Folklore op zegels Antillen
KATWIJKSE
HEIMWEE
HARING
Nog meer buitenbeentjes in het binnenland
8
6
5
4
3
s El a
PUZZEL VAN DE WEEK
TOCH DOWN
Vakantiekost (3)
m m m u
a m a a
iATERDAG 12 JULI 1969
Het is een oud verhaal, dat je emigranten geen gro
ter plezier kunt doen, dan uit Nederland ivat drop mee
te nemen. Echte Hollandse zoute drop. En hagelslag. En
pindakaas. Want dat kennen ze in Canada niet. En daar
om hebben ze, daar in Canada, als ze aan Nederland
denken, tvel eens wat heimwee naar die kleine dingen
Aldus het (oude) verhaal.
Het nieuwe verhaal luidt an
ders. Het nieuwe verhaal, dat
tegenwoordig verteld kan wor
den door velen, nu een vliegreis
naar Canada niet meer zo erg
duur is, dank zij organisaties
Cor Parlevliet
Ids Wij komen en Co-op. Dat
nieuwe verfraai voorziet in win
kels, waar je die drop, die ha
gelslag en die pindakaas ge
woon kunt kopen. Tegen rede
lijke dollarprijzen. En niet al
leen drop, hagelslag en pinda
kaas. Ook Hollandse koekjes,
pudding, blikgroenten, tabak,
sigaren, wasmiddelen en gram
mofoonplaten van het Christe
lijk Urker Visserskoor...
In Toronto zag ik in zo'n hy
permoderne zelfbedieningswin
kel ook een affiche: „Holland is
not so far away..." Maar al mag
Holland, mede dank zij handige
importeurs, dan al niet meer zo
ver weg zijn, en dus ook niet de
kaas en de koffie, die echte ty
pisch Hollandse produkten heb
ben wel een bijnaam gekregen:
heimwee-artikelen. Het is een
vondst van hoofd-emigratie-
ambtenaar Van Banning, die ik
in datzelfde Toronto ontmoette
en die daarmee wel heel duide
lijk de betekenis van die simpe
le hagelslag en beschuit aan
duidde: een stukje Nederland.
Overigens, het is ook weer
niet zo „dramatisch" als het
hier staat De meeste van de
vele ex-Nederlanders, die zo bij
het inkopen-doen ook wat van
die echte Nederlandse kaas
meenemen, zullen het meestal
in het Engels bestellen en er
nauwelijks bij nadenken. Het is
gewoon een beetje gezelligheid
soms, een goed, vertrouwd pro-
dukt vaak.
In die winkel in Toronto ver
telde me manager Daniel de
Bruin, (zestien jaar geleden
geëmigreerd als boekhouder en
via de beroepen van bouwvak
ker en fabrieksarbeider, nu in
de levensmiddelenbranche wer
kend), dat de „echte Canade
zen" die typisch Nederlandse
produkten ook zijn gaan waar
deren. En dat ook de jongere
generatie nu, en allesbehalve
uit heimwee, de hagelslag, drop
en pindakaas koopt.
Maar „heimwee-artikel" of
niet, in het dicht bij de Ameri
kaanse grens gelegen kleine
stadje Niagara Falls, heeft Cor
Parlevliet (inderdaad: uit Kat
wijk) een, wat men pleegt te
noemen „goede boterham" aan
ingelegde, zure haring. Ik had
al eens die grote en kleine pot
ten zure haring zien staan in
die „heimwee-winkels", (in de
duurdere speciaalzaken trou
wens ook) en me er over ver
wonderd dat je dus zelfs al
Hollandse haring hier kon krij
gen.
Cor Parlevliet, 46 jaar en
zestien jaar geleden uit Kat
wijk vertrokken om te zien of
hij in Canada ook haring zou
kunnen verkopen, wilde me in
zijn kleine en sterk naar vis
riekende kantoor best vertellen,
dat het toen, in 1953, helemaal
niet zo gemakkelijk was ha
ring +e slijten.
„Ik logeerde toen bij familie,
hier in die boerderij hiernaast",
vertelde hij me „en ik was in
dit gebouwtje, toen nog een ou
de schuur, gaan zitten met zes
vaten haring, die ik van mijn
vader in Katwijk had gekregen.
