Kustbewoners teleurgesteld Nederland en Ver. Naties in Dodenrit bij R henen berecht Indonesië wil Irian zelfbestuur geven se hof geplukt West-Irian één groot legerkamp VERBAZING OVER VERLIES SPOORWEGEN Heyerdahl zonder Ra in Bridgetown De veilige manier van sparen Rijkspostspaarbank altijd safe! Fidel Castro oogst 6 WOENSDAG 23 JULI 1969 J? Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen DJAJAPOERA M'n begeleiders verwisselden twee keer van auto's. Ze hadden me bovendien op een adres afgehaald, dat ver verwijderd lag van het vroegere gouvernementshotel tegen woordig Hotel Negara waarin ik met moeite een bed had kun nen krijgen. Op dat adres had ik me gelukkig kunnen baden en scheren. Uit de hotelkranen was in dagen geen druppel water ge- De twee Papoea's, die zo onopval- 'end mogelijk contact met me hadden ezocht, waren onverschrokken ke els. Ze hadden beloofd me naar een van hun leiders te brengen een ook in Nederland bekende figuur om uit diens mond te kunnen horen •p welke wijze de Javaanse over heersers de rechten en de vrijheden an hun volk met voeten traden. Ze 'iepen meer risico dan ik; beiden wa- en reeds gearresteerd geweest omdat e anti-Indonesische uitlatingen had- 'en gedaan. Bezettingssfeer „We doen echt niet voor niets zo geheimzinnig", zei er één. „West-Irian is één groot legerkamp; het Is hiér de reinste politiestaat. Als je een me ning verkondigt, die Djakarta niet /.int kritiek bijvoorbeeld op de uit voering van de daad van vrije keuze s al genoeg ga je de gevangenis in. En daar slaan ze je nog eens voor t minste of geringste in elkaar". Aan de bezettingssfeer, die ik hier 'O sterk voel, ontbrak niets meer, ;oen de chauffeur de auto een zijweg nstuurde en over alle mogelijke kronkelpaden verder reed. „Daar bo- ren hebben ze een politiepost!", ■chreeuwde hij boven het gekreun an de carrosserie uit. „Dit is de enige reilige route, die we kunnen nemen!" Het was aardedonker; nergens brandde er een straatlantaarn. „Een vriend van ons heeft dat op zijn ge weten", grinnikte de Papoea, die naast me zat „Hij weet precies hoe 't lectriciteitsnet in elkaar zit, en ik ieb hem gevraagd er vanavond voor e zorgen dat in deze wijk geen licht jrandt." De tropennacht was vol mysterieu ze geluiden, toen ik eindelijk mocht litstappen. Het gezoem der insecten en de metalen zang der krekels ;wam uit alle hoeken. Ver weg jank ten zeker wel een dozijn honden te len elkaar op. Hanen beantwoordden eikaars gekraai, de een nog schorrer dan de ander. Geen namen Over het terras werd ik naar de uime woonkamer van een huis ge- eid. Een Papoea-voorman begroette rie daar en bood me een glas limona de aan. De auto vertrok weer om de man. om wie 't ging te halen. Twee jongemannen werden de tuin in :estuurd om tegen mogelijk onraad te waarschuwen. Toen we na een minuut of twintig compleet waren, begon de Papoe- i-leider met zijn verhaal, waarvan ik 'O nauwgezet mogelijk aantekeningen ïeb gemaakt. „Ik vertrouw u", zei hij. „Als dat -.iet zo was, had ik niet gevraagd of u hierheen wilde komen. Maar ik verzoek u toch alsnog mij uw woord le geven dat u onze namen nooit openbaar zult maken, en dat u ook ->p andere wijze geen aanwijzingen geeft, die tot onze opsporing leiden nen. Ook ik heb lang in de gevange lis gezeten. Als de Indonesiërs weten -lat we met u praten, gaan we nog vanavond de cel in. De wereld moet echter weten wat hier gebeurt. We vonden dit het nemen van veel risiko waard." „De daad Van vrije keuze", zo ver volgde hij, „is helemaal geen daad, >mdat er geen vrije keuze is. De In donesiërs staan ons niet toe ons tegen nlijving bij Djakarta uit te spreken. De zelfbeschikking, die in het ak koord van New York van 1962 werd ■astgelegd, komt voor de Papoea's •ierop neer dat ze alleen maar voor