Commentaar DE MOORD AAN DE VESTADREEF Camera-dag voor Bizets opera De Parelvissers AMADEUS CAROLINA YES door 15 DONDERDAG 26 JUNI 1969 HILVERSUM „Ja jongens, kom nou, hè, we nemen die scène nog één keer door voor de camera-instelling. Ietsje meer naar rechts uitkomen als jullie oplopen. Rina, jij hiernü dan licht wisse len!" Het felle licht dooft. Over de met strandzand bestrooide vloer schuift barrevoets onder blauwachtig-groene lichtvalling een brons- geschminkte groep Ceylonse vissersbevolking nader. Muziek en zang schallen luid op. De dag camera-repetitie voor de grote opera „De Parelvissers", waarmee de KRO het winterseizoen gaat openen, zet zich na de lunchpauze voort Wie zijn dat, die Ceylonse vissers en hun meisjes, hun jonge vrouwen? Leden van het Radiokoor, leden van de balletgroep „De dansers van mor gen", beroepsfiguranten ook. Een beetje verveeld, erg mopperig omdat de schaarse, heel bontgetinte kleding niet voldoet, de dansers hin dert in hun bewegingen. Maar bij de repetitie plotseling in feilloze actie, buigend, met geheven saamgebrachte handen knielend voor de maagd Lei- la. die in een prauw is aangekomen en dadelijk naar haar hoge tempel op de rots zal worden geleid om daar een jaar lang te bidden en te zingen voor een gezegende parelvangst... Bom, licht weer aan. „Zo gaat het wel." zegt tengere, grijze regisseur Ben Mettrop, de verpersoonlijking van zachtaardige, bescheiden vrien delijkheid. „Schrijf alsjeblieft niet. dat ik de regie helemaal in handen heb", smeekt hij mij, „weet je, we doen het helemaal samen. De solisten beslissen mee. Vooral John van Kesteren, o, die heeft zo'n prachtige internatio nale ervaring, die weet zoveel. Ge weldig. Nee. nee, we doen het mét elkaar!" Licht aan, scène weg. Fotografen schieten plaatjes van de vier solisten: John van Kesteren, groot en fors als Nadir, Rina Cornelissens als Leila, de bas Henk Smit als Zurga, Hubert Smit Waber als de boosaardige Nourabad. „Rina, liefje, zou je je sluier niet eens voordoen?" roep Jan Willem Hofstra. als dramaturg van de KRO-tv nauw betrokken bij dit grootse programma. „Te dik toch?" roept mooie donke re Rina terug en de fotografen wui ven Hofstra terzijde, knippen weer en weer het klassieke profiel van de jonge sopraan. De helblauwe sluier, prachtig uit komend boven haar zeegroen gewaad „helemaal gemaakt naar authentieke voorbeelden", afgestemd op de scha kering van de kleurentelevisie, wordt toch een beetje om haar gezicht ge drapeerd. „Nou maar zo is het toch prachtig!" zegt Hofstra innig tevreden. Een vondst „Die Rina... dat is een vondst!" vertelt hij mij opgewonden, „ik heb haar vier jaar geleden horen zingen op het vocalistenconcours in Den Bosch en haar van toen af aan in de gaten gehouden. Ze studeert in Pa rijs. Verleden jaar hoorde ik haar in Lyon en dit voorjaar weer in Den Bosch... en toen vroeg ik haar ineens om de Leila te zingen voor ons. Ik schrok er zelf van, maar ik heb er geen spijt van. Wat een formidabele stem! En ze is pas 23!" De inderdaad prachtige stem is bij repetitie en opnamen alleen nog te horen op de kant en klare ge luidsband. „Die is op de Pinksterdagen ge maakt", vertelt Ben Mettrop wat zor gelijk. „Je zult wel zeggen: waarom? Maar 't is zo moeilijk om iedereeen bij elkaar te krijgen. De solisten, het koor. het Omroeporkest, en ja. de dirigent Leo Driehuys zelf. Ze zijn allemaal zo bezet..." Maar de opnamen zijn schitterend geslaagd, 