Maar hoe raak je die dingen
kwijt? Ik heb honderden mijlen
gereisd om klanten te vinden,
tot ik hoorde, dat er in de tele
foongidsen „yellow pages", ge
le bladzijden zitten, een soort
beroepengids, nou en toen deed
ik het per telefoon. Ik belde
kruideniers op en probeerde ze
KRUISWOORD-PUZZEL
Hor.: 1. het oosten, 6 dessertvrucht, 12. slede, 14. gift, 16. landbouw
werktuig, 18. voorzetsel, 19. eikeschors. 21. scheik. element (afk.), 22.
water In Friesl., 23. verlegen, 26. slinkse streek, 29. onbep. voornaamw.
30. elk, 32. rivier In Duitsland, 33. lidwoord (Fr.), '34. oude lengtemaat.
36. lis, 37. schelk. element, 38. luitenant (afk.), 39. lol, 41. speer, 43.
muzieknoot. 44. vreemde munt, 45. maanstand, 47. loot van een plant,
49. voedsel. 52. voorzetsel, 54. aardrijkskundige aanduiding (afk.), 55.
schel, 57. karaat (afk.), 58. ledger (afk.), 59. droogoven, 61. hinderen.
63. zangwijs, 65. rechtschapen, 67. kleine schutsluis, 69. tasto solo
(afk.), 70. scheik. element (afk), 71. steen. 73. als 54 hor, 74. muziek
noot. 75. afstammeling, 77. bloedbuls. 79. niet dikwijls. 80. grassteppe in
Hongarije.
Vert.: 2. bekende afkorting, 3. eertijds, 4. behoeftig persoon, 5. deel
van een franse ontkenning. 7 .landbouwwerktuig. 8. vracht, 9. bijwoord
10. water In Friesl.. 11. opstandig, 13. lidwoord, 15. plaats in Groningen,
17. glnd6e, 19. nobel. 20. deel van het gebit. 22. insekteneter, 24. dat is
(afk.), 25. muzieknoot, 27. nummer (afk.), 28. afkorting van idem, 3V.
donker. 35. eetgerei, 37. zekere bouwstijl. 39. visje, 40. niet harde slag,
41. waterdoorlatend, 42. sportterm, 46. inspanning, 48. kruisnet, 50.
plaats in de schouwburg. 51. kosteloos. 53. Nederl. schrijver, 55. boom,
56. zoon van Jacob en Lea, 58. snoer om papieren aan te rijgen, 60.
eint (afk.), 61. lidwoord, 62. scheik. element (afk.), 64. rondhout, 66.
algemeen ruilmiddel, 68. ontgonnen land, 72. voedsel, 75. voorzetsel, 76.
voornaamw.. 77. Jaar (afk. Lat.). 78. rijkstelefoon (afk.).
OPLOSSING VAN DE
VORIGE PUZZEL
Hor. 1. balet. 5. bas. 7. salon. II.
bord. 12. era. 14. toe, 16. opus, 18. lep,
20. gazel. 23. sta. 24 er. 25. mos. 27.
rel. 28. bla. 30. Hm. 31. 31. takel, 33.
santé. 34. te. 36. neder. 38. stage. 39.
os. 40. re, 42. raket. 44 ere. 45. gr, 46
Ifte, 48. polls. 50. pets. 52. Ans, 53
netel, 54. kan, 55. Kant. 57. kelen, 59.
dons, 61. at). 62. log. 63. mldas, 66. te
67. L.K.. 68. teler, 69. gelid, 71. gr. 73
leven, 75. kleed. 76. te, 78. ren. 79. aak.
81. enk. 82. Ot, 83. uil. 85. Inkel, 87.
Sa, 88. snel, 90. Inn, 91. lat. 93. elan.
dieet, 95. aap, 96. priem.
Vert. 1 boer. 2. Erp. 3. Ld. 4. te, 5
baar, 6 stel. 7. se. 8. LO. 9. Ops, 10.
Nuth. 11. bleet. 13 rg. 15. Ot, 17.
samos. 19. moker, 21. zes. 22. Llnge, 25.
Man, 26. Sedan. 28. baare, 29. ate, 32.
Lek. 33. ateil. 35. erf, 37. repel, 39. Ort.
41. etang. 43. totem, 45. genot, 46. Ink.