Indonesië kunnen stemmen." Terr reur „Het optreden van de Javanen in 'est-Irian gaat gepaard, met intimi- atie en terreur. In drie gevangenis- en in Djajapoera, waaronder het be- Papoea's in oorlogsuitrustinghet zal veel (Indonesische) tact vereisen hen tot vredelievende gedachten te brengen ruchte kamp Ifar, verblijven op dit moment nog tweehonderd politieke gevangenen. Ze krijgen slecht eten en ze worden geslagen. Sommigen van hen worden gemarteld. Tijdens de verhoren moeten ze koperen dra den vasthouden, waardoorheen stroom wordt gejaagd, terwijl ze ook wel eens uren in het felle licht van èen lamp moeten kijken. Van één man is me in ieder geval bekend dat hij in Ifar werd doodgeranseld. Hij heet Nukuboy. Hij was ambtenaar en hij was nog maar twintig jaar". „In al die jaren van Indonesisch bestuur hebben we totaal geen me ningsvrijheid gehad. We mochten ons niet politiek organiseren en geen ver gaderingen beleggen. De schoolkinde ren moesten petities tekenen, waarin werd aangedrongen op aansluiting bij Indonesië. De Rood-Wit-Bewe- ging, de politieke organisatie van de Indonesische landmacht, probeerde ons met een macht van propaganda materiaal te beïnvloeden. „Er zijn overal verklikkers en ge heime agenten ingezet. Er zijn zeker Papoea's bij, maar de meesten zijn Indonesiërs en Keiëzen. Slechts enke le Papoea's, die in de raadgevende vergaderingen gekozen zijn, beschou wen we als verraders. De grote rest staat onder dwang en heeft ook hele maal niet gesolliciteerd om aan de mushawarahbijeenkomsten te kunnen deelnemen. Ze werden zorgvuldig door de Indonesiërs geselecteerd en daarna aangewezen als tijdelijke volksvertegenwoordigers." „Er zijn erbij, die niet voldoen aan de eisen zoals deze in het akkoord van New York worden omschreven. Daarin staat dat alleen degenen, die voor 15 augustus 1962 in West-Irian woonden, stemrecht bezitten. Voor de stad Djajapoera treedt een zekere Roebijn Weohau als districtverte genwoordiger op; als straks, op 4 au gustus, hier de laatste mushawarah.- bijeenkomst gehouden wordt. Hij is een Timorees en is pas in 1965 naar ons land gekomen". 1° „Een man als Frans Kaisiepo. die tot gouverneur werd gebombardeerd, beschouwen we ook niet als een ver rader. Hij werd aangewezen; hij is asm handen en voeten gebonden. De man, die de beslissingen neemt, is waarnemend gouverneur Sorwono. Hij is Javaan en landmachtkolonel." „Misschien met uitzondering van Merauke en Fak Fak waar altijd veel Indonesiërs hebben gewoond, zijn we er zeker van dat in de andere zes regentschappen Djajapoera, Biak, Manokwari, Sorong, Wamena en Na- bire Djakarta zou worden weg gestemd, als de districtsvertegen woordigers de garantie kregen dat er geen represaillemaatregelen worden genomen. Iemand, die op dit beslis sende moment zijn stem niet verheft, nemen we niets kwalijk. Hij kan niet anders, omdat hij zichzelf in gevaar brengt." „Iedereen, die bij ons een opleiding genoten heeft en verondersteld wordt politiek te kunnen denken, is lang zaam maar zeker uitgerangeerd. Een functie van enige betékenis kan hij niet krijgen, tenzij hij met de Indo nesiërs wil collaboreren. De Papoe a-studenten van de "universiteit in Djajapoera zijn naar Bandoeng gestuurd, zogenaamd voor een mili taire training. In september, na de mushawarah, zouden ze weer terug keren". Eén man, één stem „*t Gaat ons, kustbewoners, om het principe van één man één stem. Orider de Nederlanders hebben we dat ook gehad, toen de Nieuw-Guinea-Raad moest worden gekozen. In de binnenlanden weten velen inderdaad niet waarom het precies gaat. Maar wat ze wel weten, is dat ze 't onder het Nederlandse bestuur veel beter hadden. Hun anti-Indone sische houding moet verklaard wor den door economische factoren. En ook door het feit, dat veel