't Is de vraag, hoe ze tij-, dens de tv-uitzending overkomen: dat laat nog al eens te wensen. In elk geval is de band voortreffelijk. „Ja, alles wordt play back opgenomen: maar met de zangers als acteurs. De figuranten zijn ook allemaal begaafd met enig zangtalent, zodat ze de ko ren goed kunnen meezingen tijdens de opnamen". Sinds 1963 is het traditie bij. de KRO, het seizoen te openen met een grote operaproduktie in Nederlandse versie. „We hebben „Cosi Fan Tutte" al gehad, en „De ontvoering'..Car men", „De barbier van Sevilla" en „De spiegel van Venetië", vertelt Ben Mettrop, „en nu „De Parelvissers". Ach weet je, dat is de populairste opera in Nederland. Iedereen kent het beroemde duet en de aria's..." Dat is waar. Geen verzoekplaten- programma bij een omroep, of het duet staat op de lijst (en moet dus voortdurend worden afgevoerd om geen teveel te krijgen). Het verhaal van de maagd, die van een naburig eiland wordt gehaald en in strikte kuisheid een jaar in de Boeddhatem pel moet bidden voor de parelvangst, is overbekend. Iedereen weet hoe Nadir, haar lieve vriend van vroeger, die zijn dorp verliet om liever te gaan jagen dan parels te duiken, toe vallig nü terugkeert, haar herkent en haar liefkrijgt. Hoe het boosaardige dorpshoofd Nourabad hen betrapt en "het volk ophitst, Leila en haar Nadir naar de brandstapel te drijven, maar trouwe vriend Zurga door list het tweetal van de dood redt om zelf te worden neergestoken door de woe dende Nourabad en zijn mannen. Voor de tv-opvoering schiep Massi mo Götz een verrukkelijk decor, dat nu de hele studio volpropt met (o zeldzaamheid!) meer echt groep in potten en vazen (netjes weggewerkt) dan plastic natuurschoon. Hier sjouwt men nog rond met een bamboehut: „Let op Jan, als-ie niet loodrecht staat, smakt-ie in mekaar, ik ken dat ding!" en ginds liggen de manden vol oosters fruit, bloemen of klappernoten bij elkaar, totdat ze door de dansende meisjes in de scène op het hoofd worden genomen. Ergens op de zandvloer, een beetje verscholen tussen het groen, staat in z'n eentje een projectielamp te wer ken: bewegend groen-blauw licht slaat golfjes over de punt van een houten prauw. „Kijk, moet je zien", glundert iHofstra. „da's ons strand. Zo komt die prauw aan door het water, wordt gewoon een beetje opzij getrokken in dat bewegende licht en er zit nie mand in. Pas in 't volgende beeld zie je Nadir eruit stappen. Er komt gèen water gan te pas. maar de suggestie is volmaakt. Eenvoudig, hè?' „Waarom zijn jullie nou al af- geschminkt?" roept de regie-assistent tegen een paar figuranten. „Morgen is het opname, dan kan dat niet, hoor. Weet iedereen het? Morgen mag niemand worden afgeschminkt in de pauze!" „Ik vind het erg prachtig gaan", vertelt intussen John van Kesteren, de grote man van deze tv-opera, die zich totaal niets aantrekt van koor en ballet: „Het decor is schitterend, en ik ben heel tevreden over de band". (Daarmee bedoelt hij de muzikale op namen). „Ja, ik reis altijd rond, vlieg van het ene land naar het andere. Ben in mei even hier geweest voor de ge luidsopnamen en nu vier dagen voor de beeldopnamen. Moet dan direct weer weg. Ja, vind het interessant, in Holland op te treden." Debuut Rina Cornelissens is dolblij met haar rol, ineens een hoofdrol als tv-debuut en ja, ook bijna wel Ne derlands debuut. Zij geniet in eigen land nog weinig bekendheid. Hel is heerlijk werken hier... „Moet je die rots nou es