47. ent, 49. lenig. 50. pad. 51. sas, 53.
negen. 56. aak. 57. kolen, 58. malle, 60.
neg. 62. lever, 64. dek. 65. Siena. 67.
lotus. 68. ter, 70. dek. 72. rotan. 74. vak,
77. eind, 79. Anna, 80. kelp, 82. ogam,
84. lel. 85 In, 86. la. 87. ale, 89. Ie, 90.
It. 92. tp. 93. el.
INZENDINGEN
Oplossingen, uitsluitend op
briefkaart, worden voor donderdag
aan ons bureau verwacht. In de
linkerbovenhoek vermelden: „Puz
zeloplossing". Er z(Jn drie prijzen:
een ven f 10 en twee van f 5.
als klant te winnen voor mijn
haringhandel. Ik begon met 165
dollar. De eerste maand had ik
verlies, de tweede maand speel
de ik gelijk en de derde maand
had ik een beetje winst. En die
is steeds groter geworden..."
Het lijkt zo een simpel ver
haal. Een verhaal zoals veel
emigranten zouden kunnen ver
tellen, ook al is Cor Parlevliet
dan ook bepaald niet als emi
grant naar Canada gegaan.
Maar in dit bescheiden vertel
de verhaal wordt nauwelijks
gesproken over de moeiten en
de problemen die de eerste tijd
heeft opgeleverd. De tijd, waar
in de jonge Nederlandse
vishandelaar zelfs geen auto
nad (in een land als Canada al
helemaal een „verschijnsel")
en liftende zijn zaken deed.
Maar nu er zo'n duizend va
ten haring per jaar met vijf
paar vaardige handen worden
„omgezet" in verscheidene dui
zenden grote, kleine, lage en
hoge pottenharing, nu „Parle-
vliets herring" in vrijwel alle
grote steden van Canada is te
krijgen, nu zijn die moeilijkhe
den „van-het-eerste-begin" ei
genlijk al weer vergeten. Het
zal nu ook niet meer voorko
men, dat Cor Parlevliet eerst
een half uur tegen een winke
lier aan moet praten om duide
lijk te maken, dat die haring
van hem niet gekookt moest
worden. Wat eertijds „geen
gangbaar produkt" was, is nu
een vooral door Nederlanders
en Duitsers, in Canada zeer ge
waardeerd artikel.
Een artikel overigens dat Cor
Parlevliet vrijwel alleen nog
maar aan de groothandel ver
koopt. Maar met het aantal van
duizend vaten per jaar is hij
eigenlijk niet tevreden. Wel
iswaar kan hij, met de huidige
verwerkingscapaciteit niet meer
doen dan ongeveer vijftienhon
derd, maar dat is dan in elk
geval een mooi streefgetal. En
als hij het record van zijn
grootvader wil breken, die ooit
60.000 vaten haring per jaar
naar Amerika en Canada
verscheepte, dan zal er toch
eens een ander bedrijf moeten
komen.
„Dit gebouwtje waar ik nu
zit, was eerst een oude schuur,
die ik kreeg voor duizend dollar.
Ik heb hem met eigen handen
opgeknapt", zegt Cor Parlevliet.
„Maar als ik een nieuwe fa
briek zou willen hebben, dan
kost me dat toch zo'n 20 tot 30
duizend dollar. En dat probeer
ik wat uit te stellen, zie..."
Misschien dat er ooit nog
eens het een en ander veran
dert, wanneer de haring-aan
voer in Nederland nog kleiner
wordt, en de opsporing van de
vis met kostbare apparatuur
toch niet genoeg blijft opleve
ren. Want in Canada is er wel
veel haring. Is de haring ook
veel goedkoper. „Maar ze kun
nen die haring hier niet mama
ken/', zegt Cor Parlevliet.
„Daarom krijg ik ze, ingemaakt
in vaten, uit Katwijk."
Wanneer hij me even later
door zijn zeer schone (en dan
ga je onwillekeurig denken:
„typisch Hollands?") bedrijfje
rondleidt, zegt hij: „Och, het is
niet zo'n groot bedrijf... Ik heb
hier vijf mensen werken... in
het koelhuis kunnen maar 250
vaten, en dan kan ik er al geen
dozen met potten meer in heb
ben, maar ik heb het hier erg
naar de zin. Kijk, dit bedrijf is
bijvoorbeeld veel kleiner dan
van mijn broer in Katwijk.
