagt.
De - zaak wordt anders, wan
neer een eenzijdig verzoek tot
ontbinding van het huwelijk
wordt gedaan. De andere part
ner kan in volle ernst ervan
overtuigd zijn dat de ontsporing
niet duurzaam behoeft te zijn.
Daarom kan de rechter een een
zijdig verzoek niet zonder meer
inwilligen, omdat hij rekening
heeft te houden met de ziens
wijze van de andere partner. In
ieder geval is er veel voor te
zeggen dat de plicht tot alimen
tatie niet meer met de schuld
vraag verbonden blijft.
Bovendien is de situatie van
nu niet meer gelijk te stellen
met de tijd dat de vrouw veelal
volledig van het inkomen van
de man afhankelijk was om te
kunnen leven. Hoe vaak komt
het in onze tijd niet voor dat er
getrouwd wordt op basis van
het inkomen van de vrouw, zo
dat de man zijn studie kan af
maken.
Daarom ligt het in de lijn van
het voorafgaande dat de huwe
lijkspartners zelf tot een bevre
digende regeling komen, wan
neer een verzoek tot echtschei
ding wordt ingediend. Het blijft
echter noodzakelijk dat wordt
nagegaan wélke onderlinge re
gelingen voorgesteld worden.
Vooral wanneer het een huwe
lijk met kinderen betreft, dient
ervoor gewaakt te worden dat
hun belangen op een goede wijze
behartigd worden.
Het schijnt dat minister Polak
in overweging neemt hiervoor
bepaalde regelingen te treffen.
Dit laatste zouden wij toejui
chen om daarmee te voorkomen
dat de kinderen niet de dupe
worden van een kortzichtige of
egoïstische regeling van de
ouders.
Het wetsvoorstel zal zeker
aanleiding geven tot velerlei
discussies. Daarbij komt de
vraag aan de orde wat Gods
bedoeling is met het huwelijk.
Wij laten bij onze beschouwing
de rooms-katholieke visie op
het huwelijk ter zijde, omdat de
bespreking daarvan, om deze
recht te doen, een apart artikel
zou vragen.
In dat verband willen wij al
leen signaleren dat volgens dr.
H. Kuipers, vicaris van het bis
dom Haarlem, opmerkelijke pa
rallellen zijn aan te wijzen tus
sen het wetsontwerp en de ont
wikkelingen in de r.k. Kerk
(Volkskrant 19-7-'69). Er is op
dit punt bij Rome een kentering
merkbaar, die blijkens de uit
spraken van dr. Kuipers tege
moet tracht te komen aan de
Ds. H. WITVLIET
hervormd predikant in Ai
sterdam heeft voor on
bladen nevenstaand artikel 9
schreven naar aanleiding y
het wetsontwerp over ecl De
scheldingsrecht. Volgens 1
wetsontwerp van minister PoFru'
(justitie) kan elk huwelijk w<ede
den ontbonden wanneer
duurzame ontwrichting erv?e
vaststaat, ook in geval van Vion
genspraak van een der partijs
Ds. Witvliet (1911) is jarePezi
lang voorzitter geweest van $4
Hervormde Raad voor Kerk 1.
Gezin. HIJ is adviseur in vragf13*
over de kerkelijke inzegenii
van een huwelijk na echtsch<_.,
ding. Verder is hij o.a. pastora
adviseur van de Protestant!11161
Stichting voor Verantwooröriefc
Gezinsvorming in Amsterdam.en
jora
nood van een vastgelopen hu
welijk.
Als protestanten mogen wij
ons er over verheugen dat daar
door in de praktijk de stand
punten dichter bij elkaar komen,
al blijft er verschil van inzicht
over het huwelijk als een sacra
ment en over de taak van kerk
en overheid ten opzichte van
het huwelijk. In zoverre zijn wij
het eens dat wij geloven dat
naar Gods bedoeling het huwe
lijk een verbond is voor het
leven. Wij zijn het eveneens van
harte eens met de uitspraak van
dr. Kuipers, dat de trouw en on
verbreekbaarheid niet overeind
zijn te houden door een systeem
van wetten.
