Royal Show
lokt duizenden agrariërs
BOB KOMMER EERLIJK
EN NUCHTER CINEAST
EEN LADDER TEGEN EEN WOLK
Van
PORTRETFOTO
naar
DOCUMENTAIRE
Naar aanleiding van Bertus Aafjes, Een ladder tegen een wolk, uitg.
Meulenhoff Amsterdam, 156 blz., 9,50.
NA DE interessante verhalen van
wijlen Robert van Gulik over de
oude Chinese rechter Tie (o.a. Een
gegeven dag, Vier vingers en De nacht
van de tijger), komt onze dichterlijke,
bereisde Bertus Aafjes met een (eerste)
serie verhalen over een Japanse rech
ter, Ooka Echizen no Kami Tadasoeke
(1677—1751) en diens wijze beslissin
gen. Deze Sherlock Holmes uit het
Land van de Rijzende Zon heeft een
legendarische roem verworven en veel
van zijn uitspraken, zegt Aafjes, zullen
hem door latere straatvertellers zijn
toegedicht.
Aafjes heeft in Japan een Engelse bewer
king van de Ooka-verhalen in handen gekre
gen onder de titel Solomon in kimono van
de hand van een hem verder onbekende
J. C. Edmonds. Wat hem in deze vertellingen
moet hebben aangetrokken is de oosterse
sfeer, het ontbreken van het moderne politie
apparaat dat in onze eigentijdse detective
verhalen zo'n grote plaats inneemt, het ele
ment van dichterlijke levenswijsheid uit de
school van Confucius en het boeiende van
bekende menselijke hartstochten spelend in
een exotisch milieu.
Ooka was ook dichter, wat vroeger bij een
Japanse intellectueel niet hoefde te verbazen.
Zijn verzen zijn in een archief in Nara be
waard gebleven en voor een deel ten behoe
ve van Aafjes vertaald. Deze heeft daarvan
gebruik gemaakt als dichterlijke nabetrachting
bij de opgeloste misdaden. Ook korte ge
dichtjes die niet van Ooka's hand zijn, heeft
Aafjes de wijze rechter in de mond gelegd,
op deze wijze mede voortbordurend aan de
legende.
Tussen Voorwoord en Nawoord in treft de
lezer tien korte verhalen aan, tien gevallen
die de scherpzinnigheid van Ooka op de proef
hebben gesteld, maar die hij op verrassende
wijze heeft weten op te lossen. Elk verhaal
heeft een dubbele titel, waarvan het eerste
deel een spreekwoord is. Het gaat achter
eenvolgens over de zaak van de vele moor
denaars, van de afperser, van de wanhopige
samoerai, van de identieke verdachten, van
de woedende winkelier, van het wijnhuis De
Wenkende Kat, van de zonderlinge spion,
van de dief van Toranomon, van het vrij
willige doodvonnis en tenslotte de zaak van
de beide eerstgeborenen.
Aafjes noemt zelf de naam'van Sherlock
Holmes, maar wat Ooka's methode betreft
denkt men toch eerder aan Maigret, bij wie
niet het koele observeren en deduceren op
de voorgrond staat, maar het psychologische
doorgronden van de mensen om de misdaad
heen.
Dat Aafjes van „psychologisch" spreekt,
is natuurlijk een welbewust anachronisme,
want in het Japan van de achttiende eeuw
-H- Bertus Aafjes
gans is honderd geldstukken waard, maar
men moet er eerst drie uitgeven voor een
pijl. Rechters vergissen zich, geleerden ver
gissen zich, maar beulen vergissen zich nooit.
Hoewel de mensen nog niet eens honderd
jaar oud worden, koesteren zij zorgen voor
duizend jaar. Men moet de jeugd met eer
bied bejegenen, want het is best mogelijk dat
uit haar de mannen zullen opstaan, welke die
van onze tijd in wijsheid zullen overtreffen.
Zelfs een aap valt wel eens uit een boom.
Handel als waart gij reeds uit het leven
vertrokken. Men moet er zich niet over be
kommeren of men befaamd is of niet be
faamd, maar men moet er wel naar streven
waardig te worden om befaamd te zijn.