Maar ik vind dat ik veel beter
woon. Dat kan hier in Canada.
Bovendien is de sfeer hier veel
fijner, met een hele hoop vrij
heid.... Nee, ik zou toch niet
willen ruilen..."
Cor Parlevliet. is Canadees
geworden. Als vader van vijf
Canadese kinderen zou hij mis
schien niet eens meer kunnen
ruilen. En tenslotte: Katwijk is
tegenwoordig ook niet zo ver
meer
Dat zelfs topspelers wel eens vreemde
capriolen uithalen, is bekend. De verrichtin
gen van de Nederlandse afvaardiging naar
de Europese bridgekamploenschappen on
derstrepen deze stelling alleen maar. Des te
meer waardering moet men hebben voor de
prestaties, die op „lager niveau" worden
geleverd. Niet zelden kan men ook daar
fraaie dingen zien gebeuren.
Het spel van vandaag verdient die waar
dering dan ook ten volle. Het spei kenmerkt
zich door de bizarre kaartverdeling. Oost en
West hebben elk twee singletons.
A V 10 5
V
A V 1098 7 5
6
3
A H 7 5 3
O 3
H 10 8 4 3 2
Nadat west met twee ruiten had geopend,
en oost zowel zijn harten- als zijn klaver-
kaart had laten horen, stokte de bieding na
vijf ruiten van west. Wellicht onjuist, maar
omdat ruiten heer fout zit, is het logische
klein slem ruiten niet haalbaar. Niettemin
werd dat toch gemaakt omdat noord in
plaats van klaver aas, schoppen zeven
speelde in de eerste slag, waardoor schop
pen vrouw een slag werd.
Het spel is nu gemakkelijk te maken, zelfs
met een overslag. West laat oost een schop
pen introevén na eerst harten vrouw te heb
ben geïncasseerd, waarna op harten aas en
heer de enige klaver en schoppen tien bij
west verdwijnen. Klaver twee wordt daarna
ingetroefd en troef aas en de vrouw na
garanderen de twaalf slagen. Toegegeven,
het loopt wel erg mooi, maar west maakte
handig gebruik van de kansen, die hem wer
den geboden na de slechte uitkomst.
Uiteraard had noord met klaver aas van
Correspondentie aan de heer B. J. Nuya,
Burg. Baumannlaan 163c, Rotterdam.
start moeten gaan. maar ook dan lijkt vijf
ruiten onaantastbaar. Vervolgt hij^met schop
pen, dan Is het helemaal bekeken. Het beste
is dus klaver vijf, maar na schoppen vijf te
hebben weggegooid op klaver heer, Is ook
dit probleem opgelost.
Maar toch kan het contract worden down
gespeeld: En wel als noord na klaver aas
met troef twee vervolgt! Hij verbreekt daar
mee de verbinding tussen oost en west,
waarna vijf ruiten niet meer is te maken.
Hoe west zich ook wendt en keert, hij moet
troef heer en een schoppenslag aan noord
afstaan, die dank zij de fraaie ruiten twee
een prachtige prestatie leverde.
Ruiten twee is een „gouden greep" ge
weest; kom er maar eens opl Riskant? Ja,
als zuid nu eens niet ruiten boer had gehad,
waardoor de vrouw bij west werd gefor
ceerd? Accoord, maar anders was het con
tract toch gemaakt, de gok was stellig ge
rechtvaardigd.
Onder: Het bedrijfje van Cor Parlevliet in Canada.
Het is nu alweer het derde
jaar dat de posterijen van de
Nederlandse Antillen eigen zo-
merpostzegels uitgeven; een
serie met toeslag voor culture
le en sociale doeleinden even
als de Nederlandse PTT deze al
sinds de dertiger jaren daar
voor laat verschijnen. Op de
vier zegels (prijs in Nederland
se munt 2) zijn elementen
uit de rijke folklore van het
eilandenrijk afgebeeld.
De eerste zegel toont ons een
bijna potsierlijk kostuum, dat tij
dens de carnavalfeesten wordt ge
dragen. Deze jaarlijkse festijnen,
die steeds voorafgegaan worden
door het kiezen van een carna
valskoningin, vinden hun hoogte
punt op de zondag voor de aan
vang van de vasten. Dan trekt de
bevolking rond in een kleurige car
navaloptocht, begeleid door „steel-
band"-muziek en uitgedost In bon
te kostuums met maskers en won
derlijke hoofdbedeksels.