Alleen vragen wij ons af of
het Evangelie over deze onver
breekbaarheid niet op een an
dere wijze spreekt, dan tot nu
toe daarover in de r.k. huwe
lijksleer gesproken werd. In het
onderricht van Jezus Christus
aan zijn discipelen moeten wij
rekening houden met de toen
malige huwelijksverhoudingen,
waarin de man een afscheids
brief aan zijn vrouw kon geven.
In tegenstelling met de wet van
Mozes gebeurde dit „om allerlei
redenen" (Matth. 19 3).
Tegen dit vaak willekeurig
optreden gaat het woord van
Jezus, waarin Hij herinnert aan
de oorspronkelijke bedoeling
van het huwelijk. In dit zelfde
hoofdstuk (Matth. 19) wordt al
leen hoererij genoemd als een
mogelijke reden tot echtschei
ding. Ook dit houdt verband met
de positie van de man, die op
deze wijze zijn vrouw kon
straffen.
Had de vrouw echter gelijke
rechten? Alleen het stellen van
deze vraag wijst er op dat wij de
jurisprudentie van die dagen
niet als norm voor onze tijd
kunnen laten gelden. Jezus wijst
de jurisprudentie van Mozes niet
af, maar wel de wijze, waarop
deze gehanteerd wordt. Wat in
een uiterste geval wordt „toe
gestaan" (Matth. 19 8) mag niet
tot een algemene regel worden
of op willekeur uitlopen.
De apostel Paulus krijgt weer
te maken met een andere situ
atie. Blijkens 1 Cor. 7 15 komt
het voor dat het Evangelie
scheiding brengt tussen de ge
huwden wanneer één van hen
christen wordt. Wanneer de on
gelovige wil scheiden, zal de ge
lovige wij mogen aannemen,
weer in het uiterste geval
daarin bewilligen. Daarvan mag
echter geen regel gemaakt wor
den! Het moet zoveel mogelijk
een uitzondering blijven!
Wij nemen in deze beschou
wing nog een woord van Jezus
op omdat velen, die in deze
moeilijke vragen naar de Schrift
willen luisteren, daarop telkens
teruggrijpen. Heeft Jezus niet
gezegd: (Matth. 19 6) „Hetgeen
dan God samengevoegd heeft,
scheide de mens niet". Is dat
niet een absolute uitspraak die
echtscheiding onmogelijk maakt?
Wij menen dat het in strijd is
met de betekenis van dit woord,
wanneer wij het in deze zin wil
len interpreteren.
Dit klopt immers niet met
Matth. 19 9, waarin hoererij als
een reden tot echtscheiding
wordt aanvaard. Zelfs wanneer
dit een latere toevoeging zou
zijn, zoals sommigen menen,
blijkt reeds daaruit dat de ge
meente dit woord van Jezus niet
als een absoluut verbod tot echt
scheiding heeft opgevat!
Afgezien daarvan blijft de
'ofes
O
moeten vaststellen of er sjf1
is van een duurzame ontwi
ting. Hij moet partijen a
en zien of het huwelijk noi
perspectief heeft. Hij heeftjjp
de mogelijkheid een pogii
verzoening te doen. Zal hij
voor zich inspannen of er jg
van afmaken? Zou het
zijn dat bepaalde rechters§g
blijk geven de nodige wijl
te bezitten, voor deze taak
den aangewezen?
