.Duizelend genieten op
de 21ste Antiekbeurs
Donor voor transplantatie
alleen na toestemming
A. M. de Boo: Zuid-Afrika moet
weten hoe wij erover denken
..Geen bezwaar' is niet voldoende
Parijs in klein
bestek
Aardgasexport in
1990 minder
■ft MÉM
Ook nu trefpunt van eeuwenoud vakmanschap
Russische benzine in
witte pompen
Onrust onder de
kunstenaars
wordt onderschat
13
DONDERDAG 26 JUNI 1969
(Van «en onzer redacteuren)
DEN HAAG Bij orgaan
transplantaties moet de donor of
moeten zijn nabestaanden te
voren uitdrukkelijk bij voor
keur schriftelijk toestemming
De manifestatie Parijs in Em-
meloord om te laten zien, dat
de Noordoostpolder zijn cultu
reel mannetje wel kan staan
is gisteren feestelijk geopend,
o.a. met medewerking van Les
Echassiers Landais, die op- De
Deel (tijdelijk de Place de
VEtoile) optraden.
voor uitname van een orgaan
uit het stoffelijk overschot heb
ben gegeven. Het is onjuist er
van uit te gaan, dat uitname van
I een orgaan altijd geoorloofd zou
zijn, tenzij er bezwaren zouden
zijn van de overledene of van
zijn familie.
Aan het z.g. toestemmingssysteem
en niet aan het geen-bezwaarsysteem
moet dus de voorkeur worden gege
ven. zo blijkt uit het heden aan
staatssecretaris dr. R. J. H. Kruisinga
aangeboden interim-rapport van de
commissie Orgaantransplantatie van
het Nederlandsche Roode Kruis.
Vrije beslissing
Het beschikbaar komen van
transplantable organen zou bij het
toestemmingssysteem minder kunnen
zijn. doch men heeft hier met een
principiële zaak te maken, aldus het
rapport, dat alle nadruk wil leggen
op de vrije beslissing van de mens
om na zijn dood al of niet zijn li
chaam ter beschikking te stellen van
de medische zorg voor de medemens.
Op het ogenblik is het niet reëel
aan te nemen, dat onder de bevolking
de wil leeft, organen na de dood af te
staan. Zo lang dat hel geval blijft,
kan van het geen-bezwaarsysteem
geen sprake zijn.
De kring van nabestaanden die het
recht tot beslissing hebben, moet al
dus het rapport, om praktische rede
nen beperkt zijn. In volgorde van
belangrijkheid zou dat recht moeten
worden toegekend aan de overleven
de echtgenoot of echtgenote, de
meerderjarige kinderen van de over
ledene. de ouders, de volle broers en
zusters.
Getuigen
Bij voorkeur zal toestemming
schriftelijk moeten worden gegeven.
Is dat in alle redelijkheid niet moge
lijk. dan zou kunnen worden volstaan
met een mondelinge toestemming in
aanwezigheid van twee getuigen,
liefst artsen. De behandelende arts
van de donor zal voorts geheel onaf
hankelijk moeten zijn van het
transplantatietearh.
In een bijlage van het rapport
wordt een overzicht gegeven van het
totale aantal transplantaties. Daarvan
is de lijst harttransplantaties de
langste. Deze lijst, die medio april
werd afgesloten vermeldt in totaal
130 harttransplantaties in de wereld.
Op die datum waren nog 30 van de
„ontvangers" in leven. De langst le
vende is Blaiberg, die op 2 januari
1968 een nieuw hart kreeg. Van de
overlevende 30 kregen 23 in de loop
van vorig jaar een ander hart.
In nader overleg tussen het Rode
Kruis en de commissie Orgaan
transplantatie die dit interimrapport
uitbracht zal nog worden vastgesteld
aan welke van de overige aspecten
van het veelzijdige vraagstuk van de
orgaantransplantatie prioriteit in de
verdere bestudering moet worden ge
geven.
DEN HAAG Als er geen grote
vondsten meer gedaan worden, zai
Nederland omstreeks 1990 zijn aard
gas-exporten moeten gaan beperken.