Apen spotten met het rode achterste van
andere apen. Wanneer de mensen alleen
maar spraken over wat zij begrepen, dan
zou er spoedig een doodse stilte op aarde
bestond uiteraard geen twintigste eeuwse
psychologische wetenschap. Het gaat bij
Ooka over een mensenkennis en een wijs
heid die het resultaat zijn van intieme
bekendheid met de Chinese filosofie, de
Japanse volkswijsheid zich uitend in ontel
bare spreekwoorden en gezegden, een jaren
lange rechtspraktijk, liefde voor de onder
liggende partij, onbaatzuchtigheid en dichter
lijke intuïtie.
Alles is gedrenkt in een sfeer van hoffe
lijkheid en zelfbeheersing, zichtbaar in de
glimlach. Ooka gebruikt geen gewelddadige
methoden om achter de waarheid te komen
en zelfs van keiharde verhoren is geen sprake.
Hij mat de beklaagden niet af, probeert ze
niet te overbluffen, werkt niet met valse
voorstellingen om de schuldigen uit hun tent
te lokken.
Als de volmaakte oosterse gentleman weet
hij met een glimlach en een buiging hun de
geheimen te ontfutselen, zoals b v wanneer
hij terloops naar de naam vraagt van iemand
die de beklaagde niet zegt te kennen, of de
localisering van een wijnhuis in een stad
waarin de beklaagde voorgeeft vreemdeling
te zijn. Op uiterst subtiele wijze laat de
rechter de schuldige zichzelf op een bepaald,
ondergeschikt lijkend punt verraden.
En dan de spreekwoorden! Om u de aar
digheid van het lezen niet te bederven door
te veel na te vertellen, ga ik een aantal
spreekwoorden voor u overschrijven die ook
buiten de verhalen om hun waarde behouden.
Een ladder tegen een wolk (een wankele
zaak). Wie de schaduw liefheeft krijgt het
koud. Wie zich met vermiljoen mengt wordt
rood.
Troebel water wordt troebeler als men erin
roert; laat het echter met rust en het wordt
vanzelf helder. Men kan geen deuren aan
brengen op de mond van anderen. Een wilde
heersen. Weten wat men weet en weten wat
men niet weet: dat is kennis.
Leuk he? Wat ik overigens wel jammer
vind, is dat Aafjes zich bedient van een wat
ouderwets en stijf Nederlands, al begrijp ik
natuurlijk zijn gehechtheid aan de gij-vorm,
die ik niet deel. Misschien heeft hij op die
manier iets van het statische van de vroegere
Japanse samenleving op ons willen over
brengen, iets van het streng-hiërarchische
van het Confucianisme.
Ook het Nederlands van de vertalingen
kan ik niet zo bewonderen; de woordkeus
is niet doorgedrongen tot de laatste moge
lijkheid, ze mist het raffinement van de
echte literator. Maar gezellig voor de va
kantie, in de trein, tussen ander werk door,
als voorbereiding voor het slapen, is het boek
zeker. Ik voor mij wacht met belangstelling
op het volgende deel.
ZATERDAG 28 JUNI 1969
In Warwickshire, het hart van Shakespeares Enge
land, is van 1 tot 4 juli een van de meest opmer
kelijke openlucht landbouwtentoonstellingen ter
wereld te zien: de Royal Show. Dit spektakel, dat
wordt gehouden in het Nationale Landbouwcen
trum, een permanente vestiging op de landschaps-
gronden van Stoneleigh Abbey, bij Kenilworth,
neemt meer dan 182 hectaren in beslag.
Hier ontmoeten elk jaar
duizenden boeren de fabri
kanten van de Britse land
bouwmachines en -werktui
gen, kunstmesten en vee
voeders, bestrijdingsmidde
len en andere belangrijke
benodigdheden voor hun
landbouwbedrijven. Ze kun
nen er ook de fokkers van
's werelds beste soorten
stamboekvee, schapen en
varkens tegenkomen en ge
tuige zijn van de beoorde
ling van dit kampioensvee.
Zeker even belangrijk is dal
de agrariërs kunnen praten met
experts over het voor en tegen
van de tentoongestelde nieuwste
researchprodukten en de gebrui
kelijke agrarische technieken.
Deze gedachtenwisseling neemt
een vooraanstaande plaats in op
de moderne „Koninklijke Show".