Ongetwijfeld zullen ami
menten in de Staten Geni
worden voorgesteld
schien ook aanvaard, voo:
ver zij de grondstructuur
het wetsontwerp geen gt
aandoen. Reeds nu wordl
suggereerd om de termijnl
een jaar (de termijn tussei
verzoek en een uitspra;
herzien. In sommige gevflg
waarin overduidelijk is dat
huwelijk onherstelbaar so
breuk heeft geleden, heeft
termijn van een jaar wad
weinig zin meer. S
Daartegenover staat echtei
er andere gevallen kunnen
waarbij aan de partijen di
legenheid gegeven moet wol
om zich op het genomen ba
te bezinnen. Het wetsvooj
bevat ook een nieuw elemei_
de bepaling, dat een verzoek
echtscheiding eerst na tweel
welijksjaren kan worden il
diend. Dit betekent dat al|_
na drie huwelijksjaren de si
ding kan gebeuren.
De minister motiveert de
ste twee jaren met te wijzei
„aanpassingsmogelijkheden",
moet tijd gelaten worden
deze te boven te komen. V
neer nu echter andere pre
men te voorschijn komen,
sexuele perversie, moet dan
huwelijk toch drie jaren in s4
gehouden worden?
ill
ee
Wij hebben reeds geweze^sy
een echtpaar met kinderen.^
gaat niet altijd op dat het 1
de kinderen het beste is dajg€
ouders bij elkaar blijven. D,.,.
hoogstens het geval wannee
ouders, ondanks de breuKCA
hun huwelijksleven, zoveel 2
ffc
It
et
\le
poi
nd
jtg
■fr Trotski is verbannen, maar West-Europa wil hem niet huisvesten omdat
hij politieke verwarring blijft stichten. Mexico geeft hem asyl, maar onder
bepaalde voorwaarden: geen onbeperkt contact met de buitenwereld. Hier
deelt Salazar, hoofd van de geheime dienst, Trotski deze voorwaarden
mee. U ziet de acteurs Peter Lühr (Trotski) en Hannes Messemer.
Een interessante opname is de
H.M.S. I.p. waarop de uitvoering is
vastgelegd van twee Trauerkantaten
van de tijdgenoten J. S. Bach en
G. Ph. Telemann die beiden naar
hun vormgeving en muzikale struc
tuur overeenkomst vertonen als
voortbrengsels van de laat-barok.
Naar inhoud verschillen zij echter
wel.
Bach leeft, zoals gemeenlijk in
zijn kerkelijke muziek, uit de Schrift.
„Het is de mens gezet eenmaal te
sterven en daarna het oordeel,
doch daartegen stelt hij de ver
lossing in Christus, die de ver
schrikking van de dood weg neemt.
Daarvan getuigen het openingskoor
en het slotkoraal. Tekst en muziek
zijn hierin boeiend homogeen, of
meer nog: de tekst wordt in zijn
muzikale gestalte ontroerend ver
diept. Hoogtepunt vormt wel het
solistische gedeelte waarin so
praan, tenor en bariton in een
fugetisch schema („lehre uns be
denken, das wir sterben mussen"
en het „Mit Fried und Freud ich
fahr dahin in Gottes Willen) het
sterven en de vertroosting schoon
In elkander vervloeien.
In tegenstelling tot Bach gebruikt
Telemann naast de Bijbelse tekst
voor zijn kantate beschouwende en
aanvullende recitatieven, die met
het Bijbels denken over de dood
weinig te maken hebben, waardoor
hij tot een meer dramatische be
handeling komt. We denken hierbij
aan het Accompagnato, de aria en
het recitatief van de bas; een meer
poëtisch benaderen van de dood
(„Komm, sanfter Tod, die Schlafes
Bruder"). Het slot heeft dan ook
niet het triomfantelijke van Bachs
kantate, de lofzang op Gods heer-
lijkheid. Telemann schrijft dan ook
niet zijn muziek uit eenzelfde inner
lijke beleving.
