Uitdaging voor
Neil Armstrong
Aftellen voor lancering van
Apollo-11 verloopt gesmeerd
Von Braun maakte eerste
raketten voor de Nazi's
Aldrin pionier
in ruimtevaart
Wens Collins niet
in vervulling
Nixon naar
Wilson
■fr Eerste noodlanding met ruimteschip
Boven Korea neergeschoten en gered
AL IN 1963 IN RUIMTE
Mars tegen
armoede bij
lancering
Von Braun: Loena mogelijk terug met maanaarde
h Voetstappen door radio te horen
Heelden van maanreis
niet al te best
Papyrusboot Ra begint
slagzij te maken
TAAK OOK BELANGRIJK
Loena-15:
het 50ste
maanschot
5
DINSDAG 15 JULI 1969
NEIL ARMSTRONG
WASHINGTON De man die nu al verze
kerd is van een plaats in de geschiedenisboeken
van de toekomst, Neil Alden Armstrong, heeft
eens op een vraag, waarom hij ruimtevaarder is
-geworden, geantwoord: ,.De uitdaging van het
onbekende".
Sinds zijn vijfde jaar heeft
hij eigenlijk alleen nog maar
over vliegen gesproken. Hij
bouwde in zijn prille jeugdjaren
vliegtuigmodellen en verzamel
de boeken, foto's en tijdschrif
ten over de luchtvaart. Vanuit
iZijn woonplaats Wapekoneta
(Ohio) fietste hij vele malen
naar een vliegveld op vijf kilo
meter afstand.
Op zijn zestiende jaar begon zijn
vliegcarrière met het behalen van
een vliegbrevet. Drie jaar later ging
rijn grote wens in vervulling: hij
werd piloot bij de Amerikaanse ma
rine, waar hij tot 1952 diende. In de
laatste twee jaar vloog hij 78 ge-
vechtsvluchten in de Koreaanse oor
log. Eenmaal werd hij neergescho
ten. Hij kwam aan zijn parachute
veilig op de grond en werd gered.
9 Studie
De m^n die uit Korea terugkwam,
was een andere Armstrong. Hij ver
diepte zich behalve in het uit
gaansleven, ook serieus in de studie.
In 1955 behaalde hij zijn ..bachelor
of science", waarmee hij luchtvaart
kundig ingenieur werd. Aan de Uni
versiteit van Californië zette hij zijn
studie voort.
In 1956 hij was een jaar eerder
als piloot bij de NASA in dienst
getreden trouwde hij met een
plaatselijke schoonheidskoningin.
Janet Shearon. Het echtpaar kreeg
twee zoons: Fric, 12 jaar en Mark,
zes jaar.
Hij verdiende zijn sporen als in-
vlieger van de F-100. de F-104, de
B-47, de F-102 en de X-15.
Opwindend
Als ervaren piloot van de X-15
heeft hij met een snelheid van 6400
kilometer per uur op 64 kilometer
hoogte, al zeven keer vlak bij de
ruimte gevlogen. Hij vond dit een
zeer opwindend werk en stond aan
vankelijk zeer sceptisch tegenover
de eerste bemande Amerikaanse
ruimtevluchten onder het project
Mercury in 1961. Het leek hem aan
trekkelijker te vliegen in voertuigen
met vleugels, waarin de piloot volle
dig de macht heeft over de bestu
ring, dan in een capsule.
De beslissing om ruimtevaarder te
worden woog hem dan ook zwaar.
Zelf zegt hij erover: „Ik begon me
te realiseren dat onder de Gemini-
en Apolloprogramma's mannen ver
buiten de uiterste grenzen van de
atmosfeer diep de ruimte zouden in
gaan. Omdat dat uiteindelijk toch
mijn ware belangstelling had,
besloot ik mij aan de ruimtevaart te
gaan wijden".
t Rcndcz-vous
Als vlieger heeft Armstrong meer
dan vierduizend vlieguren op zijn
naam staan, de tien uur en 42 minu
ten die hij op 16 maart 1966 als
commandant van de Gemini-8 sa
men met David Scott in de ruimte
doorbracht, niet meegerekend. Hij
bracht toen het eerste rendez-vous
tot stand, met een onbemande ra-
kettrap.