Dit is het gevolg van het feit. dat de
exporttoename veel sneller verloopt
dan de prognoses aangeven. In 1969
bijvoorbeeld bedroegen ze 17 miljard
kubieke meter, terwijl er tien mil
joen minder voorzien was. Dit is
meegedeeld op een persconferentie
van de energie-commissie van het
Europees parlement.
Duidelijk is geworden, dat de Ne
derlandse aardgasvoorraden onvol
doende zijn om penetraties op Ame
rikaanse schaal te bewerkstelligen.
Geen volledig overzicht hebben de
leden gekregen over de prijsverschil
len van het gas. dat aan Nederlandse
en Duitse verbruikers geleverd wordt.
Een beeldje, voorstellende Anna
te Drieën, afkomstig uit Schwa-
ben uit het begin van de 16e
eeuw. Oude polychromie.
Familieportret met drie kinderen van Jan Steen. Leiden
(16261679). Het paneel is 63 x 47 cm groot en werd onder
meer geëxposeerd op de- tentoonstelling .Mei kind in de
Noord-Nederlandse kunst" in het Singer Museum te Laren.
Sierlijk en lieftallig in al hun pure eenvoud zijn deze ste
nen beeldjes van twéé Chinese danseresjes. Zij zijn af
komstig uit de T'ang-perxode van 618907. De resten poly
chromie oorspronkelijk aangebrachte verf zijn duide
lijk zichtbaar. ,-tg| ÉPP»-.
Minimumdagloon
voor werkloze i
100 pet.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG WD. Boerenpartij.
SGP en de heer Kronenburg stemden
gisteren in de Tweede Kamer tegen
het wetsontwerp, dat de minimum-
dagloonuitkering voor werkloze kost
winners die rondom het minimumin
komen zitten, tot 100 procent van
hun laatst verdiende loon garandeert.
Het argument van de VVD'er Riet-
kerk was dat de optrekking van 80
naar 100 procent het misbruik van de
sociale ui keringen in de hand werkt.
Voor de hogere inkomens tot
ƒ20.000 blijft het minimumdagloon 80
procent van hun laatst verdiende j
loon. De heer Rietkerk had ook die
80 procent voor jeugdigen wat naar
beneden willen halen.
MCDIVITT NIET
MEER OMHOOG
HOUSTON James McDivitt. de
man van de Apollo 9, heeft besloten
niet meer aan ruimtevluchten deel te
nemen. McDivitt kolonel bij de
Amerikaanse luchtmacht is 40 jaar.
Hij zal zich voortaan bezighouden
met het leiding geven bij bestuderin
gen van landingen op de maan. In
die functie zal hij verantwoordelijk
zijn voor bepaalde beslissingen in
verband met de komende reis van de
Apollo 11 naar de maan in juli.
it Nationale afleiding: sport
it Nationaal trauma: apartheid
DELFT ,.*t Is gewoonweg alsof je een klap
met een antieke-.knots op je hoofd krijgt", zei iemand,
die daarmee zijn verbijstering tot uitdrukking wilde
brengen over de duizelingwekkende indruk die de
21ste oude Kunst- en Antiekbeurs op de bezoeker
maakt. f
Het is weer een door 28 antiquairs bijeenge
brachte indrukwekkende verzameling van schilde
rijen. gobelins, tapijten, glaswerk, aardewerk, por
selein. juwelen, meubels, emailleerkunst en sculp
turen en dat alles in de daarvoor zo uitstekend ge
schikte sfeer die het oude Prinsenhof ademt.
Een ding hebben alle voorwerpen gemeen: ze
zijn allen destijds of dat nu drie of tien eeuwen lier
is. door hun makers met de grootste ambachtelijke
liefde vervaardigd en is het dat wat deze voortbren-
6elen van de menselijke geest en hand zo hijzonder
aantrekkelijk maakt?