Niettemin zijn beide werken ty
pische voortbrengselen van de
kerkelijke muziek uit de 17e en 18e
eeuw. De kwaliteit van deze stereo
I.p. Is voortreffelijk. De uitvoeren
den zijn het Domkoor uit Aken met
het Collegium Aurium en de so
listen zijn Elle Ameling, sopraan
Maureen Lehane, alt, Kurt Equiluz
tenor, Barry McDaniel, bariton, het
geheel onder leiding van Rudolf
Pohl. (H MS 30847. Ook mono
afspeelbaar.)
De NCRV is dol op historische gewelddadigheden en
zij toont zich afneemster-in-het-groot van de Bavaria-pro-
duhties die hieraan blijkbaar zonder einde ivorden ge-
wijd. Dat de Duits-Oostenrijkse samenwerking middels
studio Bavaria voornamelijk haar krachten verdeelt tus
sen het maken van kostbare, romantische operettefilms
en krijgshaftige geschiedkundige spelen, iswel plaatsbaar.
Opmerkelijk bij ons is, dat de
KRO de Nederlandse kijkers
steeds vergast op de operettes
en aanverwante muzikale shows,
terwijl de NCRV een onstilbare
honger toont voor moorden, pro
cessen en gedramatiseerde oor
logsgebeurtenissen.
Een goed deel van de kijkers
dat daarvan mede niet genoeg
kan krijgen, is erbij gebaat
maar een ander deel voelt ken
nelijke tegenzin in de historisch»
misdaad.
Morgenavond begint d»
NCRV-televisie weer aan eer
nieuwe, lijvige Bavaria-serie
getiteld „Politieke moorden"
Het zijn naar de werkelijkheid
geschreven spelen, vijf in getal
en het eerste, dat in twee af
leveringen op het scherm komt,
is gewijd aan de moord op
Trotski, op 20 augustus 1940 in
Mexico City. Morgenavond deel
1, donderdagavond deel 2, te
zien op Ned. 1.
Voor dit spel is gegrepen naa:
liet boek van generaal Leandro
A. Sanchez Salazar, in 1940
hoof van de Mexicaanse gehei
me dienst, die wel de feiten ver
meldt, maar niet de nooit op-
■fr De „echte" Trotski.
gehelderde achtergronden voor
de agressieve daad van Jacson
Monard, die de in ballingschap
verblijvende voormalige Russi
sche leider in zijn woning mei
een houweel doodsloeg.
Trotski, wiens eigenlijke naam
Leo Dawidowitsj Bronstein was,
werd in 1879 geboren als zoon
van een joodse kolonist. Al in
zijn studententijd hield hij zich
sterk bezig met de revolutie
voorbereidingen. Hiervoor werd
hij op 20-jarige leeftijd gearres
teerd en naar Siberië gestuurd.
Hij wist in 1902 (na drie jaar
deportatie) naar Engeland te
ontkomen en keerde na vele
omzwervingen pas in 1917, het
revolutiejaar, in Rusland terug.
Opnieuw toonde hij grote activi
teit en in eén oogwenk zat hij
weer gevangen, tot de revolutie
een feit was. De Sow jet-leiders
maakten hem voorzitter van
hun Congres.
Na de dood van Lenin werd
Trotski's invloed snel minder
hij kon het niet vinden met de
staalharde Stalin-mêthode. In
1927 werd hij uit de partij ge
stoten en twee jaar later ver
bannen. Gedesillusioneerd
zwierf hij een paar jaren rond
in West-Europa, totdat Mexico
hem politiek asyl verleende.
Hoewel hij een soort vesting
bewoonde en ver van Rusland
verbleef, hadden politieke vij
anden het toch op zijn leven
voorzien. Op 24 mei 1940 mis
lukte een moordaanslag, enkele
maanden later kreeg Monard
hem te pakken. Hij drong bin
nen bij Trotski omdat hij zich
voordeed als een vurige bewon
deraar van hem.