Behalve de zeshonderd kleur
rijke handelsstands, is er een
toenemend aantal demonstraties.
Vele van deze worden het gehele
jaar door gehouden. Dat is een
deel van de functie van het Na-
Ik ben bedroefd als ik een film zie waarvan het geluid
nergens op lijkt. Dat had beter kunnen zijn, is mijn reactie
dan. Laatst zag in het nieuwe Congresgebouw de musical
,JSweet Charity" met Jasperina de Jong. Wat vervelend
voor deze geweldige artieste als mensen achter in de zaal
niets kunnen verstaan."
De Haagse cineast, filmproducent en geluidstechnicus
Bob Kommer (48) velen zullen zijn naam wel eens
tegengekomen zijn in een of andere documentaire is
somber gestemd over het niveau van de geluidsweergave.
Met nadruk zegt hij een film nooit helemaal af te zullen
kraken. „Als je in het vak zit weet je hoe moeilijk het is
te trachten het iedereen met je werk naar de zin te
maken."
Kommer heeft recht van spre
ken. Hij is een man die het film
vak verstaat en bovendien een
specialist op het gebied van
geluidstechniek.
Wat zijn films zo gunstig doet
afsteken bij veel andere produk-
ten is de uitstekende technische
afwerking. Na maanden van ex
perimenteren is het hem gelukt
weer iets nieuws uit te vinden;
hij heeft een filmbeschermings
systeem ontwikkeld, waarbij de
filmranden aan de buitenzijde
van de perforatiegaatjes en aan
de gladde kant van het mate
riaal. worden voorzien van een
sterk, dun en glashelder kunst
stoflaagje.
Hierdoor blijft de film langer
houdbaar en bestaat er minder
kans op beschadigingen. Het
Evoluon in Eindhoven dat elke
dag films vertoont, is zeer te
vreden over deze „proeve" van
Bob Kommer. Ook Canada en
Australië hebben belangstelling
getoond voor dit „harnas-
systeem".
In zijn hbs-tijd was Bob Kom
mer reeds verknocht aan de
fotografie. Hij slaagde er wel
eens in een filmcamera te pak
ken te krijgen. Zijn vader zag
echter voor zijn zoon geen brood
in dit vak en adviseerde hem op
een accountantskantoor te gaan
werken. „Nog heb ik daar geen
spijt van", zegt Kommer. „Die
boekhoudkundige kennis kan ik
nu in mijn zaak gebruiken".
Op die leeftijd vond hij het
echter leuker, een camera in zijn
handen te hebben. „Op een be
paald ogenblik kreeg ik contact
met de heer Hirsch, de eigenaar
van die chique modezaak in
Amsterdam, die mij vroeg of ik
een filmpje wilde maken van de
feestavond voor het personeel.
Nu leek het me niet genoeg om
aan het toneelstukje dat zou
worden opgevoerd m'n hele film
te besteden. Door het luikje van
een bestelwagen filmde ik mei
mijn verborgen camera de meis
jes van Hirsch die 's morgens
door hun verloofde of vriendje
naar de zaak werden gebracht."
Kommer kan enthousiast ver
tellen over zijn métier en zijn
jeugd. Na de oorlog maakte hij
familieportretten en op een ge
geven moment kreeg hij van de
IHC Holland (een combinatie
van scheepswerven die toen nog
een andere naam had) opdracht
voor een fotoreportage.
„Ik weet niet hoe ik erin rol
de, maar bij een belangrijke ge
beurtenis was een fotograaf niet
op komen dagen. Toen moest ik
voor de IHC meer foto-opnamen
maken met apparatuur van 1900.
Na lang gepraat kon ik gedaan
krijgen dat ik een film over
baggermolens zou maken".
Meer opdrachten volgden.
Films over hopperzuigers, cut
terzuigers, booreilanden. Hij is
nu bezig met de opnamen voor
LORD COBHAM (Charles John Lyttelton -
59 jr.) bekleedde in de Tweede Wereldoorlog
een hoge militaire functie in het Engelse leger.
Later was hij onder meer gouverneur-generaal
van Nieuw-Zeeland. Hij is nu directeur van en
kele ondernemingen. Viscount Cobham is voor
zitter geweest van de Marylebone Cricket
Club, een door de Engelsen hooggeachte func
tie.