Op de tweede zegel komt een
uitbeelding voor van de gebruiken
rond het oogstfeest. Als de mals
gesneden is en de manden met
kolven zijn gevuld, trekken de
mensen dansend en zingend op de
maat van muziek, voortgebracht uit
de meest vreemdsoortige instru
menten, op naar de schuren. De
aloude liederen, die men zingt, zijn
misschien van Afrikaanse
oorsprong en wellicht door de sla
ven meegebracht. De toenemende
industrialisatie heeft de kleur en
de glans van het oogstfeest doen
tanen.
De postzegel van 20 ct herinnert
aan het feest van St Jan de Doper
(San Juan), dat vroeger op 29
maar thans op 24 juni wordt ge
vierd. Op de zegel zien we twee
muzikanten, terwijl dansers op de
voorgrond een namaak-haan pro
beren te raken. Dat hier een haan
in het spel betrokken wordt, moet
als een soort wraakneming gezien
worden op dit pluimvee wegens de
onhellkraaiende rol, die hun voor
ganger eens in het lijdensverhaal
van Jezus gespeeld heeft.
Als het pseudo-dier geraakt Is,
wordt het in een gat gesmeten en
met een kalebas bedekt. De bevol
king kleedt zich op die vrije dag
bij voorkeur in het geel, de kleur
van de quebrachio, die om die tijd
bloeit. In de avond gaan feestvier
ders alle mannen, die „Jan" heten,
feliciteren. Deze Jannen vieren het
feest mee en springen over een
flambouw heen, terwijl muziek,
zang en dans hen begeleiden.
De laatste zegel heeft met
nieuwjaar te maken. Het it
eeuwenoude traditie van Aruba d
groepen muzikanten (Dandé) dir<
wanneer het .nieuwe jaar is IngJ
treden, langs de huizen trekken
serenades brengen om hun nietn*
jaarswensen te vergezellen, t
maakt muziek voor het huis j
treedt al spelende binnen. I
Als de meest uiteenlopende go
de wensen van geluk j
voorspoed voor het nieuwe ja
zijn overgebracht, worden nog
eigenschappen van elk der bewt
ners afzonderlijk bezonge
Tenslotte krijgen de muzikant
een gift en drinkt men gezamenl
een borrel op het nieuwe jaar.
groep trekt naar het volgende hi
en het spel begint opnieuw. Dit z
zich voort tot de avond valt
zoveel eerder als de krachten I
begeven. De serie zegels koi
woensdag 23 juli in omloop.
J. J. M. KIGGE
Op mijn bijdrage Buitenbeentje in het binnenland (21-6)
ontving ik enkele aardige reacties, die ik u niet mag onthouden.
De heer Geldof (Alphen aan den Rijn) berichtte dat „mijn" Gar-
selterboerveenschemond (25 letters) overtroffen wordt door
„zijn" Musselkanaal Eerste Exloërmond (29 letters).
Ik noemde die niet omdat
Musselkanaal ook een aparte
plaatsnaam is evenals Eerste
(en Tweede) Exloërmond. Hij
schrijft ook: „in het algemeen
zijn in Nederland slechts na
men van huidige en vroegere
gemeenten gecodificeerd. De
vroegere leven vaak voort als
kadastrale gemeenten, zoals
Oudshoorn en Aarlanderveen.
Daarnaast zijn de straatna
men gecodificeerd, plus vele
wijken en buurtschappen. Raad
pleegt men de publikaties op
het gebied van de veld- en
plaatsnaamkunde, dan komt
men nog wel wonderlijker din
gen tegen dan de zojuist ge
noemde plaatsnaam van 29 let
ters, maar terecht zou uw mede
werker opmerken dat wij dan
het gebied van overlevering en
folklore betreden."
Dit laatste is inderdaad het
geval. Zo bestond er bij Gent
een plaatsje Kernmelksbrul, al
dus genoemd naar een spook,
dat er elke middernacht
verscheen en altijd driemaal
„kernmelk" riep en: „Ik heb
mijn arme ziel vergeten. Ik heb
meer water dan melk geme
ten!" De arme ziel is in de
Franse tijd tot rust gekomen en
sindsdien is de plaats van dat
gehucht verdwenen en bij Gent
gevoegd.