zien", dringt Hofstra aan, „met die Boed dha. „Dat is toch volledig echt? Je zou toch zweren, dat éhet -steen is? Maar nee hoor, allemaal schuimrub ber. Hoe krijgen ze 't voor elkaar, hè? Ongelooflijk". Inderdaad, de tot het plafond rei kende rots met de hoge grot en het formidabele beeld, waarnaast Rina nu even met gevouwen handen heel devoot poseert voor de fotografen, ziet er bedrieglijk echt uit. Schuimrubber... lichteffect -golfjes, plastic palmen, dito citroenen en si naasappelen, bontkleurige kunstbloe men, het is alles schone schijn, een warwinkel van technisch bedrog. Maar wat geeft het? Op de beeldbuis zal het straks in oktober er allemaal uitzien als het levend schoon van een tropisch eiland in een romantisch verleden. Opera in optima forma... Phc Wijnbeek Leila is aangekomen op het Ceylonse eiland van de parelvissers en wordt plechtig begroet. Van links naar rechts: John van Kesteren als Nadir. Rina Cornelissens als Leila en Henk Smit als Zurgade goede vriend. VANAVOND TE ZIEN Ved. 1 VARA 7.07 unr Canadese gespeelde» documentaire over vak bondswerk. 8.20 uur De Shadoks en de Gibis. 8.22 uur reportage kunstkennis (in mei j.l.) op Kasteel Groot Hoelo. 8.42 uur Britse opvoering van Tsjechov's toneelspel „De Meeuw". Ned. 2 KRO 7.30 uur aflevering Hij en Zij. 8.20 uur feuilleton „Wat nu. grote man?" 9.20 uur Brandpunt. 9.45 uur Belgische reportage over het Vlaamse dorp Zout leeuw en zijn kunstschatten. VANAVOND TE HOREN Hilversum 1 NCRV 7.30 uur orgelconcert uit Bussum door Michelle Lcclerc. 8.00 uur amusementsprogramma Raket, met start kijkers quiz. L0.20 uur avondoverdenking. 10.50 uur Sterren in stereo. i Hilversum II NOS 7.35 uur (IKOR) Kerk ver af en dichtbij. 8.05 uur concert van Holland Festival: Radio Filharmo nisch orkest. Groot Omroepkoor en solisten in werken van Mozart en Strawinski. 10.55 uur "AVRO) Franse eigentijdse kamermuziek. Plotseling klonk er een bel door het gebouw. De sluizen werden geopend en de turbines begonnen te draaien. Vier der generatoren werden in werking gesteld. Amadeus con troleerde de door elektriciteit in beweging gebrachte blok ken. Nu en dan wierp hij een blik door de brede ramen op de open plaats, waar de schakelaars als reusachtige flessen stonden, om welker porseleinen halzen een ingewikkeld sys teem van draden was bevestigd. Het gedreun van de dyna mo's vulde de ruimte. Naast hem stonden de leden van de Raad van Commissarissen, die een diep stilzwijgen bewaar den. Amadeus' ogen waren op de klok gericht, totdat er plotse ling een klein, blauw, elektrisch signaal opvlamde. Toen hij dit zag, haalde hij met een ferme, vastbesloten ruk een zwarte porseleinen hefboom over en de stroom schoot in de verschillende buizen. Buiten de open plaats wapperde een knetterend vlammen- gordijn op, waarvan een matter, maar toch onstuimig blauw schijnsel door het raam naar binnen viel. „Daar heb je 't al", sprak Amadeus tot de mechaniciens en ingenieurs die bij hem stonden: „De elektriciteit is nu direct te betrekken. Pauline en Amadeus wandelden nu samen op een effen pad langs het meer. Het was een zomeravond. „Kijk eens naar de maan", sprak hij tot haar. „Kijk eens, hoe die op mijn meer schijnt en het in zilver doet verande ren. Kijk eens naar die kammen met hun zilveren lijnen, die loodrecht naar beneden vallen, kijk eens naar die top van de Galenhorn, die mooier glanst dan ooit tevoren. Kijk eens naar het schijnsel van die