Indone sische soldaten geroofd en geplun derd hebben, of met wapengeweld zijn opgetreden". „Met de mushawarah in zicht is de bevoorrading van West-Irian weer enigszins op gang gekomen. In de toko's is weer 't een en ander te krijgen, ofschoon tegen onbetaalbare prijzen. Maar we weten precies wat er straks gebeurt. Operatie OPSUS een semi-mi- litaire organisatie, die 'met vliegtui gen cousumptie-goederen naar de verschillende plaatsen brengt wordt na de mushawarah een aflo pende zaak. We lachen dan ook om deze doorzichtige propaganda, die al leen ten doel heeft de Papoea's met economische lokmiddelen om te ko pen". Teleurstelling „We zijn diep teleurgesteld in Ne derland en in de Verenigde Naties. Waarom is niemand ons te hulp ge komen? Waarom is niemand voor on ze rechten opgekomen? Waarom heeft men ons beloften gedaan, die nooit zouden worden nagekomen? Onrecht kan kennelijk ongestraft worden bedreven, als de grote poli tiek dit voorschrijft." „Hoewel iedereen zegt dat we geen andere keuze hebben dan ons bij In donesië aan te sluiten, zeggen wij, Papoea's, dat we zelfstandig willen zijn. Ontwikkelingshulp zouden we echt wél kunnen krijgen. Bovendien staat ons te zijner tijd een Melanesische federatie voor ogen, waarbij ook het Australisch deel van ons nog altijd koloniaal verdeelde land zich zou kunnen aansluiten. En fin. waar praten we eigenlijk over- Het is nu allemaal te laat". „Er is nog maar één mogelijkheid en daar zijn. we al hard mee bezig. In verzet gaan. passief zowel als actief. De OPM, onze vrijheidsorganisatie, hééft al op verschillende plaatsen de wapens opgenomen. Kolonel Awom, die in het achterland van Manokwari opereert, - beschouwen we als onze militaire leider. De Indonesiërs zijn bang voor een soort Mau-Mau-beweging, omdat vechten in de jungle onze specialiteit is. Ook al hebben we te weing vuur wapens, een pijl is net zo dodelijk als een kogel." „Wordt het trouwens niet tijd om ons tot de communistische landen te wenden? We hebben geen keus meer. We moeten het politieke klimaat tus sen Djakarta en Peking proberen uit te buiten. Hoewel wij, Papoea's, voor 't merendeel christenen zijn, en ons uit dien hoofde met het Westen ver bonden voelen, hebben de ontwikke lingen wel bewezen dat we uit die hoek geen hulp mogen verwachten." Het was al nacht, toen het gesprek afgelopen was. De Papoealeider ver dween op dezelfde manier als hij ge komen was. De auto, die verscholen in het struikgewas had gestaan, bracht me vervolgens in de buurt van m'n hotel. De laatste vijfhonderd meter moest ik lopen, omdat het te riskant voor de Papoea's was me voor de ingang af te zetten. BRIDGETOWN De Noorse on-' derzoeker Thor Heyerdahl is gisteren in Bridgetown aangekomen zonder zijn papyrusboot Ra, die hij op de Atlantische Oceaan heeft moeten achterlaten. Heyerdahl zei dat de transatlan tische expeditie, waarmee hij de mo gelijkheid wilde aantonen dat de ou de Egyptenaren al ver voor Colum bus naar de nieuwe wereld voeren, ondanks het verlies van zijn boot toch wel succesvol kan worden ge noemd. De Ra kon door de aanwezigheid van haaien niet ter plaatse worden gerepareerd. De bemanning had de boot toen op bijna duizend kilometer ten oosten van Barbados moeten achterlaten. De Noor geloofde dat het van papyrus gemaakte vaartuig uit eindelijk nog wel naar de omgeving van het eiland zal komen drijven. „Ik zeg niet, dat de Egyptenaren inderdaad vroeger naar het weste lijke halfrond zijn gevaren, maar ik heb bewezen dat ze het wel hebben gekund", aldus de onderzoeker. Ondanks een mislukte poging met zijn papyrusboot Ra de At lantische Oceaan over te steken, was de Noorse ontdekkingsreizi ger Thor Heyerdahl een gelukkig man toen hij in Bridgetown op het Westindische eiland Barbados aankwam. Zijn vrouw