Men is het er in elk geval unaniem over eens dat
ook deze 21ste Antiekbeurs weer onvergetelijk is en
zoveel stof biedt om te genieten, dat men er dagen
zou kunnen zoek brengen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Meer contacten met Zuid-
Afrika. Het Tweede-Kamerlid voor de CHU
drs. A. M. de Boo, pas terug van een drie
weekse reis door Zuid-Afrika als lid van een
groep jonge politici, is er vast van overtuigd
dat het de methode is om de Zuidafrikaanse
blanke gemeenschap uit het isolement te
halen.
„Niet alleen de gekleurde bevolking moet
opgevoed worden tot een hoger beschavings
peil, ook voor blanken zou het nuttig zijn
kennis te maken met de moderne denkstro
men in de wereld. Ze moeten weten hoe
anderen over hun problemen denken."'
Het is niet moeilijk de heer De Boo over zijn
ervaringen daar aan het praten te krijgen. Het
stroomt eruit. Niet dat hij zich nu ais kenner
beschouwt, maar zijn opvattingen over de apart
heid hebben zich wel verdiept na de vele gesprek
ken met blanken, gekleurden en Bantoes.
Hij blijft een principieel tegenstander van d»
apartheid, maar kent nu wel uit eigen ervaring het
Zuidafrikaanse dilemma en ook het vele dat voor
de gekleurde bevolking gedaan wordt.
CONTACTEN
Contacten dus. ..Je moet goed begrijpen, wat zijn
die boeren eigenlijk. Na dat Malan het zaakje van
de Britten heeft overgenomen, zijn ze op hun boer
derijen blijven zitten, geestelijk zeer sterk geïso
leerd met een uitermate beperkte belangstelling Er
is dan ook een duidelijk verschil in mentaliteit
tussen de Engelssprekenden en de Nederlandstali-
een. De eersten willen wel nuances in het beleid
aanbrengen, hoewel ze geen wezenlijk alternatief
hebben Dat biedt Helen Suzman met haar Progres
sieve Partij wel"
Geen boycot, zegt De Boo. dat maakt de zaak
alleen maar erger. ..Het enige dat misschien indruk
zou maken, is een weigering aan sportmanifestaties
deel te nemen. Dat pikt ze zwaar. Ze praten de hele
dag over niets anders".
Twee goden zijn er. de god van de sport en die
van de zondag. De nationale afleiding heet rugby,
cricket, soccer of tennis. „Wat wil je in een land
waar ze geen televisie hebben". Geen zondagsport.
men kent daar de Britse sportzaterdag.
ARGUSOGEN
Naar Nederland wordt met argusogen gekeken.
Zegt men hier iets vervelends over de apariheid.
dan trekt men zich dat in Zuid-Afrika onevenredig
zwaar aan. „En dan praten ze steeds maar weer
over stamverwantschap. Ik heb het herhaalde ma
len gezegd: mensen, jullie kunnen dat nu wel zo
voelen, maar stamverwantschap is politiek een irre
levant feit".
De heer De Boo heeft weinig woorden nodig om
-'ie houding van de kerken daar tegenover hei pro
bleem van de apartheid te beoordelen. „Belabberd".
Maar ook: ..Een man als ds. Landman, de scriba
van de synode der Nederduits Gereformeerde Kerk.
verwerpt de theologische en biologische verklaring
van de apartheid. Hij zei: „Ik vind de kleine apart
heid weerzinwekkend". Dat heb ik hem letterlijk
horen zeggen. Blijft de vraag waarom hij zich dan
niet verzet, aangezien de algemene mening is, dat
Drs. A. M. de Boo
grote en kleine apartheid'onlosmakelijk met elkaar
verbonden zijn".
GEWETEN
„Ds. Beyers Naudé vertegenwoordigt wèl het
christelijk geweten van Zuid-Afrika. Hij kan ook
objectief de grote apartheid, het onderbrengen van
de Bantoes in eigen streken, de zogenaamde
thuislanden, beoordelen. Daar zitten bepaald ook
wel goede elementen in. Maar dat wist niet uit dat
de grote apartheid nooit zal slagen, want er zullen
in het blanke gebied altijd negers nodig zijn. Vijf
miljoen ongeveer, die zal men burgerrechten nooit
kunnen onthouden".