overvloedige, melkachtige sneeuwmassa van de gletsjer, die in de nacht als een spiraal de hoogte ingaat. Kijk eens naar die grote diamenten piek. die zich daar ver tegen de zwarte hemel in het duister verheft en die door een boog van sterren omgeven is." Ze liepen langzaam verder, tot zij donkere, menselijke silhouetten werden, een man een een vrouw, twee lichamen, die zich in de stille nacht voortbewogen en die, wanneer zij stilstonden, als door een wonder samenvloeiden. Geen macht op aarde, geen goede of slechte macht kon verhinderen, dat hun wezens onafscheidelijk van elkaar wa ren geworden. Een hemelse goedheid had hen verbonden. Geen louter zoeken naar zelfvoldaanheid, maar een verlan gen naar een meeromvattend geluk, dat boven zulk een band ligt en dat een zegen voor henzelf en voor anderen beteken de. En aldus schreden ze samen voort. EINDE Ons nieuwe feuilleton De moord aan de Vestadreef is de titel van ons nieuwe feuilleton. Een goed opgebouwd en spannend detective-verhaal, dat de lezer elke dag naar het vervolg zal doen grijpen en hem zal voeren naar een verras sende oplossing. Maar in de tussentijd is cr gelegenheid te over om Ip combineren en te deduceren met inspecteur Roelf Verstcr. die het raad sel van de moord kreeg op te lossen. Zoals steeds is in dit soort verha len iedereen verdacht en het duurt lang eer de dader wordt gevonden. Het wordt nog moeilijker doordat er geen enkel motief te vinden is voor de moord op twee oude dame tjes, die na een onbesproken en rimpelloos leven teruggetrokken leefden in hun kleine villa aan de Utrechtse Vestadreef. Ze zijn beiden neergeschoten doch er wordt niets vermist, dus van roof is geen sprake. Het wordt een moeilijk te beantwoorden vraag, waarom de misdaad Is ge pleegd. Maar Verster en zijn colle ga Timmermans komen na veel verwikkelingen toch tot een oplos sing en dit is een volkomen verras sende, die de schrijver tot het ein de bewaart. Zo zal het feuilleton de spanning bij de lezer levendig houden, want wie het boek leest, krijgt allicht de neiging zijn ongeduld te bevredigen door op de laatste bladzijden Ie kijken, een mogelijkheid die u per feuilleton ontnomen is. Blijft te meer de interessante bezigheid, te raden naar motief en dader. RADIO VAVAVOY» TELEVISIE VA.VAVOND Hilversum I 402 m. NCRV: 18.30 Nieuws. 18.41 Actualitei ten met reportages voor auto mobilisten op vakantie. 19.00 Spektrum: nieuws uit de pro testants christelijke organisa ties. 20.00 Raket: gevarieerd programma. 22.20 Avondover- denking. 22.30 Nieuws. 22.38 Parlemantair overzicht. 22.45 Mededelingen. 22.50 Stereo: Licht gevarieerd platenpro- gramma. 23.55-24.00 Nieuws. Hilversum II 298 m. AVRO: 18.00 Nieuws. 18.11 Radiojour naal. 18.20 Uitzending van de ARP. 18.30 Stereo: Dis-Sonan- tjes 19.25 De gesproken brief. 19.30 Nieuws. IKOR: 19.35 Kerk veraf en dichtbij. 19,40 Memo: pas verschenen theologische en aanverwante literatuur. N.O.S.: 20.05 Stereo: Holland Festival 1969: Radio- phllharmonisch Orkest en Groot Omroepkoor en zangso listen. (In de pauze: AVF.O: plm. 21.25-21.55 Berichten van toen en de feiten van nu.) AVRO: 22.30 Nieuws. 22.38 Ra diojournaal. 22.55 Stereo: Franse kamermuziek van deze eeuw (gr.). 23.55-24.00 Nieuws. Nederland I. N.O.S.: 18.50 Kleur: Pluimpje. STER: 18 56 Reclame. N.O.S.: 19.00 Jour naal. STER: 19.03 Reclame VARA: 19-07 in mijn tijd was dat anders. documentaire. STER: 19.56 Reclame. N.O.S.: 20.00 Journaal. STER: 20.16 Re clame. VARA: 20.20 Kleur: De Shadoks en de Gibis. tele visiestrip. 