verwel komde hem met een hartelijke omhelzing. En dat doet een man, die zoveel ontberingen heeft doorstaan, goed. (Van onze sociaal-economische redactie) i NOORDELOOS Het goedcren- vervoer bij de NS heeft in 1967 een j verlies opgeleverd van 51,6 miljoen; I het verlies op het reizigersvervoer was in 1967 60,1 miljoen. De heer M-,W. Schakel, lid van de Tweede Kamer voor de A. R. - partij, tevens voorzitter van de Pro testants-christelijke bond van onder nemers in het beroepsgoederen- vervoer, sprak hierover gisteren zijn grote verbazing uit. Hij herinnerde aan de uitspraak van de regering bij het debat in de Tweede Kamer over de spoorweggarantiewet dat geen subsidie verleend zal worden op het goederenvervoer. Volgens de bewe ringen van de bewindslieden in de Kamer destijds werd er op het goe derenvervoer geen vei lies geleden. Thans komt de regering met een verlies van niet minder dan 50 mil joen over 1967. De heer Schakel vond dit ontstellend en meende, dat hiero- /er in de Kamer nog wel een hartig woordje met de regering gewisseld zal worden, omdat deze verliezen van het goederenvervoer via de spoorweg garantiewet uit de algemene middelen gefinancierd worden. De bewering van de regering, dat het belasting geld alleen gebruikt zal worden voor subsidiëring van de tekorten op het personenvervoer, is hiermee onjuist gebleken. Ten opzichte van het overi ge goederenvervoer is nu een oneer lijke concurrentieverhouding i ontstaan, die voor de heer Schakel onaanvaardbaar was. Ook van de zijde van het secreta- riaat van de PCB sprak men zijn grote ontstemming uit over deze gang van zaken. Men memoreerde de ernstige lastenverzwaringen voor het vervoer in de afgelopen jaren en noemde het een grote onbillijkheid dat het bedrijfsleven nu ook nog met de eigen belastinggelden beconcur reerd wordt. Er zijn 2300 vestigingen. Op de postkantoren kunt u de hele dag terecht. Een aantal daarvan is zelfs ook op vrijdagavond of de plaatselijke koopavond geopend. Voor de postagentschappen gelden aparte openingstijden. Dronken chauffeur reed in op tegenliggers ARNHEM Een jaar en twee maanden gevangenisstraf met aftrek en tweemaal vijf jaar ontzegging van de rijbevoegd heid en vier maanden gevan genisstraf wegens vermogens delicten en tenslotte in het alge- DJAKARTA Indonesië wil Vest-Irian zelfbestuur geven. Dit is gisteren door de minister van voorlichting, luchtmaarschalk Boediardjo, bekend gemaakt. Te gen verslaggevers zei hij, dat de regering op het ogenblik de plannen voor zelfbestuur uit werkt, die in september aan het volk van West-Irian zullen wor den voorgelegd. De minister zei verder dat presi dent Soehartoe voorts heeft besloten Indonesische ambtenaren uit West-I rian terug te roepen en de troe pensterkte daar te beperken na af loop van de „daad van vrije keuze". President Soeharto nam het besluit tot terugtrekking van de Indone- sische ambtenaren op advies van mi nister van buitenlandse zaken Malik, die West-Irian heeft bezocht. Waarnemers in Djakarta legden dit besluit uit els een teken, dat Indo nesia heeft besloten West-Irian te zuiveren van corrupte, onbekwame en te harde ambtenaren, van wie ve len lid waren van de oude garde van president Soekarno. Stamhoofden vermoord De speciale correspondent van het ANP in Djajapoera meldt, dat zeker zes stamhoofden uil het gebied van Merauke door hun eigen mensen zijn vermoord nadat ze op 14 juli voor Indonesië hadden gestemd. Drie van hen zouden zijn vermoord in het gebied van Moejoe, twee in dat van Mondobi en een in het ge bied van Mapi. Voorts meldde de correspondent dat Indonesische autoriteiten in Dja japoera nieuwe arrestaties hebben verricht in een poging de bevolking verricht in een poging de bevolking rustig te houden bij de nadering van de „daad