Deze vlucht eindigde met de -
eerste noodlanding van het Ameri
kaanse ruimtevaartprogramma. Een
stuurraket kon niet meer worden
uitgeschakeld, waardoor het ruim-
EDWIN ALDRIN
teschip begon te tollen. Armstrong
ging over cp besturing met de hand,
brak de vlucht af en landde voor de
eerste keer in de Stille Oceaan.
Daarbij behaalde hij een record aan
nauwkeurigheid: hij kwam slechts
twee kilometer van hel ber
gingsvaartuig in zee.
WASHINGTON Edwin E. Aldrin is voorbestemd de tweede
man op de maan te worden. Evenals zyn reisgenoten op weg naar
de maan is Aldrin een lucht- en ruimtevaartpionier. Hij werd op
20 januari 1930 in Montclair, New Jersey, geboren.
Op zijn 21ste jaar behaalde hij evenals Collins en Armstrong zijn „bachelor of science"
aan de militaire academie in West Point. Aldrin is de enige van het drietal die een titel
voor zijn naam heeft. Hij promoveerde aan het technologisch instituut van Massachusetts in de
ruimtevaart. Begin 1963 schreef hij zijn dissertatie over baanmechanica.
Aldrin beëindigde zijn dissertatie met een opdracht aan de ruimtevaarders. Hij schreef:
„Ik wou dat ik er een van was". De NASA-leiding knoopte deze wens goed in de oren. Nog in
hetzelfde jaar. oktober 1963. ging zijn wens m vervulling en werd hij gekozen tot mede
piloot van de Gemini-12 die in november werd gelanceerd.
KAAP KENNEDY Negerlei
der Hosea Williams heeft gezegd
dat 25 arme gezinnen uit zeven
Amerikaanse staten op weg zijn
naar Kaap Kennedy om er de
monstraties tegen de armoede te
houden tijdens de lancering van
de Apollo-11 naa-r de maan.
In Atlanta werd bekendge
maakt dat ook dominee Aberna-
thv aan de betoging zal deelne
men.
t ii speciaal NOS-team draagt zorg
j or de uitzendingen over het maan-
a, isverloop van de Apollo-11. Op de
to Rudolf Spoor (links), regisseur
ÏHenk Terlingen, commentator,
een model van de Saturnusraket,
i de Apollo in zijn baan naar de
aan brengt. In Rudolfs Spoors hand
n kleine versie van het maanlan-
n ding sv aar tuig.
KAAP KENNEDY Het af
tellen voor de lancering van de
Apollo-11 verloopt gesmeerder
dan ooit eerder in het ruimte
vaartcentrum op Kaap Kennedy
met de Saturnus-5 raket is voorj
gekomen.
Dit zei gisteren de leider van de
lanceeroperaties, Paul Donelly.
Zoals bekend bestaat het aftellen
uit het afwerken op tijdschema van
een lijst waarop alle te verrichten
werkzaamheden tot aan het moment
van de lancering genoteerd staan.
Hieraan zijn op het ogenblik duizen
den mensen bezig. Het is te merken
dat hun ervaring door vorige lance
ringen is gegroeid, aldus Donelly.
99
99
(Van onze radio- en tv-redactie)
ftlLVERSUM „Wij verwachten
tt zulke beste beelden van de
janreis, omdat er aan de signalen
'"el moet worden gedokterd", ver-
Kees Buurman ons namens de
„maar de radio heeft een eigen
cte verbinding, waardoor voor de
toroevers en kenners ook interes
se geluiden zullen zijn te horen,
bijv. van de eerste voetstappen op
maan. Die komen 's avonds en 's
its sec door op Hilversum III en
IFM-zenders van de regionale om-
ien."
die zenders dus alleen het zui-
geluid dat doorkomt, zonder
imentaren en zonder vertalingen.
ir op Hilversum II zijn wij actief
wél dat alles erbij Daar gaan
zoals gezegd, van 7ondagmiddag
uur af dag en nacht door tot
idag mlddernach* en misschien
langer."