WEDLOOP IN K'JKEN
AANTAL TV-TOcST ELLEN PEÏ 1000INW.
Zo lag er vroeger bij Starten
huizen onder Kantens (Gr.) een
plaatsje dat 't Grote Eendenest
heette, genoemd naar een een
denest. waar een boer die geen
kinderen had, een kind in vond.
De huidige bewoners van Star
tenhuizen zullen zich die naam
misschien nog wel herinneren?
Hoewel de plaatsnaam Ter-
munten (Gr.) in werkelijkheid
zoveel als Aan de Munte (het
oude riviertje dat nu IJ heet)
betekent, zeri men vroeger dat
deze plaats drie munten (is
muntmakers) rijk was. En die
moesten nog lange dagen ma
ken als ze 't geld gereed wilden
hebben, dat in omloop gebracht,
moest worden. Toen hadden de
rijke boeren emmers vol goud
geld ('t Zit vol" zegt men in 't
slijk van de Dollard).
De heer Geldof, die de
„Handleiding voor het afbunde-
len van bij abonnement gefran
keerde stukken" raadpleegde,
vond daarin o.a. nog een
plaatsnaam die uit 38 letters
bestaat nl. Zevenhuizen Ge
meente Tietjerksteradeel.
Maar... dat zijn ook weer twee
plaatsnamen en de „gemeente x
of y" zijn bijvoegingen.
Een tweede briefschrijver
vult onze gegevens nog flink
aan en schrijft dat Nummer Ze
ven een buurt is onder Hoofd
plaat en Nummer Dertien een
veenkolonie aan een wijk van
't Ommelanderdiep onder Veen-
dam.
De Brand valt behalve bij de
vier door mij genoemde
plaatsen ook nog onder de drie
gemeenten respectievelijk Ruc-
phen, Stevensweert en Zeeland.
Inplaats van Kibbelveen vond
'genoemde briefschrijver Kib-
belgaarn (onder Veendam) en
Kibbelhogen (onder Leek). Be
halve onder Weert heet ook een
buurt onder Bergen (L.) Leu
ken. Niet alleen onder Veendam
komt er een buurt Egypte voor,
doch ook onder de drie gemeen
ten Bladel, Finsterwolde en
Ooststellingwerf.
Siberië valt niet slechts onder
Beilen, maar eveneens onder de
voormalige gem. chore (thans
ged. gem. Kapelle, ged. gem.
Kruiningen). Engeland is een
buurt welke, behalve onder Ol-
debroek, ook voorkomt onder
de drié gemeenten resp.
Dalfsen, Gramsbergen en Rui
nen.
De Amsterdamse fotograaf G.
L. W. Oppenheim berichtte ons
dat hij in Vlaanderen het
plaatsje Jeuk ontdekte (tussen
Warennen en St. Truiden). Ook
vond hij in de Vogezen (bij
Saint Dié) de plaatsnaam La
Hollande en dertig kilometer
ten westen van Charlesville zag
hij de plaatsnaam Mon Idee
(route 39).
U ziet: er is in ons kleine
land en ook daarbuiten nog
veel te ontdekken. Mocht u op
uw omzwervingen nog meer
(onbekende) plaatsnamen tegen
komen, de redactie houdt zich
aanbevolen voor opgave daar
van (liefst met een foto als „be
wijs").
Tenslotte: er is een apart ver
haal te schrijven over de inter
nationale standaardisatie op het
gebied van de aardrijkskundi\
namen. Onder auspiciën van
economische en sociale
van de Verenigde Naties is
1967 in Genève een conferent,
gehouden, waar deskundigi
uit zestig landen (geografe
taalkundigen, cartografen i
historici) zich een maand lai
met deze kwesties hebben b
ziggehouden. Men duidde h
onderwerp voorlopig en ofj
cieus aan als: geollnguistU
Verder is men nog niet gek
men.
Het streven naar 'internat!
nale standaardisatie houdt I
dat wij onder andere zuil
moeten leren, de hoofdstad v
Frankrijk Paris te noemen
plaats van Parijs. Waar dan 1
genover staat, dat de Fransm
niet meer mag spreken v
Bois-le-Duc, maar moet trac
ten 2lijn tong (niet) te brek
over 's-Hertogenbosch.