van vrije keuze'1. Die in Djajapoera op 4 augustus wordt ge houden. De laatste dagen hebben mi litairen zeker 20 jonge Papoea's, die lid zouden zijn van de ondergrondse beweging Vrije Papoea (OPM) in voorlopige hechtenis genomen. DOOR Wf ILLY BRANDT heeft het zo mooi gezegd, toen op 5 mei in Londen het 20-jarig bestaan van de Raad van Europa werd gevierd. Hij zei: „Onze staten, onze volken, zou den zich moeten bevrijden van de geestelijke boeien van het verleden, zodat zij zich bewust van alles wat zij gemeen hebben, hun krachten kunnen verenigen. Dit betekent niet een ontkennen van het individuele karakter van de naties." Ik haal dit citaat uit een bijzonder fraai uitgevoerd tijdschrift, gesierd met de diepblauwe vlag met twaalf sterren van de Raad van Europa, Europa Nieuws. Fraai zo op het eerste gezicht, een lachertje (of huilertje) echter voor wie het gaat lezen. Het staat wel iswaar vol nuchtere feiten en is diepernstig bedoeld, maar de taal-, druk- en stijlfouten zijn talrijk en dwaas. Zeven pagina's hebben een kop luidend: De mens in die Europese samenleving Het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. krijgt een hele pagina onder die kop. Er staat, dat dit verdrag „momenteel" wordt „nageleefd" door zestien van de achttien landen. Men bedoelt, dat het door zestien van de achttien is geratificeerdEen klein verschil Leefden de zestien het verdrag na, waar zouden dan de zeven klachten van de staten onderling en de 3895 individuele klachten vandaan ko men? En zoveel zijn er ingediend sinds 3 september 1953, toen het verdrag in werking trad. Overigens lijkt in Eu ropa Nieuws de waardering voor de Europose taal klagers niet groot, want er staat verder: „„„waarvan er 51 ontvanke lijk werden verklaard. Acht zaken werden naar het Hof verwezen, dat reeds vijf ervan heeft behandeldeen aandachtig parlementariër hier- (inplaats van metterdaad), bena drukken, plaatsvinden en aanvang.." Een parlement is een parlament geworden, belangstelling mag slechts interesse zijn, een verdrag moet beslist een conventie heten. De Verenigde Naties worden 4ok nog genoemd Enfin het is een brok taal gewor den. waarin de Europese klanken en begrippen tot een vreemde mengel moes zijn geschud. Overigens staat de verantwoorde lijke man voor dit alles op de omslag vermeld: de uitgever, Euro pa Union Verlag in Keulen. Maar die werkt in opdracht van de direc teur van de Afdeling Pers en Voor lichting van de Raad van Europa. En... die dienst, wordt zoals de gehele Raad van Europa gefinan cierd door de achttien staten, waar onder, wat elke burger dient te we ten, Nederland.... Misschien was het nuttig indien Bij vluchtige verkenning verder diepten we op de germanismen: „opname, deelname, daadwerkelijk over eens een woordje liet vallen! Het individuele karakter van een natie heeft namelijk de taal als bij zonder kenmerkend trekje.... meen voorwaardelijke terbe schikkingstelling van de rege ring. Dit eiste gisteren de officier van justitie bij de rechtbank van Arnhem tegen chauffeur G. van den H. (30) uit Overberg. Op zaterdag 10 mei j.I. zeven uur reed II. sterk onder invloed van ster ke drank met zijn vrachtauto bij Rhenen in op tegenliggers. De ravage was groot: de vrachtauto vermorzel de een personenauto met geen enkele levenskans meer voor een echtpaar, terwijl uit een andere auto de brand weer een zwaargewonde moest be vrijden. Hij moest zich ook verantwoorden voor het in dronken toestand met een personenauto omver rijden van een verkeerszuil in Arnhem, alsmede we gens flessentrekkerij, oplichting en verduistering in de jaren 1967 en 1968 in Velp. De officier noemde in zijn requisi toir de dodenrit bij Rhenen een „verschrikkelijk ongeluk". Verschil lende mensen in café's in Empel had den H. gewaarschuwd