NOS maakt zeer veel werk van
maanreis-reportages. Wij gaven u
het volledige uitzendschema wat
televisie betreft: de radio houdt
heel de dag door paraat voor
nieuws buiten de tv-uitzendin-
_.h om (alles op Hilversum II en in
lort op Hilversum IIIi en zal in de
,pht van zondag op maandag in de
«r blijven,
enln die nacht zullen, ook 's avonds
in de NOS-studio waar het cen-
|m ook functioneert, tal van
undige genodigden aanwezig
De eerste stappen op de maan
en worden begeleid door beschou
wen van dit feit op allerlei ter-
filosofisch. religieus, politiek,
enrechtkundig, sociaal, juridisch,
elk geval zal in die nacht de
.sie van 3 tot 3.15 uur in de
ht zijn. Verder blijft men paraat
zenden als er iets bijzonders
urt en Amerika dus beelden af-
ft. Via de radio zal dat worden
aangekondigd. Zoveel als nuttig is
zullen radio en televisie elkaar aan
vullen. In elk geval zendt de radio
altijd tegelijk met de televisie.
Veel films
Om evt. wachttiiden gedurende de
vele uren televisie op te vullen heeft
de NOS nu al beschikking over 15
NASA-films die betreKking hebben
op de eerste «chte maanlanding.
Er is een en ander veranderd aan
de zendtijden voor maandag 21 juli.
u kunt dat wellicht op uw lijstje
aanvullen: er zijn nu uitzendingen te
verwachten van 3 - 3.15 uur. van 6.15
- 12 uur, van 12.45 tot 15.15 en van
15.55 tot 1610 uur en tenslotte nog
van 22.25 :ot 24 uur
Van groot belang is. dat vooral de
afloop van de uitzendingen nooit met
zekerheid is te voorspellen. Ook is
het niet gezeed, dat alle uitzendingen
direct met nieuws kunnen beginnen:
dit hangt allemaal af van het feit op
welk tijdstip de reportages uit Ame
rika overkomen. Men doet het beste
met op tijd in te schakelen en dan zo
nodig geduld te oefenen.
Gerekend moet ook worden met
het feit, dat de lancering mogelijk
niet op het vastgestelde tijdstip ge
beurt: er kan één. twee of drie uren
uitstel voorkomen. Dan schuiven alle
gebeurtenissen en dus ook uitzendin
gen even zoveel tijd op. Maar dat
hoort u allemaal als het zover is.
Ongelooflijk
En vooral db moet u weten: de
beelden uit de capsule worden in sig
nalen direct naar Spanje gestuurd,
vandaar gaan ze regelrecht naar de
satelliet Early Bird die ze doorstuurt
naar Houston, waar ze worden omge
zet in beelden en geluid, vandaar
gaan die per kabel naar New York.
dan naar San Francisco, waar ze te-
De Russische maansonde Loena-15
koerst intussen nog steeds naar de
maan. Dr. VVernher von Braun, direc
teur van het ruimtecentrum te
Huntsville, acht het mogelijk dat de
Loena 'donderdagochtend op de maan
landt en de eerste monsters maanaar
de naar de aarde brengt. „Het is re
delijk", zo verklaarde hij op een
persconferentie in Kaap Kennedy, te
veronderstellen dat dit het doel van
de lancering is geweest.
Sow jet-lancering
In Helsinki zei kosmonaut Berego-
voi van de Soyoez-3 (hij maakte in
Auteur anti-semitisch
boek veroordeeld
VEVEY De rechtbank in de
Zwitserse stad Vevey heeft gisteren
de 72-jarige schrijver van het an-
ti-semitische boek Het verleden, het
heden en het Joodse vraagstuk, dr.
Albert Mathez, veroordeeld tot een
gevangenisstraf van dertig dagen. In
zijn vonnis zegt de rechter dat dr.
Mathez „zijn lezer heeft aangezet de
Joden te bestelen, en aan te vallen".