Terug naar de kerken. Een voorbeeld hoe men in
bepaalde kringen de apartheid bekijkt. „Begrijp me
goed", aldus de heer De Boo. „het is gechargeerd en
zeker niet representatief voor heel Afrika. Onze
delegatie werd uitgenodigd op een avond van de
Gereformeerde Gemeenten in Zuid-Afrika. Een
volstrekt geïsoleerde groep, die denkt dat het blan
ke volk een door God gezonden volk is met een
beschavingsopdracht.
Een van de aanwezigen, een predikant, ds. Kru-
ger, zei dat hij de bevestiging daarvan vond in het
feit. dat op het moment dat de kwestie- Zuid-Afri
ka in de VN ter sprake kwam, de aandacht van de
wereld weer werd afgeleid door verheviging van de
oorlog in Vietnam of de honger in Biafra. Dan ga je
toch wel denken".
„Dat zijn ook de mensen die de stamver
wantschap verheerlijken. Ze zeiden: we moeten het
hebben van immigranten. Stuur ons mensen maar
dan liefst van gereformeerde huize".
GELADEN
„Een meneer B. Goedhart. Nederlands journa
list nu van de zuidafrikaanse radio, hield daar een
walgelijk ultra-reactionair verhaal. Onverteerbaar,
we hebben er ook tegen geprotesteerd. De stemming
raakte geladen, maar men meende toch de avond
bevredigend te moeten besluiten door gezamenlijk
een vaderlands lied te zingen. Dat zou wel een
psalm worden, maar nee: Piet Hein. Moet je je
voorstellen
Heeft hij nu de indruk gekregen dat men daar
chaos verwacht? „Ik geloof niet dat die er komt.
Materieel krijgt men het beter. Ook de Bantoes
krijgen meer loon, betere huizen. Daar kweek je
geen revolutionair klimaat mee. Er worden veel
vergelijkingen met Nederland getrokken, maar op
dat punt gaat de vergelijking wèl op. Van de Ne
derlandse arbeider, die het veel beter heeft dan
vroeger, gaat weinig revolutionairs meer uit. Dat
moet komen van de intelligentsia en van de kun
stenaars".
FEILLOOS
Nog een oorzaak dat er geen chaos komt: de
feilloos werkende veiligheidsdienst onder leiding
van generaal Van den Berg, die ook over het wette-1
lijk kader beschikt om mensen die zich daadwerke
lijk bezighouden met het organiseren van de an-l
ti-apartheid, „kalt te stellen".
„Op een fijnzinnige manier worden ze buiten de
circulatie gehouden door huisarrest of het intrek
ken van het paspoort. Ze slaan de mensen echt de,
hersens niet in".
..Apartheid is het nationale Zuidafrikaanse trau-i
ma", meent Kamerlid De Boo. Maar toch. er is een
innerlijke twijfel aan het eigen beleid. „Als je ze
vraagt: wat gaat er over 25 jaar gebeuren, dan
weten ze het niet. De volgende generatie zal het;
wel uitmaken, zegt men. Dat is toch ook een teken
van zwakte, niet?"
Wordt er inderdaad veel voor de Bantoes ge
daan?" Ja, erg veel. maar dat wordt gedeeltelijk;
weer gecompenseerd door de goedkope arbeid. De
blanken die in Transkei werken, zijn geen rotjon-
gens en ze doen het uit overtuiging. Toch zal de
investering nog groter moeten zijn. De oplossing'
zou ook kunnen zijn: industrieën In de thuislanden;
zelf en niet aan de grens. Maar blanken mogen niet|
in thuislanden investeren, hoewel daar nu enige
verandering in schijnt te komen".
ONMOGELIJK
„Ik geef toe. dat die mensen soms moeilijk in het
patroon zijn in te passen. Het one-man-one-
votesysteem is onmogelijk van de ene op de andere
dag te realiseren. Maar een zekere vorm van inte
gratie is onontkoombaar".