20.22 Kleur: Evene ment Y op Kasteel Groot Hoenlo: kunstkennis. 20.42 De Meeuw. TV-spel van Tsjechov N.O.S. 220.40-22.45 Journaal. Nederland II. N.O.S.18.50 Kleur: Pluimpje. STER: 13.56 Reclame. N.O.S.: 19.00 Jour naal. 19.03 Scala: informatief programma. KRO- 19 30 Kleur: Hij en Zij, TV-feuilleton. STER: 19.56 Reclame. N O.S. 20.00 Journaal. STER: 20.16 Re clame. KRO- 20.20 Wat nu. grote man?. TV-feulllcton 21.20 Brandpunt. 21.43 Sic transit Zoutleeuw, documen tair programma. N.O.S.: 22.20-22.25 Journaal. BELGIë Kanalen Nederlands: 2 en 10. Geschiedenis van de XXIc' eeuw. (21). 19.25 Filmmuseum van de schaterlach. 19.40 Poli tieke tribune: Dc 'Christelijke Volkspartij (CVP). 19.55 Mede- RADIO MORGEN Hilversum I. 402 m. KRO 7.00 Nieuws. 7.10 Het levende woord. 7.15 Stereo: Badlnerie: Klassieke en moderne muziek (gr (7.30 Nieuws: 7.32 Actua liteiten; 7.50 Overweging; 3.00 Nieuws). 8.30 Nieuws. 8.32 Va- cantietups. 8.45 Voor de huisvrouw. (9.00-9.10 Gym nastiek voor de huisvrouw) 9.35 Waterstanden. 9.40 School radio. 10.00 Stereo: Klassieke en moderne muziek (gr.) 11.00 Nieuws. 11.02 Voor de zieken 11.55 Mededelingen. 12.00 Geva rieerd programma. (t2.*22 Wij van het land; 12.26 Mededelin gen t.b.v. land- en tuinbouw: 12.30 Nieuws; 12.41 Actualitei ten: 13.00 Raden maar...). 14.05 Schoolradio. 14.30 Stereo: Licht gevarieerd muziekpro gramma. (opn.). TROS: 13.00 Licht platenprogramma. 16.00 Ni'ejws. 16.02 Stereo: lene Mié- ne Muze; OVER UNDER GROUND EN WESTCOAST MUSIC. 16.30 Film-Memo. 17.00' Sportkompas. 17.43 Actualitei ten. NCRV: 18.00 Koorzang. 18.19 Uitzending van de CHU. Hilversum II. 238 m. AVRO: 7.00 Nieuws en ochtendgym nastiek. 7.20 Stereo: Ltc.r.e grammofoonmuziek 8.00 Nieuws. 8.U Radiojournaal. 8.20 Stereo: Lichte grammofoon muziek. (8.30-3.33De groente man.) 8.50 Morgenwijding. N.O.S.: 9.00 Stereo: Berlioz in woord en muziek. AVRO: 10.00 Voor de kleuters. 10.10 Ar beidsvitaminen. (11.00-11.02 Nieuws). 11.30 Blokfluit en cla- vecimbel. 11.55 Beursberichten. N.O.S.: 12.00 Blik op de we reld: over ontwikkelingshulp. 12.30 Voor de landbouw. 12.(0 Stereo: Licht orkest (gr.). 12.50 Recht en slecht, praatje. 13 00 Nieuws. VARA: 13.11 Actuali teiten. 13.20 Stereo: Planoreci tal (gr.). 14.00 Stereo: Ensem ble Benedetto Marcello (gr.). N O S 14 30 Aspecten van de kamermuziek (eedeeüelijk ste reo). 15.10 Stereo: Lichte pia nomuziek (gr 15.20 Sociolo gische aspecten van hel rouw proces. lezing 15.50 Spelen, met taal. VPRO: 16.00 Nieuws. 16.02 Experimenteel program ma met om 17.55 Mededelin gen. Hilversum UI. 240 in. en Nieuws. 9.02 Licht platenpro gramma. (10.00 Nieuws). N.O.S.: tl.00 Nieuws. 11.03 Fe lix Meurders. VPRO: 12.00 Nieuws. 12.03 Licht platenpro gramma. 13.00 Nieuws. 13.03 Top-30 (vervolg). TROS: 1 Nieuws. 14.03 Lynx ,(of I.r AVRO: 15.00 Nieuws. 15.03 Licht muziekprogramma. (16.00 Nieuws). 17.00 Nieuws. 