De officier had tegen de auteur
acht maanden geëist. Het grootste
deel van de oplaag van het boek was
reeds begin dit jaar op last van de
rechtbank in Lausanne verbrand. De
resterende exemplaren zullen nu ook
worden vernietigd.
ruggekaatst worden naar de satelliet,
die ze naar een grondstation in Japan
stuurt, waarna ze 600 mijl over de
aarde naar een ander Japans station
gaan. Dat 7endt ze weer naar de sa
telliet boven de oceaan, waarna ze
worden opgevangen in Duitsland en
doorgezonden raar Londen, waar ze
worden „vertaald" op 625 lijnen en
doorgestuurd naar Brussel, vanwaar
ze op het Eurovisienet worden
gestuwd, zo-ia» de zender Lopik ze
kan opvangen en transporteren naar
uw beeldbuisen dat gehele proces
kost nog geen 3 seconden. U kunt
met uw ogen op de 'andkaart zo snel
die route r.iet volgen, of het is al
gebeurd. De radio krijgt het geluid
zelfs nog 4/10 seconde sneller binnen.
oktober vorig jaar gedurende vier
dagen in een ruimteschip tochten om
de aarde) op een persconferentie, dat
de Sowjetunie binnenkort een be
mand ruimtevaartuig zal lanceren.
Nadere bijzonderheden wilde hij niet
onthullen.
Beregovoi kreeg in Helsinki van de
Internationale federatie voor lucht-
vaartkunde de naar de eerste ruimte
vaarder, Joeri Gagarin. genoemde
gouden Gargarinmedaille.
De ruimtevaarders van de Apollo-8
kregen de gouden ruimtemedaille
van de federatie voor hun prestatie
bij het maken van de eerste bemande
vlucht om de maan Apollo-10-astro-
naut Cernan nam de onderscheiding
voor Borman, Lovell en anderen in
ontvangst.
Na bezoek Roemenië
WASHINGTON Een woordvoer
der van het Witte Huis heeft bekend
gemaakt dat president Nixon op 3
augustus informele besprekingen zal
voeren met de Britse premier Harold
Wilson op een vliegveld in Engeland.
Het bezoek aan Engeland was niet
eerder bekendgemaakt. De woord
voerder zei, dat het presidentieel
toestel onmogelijk non-stop van Roe
menië naar Washington kon vliegen
en daarom in Engeland zal landen
om brandstof op te nemen.
Diplomatieke waarnemers menen
dat Nixon premier Wilson verslag zal
uitbrengen van zijn Aziatische reis en
van zijn bezoek aan Roemenië.
Inmiddels is in Boekarest bevestigd
dat het bezoek dat de Russische par
tijleider Brezjnef. premier Kosygin
en president Podgorny half juli aan
Boekarest zouden brengen voor onbe
paalde tijd is uitgesteld.
De Roemenen hebben tevoren alles
in het werk gesteld om de Russen te
overtuigen dat aan het bezoek van
Nixon geen verkeerde betekenis moet
worden toegekend. Waarnemers in de
Roemeense hoofdstad menen, dat dit
uitstel een periode van nieuwe span
ning tussen Roemenië en de Sowjet
unie zal inluiden.
THOR HEYERDAHL SEINT
OSLO Met de papyrusboot Ra gaat het niet al te best. Thor Heyerdahl
seinde gisteren, dat het achterdeel van de Ra steeds dieper in het water
wegzinkt en dat de boot enigszins slagzij begint te maken.
De komende twee of drie dagen zullen beslissend zjjn voor de goede afloop
van de reis, aldus Thor Heyerdahl.
De Ra legt nog steeds ongeveer 50 zeenitflen per dag af. Als dat tempo
wordt volgehouden zou de boot in 15 a 18 dagen in Barbados aankomen.
De vlucht duurde vier dagen. Samen met James Lovell
maakte hij 59 rondjes om de aarde. Tijdens de reis stond
hij drie en een half uur achtereen op zijn zetel, met
zijn bovenlichaam door het open luik, in de ruimte te
kijken en foto's te nemen.
Later maakte Aldrin een ruimte-uitstapje van
129 minuten. Hij bleef met een lijn aan het ruimte
vaartuig verbonden. Hij was de eerste die deze taak
volbracht zonder uitgeput te raken, zoals zijn voor
gangers. Ook nam Aldrin exclusieve foto's van een
zonsverduistering in de ruimte. Al deze ruimte-ervaringen
zullen hem tijdens de maanwandeling goed van pas
komen.