Drs. De Boo heeft met iedereen kunnen spreken.
Alleen Sobukwe, net terug van Robbeneiland en nu
onder huisarrest, kreeg hij niet Ie zien. Hij wilde er
een paar dagen langer op eigen kosten voor blijven,
maar nee. Zonder opgaaf van redenen. j
Is zijn mening na het bezoek aan Zuid-Afrika'nu,
veranderd?
„Nee, we wisten allemaal heel goed wat er aan
de hand was. De hoofdredacteur van Trouw sugge
reerde dat wij een uitzonderingspositie in onze par-'
1ijen zouden innemen. Wat weet hij daar nu van?
Hij kent ons niet eens.
Ik heb ook heel duidelijk bij het afscheid gezegd
hoe wij erover dachten en daarbij niet vergeten dat'
er ook positieve dingen zijn. Daar was iedereen van
onze groep het mee eens". J
Hoewel op schilderkunstig terrein in de loop der jaren de
zeer bijzondere werken schaarser worden, valt er toch hier
weer heel wat te zien: een sober stilleven van Simon Lut-
tichuijs (1610-1662) in fonkelende, rijke tinten; een jongens
kop, van Jacob van Oost (1601-1671).
Wie zei dat de 17e-eeuwers geen na
tuurlijk aandoende kinderen konden
schilderen, maar slechts ouwelijke
miniatuur mannetjes en vrouwtjes
op het doek zetten? Hier is het ge
zicht van een heel gewone kwajon
gen, zó van de straat weggelopen.
Dan is er een meesterlijk stilleven
van een tot nog toe onbekende Frans
man of Noord-Spanjaard.
Het is zo maar een man met eie
ren, een paar bossen prei, wat vis,
eigenlijk hoogst onbevallig op tafel
neergesmakt, maar wie de glashelde
re lichtval ziet. de ongekunstelde en
toch zo deskundige compositie, weet
meteen dat er een meester aan het
werk is geweest. Dit doek behoort dan
ook tot een der successen van de
beurs.
Vlaamse landschap bleef schilderen.
Dit was slechts een greep uit de tal
loze doeken, die te bewonderen zijn.
Jobsgeduld
Torentje
En dan is er een Dujardin
(1622—1678) in fraaie kleuren,
geschilderd in een ietwat soberder
trant dan men van deze meester ge
wend is, die een landelijk tafereeltje
bij een boerenschuur weergeeft. En
het doek zou allang zijn verkocht als
er op die schuur nou maar niet eer.
torentje had gestaan. Elke potentiële
koper heeft tot nog toe gezegd: ..Tja.
't is een mooi werk. maar dat toren
tje. dat torentje hindert me..." Waar
uit bleek dat het esthetisch gevoel
werd gekwetst.
Er worden ook vragen opgeroepen.
Een van de vele: Waarom worden er
voor Brueghel's werk thans, zulke
ontzaglijk hoge bedragen geboden,
als er toch van zijn tijdgenoten even
prachtig, soms veel boeiender werk
te koop is? Bijvoorbeeld het zo verte
derende tafereeltje: De rattevanger
van Hamel van de Vlaming Vinke-
boons, die zelfs in zijn Amsterdamse
jaren de Vlaamse mens in het
Ook indrukwekkend zijn meu
belstukken uit de tijd van de Vere
nigde Oost-Indische Compagnie. Er is
een zeldzame en fraaie ebbehouten
tafelkast uit Batavia, eind 17e eeuw:
van top tot teen uiterst fijnzinnig
bewerkt en uit elke van de talloze
versieringen spreekt een waar
jobsgeduld dat de maker moet heb
ben bezeten. Twee geuridons. waarop
kaarslantaarns, die een rijke Europe
aan in 1760 in Canton liet maken,
hebben de eeuwen doorstaan,
kwetsbaar als ze zijn, want het
emaille op koper is nog breekbaarder
dan porselein.