üÉMNiïiiimiii»
Cineast Bob Kommer begon zijn filmcarrière met een oude
8 mm Keystone (1934) en een 8 mm Kodascope uit hetzelfde
jaar (op tafel).
cumentaire over Vlaardingen
van Jan Schaper en het eind
examenwerk van de leerlingen
van de Nederlandse Filmacade
mie.
Met de werkzaamheden moest
ook de ruimte worden uitge
breid. De royale studio is aan
de Haagse Riouwstraat en in de
Van der Spiegelstraat is de
technische en geluidsafdeling
van zijn bedrijf gehuisvest.
Bob Kommer heeft kortgele
den een bijzondere kleuren-
documentaire voltooid over de
architectuur in Nederland.
Zelf schreef hij voor „Hol
land Palet" het scenario dat
wordt uitgesproken door de ac
trice Marijke Merckens van de
Haagse Comedie. In dit knappe
werkstuk geeft Kommer een
impressie van de soorten bak
steen die in talrijke gebouwen,
flats en fabrieken in ons land
zijn toegepast. De Nederlandse
baksteenindustrie heeft zich
geen betere voorlichtingsfilm
kunnen wensen.
Kommers filmploeg heeft
maanden lang gewerkt aan dit
produkt met een vaste ploeg.
Er moest heel wat mate
riaal voorhanden zijn. Na de op
namen had hij het twaalfvoudi
ge van de beoogde lengte. Dit is
de reden dat enkele beelden te
vlug aan het oog voorbijgaan.
Vele films staan op stapel.
..Denkt U vooral niet dat ik alles
alleen doe. De hele ploeg maakt
een film, het is een kwestie van
goed teamwork. Ieder lid van de
ploeg heeft een belangrijke
functie".
DAMMIS DE GEUS
door
Viscount Cobham
voorzitter van de Koninklijke
Britse Landbouwmaatschappij
de derde film van de IHC die
bedoeld is om een beeld te geven
van de werkzaamheden van deze
maatschappij. „Hier in Neder
land worden de bedrijven lang
zamerhand ook film-minded. Dit
verschijnsel bestaat in Amerika
al lang. Maar de tijd van de
„industrial promotion" hebben
we nog niet bereikt", vindt
Kommer.
In zijn showroom vertoont hij
ons een film over de aanleg van
de nieuwe pieren bij IJmuiden
met de reusachtige Lepelaar
kranen van de werf Gusto. Het
is een bruisend stuk film. eer
lijk, vooral nuchter, waarin hij
het menselijk element zwaar
laat wegen. De verbeten kraan
machinist komt vaak in 't beeld.
Aanvankelijk deed Kommer
het helemaal alleen, maar op den
duur was daar geen beginnen
meer aan en moest hij er assis
tentie bij hebben. Hij draait nu
met een vaste ploeg. Onder zijn
supervisie zijn 150 films tot
stand gekomen.
Kommer was de eerste filmer
die gebruik maakte van een
draagbare recorder met behulp
van een autoaccu en een zware
buizenversterker. Zijn vroegere
assistent G. C. van Gulik zwaait
nu de scepter over de technische
dienst. Voor vele films uit bin
nen- en buitenland verzorgde
Kommer het geluid. Bijv. de do-
tionale Landbouwcentrum. Deze
vertoningen hebben betrekking
op landbouw en veeteelt, vee
artsenij, aspecten van juiste
huisvesting- en voedermethoden
van drachtige zeugen, het mes
ten van kalveren en slachtvee,
systemen van schapenverzorging
zowel binnenshuis als buitens
huis en de keuringen van stieren.
Daarnaast is er een Technisch
landbouwcentrum, waar metho
den zijn te zien voor de berei
ding van veevoeder, de behande
ling van granen en andere re
cente ontwikkeling in de toe
passing van elektriciteit spe
ciaal automatisering op de
Voor de film „Holland Palet" een opdracht van de baksteenindustrie maakte de camera
ploeg ook opnamen in de Rotterdamse Doelen.