Evenals Armstrong nam Aldrin deel aan de Koreaanse
oorlog. Hjj maakte als oorlogsvlieger 66 gevechtsvluchten.
Ook heeft Aldrin enige tiid in Bitburg in West-Duitsland
gelegen, waar hy vluchtleider was by de 36ste tactische
gevechtsgroep.
Edwin Aldrin is getrouwd met Joan A. Archer uit
New Yersey. Het echtpaar heeft twee zonen en een
dochter: de 13-jarige Michael, de li-jarige Janice en de
eveneens elfjarige, maar tien maanden jongere Andrew.
iT
WASHINGTON Bij zijn
uitverkiezing tot ruimtevaarder
met dertien anderen, in oktober
1963, zei Michael Collins dat hij
hoopte „de man op de maan" te
zullen worden. Die wens gaat
(nog) niet in vervulling. Hij zal
bij de reis van de Apollo-11 in de
stuurcabine rond de maan blij
ven cirkelen, terwijl zijn twee
makkers op de maan rondlopen.
Voor het succes van de maanreis
is zijn taak echter even belangrijk.
Hij heeft zijn kennis en vaardigheid
in de ruimtevaart al in een vorige
ruimtevlucht bewezen. Deze kan hij
speciaal toepassen wanneer
Armstrong en Aldrin van de maan
terugkeren en weer aan het moe
derschip vastkoppelen.
Michael Collins is een man van
weinig woorden. Hij praat niet,
maar doet. Op school al werd hij
beschreven als „een zeer rustige
jongen, onverstoorbaar en zelfverze
kerd". Collins wilde toen al graag
invlieger worden. Maar van ruimte-
vluchten had hij nog geen vermoe
den.
Avontuur
Hij is op 31 oktober 1930 in Rome
geboren. Moed en hang naar avon
tuur zit in zijn familie. Zijn oom.
generaal Joseph Lawton Collins, die
stafchef van het Amerikaanse leger
is geweest, was als „Lightning Joe"
bekend om zijn dapperheid.
Een tijd lang was de inmiddels
overleden Collins sr. er als militair
attaché verbonden aan de ambassa
de in Rome.
In 1952 behaalde Michael zijn
..bachelor of science". Daarna werd
hij luitenant-kolonel bij de lucht-
MICHAEL COLLINS
macht. Als invlieger bij de lucht
machtbasis Edwards in Californië
beproefde hij vooral straaljagers op
stabiliteit en andere hoedanigheden.
Evenals Armstrong heeft hij er
meer dan vierduizend vlieguren op
zitten. Daarvan bracht hij er meer
dan 3200 door in straalvliegtuigen.
Wandeling
In juli 1966 bleef Collins samen
met John W. Young drie dagen in
de ruimte met de Gemini-10. Hij
maakte daarbij een ruimtewande
ling van 39 minuten.
Hij zou aanvankelijk ook meegaan
WASHINGTON De Russische
Loena-15 is hoogstwaarschijnlijk het
50ste maanschot, met inbegrip van
alle mislukte pogingen. Er liggen
minstens 23 maansondes onbescha
digd of verpletterd op de maanop-
pervlakte.
De voornaamste lanceringen wa
ren (in volgorde van startdata):
Loena-2 (Sowjetunie), start 12 sep
tember 1959. bereikte als eerste
ruimtevaartuig de maan en sloeg
daar uiteen.
Loena-3 (Sowjetunie), start 4 ok
tober 1959. seinde de eerste foto's
over van de achterkant van de
maan.
Ranger-4 (VS), start 23 april 1962,
perste Amerikaanse sonde die harde
landing op de maan maakte.
Ranger-7 (VS), start 28 juli 1964,
zond 4.308 foto's voordat het appa
raat op de maan te pletter sloeg.
Loena-9 (Sowjetunie), start 31 ja
nuari 1966, eerste zachte landing op
de maan.
Loena-10 (Sowjetunie), start 31
maart 1966, eerste kunstmatige
maansatelliet.
Surveyor-1 (VS), start 30 mei 1966,
eerste Amerikaanse zachte landing,
zond 11.150 foto's.