Duitse acteurs hebben voor
Bavaria Trotski's leven knap na
gespeeld. Historisch zijn de fei
ten ook wel juist, zodat er in de
voorstelling mede een brok in
formatie zit voor degenen, die
niet (meer) zo best weten, hoe
dat allemaal ook weer zat mei
dit grote en toch verbannen
Russische revolutionair.
PHÉ WIJNBEEK
-fr Minister Polak.
vraag over: geldt dit woord voor
ieder huwelijk? Is het onmoge
lijk dat mensen zich in elkaar
vergissen, zelfs al menen zij el
kaar te kennen? Is het niet in
strijd met de bedoeling van
Jezus, wanneer wij dit woord
als een juk gebruiken om een
schijnhuwelijk in stand te hou
den?
Van het huwelijk als zodanig
mogen wij zeggen dat het een
goddelijke instelling is, die niet
door menselijk ingrijpen aange
tast mag worden. In deze ordi
nantie leven echter zondige
mensen, die soms onmachtig zijn
elkaar te verstaan en met elkaar
te leven. Daarom is er bij iedere
mislukking van het huwelijk,
wanneer deze ernstig wordt be
leefd, besef van tekort en van
schuld.
Daarmee is echter nog niet de
vraag beantwoord of er nog een
mogelijkheid is dat betere ver
houdingen ontstaan. Wanneer
het huwelijk ondanks goede be
doelingen geen perspectief meer
biedt, blijft niets anders over,
dan uit elkaar te gaan. Hoe ver
drietig dit ook is, soms is dit
nog de beste dienst die de hu
welijkspartners elkaar kunnen
bewijzen.
Gezien de grote structuren
van het wetsontwerp mogen wij
van een verbetering spreken.
Veel zal echter afhangen van de
wijze waarop daarmee gewerkt
wordt. De taak van de rechter
wordt moeilijker. De echtschei
ding kan niet meer worden uit
gesproken op formele gronden
De term „duurzame ontwrich
ting" zal echter op grond van
een nieuwe iurfsnrudentie een
meer concrete inhoud moeten
krijgen.
Vooral bij een eenzijdig ver
zoek staat de rechter voor een
moeilijke beslissing. Hij zal
beheersing weten op te bren|
dat de kinderen onder de sp
ningen niet te lijden hebben,
een beoordeling van de rec!_
kunnen de kinderen echter 1
buiten beschouwing worden
laten. Behalve de vragen 1
alimentatie zal de rechter g<
moeten nagaan hoe deze kin
ren met hun ouders in konf"
blijven staan. g<
Als laatste punt wijzen t
nog op de mogelijkheid r
scheiding van tafel en bed. V
een echtpaar dat uit godsdi(-
stige motieven geen echtscL
ding wil, biedt deze een noL
oplossing. Ook hier doet ziclr
vraag voor in hoever nog j
een huwelijk gesproken L
worden. Daar de overheid bil
wetgeving rekening dient
houden met zeer uiteenlopen
opvattingen en situaties kan
ze noodoplossing in bepaa
gevallen uitkomst bieden, f
vendien biedt de scheiding r
tafel en bed de mogelijkheid k,
na vijf jaren tot een echtscljt
ding te komen, zelfs warme
slechts één van de partje
daarom vraagt. )t
Uit het feit, dat na vijf ja1
in de onderlinge verhoudv
geen kentering ten goede is is
komen, kan de rechter duo
zame ontwrichting constatee
en het verzoek tot echtscheick
inwilligen. De nieuwe wetgevjr
voorkomt dat een huwelijk e
deloos gecontinueerd wordt e
danks het feit dat iedere vdr
waarde daartoe ontbreekt.
Samenvattend zouden wij i
len besluiten met de erkeni'
dat de minister een belang»
kend wetsontwerp aan <f'
volksvertegenwoordigers v<f
legt, dat een nieuwe fase in®
echtscheidingsrecht kan in!
den, zelfs wanneer enkele am1
dementen gewenst worden.