Er is een barok speeltafeltje, met
ingelegd parelmoeren schaakbord
omgeven door onder meer zilveren cn
parelmoeren ingelegde motieven. De
i maker moet hier jaren aan hebben
gewerkt, maar ach. wat zegt dat. als
men weet dat de musea stukken be-
i vatten, waaraan hun makers hun ge
hele leven hebben gewerkt?
Een feit blijft slechts, dat men eeu
wen geleden aan dit tafeltje zonder
meer. plezierige spelletjes schaak
speelde en dat wij er slechts eerbie
dig naar kijken.
Dan is er een unieke verzameling
Chinees porselein onder meer het oe-
roemde „familie verte" en ze3 Tang
Zodiac figuren in een groep van zeer
oude. Chinese plastieken. Voorts is er
een groot aantal 15e-eeuwse heiligen
beelden. waarin de fraaie polychro
mie, St. Maarten, gesneden in
Noord-Frankrijk, opvalt en een be
zoek aan de stand van oude boekwer
ken is zeker de moeite waard.
DEN HAAG Wie bevoorraadt in Nederland de witte pompen met ben
zine? Over deze vraag heeft gisteren de energic-rommissie van het Europees
parlement klaarheid willen krijgen. De commissie is drie dagen in ons land en
wisselende gisteren van gedachten met vertegenwoordigers van de Shell en
de Nederlandse Aardoliemaatschappjj.
De commissie heeft geen antwoord gekregen op haar vraag. Vermoedelijk,
zo Is opgemerkt, zijn het Russische producten die via een der landen van de
gemeenschap in ons land binnenkomen. De commissie brengt vandaag een
bezoek aan Pernis. 1
Portret van een jongeling door
.Jacob van Oostbrugge (1601—
1671). Het doek is 43 x 33 cm.
Nogmaals, het bovenstaande is
slechts een kleine, al te summiere
greep uit al het interessants en moois
en wil slechts een aansporing zijn tot
een bezoek aan deze beurs, die dat
ten volle waard is.
De 21ste Antiekbeurs, die gister
avond in aanwezigheid van vele ge
nodigden werd geopend door de mi
nister van cultuur, recreatie en
maatschappelijk werk. mej. dr. M. A.
>1. Klompe is tot eh met 16 juli geo
pend dagelijks van 10 tot 17.30 uur
en op dinsdag- en donderdagavonden
van 19 tot 22 uur.
DEN HAAG Jan Roëde. voorzit
ter van ne* nationaal comité Neder
land van beeldende kunstenaars,
heeft gisteren na een gesprek met
minister K ompé eezegd. dat de ernst
van de kunstenaarsonrust wordt on
derschat. „Misschien denkt men nog
wel jaren -e kunnen wachten voor er
iets op l»et terreir van het kunstbe
leid gebeurt. Dat is niet het geval.
Als bepaalde dingen niet zeer spoe
dig gebeuren, zullen alle kunstenaars
en bloc wegloDen uit de raad voor de
kunst."
Het NCN had minister Klompé een
brief gestuurd waarin het stelde, dat
een plan voor de beeldende kunst en
voor de cultuur moet worden ge
maakt. V ?uwe voorzieningen zullen
nodig zijn.
Als een van de belangrijkste maat
regelen s.elde Jan Roëde het ver
plicht stellen van het toepassen van
de regeling om 1.5 tot 2 procent van
de bouw-om beschikbaar te stellen
voor kunstopdrachten. Het NCN wil
ook andere bouwactiviteiten, zoals
het bouwrijpmaken van gronden
voor nieuwe stadswijken, wegenaan
leg. bruggebouw en woningwetbouw
onder de percentageregeling laten
vallen.
Omroepbijdragen
DEN HAAG Als op 1 juli als
gevolg van de herziening van het mi
nimumloon de uitkeringsbedragen
van AOW en AWW worden gewij
zigd zullen eveneens tie vrijstel-
linssnormen voor de omroepbijdra
gen worden herzien. Dit antwoordde
minister Klomné on vragen van het
CPN-Kamerlid Wolff.