17.02 Radiojournaal 17.05-18.00 Ver- zoekplatenprogramma. Lappie Loep en de Molboor Golfjes van licht Grootse produktie en plastic palmen van KRO-televisie (Een wereld in wording) -.v. :>s - John Knittel 39. De Mammoeth zwaaide, onder het uitsloten van schelle schettergeluiden, met zijn dikke slurf. Hij gromde ontevreden. Vol spanning keken Lappie en Jonas bet monster aan. terwijl Weetal een zucht van verlichting «laakte, toen éindelijk de motor aansloeg. „Pfft." zei hij met een diepe zucht. „Nu even warm lopen„Schiet nou maar op, Weetal, moet je die kop eens zien! Weetal knikte «1 keek gespannen naar een lampje dat niet brandde. „Hij is in staat ons met die dikke poten direct de grond in te Polderfeest Ter ere van het begin van twee weken feest in Emmeloord was de AVRO met camera's ter plaatse om het joyeuze optreden van Les com pagnons de la chanson" heel Neder land aan te bieden. Zulks na een opgewekte en vast voor vele kijkers verbazingwekkende documentaire over een kwart" eeuw geschiedenis van de frisse Noordoostpolder. Wie het festijn wilde meemaken, moest er op Nederland 1 de sterke film „Asphalt jungle" voor laten schieten, de trieste geschiedenis van een boerenzoon, die zich in New York rijk wil spelen om dan weer helaas vergeefs naar zijn geliefd Kentucky terug te keren. In deze uit 1950 daterende film speelt Sam Jaffe een schitterende rol als meester-kra- ker en maakte Marilyn Monroe haar bescheiden debuut. Een misdaadverhaal van het zui verste water, maar wel iets anders dan de zoete koek die ons dikwijls wordt voorgeschoteld in voorname lijk bloederige en romantische poli tieseries. De duidelijke moraal „misdaad brengt geen gewin" kristal liseerde zich vanzelf. De NOS vulde er. na een lusteloos Festival-magazine, bijna twee uren kijktijd mee. Romantische opname van Leila en Zurga in de opera ..De parelvissers" van Bizet. trappen..", bibberde Jonas. „Toe nou Weetal, gaan we nou" „We gaan!" riep Weetal vrolijk uit. Het lampje was aangeflitst en een groen licht bescheen het schakelbord. Weetal haalde vliegensvlug een hendel over en de grote boor begon zijn werk te doen. Langzaam maar zeker boorde hij zich een weg in de zachte bodem. „Hoy!" riep Jonas, en keek naar de Mammoeth ,die langzaam, mis schien een heel klein beetje nieuwsgierig, naderbij kwami Smidje Verholen en het geheim van de Uylenborgh 1252: De schatkist van Jacob van Uylen bleek tot aan de rand gevuld te zijn met glinsterende gouden rijders, gouden thalers en gouden dubloenen. „En al lemaal eerlijk verdiend mompelde hij. „Opzij ge legd voor mijn lieve Julia en mijn nageslacht. Eilaas.. zoals seigneur Verholen reeds zeide: ...het rad der geschiedenis wen telt onweerstaanbaar voort Mijn lot is dus beslist Maar. wel sakkerloot! Wij Van Uylens zijn er óók nog! Zó gauw laten we ons niet klein krijgen! Wat denkt die Sijmen Knoet wel! Eerst gaan we ons goud veilig stellen. En onze familiekroniek moet ook gered worden, want daar staat de hele geschiedenis van ons geslacht in." Toen Jacob de Rechtvaardige tot deze vastberaden conclusie gekomen was, zou blijken, dat ook smidje Ver holen geroepen was een rol te spelen in dit schokkende familiedrama. De vol gende ochtend, héél vroeg, was het de trouwe dienaar Kobus, die hem zachtjes wakker schudde. „Mijn meester vraagt of ge zo goed wilt zijn op te staan, fluisterde Kobus. „Er is namelijk belangrijk werk te verrichten in het bos. Daarna rijden we meieen naar de stad„Zeg aan uw meester, dat ik kom", antwoordde smidje Verholen. Hij sprong uit de bedstee, waste en kleedde zich en voegde zich nog geen kwartier later bij heer Jacob van Uylen. En daar zien we ons drietal de donkere nacht ingaan. Voorop liep de trouwe Kobus, die een zware kist torste. Heer Jacob van Uylen droeg een lantaarn, die een flauw licht wierp op het kille, besneeuwde landschap.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 15