Het zal een lange weg zi
die de geolinguisten te bewa
delen krijgen. Langer d
waarvan sprake is in zeker kl
derliedje dat in zlijn gesto
daardiseerde versie zal luidt
Tussen Köln en Paris ligt
weg naar Roma.
J. H. KRUIZINl
Oostenrijk
Sponje
Correspondentie aan de
heer H. i. J. Siavekoorde.
Goudreinetstraat 125,
Den Haag
Boven deze rubriek zou net zo
goed kunnen staan: Van paarden
sn pionnen. Mogelijk zelfs zou dit
de voorkeur verdienen. Niettemin:
In de stellingen van deze week
staat beslist niet veel materiaal op
het bord: het zijn alle drie vrijwel
miniaturen. En moeilijk? Nu ja, daar
over kan men twisten! Wij zijn van
oordeel dat men de oplossingen van
deze drie opgaven met een beetje
geduld en volharding toch wel kan
vinden.
Paarden en pionnen dan, met wei
nig of geen ander materiaal. Die
ene witte pion is in stellingen van
dit type 'altijd een wat griezelig be
zit. Als men niet bijzonder voorzich
tig is. geeft men zijn tegenstander
maar al te gemakkelijk de kans dat
pionnetje te consumeren. Dat kost
de zwart8peler dan wel zijn paard,
maar wat geeft dat? Wit kan im
mers zeer speciale uitzonderlngs-1
gevallen daargelaten met alleen
een paard niet matzettenl
Dit griezelige risico ligt altijd op
de loerl Onthoudt u dat vooral.
Een ander punt Ie dat zulk sub
tiel materiaal er als het ware om
vraagt dat de artiesten van het
schaken de elndspelstudlecom-
ponlsten zich er mee gaan (of
juister: gingen) bemoeien. En Inder
daad: de schaakliteratuur kent een
hele reeks van fraaie composities
met dit geringe materiaal. Geen
wonder dat wij er ook ditmaal twee
in onze opgaven hebben opgeno
men,
(1) Uit een partjj Haida
Nimzowitsch (Marienbad 1925)
Hieronder de oplo88lngen uit onze ru-
briek van 5 juli (Vakantiekost 2).
(1) BochovGiertz. De oplosalng: 1.
De3ll (een verrassende zet) 1 Dd8
(op 1Dxa3 kómt natuurlijk 2 Pf6
mat) 2. Df8t Dxf8 3. Pf6 mat.
(2) Mlkena»—Flohr. Ook hier diezelfde
onverwachte wending, ditmaal voorzien
ven een kleine Inleiding: 1. Pxa7tll Lxa7
en dan nu 2. Da3ll (Opnieuw diezelfde
zet welke meteen beslist.)' Men zie
2b6 3. Txb6l of 2Lb8 3. Da8
Dc6 4. Dxb8t enz.
(3) BogoljubovBecker. Hier stelde de
wltspeler me' 1. b5l zijn tegenstander
een val. Deze opzet slaagde want zwart
(2) Eindspelstudie van Kling
en Horwitz (1851)
speelde 1axb5 en toen kwam
nieuw de nu reeds „vertrouwde"
2. Da3ll en dat wes voor zwart aan
ding zich gewonnen te geven vr
2T8xf2 faalt op 3. Df8tl. h
had veel beter 1. Ph5 kunnen s
len. Dan komt bijvoorbeeld 2. Da3 Tl
3, Pf7t Kg7 met de probleemzet 4. Df
Kxf8 5. Pxg5 en Tf2 Is gependl M
zwart heeft nóg beter In deze varl
nl. 3Txf7 en dan kan bljvoorbi
volgen: 4. Dxb2 De3t 5. Khl Pg3»
hxg3 Dh6t 7 Kgl De3t met eeu
scnaak, omdat 8. Tf2 Txf2l alleen n
voor zwèrt gunstig Is. Waarschljr
zou 1Pn5 de pa^" J
i party gered hebt
(3)
Eindspelstudie van
A. S. Selesniev
(Zbornjlk ctjudov 1919)
abcdefgh
Zwart aan zet maakte remise.
Hoe?
Wit aan zet wint. Hoe?
abcdefgb
Wit aah zet maakt remise. H<