Lunar Orbiter (VS), start 10 au
gustus 1966, eerste Amerikaanse
kunstmatige maansatelliet.
Zond-5 (Sowjetunie), start 15 sep
tember 1968, vliegt als eerste rond
de maan met daaropvolgende terug
keer naar de aarde.
Apollo-8 (VS), start 21 december
1968, eerste vlucht van messen rond
de maan.
Volgens de bekepde gegevens Is
het volgende verricht:
zachte maanlandingen: VS 5,
Sowjetunie 2;
harde maanlandingen: VS 7, Sow
jetunie 4;
onbemande maansatellieten: VS 6,
Sowjetunie 4;
bemande maansatellieten: VS 2,
Sowjetunie
naar aarde teruggekeerde sondes:
VS Sowjetunie 2;
succesvolle fotovluchten: VS
Sowjetunie 2.
De geregistreerde 15 gedeeltelijke
successen en mislukkingen stammen
uit de tijd van de „Spoetnik-schok
ken", dus het begin van de Ameri
kaanse ruimtevaart. Vijf Lunar Or-
biters hebben later een harde lan
ding op de maan gemaakt.
met de Apollo-9. in december vorig
jaar. Wegens een acute operatie aan
zijn ruggegraat moest hij echter
verstek laten gaan. Lovell verving
hem.
Michael Collins is getrouwd met
Patricia M. Finnegan uit Boston. Hij
heeft twee dochters, Kathleen (10)
en Ann (7), en een zoon, Michael (6).
NEW YORK De ontwerper van de Saturnus-raketten. de
in Duitsland geboren dr. Wernher von Braun. is de personifica
tie van het verlangen van de mens naar de planeten te reizen. Van*
zijn jonge jaren af heeft hij zich bezig gehouden met raketten en
ruimtevluchten.
Als student lanceerde von Braun
(57) proefraketten. Zijn belangstel
ling voor het heelal werd gestimu
leerd door zijn moeder, die een
geestdriftig amateur-astronome was.
In 1930 werd von Braun mede-op
richter van een klein raket-station.
Twee jaar later was hij de voor
naamste burgerspecialist bij het
Duitse legerraketcentrum. In 1937,
vier jaar nadat de nazi's aan het
bewind waren gekomen, werd hij
overgeplaatst naar het veel grotere
centrum voor raketonderzoek bij
Peenemünde bij de Oostzeekust.
GEVANGEN
Von Braun was verantwoordelijk
voor de ontwikkeling van de V-2
raketten en andere proiecten. In
1944 zat hij enige tijd gevangen om
dat hij het niet eens was met de
voorstellen van de nazi's, het cen
trum onder beheer van de SS te
plaatsen. Hij werd vrijgelaten nadat
Hitier ervan was overtuigd dat zon
der hem het raketprogramma in el
kaar zou storten.
Toen de eerste V-2 op Londen was
gevallen, merkte von Braun op dat
de raket feilloos had gewerkt, maar
alleen op de verkeerde planeet was
eel and. Na de ineenstorting van na-
zi-Duitsland laadde von Braun zijn
deskundigen in een vrachtwagen en
reed hij naar de Amerikaanse linies.
Als technisch adviseur voor het
Amerikaanse leger, dat hem graag
wilde hebben zette hij zijn onder
zoek voort op basis van zijn erva
ringen met de V-2's.
KERNWAPENS
Bij het uitbreken van de Kore
aanse oorlog werden von Braun en
zijn medewerkers naar Huntsville
(Alabamal o'-ereebrTht me» de op
dracht een lange-afstandsraket te
ontwikkelen die kernwapens kon
vervoeren. Drie jaren daarna werd
met succes de Redstone-raket gelan
ceerd van Cape Canaveral, het late
re Kaap Kennedy.
Van 1950 tot 1956 was von Braun
hoofd van het leger-rakethureau in
Huntsville. Daarna kreeg hij een
WERNHER VON BRAUN
functie bij de NASA als directeur
van het Marshallcentrum voor
ruimtevaart, waarmee hij aan het
hoofd kwam van het Satumus-pro-
ject.