niet te rijden, omdat hij teveel op had (tien a der tien glaasjes citroenjenever). De vrachtauto had blijkens verklaringen van automobilisten die niet durfden te passeren slingerend van de ene weghelft naar de andere door de Be tuwe gereden. Tegenliggers moesten uitwijken naar de berm. Van een bus werd een spiegel afgereden. In Rhe nen gebeurde wat de achter de vrachtwagen rijdende autobestuur ders hadden gevreesd. Toen een 59-jarige adjudant van de rijkspolitie hem de volgende dag ver telde van de ongelukken die hij had veroorzaakt, was zijn eerste reactie een uiting van tevredenheid dat hij er zelf zo goed was srfgekomen. Nooit ivakker gelegen Van de gevolgen van zijn onver antwoordelijk rijden heeft de ver dachte zeker nooit een nacht wakker gelegen. Hij is helemaal niet onder de indruk, aldus officier van justitie I* mr. J. H. C. Pieters. Wat de overige tenlasteleggingen aangaat zou verdachte een tv-toestel hebben verduisterd, goederen hebben betaald met ongedekte kascheques, §W een kamer hebben gehuurd om daar- |~5' in een meisje te huisvesten zonder ln staat te zijn die te kunnen betalen en tijdens een uitstapje met drie vrien den zou hij in Arnhem de ver keerszuil ondersteboven hebben gere den, terwijl hij smoordronken achter het stuur van een personenauto zat. De raadsman mr. W. Holleman verwaditte van een langdurige ge vangenisstraf voor zijn cliënt weinig verbetering. Deze man is nu eenmaal ontoegankelijk voor invloeden van buitenaf."Zijn reacties mogen dan ij zingwekkend kil worden genoemd, er zijn aanwijzingen dat hij begint te beseffen wat hij heeft, aangericht, al dus mr. Holleman. Koffiebar-avonden Dè patatjeugd, die Yoüth Christ-avonden bezoekt (zie artl van zaterdag jl.) moet toch wel j blij zijn met zijn leider. Die is f minste duidelijk door te zeggen: tale Kanaans en al dat gedoe motj we de grond in boren". Dit zou ik a leider willen zeggen: God zal all! Zijn volk, dat Hij van eeuwige heeft liefgehad onderwijzen, lei hen vertroosten op de weg die li naar het hemels Kanaan. Op deze i wordt geen vreemde taal gesproi maar alleen de tale Kanaans. Tus haakjes: wie hierover goed voorgel! wil worden leze het boekje van dr, F. Kohlbrugge: De taal Kanaans. Waddinxveen J. van B| Kinderdoop (9) De bijbel kent geen kinderdoop Marcus 16 6 staat: Wie gelooftj zich laat dopen zal behouden worl Dus eerst geloven, dan dopen. Kuril baby's en kleine kinderen reeds a ven? In Handelingen 2 37 staat: bekeren, dan dopen. Kunnen baby'! kleine kinderen zich bekeren? 1 wanneer zij in de jaren des versta zijn gekomen. Tenslotte: in Hande gen 8 12 staat dat in Samaria mensen tot bekering kwamen en lieten dopen: mannen en vroui doch geen kinderen. Den Haag L. J. M. de G Fiat en Rolls Royce gaan samenwerken TURIJN Fiat uit Italië en Rolls Royce uit Engeland hebben gisteren in een gemeenschappelijke verklaring aangekondigd een overeenkomst te hebben getekend voor de ontwikke ling van een serie vliegtuigstraalmo toren. De gezamenlijke Droduktie van de Viper-600 motor, ontworpen als krachtbron voor kleine straalvliegtui gen voor zakenmensen, zal waarschijnlijk in 1971 beginnen. Bij het begin van de suiket oogst in Cuba was het Fidt Castro himself die het startsei gaf voor deze belangrijke gi beurtenis. Met vaste hand kap hij de eerste suiker rietstenge om. Later hield hij een rede z( als een Cubaan dat alleen va zijn leider kan verwachten. H\ gebeurde op de Antonio Gitera suikerfabriek in Puerto Padre i de provincie Oriente. Pierre l'Huillier. ex-rooms-kat liek, thans bisschop van het patri chaat van Moskou in Parijs, ber een moderne codificatie van oosters-orthodoxc kerkrecht voor geldt als een van de beste oosters- thodoxe deskundigen op dit geb

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 6