De grote dag met een grote menigte: optocht van prijswinnend vee in de Grand Ring tijdens de Royel
Show van vorig jaar.
ruiters deelnemen, veeparades,
competities in tractorvaardig
heid, vertoningen van markt-
produkten, het beslaan van
paardenhoeven, het scheren van
schapen, het vissen met vliegen
en het oude ambacht van het
maken van muren met stenen,
zonder cement te gebruiken.
Veel populaire evenementen
worden opgevoerd in de Grand
Ring, die een overdekte tribune
met drieduizend zitplaatsen heeft
en verder ruimte voor duizen
den anderen. Een van de groot
ste attracties dit jaar zal de tap
toe door de Royal Canadian
Mounted Police de beroemde
Mounties zijn.
De Koninklijke Landbouw
maatschappij is er erg op ge
brand buitenlandse landbouw
kundigen aan te trekken, die
agrarische produkten en stam
boekvee bekijken en kopen.
Landbouwers uit het buitenland
en het Gemenebest kunnen
waardevolle informaties verkrij
gen op bijna alle gebied van de
landbouw. Ieder jaar komen
verscheidene duizenden buiten
landse bezoekers naar het Inter
nationale Paviljoen, waar voor
hun gemak teams van gidsen en
tolken, informatiebureaus, wis
selbanken, snackbar en lounge
zijn gevestigd.
Dit jaar worden gezelschappen
•verwacht uit tachtig landen,
daarbij inbegrepen 25 boeren uit
Nieuw-Zeeland, waar ik enkele
heel gelukkige jaren van mijn
leven heb doorgebracht (van
1957 tot 1962 als gouverneur-
generaal red.), 126 boeren uit
Japan en honderd leden van de
Satkatchewan Wheat Pool uit
Canada en ook een grote groep
uit het Nabije Oosten.
Ik heb speciale uitnodigingen
verstuurd aan ongeveer zestig
buitenlandse ministers van land
bouw. De Standard Bank is vo
rig jaar met succes begon
nen door het beschikbaar stel
len van beurzen boeren uit
Afrika in staat te stellen de
show te bezichtigen. Dit jaar
steunde de bank een gezelschap
van twaalf boeren uit Oost- en
West-Afrika die drie weken in
Engeland zullen blijven en die
ook diverse boerderijen en on
derzoekcentra zullen bezoeken.
-#■ Vlezige ster op de Royal 1968 was Boreland Dun Emblem. Zijn „onder
scheidingen": Supreme Champion Belted Galloway en Breed Male
Champion.
boerderij. Er is ook een speciaal
centrum, waar informatie wordt
gegeven over opzet, bouw en
kosten van een boerderij en
waar op het ogenblik een me-
triekinzending wordt opgesteld
om de boer vertrouwd te maken
met de invoering van het tien
delige geldstelsel (zoals in Ne
derland) in 1971.
Er zijn ook demonstraties op
de show over de zuivelbereiding
in de jaren '70, met bijzondere
aandacht voor de produktie van
zomermelk, het fokken van
melkvee, het vervoer van kunst
mest met palets, graan en aard
appelsoorten en het gebruik van
bestrijdingsmiddelen tegen on
gedierte en ziekten bij de graan-
teelt.
De omvang van de informatie
die de boeren in de handels
stands en tijdens de demonstra
ties kunnen krijgen, is indruk
wekkend. Maar dat is niet alles
wat de Royal Show heeft te bie
den. Er zijn demonstraties van
uitrustingen voor de bosbouw,
de grondbewerking, besproeiing,
het drogen van graan, irrigatie,
veeartsenijkunde en het houden
van bijen. Ten gerieve van de
Naast de belangrijkheid voor
de boeren van de Royal zoals
de show in de volksmond wordt
genoemd zijn er activiteiten
op touw gezet om zowel de
boerenfamilies als het andere
publiek te interesseren en te
vermaken. Hieronder valt de
bloemenshow (die na de beroem
de Chelsea bloemenshow op de
tweede plaats komt), uitstekende
paardenconcoursen. waaraan ve
le nationale en internationale
agrarische gemeenschap zijn er
ook stands van de voornaamste
commanditaire bankverenigin-
gen, makelaars, verzekerings
maatschappijen. handelsvereni
gingen, tokverenigingen en het
ministerie van landbouw, visse
rij en voedsel.
